• EnglishEnglish
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
چوار شه‌ممه‌, ئازار 29, 2023
چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئێمە هەین…

    مەستی خەونی ڕووخان

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (57)

    بە کۆنسوڵی گشتی ئەمریکا لە هەولێر بڵێن…

    ئاسایی بوونەوەی پەیوەندییە هەرێمایەتییەکان و کاریگەریی لەسەر کورد

    ئایا مەترسییەکی “وجودی”لە سەر هەرێمی کوردستان هەیە؟

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    ئێمە هەین…

    ئێمە هەین…

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    مێژووی گردی مامە یارە و نەورۆز

    مێژووی گردی مامە یارە و نەورۆز

  • شــیکار
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

  • ئــــابووری
    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    هەژاری لە ئێراقدا

    هەژاری لە ئێراقدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

  • چاوپێکەوتن
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئێمە هەین…

    مەستی خەونی ڕووخان

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (57)

    بە کۆنسوڵی گشتی ئەمریکا لە هەولێر بڵێن…

    ئاسایی بوونەوەی پەیوەندییە هەرێمایەتییەکان و کاریگەریی لەسەر کورد

    ئایا مەترسییەکی “وجودی”لە سەر هەرێمی کوردستان هەیە؟

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    ئێمە هەین…

    ئێمە هەین…

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    مێژووی گردی مامە یارە و نەورۆز

    مێژووی گردی مامە یارە و نەورۆز

  • شــیکار
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

  • ئــــابووری
    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    هەژاری لە ئێراقدا

    هەژاری لە ئێراقدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

  • چاوپێکەوتن
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

كورد له‌ شانشینی ئه‌رده‌ن

قوته‌یبه‌ فازڵ لەلایەن قوته‌یبه‌ فازڵ
شوبات 19, 2023
لە بەشی نەتەوە و دەوڵەتـســـازی
0 0
A A
كورد له‌ شانشینی ئه‌رده‌ن
0
هاوبەشکردنەکان
9
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر

نه‌بوونی كیان و قه‌واره‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆی كوردی وایكردووه‌ تیشك بخه‌یته‌ سه‌ر هه‌ر گۆشه‌یه‌كی ئه‌م جیهانه‌ له‌ كه‌لێنێكی له‌ بیر كراودا كوردی تیادا ده‌بینی، یه‌كێك له‌و وڵاتانه‌ی كه‌ ڕێژه‌یه‌كی زۆر كوردی تیادایه‌ و خاوه‌نی پۆست و جێگه‌ و نازناون  شانشینی ئه‌رده‌نه‌ كه‌ به‌ داخه‌وه‌ زۆربه‌مان لێیان بێ ئاگاین و زانیاریمان نیه‌ سه‌باره‌ت به‌و كوردانه‌ كه‌ ئه‌وه‌ش هۆكاری زۆری هه‌یه‌ و باسێكی جیاوازه‌ له‌م باسه‌مان.

له‌م به‌دواداچوونه‌مدا ده‌مه‌وێت به‌ شێوه‌یه‌كی كورت و پوخت تیشك بخه‌مه‌ سه‌ر كورده‌كانی ئه‌و وڵاته‌ و خوێنه‌ری كورد زوبان ئاشنا بكه‌م به‌ مێژووی كورد له‌ شانشینی ئه‌رده‌ن له‌ ڕووی ژماره‌ و دابه‌شبوونیان له‌ وڵاته‌كه‌دا و گرنگترین ئه‌و پۆستانه‌ی كه‌ به‌ڕێوه‌یان بردووه‌ و كه‌سایه‌تیه‌ دیاره‌كانی كورد له‌و وڵاته‌ و بنه‌ماڵه‌ كوردیه‌كان و ڕێكخراوو كۆمه‌ڵه‌ كوردیه‌كانی وڵاتی ئه‌رده‌ن.

مێژووی كورد له‌ شانشینی ئه‌رده‌ن 

سه‌رچاوه‌ مێژوویه‌كان ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ سه‌ره‌تای نیشته‌جێ بوونی كورد له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ن ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌رده‌می ده‌سه‌ڵاتی ئه‌یووبیه‌كان و به‌ تایبه‌تتر سه‌رده‌می سوڵتان سه‌ڵاحه‌دینی ئه‌یووبی كه‌ نزیكه‌ی (900) ساڵ به‌ر له‌ ئێستا ده‌كات.

