• EnglishEnglish
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
هه‌ینی, ئازار 31, 2023
چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق بەشی (58)

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (58)

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئێمە هەین…

    مەستی خەونی ڕووخان

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (57)

    بە کۆنسوڵی گشتی ئەمریکا لە هەولێر بڵێن…

    ئاسایی بوونەوەی پەیوەندییە هەرێمایەتییەکان و کاریگەریی لەسەر کورد

    ئایا مەترسییەکی “وجودی”لە سەر هەرێمی کوردستان هەیە؟

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    ئێمە هەین…

    ئێمە هەین…

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

  • شــیکار
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

  • ئــــابووری
    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    هەژاری لە ئێراقدا

    هەژاری لە ئێراقدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

  • چاوپێکەوتن
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق بەشی (58)

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (58)

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئێمە هەین…

    مەستی خەونی ڕووخان

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (57)

    بە کۆنسوڵی گشتی ئەمریکا لە هەولێر بڵێن…

    ئاسایی بوونەوەی پەیوەندییە هەرێمایەتییەکان و کاریگەریی لەسەر کورد

    ئایا مەترسییەکی “وجودی”لە سەر هەرێمی کوردستان هەیە؟

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    ئێمە هەین…

    ئێمە هەین…

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

  • شــیکار
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

  • ئــــابووری
    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    هەژاری لە ئێراقدا

    هەژاری لە ئێراقدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

  • چاوپێکەوتن
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی ئینسکلۆپـیدیا کەسایەتیەکان

میر بەدرخان

کەیهان محەمەد نەژاد لەلایەن کەیهان محەمەد نەژاد
كانونی دووه‌م 18, 2023
لە بەشی کەسایەتیەکان
0 0
A A
میر بەدرخان
0
هاوبەشکردنەکان
0
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر


لە نێو مێژووی نەتەوەی کورد، زۆر کەسایەتی و بنەماڵەی کورد پەروەر هەڵکەوتوون، خزمەتییان بە نەتەوە و نیشتمانی خۆیان کردووە و بوونەتە گیانفیدای ئارمانجە ڕەواکانی نەتەوەی خۆیان،  خۆشی و دەوڵەمەندی لەلایان گرینگ نەبووە، هەموو هەوڵیان سەرکەوتنی نەتەوەکەیان بووە. یەکێک لەوان؛ بنەماڵەی بەدرخانییەکان بووە و لەنێو ئەم بنەماڵەیەدا گەلێک کەسانی ڕێبەر و ناودار هەڵکەوتوونە. “ڕوودیارد کیپ لینگ” (Rudyard Kipling) نووسەری به‌ریتانیایی دەڵێت؛  “ئەگەر مێژوو وەکوو چیرۆک گوترابا و دەرسیان دابا، هیچکات لە بیر نەدەکرا”. ئەم وتەیەی “ڕوودیارد کیپ لینگ” ڕاستە، چونکە مێژووی ئێمەی کورد هەمیشە لە لایەن داگیرکەری  کوردستانەوە بە شێوەیەکی چەوت نووسراوە، ئێستا؛ ئەوەی بۆ ئێمە ماوە لە لایەن چیرۆکبێژ و دەنگبێژەوە، سینگ بە سینگ وتراوە و کەسانی نیشتمانپەروەر و نووسەر لێیان وەرگرن و بیانکەنە کتێب.