له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌شێكی زۆر له‌ سوپاكه‌ی سه‌ڵاحه‌دینی ئه‌یووبی له‌ كورده‌كان پێكهاتبوو هه‌ر ئه‌و سه‌ربازانه‌ش بوون كه‌ له‌ شاره‌كانی ئه‌رده‌ن و فه‌له‌ستین و زۆر له‌و جێگایه‌نه‌دا نیشته‌جێ بوون كه‌ ده‌سه‌ڵاتی ئه‌یووبیه‌كان تیایدا حوكمڕان بوون .

هه‌ندێك له‌سه‌رچاوه‌ مێژووییه‌كان كۆچی كورد بۆ وڵاتی ئه‌رده‌ن و نیشته‌جێبوونیان بۆ چوار قۆناغ  دابه‌ش ده‌كه‌ن:

قۆناغی یه‌كه‌م : سه‌رده‌می ده‌سه‌ڵاتی ئه‌یووبیه‌كان .

قۆناغی دووه‌م : سه‌رده‌می عوسمانیه‌كان كه‌ كورد به‌ره‌و وڵاتی ئه‌رده‌ن چوونه‌و تیایدا نیشته‌جێ بوونه‌ .

قۆناغی سێیه‌م : كۆچی ئه‌و پیشه‌وه‌رانه‌ بووه‌ كه‌ له‌ قۆناغه‌ جیاجیاكاندا و له‌ شوێنه‌ جیاوازه‌كانی كوردستانه‌وه‌  به‌ره‌و وڵاتی ئه‌رده‌ن چوونه‌ و تیایدا نیشته‌جێ بوونه‌ و ماونه‌ته‌وه‌ .

قۆناغی چواره‌م : دوای شۆڕشی شێخ سه‌عیدی پیران له‌ باكوری كوردستان و له‌ ناوبردنی شۆڕشه‌كه‌ له‌لایه‌ن كه‌مالیسته‌كانی توركیاوه‌ به‌شێكی زۆری كورد ڕوویان له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ن كردووه‌ و تیایدا نیشته‌جێ بوونه‌.

كورده‌كان ڕۆڵێكی به‌رچاویان بینیوه‌ له‌ دروستكردن و ڕێكخستنه‌وه‌ی ئه‌و وڵاته‌دا دوای ده‌ركردنی سوپای عوسمانی له‌ كۆتایی جه‌نگی جیهانی یه‌كه‌مدا، هه‌روه‌ها كاتێك له‌ ساڵی 1920 ئه‌میر (عبدالله كوڕی حوسین) گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ وڵاته‌كه‌ به‌مه‌به‌ستی وه‌رگرتنی ده‌سه‌ڵات له‌ لایه‌ن دوو ئه‌فسه‌ری كورده‌وه‌ پێشوازی لێكرا ئه‌وانیش (خلیل به‌كر زازایی) و (نورالدین به‌رزنجی) بوو.

ئاماری كورد نیشته‌جێ بوون و شوێنه‌واری كورد له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ن 

كورده‌كان له‌ شانشینی ئه‌رده‌ن جێگه‌یه‌كی دیاریكراویان نیه‌ یاخود له‌ ناوچه‌یه‌كی جوگرافی دیاریكراودا نیشته‌جێ نه‌بوونه‌ به‌ڵكو به‌ سه‌رانسه‌ری ئه‌و وڵاته‌دا دابه‌ش بوونه‌، له‌ شاره‌ گه‌وره‌كانی ( عه‌ممان و زه‌رقا و جه‌ره‌ش و سه‌ڵت )به‌ زۆری نیشته‌جێن و دیارن وه‌ به‌ كۆنترین ئه‌و خێڵانه‌ داده‌نرێن كه‌ له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ندا نیشته‌جێ بوونه‌ و له‌ خێڵه‌ كۆچه‌ریه‌كان ئه‌ژمار ناكرێن چونكه‌ زۆربه‌ی دانیشتوانی شانشینی ئه‌رده‌ن له‌ خێڵه‌ كۆچه‌ریه‌كان پێك دێن.