“بەدرخان ئەودال” یان بەدرخان بەگی کوڕی “عەبدوڵڵا بەگ”، لە ساڵی 1803 دا لە شاری جەزیرەی بۆتان سەر بە باکووری کوردستان لەدایک بووە. بەڵام سەبارەت بە ڕێکكەوتی لە دایکبوونی، بۆچوونی جیاواز هەن. هەندێک لە میژوونووسان دەڵێن “بەدرخان” لە نێوان ساڵانی 1803 هەتا 1806 لەدایک بووە. له‌ بنەماڵەی “عەزیزان” بوو. “شەرەفخان بەدلیسی” لە شەرەفنامەی خۆیدا نووسیویە؛ “بنەماڵەی عەزیزان پێشتر ئێزیدی بوون، دواتر بوونە بە موسڵمان”. لێرەدا پێویستە بزانین میر “بەدرخان” لە کاتی دەسەڵاتداری خۆیدا چی کردووە و ئایا بۆ سەربەخۆی نەتەوەی کوردی خەباتی دەکرد یان تەنیا بۆ بنەماڵەی خۆی؟ میر بەدرخان هەر زوو دەگات بە دەسەڵات و لە ساڵی 1830دا ئیدارەی بۆتان بەدەستەوە دەگرێ. ئەو هەر زوو لەگەڵ “میری سۆران” میر محەممەد هاوپەیمانی دروست دەکات. پەیوەندییەکی باشی لەگەڵ ئەرمەنییەکان هەبوو، بڕیاری دابوو هەر کەسێک ژیانی هاوبەش لەگەڵ کچی ئەرمەنی پێکبهێنێت، هاوکاری دەکات. تەنانەت گەنجانی ئەرمەنیش لە ناو هێزە سەربازییەکانیدا بەشدار بوون و هێزێکی باشیان پێکهێنا بوو. چەندین ڕاوێژکاری ئەرمەنی وەک “دومیستیهان مانکۆلییان، ئوجانسی شاڵکترین و میرمارتۆ”  لە ناو هێزەکانیدا و دەوروبەری خۆیدا هەبوون.

بۆ خۆپێگەیاندنی منداڵانی کورد هەوڵێکی زۆری دەدا، دەوترێ جارێک “میر بەدرخان” سەردانی یەکێک لە قوتابخانەکان دەکات و بە مامۆستاکەیان دەڵێت؛ “هەر مناڵیک لاپەڕەیەکی بە بێ هەڵە بخوێنێتەوە، پاشایەتی پێ دەبەخشم”. لێرەدا دەردەکەوێ مەبەستی میر ئەوە بووە هانیان بدا باشتر بیخوێنن و بۆ داهاتووی کوردستان باندۆڕدار بن. هەوڵێکی زۆری داوە کەسانی خوێنەر بۆ ئەوەی ببنە پسپۆر و فێری زانیاری مۆدێڕن ببن، بەرەو ئورووپای دەناردن. خزمەتێکی گەورەی بە نەتەوەی خۆی کرد، لە کاتی دەسەڵاتی میر بەدرخاندا نە تەنیا دادپەروەری و بەرانبەرییەکی باش هەبوو، بەڵکوو کەسانی دز و گەندەڵیش نەبوون. ئەو لە کاتی دەسەڵاتداری خۆیدا بۆ ئەوەی نەتەوەکەی سەربەخۆ بێت و پێویستی بە یارمەتی هیچ لایەنێک نەبێت، دوو کارگەی بەرهەمهێنانی چەک و بارووت لە شاری جەزیرە دروست کرد. بێجگە کارگەی چەک و بارووت، دراویشی بە ناوی خۆی دروست کردبوو، لە لایەکی ئەم دراوە نووسیبووی “میری بۆتان بەدرخان” و لە لای دیکە نووسیبووی “1258ی کۆچی”.