ئامارێكی فه‌رمی به‌رده‌ست نیه‌ كه‌ ژماره‌ی كورده‌كان له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ن دیاری بكات به‌ڵام زۆربه‌ی ئاماره‌ نافه‌رمیه‌كان و ئاماری ڕێكخراوه‌ كوردیه‌كان ژماره‌یان  به‌ نزیكه‌ی (80 – 100) هه‌زار كه‌س دیاری ده‌كه‌ن.

له‌ هه‌ر شار و شارۆچكه‌یه‌كی ئه‌رده‌ندا بگه‌ڕێیت ده‌یان تابلۆ سه‌رنجت ڕاده‌كێشێت كه‌ ناوی كوردی به‌سه‌ره‌وه‌یه‌،  به‌ڵام دیارترین و گه‌وره‌ترین شوێنه‌وار گه‌ڕه‌كی كورده‌كان (حاره‌ الاكراد)ه‌ له‌ شاری سه‌ڵت‌ كه‌ به‌ شوێنه‌وارێكی مێژوویی بۆ كورد ئه‌ژمار ده‌كرێت و تا ئێستاش زۆربه‌ی دانیشتوانه‌كه‌ی كوردن و به‌شێكیش له‌و كوردانه‌ چوونه‌ته‌ فه‌له‌ستین و ئێستا له‌ شاری قودس نیشته‌جێن هه‌ر له‌به‌ر ئه‌و هۆیه‌شه‌ كه‌ په‌یوه‌ندیه‌كی توند له‌ نێوان كوردانی ئه‌رده‌ن و كورده‌كانی شاری قودسدا هه‌یه‌ .

له‌ زۆر جێگه‌ی تریشدا شوێنه‌واری كورد ده‌بینرێت له‌ دیارترینی ئه‌و شوێنه‌وارانه‌،  قه‌ڵای (عه‌جلون) له‌ سه‌ر لوتكه‌ی شاخی (عوف)ه‌ كه‌ مێژووه‌كه‌ی بۆ ساڵی (1148) ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ تا ئێستاش ماو‌ه‌و به‌ شوێنه‌وارێكی كوردی له‌ تۆماره‌ ڕه‌سمیه‌كانی ئه‌رده‌ندا تۆمار كراوه‌  .

مزگه‌وتی گه‌وره‌ی (عه‌جلون ) كه‌ له‌ ساڵی (1247) دروستكراوه‌، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ زۆر جێگه‌ی تر كه‌ تا ئێستا له‌و وڵاته‌دا و له‌ تۆماره‌ فه‌رمیه‌كاندا به‌ ناوی كورده‌وه‌  تۆماركراون .

كه‌سایه‌تیه‌ كوردیه‌كانی ئه‌رده‌ن

كورده‌كانی شانشینی ئه‌رده‌ن له‌ زۆر كایه‌ی سیاسی و ئاینی و ڕۆشنبیری ئه‌و وڵاته‌دا ڕۆڵیان بینیوه‌ و دیار بوونه‌ به‌ڵام خاڵێكی زۆر گرنگ هه‌یه‌ كه‌ كورده‌كانی ئه‌رده‌ن له‌ زۆر جێگه‌ی تر جیا ده‌كاته‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌ له‌ هه‌ر پێگه‌یه‌كدا كاریان كردبێت نازناوی كوردیان وه‌ك پاشگرێك بۆ ناوه‌كانیان به‌كارهێناوه‌ كه‌ ئه‌مه‌ش ئاماژه‌یه‌ بۆ دڵسۆزیان به‌رامبه‌ر به‌ كوردستان.

له‌م باسه‌دا ته‌نها ناوو پێگه‌ی چه‌ند كه‌سایه‌تیه‌كی كوردی ئه‌رده‌ن باس ده‌كه‌م له‌به‌ر زۆری ئه‌و كه‌سایه‌تیانه‌ ئه‌گه‌ر باسی هه‌مووان بكرێت به‌ چه‌ند په‌رتوكێكی زۆر گه‌وره‌ش ناتوانرێت بنوسرێته‌وه‌.

یه‌كه‌م: (سعد محمد جمعه‌ الایوبی الكردی ) كه‌سایه‌تیه‌كی ناسراوی وڵاتی ئه‌رده‌ن بووه‌ و له‌ ساڵی (1967) بووه‌ته‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی ئه‌و وڵاته‌ بۆ ماوه‌ی دوو خول دوا به‌ دوای یه‌ك، جگه‌ له‌وه‌ی له‌ ساڵی (1947- 1979) كه‌ ده‌كاته‌ سی و دوو ساڵی ته‌واو ئه‌مینداری گشتی سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیرانی ئه‌رده‌ن بووه، هه‌روه‌ها كه‌سایه‌تیه‌كی ئه‌ده‌بیش بووه‌ و چه‌ندین كتێبی به‌ زمانی عه‌ره‌بی نووسیوه‌ وه‌خاوه‌نی ڕۆژنامه‌ی (الحق)یش بووه‌.

هەروەها یه‌كێك له‌ كوڕه‌كانیشی به‌ ناوی (زه‌ید) هاوسه‌رگیری له‌گه‌ڵ (عائیشه‌)ی خوشكی (شا عبدالله) ی ئه‌رده‌ن كردووه‌ كه‌ ئه‌مه‌ش بووه‌ته‌ هۆی به‌ستنی پردێكی په‌یوه‌ندی به‌هێز له‌ نێوان كورده‌كان و بنه‌ماڵه‌ی شای ئه‌رده‌ندا، جگه‌ له‌وه‌ی بنه‌ماڵه‌ی (جمعه‌) به‌ یه‌كێك له‌ بنه‌ماڵه‌ ناسراوه‌كانی ئه‌رده‌ن داده‌نرێن.

دووه‌م: (عبدالرحمن الكردی ) ناوێكی ناسراوی شانشینی ئه‌رده‌نه‌ كه‌ دامه‌زرێنه‌ری یه‌كه‌م خانه‌ی چاپ و بڵاوكرنه‌وه‌ بووه‌ له‌و وڵاته‌دا ‌ له‌ ساڵی (1954) به‌ ناوی (شركه‌ الگباعه‌ الحدیپه‌) كه‌ یه‌كه‌م خانه‌ی چاپ بوو له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ندا دامه‌زرا و تا ساڵی (1957) به‌رده‌وام بوو له‌ كاركردن كه‌ سیازده‌ په‌رتووكی تیادا چاپ و بڵاو كرایه‌وه‌، هه‌روه‌ها گۆڤارێكی هه‌فتانه‌شی هه‌ر له‌و ناوه‌نده‌ بڵاوده‌كرده‌وه‌ به‌ ناوی (الاردن الجدید) وه‌خاوه‌نی چه‌ند كتێبێكیشه‌، له‌م ڕوه‌شه‌وه‌ كورده‌كان له‌ ئه‌رده‌ن به‌ پێشه‌نگی ڕۆشنبیری و ئه‌ده‌بی وڵاته‌كه‌ ئه‌ژمار ده‌كرێن.

سێیه‌م : (علی سیدۆ الكردی) كه‌سایه‌تیه‌كی تری ناسراوی كورده‌ له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ن و سه‌رمایه‌دارێكی گه‌وره‌ی ئه‌و وڵاته‌یه‌، یه‌كه‌م هاوڵاتی ئه‌رده‌نی بووه‌ كه‌ له‌ ساڵی (1928) بووه‌ته‌ خاوه‌نی بڕوانامه‌ی زانكۆ له‌ زانكۆی ئه‌مریكی له‌ لوبنان، وه‌ به یه‌كه‌م كه‌سیش داده‌نڕێت كه‌ ماتۆڕی بردوه‌ته‌ وڵاته‌كه‌وه‌.

له‌ كایه‌ی سیاسیشدا ڕۆڵی گرنگی گێڕاوه‌، له‌وانه‌ باڵیۆزی ئه‌رده‌ن بووه‌ له‌ وڵاته‌كانی ” لوبنان، سعودیه‌، ئه‌مریكا، یه‌مه‌ن، توركیا ” .

‌نووسه‌ری كتێبی (من عمان الی العمادیه‌) او (رحله‌ فی كردستان الجنوبیه‌ ) له‌ عه‌مانه‌وه‌ بۆ ئامێدی یاخود گه‌شتێك به‌ كوردستانی باشوردا كه‌ ساڵی 1934 نووسیویه‌تی و ساڵی 1999 دووباره‌ له‌ چاپ دراوه‌ته‌وه‌ .