“میر” توانیبووی کەسانێکی زۆر بۆ لای خۆی ڕابکێشێ، هەر کەسێکیش تووشی تاوانێک ببوایە بە تووندی سزای دەدا و هەر کەسیش دزی کردایە دەستی دەبڕی، زەوی بە نرخێکی هەرزان دەدا بە جووتیاران، بە ڕێژەی سێ لە سەدی داهاتەکەی دەیاندا بە میر بەدرخان،  ئاستی ئەم داهاتە لە داهاتێک، دەوڵەتی عوسمانی لە جووتیارانی وەردەگرت زۆر کەمتر بوو. هاوکاری ماددی ئەو بنەماڵانەی دەکرد کە دەسکورت و کەم داهات بوون. هەر بۆیەش خەڵکی کوردستان میر بەدرخانیان خۆشدەویست. شێوازی فەرمانڕەوایی ئەوندە تووند بووە؛ تەنانەت کەسێک وەکوو دز و گەندەڵ لە سنووری دەسەڵاتیدا دیار نەبووە و ئەم ناوچەیە ئاسایشێکی گشتگیری بە خۆیەوە بینیبوو. لە کتێبە میژوویەکاندا باسیان کردووە؛ لەو کاتەدا دوو گەشتیاری ئامریکایی سەردانی ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی میر بەدرخانیان کردووە و بۆ ماوەی چوار حەوتوو لەوێ مابوون و تووشی هیچ گرفتێک نەبووبوون، بینیبوویان خەڵکی ئەم دەڤەرە و سەرۆک عەشیرەکان چەندە میریان خۆشدەوێت و دیاریان بۆ میر دەبرد. هەوڵی دابوو هەموو ناوچەکانی کوردستان بە دەستەوە بگرێ، ئەو بۆ سەربەخۆیی کوردسان خەباتی دەکرد.

کاتێک کە سووپای عوسمانی سەرقاڵی شەڕکردن لەگەڵ دەوڵەتی میسر بوو، میر ئەم هەلەی بە دەرفەتێکی باش زانی و پەرەی بە ڕزگارکردنی ناوچەکانی کوردستاندا، لە مووکریانەوە تاکوو بۆتانی ڕزگار کرد. دادپەروەری “میر بەدرخان” لە نێو مەزهەبیشدا بووە، لە باری یەکسانی و دادپەروەری میر بەدرخان، میر “جەلادەت بەدرخان”ی کوڕی دەڵێت؛ “لە جەزیرەی بۆتان  ڕووبارێک هەبوو ناوی “چەم جەهوو” یان ڕووباری “جەهوو” لە نزیک “ئبن عومەر” بووە. یەههوودییەکان بۆ ڕێوڕەسمی مەزهەبی خۆیان و بۆ بە جێهێنانی واجباتەکانی خۆیان دەچوونە سەر ئەم ڕووبارە، کوردەکانیش دەچوون ڕێیان لێ دەگرتن و دژایەتییان دەکرد. ڕۆژێک  “خا خام”ی یەهوودییەکان  دەچێتە لای “میر بەدرخان” سکاڵا دەکات و بە دەست ئیشارە دەکات بۆ شوێنەکە، بەڵام ناوی ئەم شوێنە ناهێنێ. میر پرسیار دەکات ئەو شوێنە کوێیە؟ بەڵام “خا خامی” یەهوودییەکان دیسان بە دەست ئیشارە دەکات، لەو کاتەدا “میر” پێ دەکەنێ و پێی دەڵێت؛ ناوی ئەم شوێنە “چەم جەهوو” واتە ڕووباری یەهوودییەکان یان جێگای پێکدادان. ئیدی “میر بەدرخان” بڕیار دەدات ئەم شوێنە تایبەتە بە یەهوودییەکان و نابێ هیچ کوردێکی موسڵمان بچێتە ئەم شوێنە و دەستێوەردان لەم شوێنە بکات”.