هه‌روه‌ها فه‌رهه‌نگێكی ” كوردی – عه‌ره‌بی ” له‌ ساڵی 1985 نووسیوه‌ .

چواره‌م : (دكتۆر اشرف الكردی) ناوێكی تری دیاری كوردیه‌ نه‌ك ته‌نها له‌سه‌ر ئاستی وڵاتی ئه‌رده‌ن به‌ڵكو له‌سه‌ر ئاستی ته‌واوی وڵاتانی عه‌ره‌بی و ناوچه‌كه‌ش، دكتۆری تایبه‌تی سه‌رۆكی فه‌له‌ستینی (یاسر عه‌رفات ) تا كۆچی دوایی له‌ گه‌ڵیدا بووه‌، له‌ ساڵی 1997 بووه‌ته‌ وه‌زیری ته‌ندروستی ئه‌رده‌ن، له‌ ساڵی ” 1984- 1993″ ئه‌مینداری گشتی ته‌ندروستكارانی عه‌ره‌ب بووه‌ به‌شی خانه‌كانی مێشك.

ئه‌مانه‌ چه‌ند نموونه‌یه‌ك بوون له‌و سه‌دان كه‌سایه‌تیه‌ ناسراوه‌ كوردیانه‌ی ئه‌رده‌ن، جگه‌ له‌م بوارانه‌ش له‌ بواری سه‌ربازی و كۆمه‌ڵایه‌تی و ئاینی و ڕۆشنبیریشدا ده‌یان كه‌سایه‌تی كورد له‌ ئه‌رده‌ن ناویان ده‌هێنرێت و بوونیان هه‌یه‌ تا ئێستاش.

عه‌شیره‌ت و بنه‌ماڵه‌ كوردیه‌كانی ئه‌رده‌ن 

كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی وه‌ك سه‌رجه‌م كۆمه‌ڵگه‌ ڕۆژهه‌ڵاتیه‌كان دابه‌شی سه‌ر بنه‌ماڵه‌ و عه‌شیره‌ته‌كان بووه‌، كورده‌كانی ئه‌رده‌نیش كه‌ به‌سه‌رانسه‌ری وڵاتی ئه‌رده‌ندا دابه‌ش بوونه‌ هه‌ریه‌كه‌ و سه‌ر به‌ عه‌شیره‌ت و بنه‌ماڵه‌یه‌كه‌، كه‌ وه‌ك نازناویش به‌كاری دێنن لێره‌دا ته‌نها ناوی ئه‌و بنه‌ماڵه‌ و عه‌شیره‌تانه‌ ده‌خه‌مه‌ به‌رچاوی خوێنه‌ر كه دیارترینیانن.

عه‌شیره‌ته‌كان ” ئه‌یووبی، بابانی، هه‌ركی، زێباری، كیكی، شێخانی، به‌رزنجی، زازایی، ئاغائۆمه‌ری، ئاڵاڕه‌شی، باراوی”

بنه‌ماڵه‌كان زۆرن به‌ڵام دیارترینیان بریتین له‌ ” سیدۆ كوردی، به‌رازی، به‌درخانی، بروسك، ئیزولی، جحێفه‌، قومه‌یری، دیاربكری، سوه‌یره‌كی، ماردینی”.

ده‌یان بنه‌ماڵه‌ی تریش هه‌ن كه‌ پاشگری كوردی به‌ ناوه‌كانیانه‌وه‌ ده‌بینرێت.

چالاكیه‌ ڕۆشنبیری و ئاینی و ئابوریه‌كان 

كوردانی ئه‌رده‌ن هه‌میشه‌ ویستوویانه‌ پارێزگاری له‌ كلتور و ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یی خۆیان بكه‌ن له‌و پێناوه‌شدا هه‌وڵی زۆریانداوه‌، له‌ بواره‌ ڕۆشنبیری و ئاینیه‌كاندا‌ یاخود له‌ بواری ئابووریدا كه‌ توانیویانه‌ جێ ده‌ستیان بكه‌نه‌وه‌ و ناوی كورد له‌سه‌ر نه‌خشه‌ی ڕۆشنبیری و ئاینی و ئابوری وڵاته‌كه‌دا بنه‌خشێنن لێره‌دا چه‌ند نموونه‌یه‌ك باس ده‌كه‌ین.

یه‌كه‌م: (ته‌ریقه‌تی شازلی ) ڕێبازێكی سۆفیگه‌ریه‌ كه‌ له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ندا زۆر به‌ربڵاوه‌ و خاوه‌نی ده‌یان هه‌زار شوێنكه‌وتووه‌ و به‌ده‌یان مزگه‌وت و خانه‌قا و ته‌كیه‌یان هه‌یه‌ له‌ سه‌رانسه‌ری وڵاتی ئه‌رده‌ندا، دامه‌زرێنه‌ری ئه‌م ته‌ریقه‌ته‌ له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ن (شێخ محمد سعید كوردی)یه‌ كه‌ كه‌سایه‌تیه‌كی كوردیه‌ و خاوه‌نی پێگه‌یه‌كی گه‌وره‌ بووه‌ له‌ ئه‌رده‌ن ئێستاش كوڕانی شێخ محمد له‌ لایه‌ن ده‌وڵه‌تی ئه‌رده‌نه‌وه‌ زۆر جێگه‌ بایه‌خن، له‌ ڕێگه‌ی ئه‌م ته‌ریقه‌ته‌ سۆفیه‌وه‌ كورد ڕۆڵێكی گه‌وره‌ له‌ بواری ئاینیدا له‌ وڵاتی ئه‌رده‌ن بینیوه‌.

دووه‌م: له‌ بواری (ڕۆشنبیری) پێبه‌پێی پێشكه‌وتنی ڕۆشنبیری له‌ وڵاتانی عه‌ره‌بیدا وڵاتی ئه‌رده‌نیش هه‌نگاوی له‌و بواره‌دا ناوه‌، كورده‌كانی ئه‌رده‌ن توانیویانه‌ له‌م بواره‌شدا پێشه‌نگ بن و ڕۆڵێكی كارایان هه‌بێ،چه‌ندین ئه‌كته‌ری سینه‌مایی و شانۆیی ئه‌و وڵاته‌ كوردن، له‌ ئێستاشدا تیپێكی هونه‌ری تایبه‌تیان دامه‌زراندووه‌ به‌ ناوی (تیپی هونه‌ریی كوردی ڕۆژ) كه‌ ڕۆڵێكی كارایان هه‌یه‌ بۆ ناساندنی هونه‌ری كوردی به‌ هاونیشتمانیانی ئه‌رده‌ن به‌ تایبه‌تی بۆ یادكردنه‌وه‌ی بۆنه‌ی نه‌ته‌وه‌یی نه‌ورۆز و سه‌ری ساڵی كوردی كه‌ تیایدا چه‌ندین چالاكی له‌ زۆربه‌ی شاره‌كانی ئه‌رده‌ن پێشكه‌ش ده‌كه‌ن.

سێیه‌م: له‌ بواری ئابووریشدا جێگه‌ ده‌ستی كورد به‌ ئابووری وڵاتی ئه‌رده‌نه‌وه‌ زۆر دیار و جێ ئاماژه‌یه‌ ناوێكی پرشنگدار له‌ مێژووی ئه‌رده‌ندا هه‌یه‌ ئه‌ویش (حسنی سه‌یدۆ كوردی)یه‌ ئابوریناسێكی خاوه‌ن ئه‌زموون و دامه‌زرێنه‌ری بانكی ئه‌رده‌ن كه‌ ئه‌م بانكه‌ خزمه‌تێكی گه‌وره‌ی به‌ وڵاتی ئه‌رده‌ن و هاونیشتمانیانی كردووه‌ له‌ ڕووی وه‌به‌رهێنان و به‌گه‌رخستنی سه‌رمایه‌ی ده‌ره‌كی له‌ وڵاته‌كه‌دا كه‌ تا ئێستاش به‌رده‌وامه‌، بۆیه‌ ده‌كرێ بڵێین له‌ ڕووی ئابووریشه‌وه‌ كورد خاوه‌نی شانازیه‌ بۆ ئه‌رده‌ن.