دوای ئەوەی “بەدرخان” لە ساڵی 1835دا بارودۆخی لەشکەری، سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتیی بەهێز دەکات، هێدی هێدی خۆی بۆ دەوڵەتێکی کوردی ڕێکدەخات. جەزیرەی بۆتان وەکو پێتەختی کوردستان ڕادەگەیێنێت. لە ساڵی 1838، بۆ تێکشکاندنی دەسەڵاتی “سەعید بەگ” هاوکاری عوسمانییەکان دەکات. بە پێی نووسراوە مێژووییەکان، “سەعید بەگ” بۆ ڕاگەیاندنی دەوڵەتی کوردی هاوکاری میر بەدرخانی نەکردبوو. هەر دوای ئەم هێرشە لە ساڵی 1839، داوا لە میرەکانی کوردستان دەکات یەک بگرن، لە هەرێمی وان “مەحموود خان”، لە هەرێمی هەکاری “نووڕوڵڵا و فەتاح بەگ”، “خالید بەگ” سەرۆکی “هیزان”، لە هەرێمی مووش “شەریف بەگ”، لە قەرس و ئاجار “حوسەین بەگی کوێر”، میری هەرێمی ئەردەڵان، شێخ محەممەدی مووسڵی و شێخ یووسف زاخۆیی، وەکو زانا بەشداریان لە هاوپەیمانێتی میرەکان کرد. ئەوان دەستیان کرد بەهێزکردنی قەڵاکانی کوردستان و بۆ پاراستنی دەوڵەتی کوردی پێکەوە سوێندیان خوارد. زۆرێک لە مێژوونووسان و لێکۆڵەرەکان “میر بەدرخان” وەک “باوکی بزووتنەوەی کورد” و هەندێکیش بە “سەرکردەیی مەزنی لەشکەری” پێناسە دەکەن. کریس کۆچێرا دەڵێت؛ لە سەدەی نۆزدەهەمدا میر بەدرخان قارەمانی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازیی کوردستان بوو. لە 26-07-1847دا دەوڵەتی عوسمانی بە مەبەستی لەناوبردنی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان، بە ئامادەکردنی هێزێکی گەورە کە “سوڵتان” ئامادەی کردبوو،  پێکهاتبوو لە 30 هه‌زار لەشکەر، 15 هه‌زار کرێگیراو و ٤٠ تۆپ”، هێرشی کردە سەر سووپای کوردان لە دەڤەری ورمێ و شەڕێکی گەورە ڕوویدا. بەڵام سووپای عوسمانی سەر نەکەوت و لە چەندین لایەوە تووشی شکست هات. چەندین تۆپ و چەکی سووپای عوسمانیش کەوتە دەستی سووپای کوردان. دوایی ئەم شەڕە میر “بەدرخان” بڕیارێکی گرینگیدا و سەربەخۆیی کوردستانی ڕاگەیاند، لە بۆتانەوە هەتا وان، مهاباد، ڕەواندوز، مووسل، وێرانشار، سۆرەک، ئامەد، شنۆ، سێرت، سینجار، ئاشنا و ئورمییەی خستە بن دەسەڵاتی دەوڵەتی کوردی.

بەم شێوە؛ دەسەڵاتدارانی عوسمانییەکان بۆ لەناوبردنی دەوڵەتی کوردی چەندین ڕێگایان هەڵبژارد؛ یەکه‌م ڕێگا، ویستیان بە فێڵ دانوستاندن بکەن، ئەوان لە ڕێگای “مەلا مەحموود بایەزید”وە لە شاری “ئەرزڕووم” دانوستاندنیان لەگەڵ “میر بەدرخان” کرد، بەڵام هەر زوو دوای دانوستاندن هێرشیان کردە سەر جەزیرەی بۆتان و دەرکەوت کە ئەم دانوستاندنە تەنیا بۆ خۆ بەهێزکردنە، بەڵام لەم هێرشەشدا سەرکەوتوو نەبوو. بە هەر نرخێک بوو دەوڵەتی عوسمانی توانی هەندێ لە سەرکردەکانی کورد لەوان “یەزدان شێر” ئامۆزای میر بەدرخان و سەرکردەی هێزێکی سەربازی دەوڵەتی کوردی لە لای خۆیەوە ڕابکێشێ و “یەزدان شێر”یش بە ڕێککەوتنێک لەگەڵ عوسمانییەکان شاری جەزیرە بۆتان پێتەختی کوردستان تەسلیمی عوسمانییەکان بکات، ئەم خیانەتەش بوو بە هۆی دابەزینی ورەی لەشکەری کورد لە جەزیرە بۆتان کارگەی چەک و تەقەمەنی لێ بوو. ‌‌‌‌‌‌‌بەم شێوە دوای بەرگریێکی کەم شاری جەزیرە کەوتە دەستی هێزەکانی عوسمانی و “میر بەدرخان” بە هێزیکی گەورە بەرەو قەڵای “کارۆخ”‌‌‌‌‌‌‌‌ چوو و لەوێش دوای ماوەیێکی زۆر شەڕ و پێکدادان، بەداخەوە لە 12-8-1847دا میر تەسلیمی عوسمانییان بوو. “میر بەدرخان” سەرکردەی قارمانی کورد دوای  ئەوەی چەندین جار لە شاری ئه‌سته‌نبوڵ دادگاییان کرد لە لایەن عوسمانییەکانەوە بۆ دوورگەی “کریت”ی یوونان دوور خرایه‌وه‌، بەڵام هۆکار چی بوو کە ئامۆزاكه‌ی میر بەدرخان خیانەتی لە دەسەڵاتی کوردی و دەوڵەتی کوردی کرد؟ هۆکاری خیانەتی “یەزدان شێر” ئەمە بوو؛ “کاتێک کە عوسمانییەکان هێرشیان کردە سەر قەڵای “کۆرنیل”ی سەعید بەگ، ئەو کات میر بەدرخان پشتیوانی عوسمانییەکان کردبوو. چونکه‌ “سەعید بەگ” خالۆی “یەزدان شێر” بوو. چەندین هۆکاری دیکەش هەبوون یەزدان شێر خیانەتی بە میر بەدرخان کرد.

دوای داگیرکردن و لە ناوبردنی دەوڵەتی کوردی بە سەرکردایەتیی “میر بەدرخان” لە لایەن دەوڵەتی عوسمانییەوە، هێزی عوسمانییەکان کاولکارییەکی زۆریان لە کوردستان بە دوای خۆیاندا بە جێهێشت، سەدان کەسی کوشت و زۆربەی خەڵکی کوردستانی لە زێدی خۆی دوور خسته‌وه‌ و، هەروەها دەستی بەسەر زەوی خەڵکدا گرت و ئەو زەوییانەی بە نرخێکی هەرزان بە بیانییەکان دەفرۆشت. میر بەدرخان ماوەیەکی زۆر لە دوورگەی “کریت”ی یوونان بوو. لە ساڵی 1858، سوڵتانی عوسمانی بڕیاری عەفووکردنی بەدرخانیدا. میر بەدرخان دوای ماوەیەک لە ئه‌سته‌نبوڵ ژیا، دواتر بەرەو “شام” ڕۆیشت و هەتا کۆتایی ژیانی خۆی، واتە لە ساڵی 1869 دا لەوێ مایەوە، میر بەدرخان کۆچی دوایی کرد، بەڵام نەوەیەکی بە پەروەردەی باش بە دوای خۆیدا بە جێهێشت. ناوی ناوچەی بۆتان وەکوو ناوچەیەکی نیشتمان پەروەر و کورد پەروەر لە ناو مێژووی کورد، تۆمار کرد. میر بەدرخان و بنەماڵەکەی هاوکاری و خزمەتێکی زۆریان لە بواری فەرهەنگ، مێژوو، وێژە و زمانی کوردیدا کردووە. کاریگەریی خزمه‌تی بنەماڵەی بەدرخانییەکان لە هەر چوار پارچەی کوردستان دیارە. 

پۆستی پێشوو

مێركڵ لە مامۆستاییەوە بۆ لوتكەی دەسەڵات

پۆستی داهاتوو

مه‌لا ئیدریسی بەتلیسی

کەیهان محەمەد نەژاد