ڕێكخراو و كۆمه‌ڵه‌ كوردیه‌كانی ئه‌رده‌ن 

وڵاتی ئه‌رده‌ن وڵاتێكی شانشینی په‌رله‌مانیه‌ ڕێگه‌ به‌ كردنه‌وه‌ی ڕێكخراوو كۆمه‌ڵه‌ كلتوریه‌كان ده‌دات بۆ سه‌رجه‌م ئه‌و نه‌ته‌وه‌ و بۆچوونه‌ جیاوازانه‌ی له‌و وڵاته‌دا ده‌ژین، له‌و لایه‌نه‌شه‌وه‌ كورده‌كانی ئه‌رده‌ن خاوه‌نی چه‌ند ڕێكخراو و كۆمه‌ڵه‌یه‌كن كه‌ ئامانجیان خزمه‌تكردنی كوردانی وڵاته‌كه‌ و پاراستنی كه‌لتور و زمانی كوردیه‌، هه‌روه‌ها ناساندنی بۆنه‌ نیشتمانیه‌ كوردیه‌كانه‌ به‌ ڕۆڵه‌كانی كوردی ئه‌و وڵاته‌ به‌ تایبه‌ت یادكردنه‌وه‌ی ڕۆژی نه‌ورۆز كه‌ هه‌موو ساڵێك كوردانی ئه‌رده‌ن ئه‌و ڕۆژه‌ یاد ده‌كه‌نه‌وه‌ و زۆر گرنگی پێده‌ده‌ن، هه‌روه‌ها ئه‌و ڕێكخراوو كۆمه‌ڵه‌ كوردیانه‌ بوونه‌ته‌ هۆی دروستكردنی پردێكی په‌یوه‌ندیش له‌ نێوان كوردانی ئه‌رده‌ن و نه‌ته‌وه‌كانی تر، له‌ دیارترین ئه‌و ڕێكخراوو كۆمه‌ڵانه‌.

یه‌كه‌م : ( ڕێكخراوی سه‌ڵاحه‌دینی ئه‌یووبی خێرخوازی كوردی )، ئه‌م ڕێكخراوه‌ له‌ ساڵی 1970 له‌سه‌ر ده‌ستی سه‌رۆك وه‌زیرانی ئه‌وكاته‌ دروستكرا (سعد جمعه‌ كوردی)، ئامانجی ڕێكخراوه‌كه‌ جگه‌ له‌وه‌ی خێرخوازیه‌ چه‌ندین چالاكی ڕۆشبیری و هونه‌ریش پێشكه‌ش ده‌كات و تا ئێستاش به‌رده‌وامه‌ له‌ كار بنكه‌ی سه‌ره‌كیان له‌ شاری عه‌ممانی پایته‌خته‌ و چه‌ندین لقیان له‌ شاره‌كانی تریش هه‌یه‌ وه‌ به‌ یه‌كێك له‌ ڕێكخراوه‌ به‌ ناوبانگه‌كانی ئه‌و وڵاته‌ ئه‌ژمار ده‌كرێت .

دووه‌م : (ڕێكخراوی ڕۆشنبیری كوردی ئه‌رده‌ن) له‌ ساڵی (2012) له‌سه‌ر ده‌ستی چه‌ند گه‌نجێكی كورد دروستكرا ئامانج لێی ناساندی كلتور و مێژووی كورده‌ به‌ تازه‌ پێگه‌یشتوانی كورد له‌ ئه‌رده‌ن و پاراستنی ئاكاری كوردی تا له‌ فه‌وتان و له‌ ناوچوون پارێزراو بێت ، لقیان له‌ زۆربه‌ی شوێنه‌كانی وڵاتدا ده‌بینرێت .

سێیه‌م: (كۆمه‌ڵه‌ی گه‌نجانی خۆبه‌خشی كوردی) ئه‌م كۆمه‌ڵه‌یه‌ش له‌ ساڵی (2018) له‌سه‌ر ده‌ستی كۆمه‌ڵه‌ گه‌نجێك دروست بوو كه‌ ئامانجیان كۆكردنه‌وه‌ و دابه‌ش كردنی كۆمه‌ك و یارمه‌تیه‌ بۆ بنه‌ماڵه‌ هه‌ژاره‌كان، هه‌روه‌ها له‌ چاپدان و بڵاوكراوه‌ بۆ ئه‌و نووسه‌ره‌ كوردیانه‌ی باری داراییان لاوازه‌ و ناتوانن به‌رهه‌مه‌كانیان بڵاو بكه‌نه‌وه‌، له‌م بواره‌شدا ڕۆڵێكی كارا و به‌رچاویان بینیوه‌.

له‌ كۆتاییدا ئه‌وه‌شمان بیر نه‌چێت كورده‌كانی ئه‌رده‌ن سه‌رجه‌میان موسوڵمانن و سه‌ر مه‌زهه‌بی سونه‌ن، توێژینه‌وه‌و به‌ دواداچوون بۆ كوردانی وڵاتی ئه‌رده‌ن و ڕۆڵیان له‌و وڵاته‌دا زۆر زیاتر هه‌ڵده‌گرێت كه‌ لێره‌دا باس بكرێت وه‌ ناتوانرێت به‌ نووسینی بابه‌تێك حه‌قی ته‌واویان پێ بدرێت.

زۆر گرنگه‌ حكومه‌تی هه‌رێم و لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان و ڕاگه‌یاندنه‌كان ئاوڕێك له‌م لایه‌نه‌ بده‌نه‌وه‌ و مێژوو كلتوری نه‌ته‌وه‌كه‌مان كه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی كوردستان هه‌یه‌ له‌ فه‌وتان و له‌ناوچوون بپارێزن ئه‌گه‌ر هه‌ر هیچ نه‌بێت له‌ ڕێگه‌ی به‌رنامه‌یه‌كه‌وه‌ پردێكی په‌یوه‌ندی دروست بكرێته‌وه‌ بۆ كورده‌كان هه‌موو كوردانی ده‌ره‌وه‌ به‌ چاوی هیواوه‌ ئومێده‌وه‌ له‌ هه‌رێمی كوردستان ده‌ڕوانن.

هیوادارم توانیبێتم تیشكم خستبێته‌ سه‌ر گۆشه‌یه‌كی له‌بیر كراوی مێژووی نه‌ته‌وه‌كه‌مان و ئه‌م دیراسه‌یه‌ ڕێگه‌ ڕۆشنكه‌ره‌وه‌یه‌ك بێت بۆ زیاتر به‌دواداچوون و گه‌ڕان بۆ كوردانی دوور له‌ نیشتمان.

پشت به‌ خوا ئه‌م زنجیره‌ باسه‌ له‌ كوردانی دوور له‌ نیشتمان به‌رده‌وامی ده‌بێت كه‌ تیایدا باسی كورده‌كانی (فه‌له‌ستین – كورده‌ جوله‌كه‌كان – كوردانی میسر و لوبنان و یه‌مه‌ن و سودان و زۆر جێگه‌ی تر ده‌كه‌ین )

سه‌رچاوه‌كانی ئه‌م باسه‌: 

1-النوادر السلطانیة والمحاسن الیوسفیة (لبهاءالدین ابن شداد)

2-الاكراد الاردنیون و دورهم فی بناء الاردن الحدیث ( محمد علی الصویركی)

3-ڕۆژنامه‌كانی (الاردن الجدید – الرأی )

4-چاوپێكه‌وتنێكی ڕۆژنامه‌وانیم له‌ ساڵی (2019) له‌گه‌ڵ (خالد محمد شیێخۆ كوردی) سه‌رۆكی كۆمه‌ڵه‌ی گه‌نجانی خۆبه‌خشی كورد له‌ ئه‌رده‌ن (چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ تا ئێستا بڵاوم نه‌كردوه‌ته‌وه‌) . 

پۆستی پێشوو

كورده‌كانی لوبنان

پۆستی داهاتوو

كورته‌یه‌ك؛ له‌ مێژووی ته‌عریبی باشوری كوردستان

قوته‌یبه‌ فازڵ

قوته‌یبه‌ فازڵ

نووسه‌ر

پەیوەندیداری بابەتەکان

بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

ئازار 26, 2023
32
کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

ئازار 26, 2023
4
نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

ئازار 20, 2023
18

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

شوبات 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  
« کانونی دووهەم   ئازار »
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • EnglishEnglish
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە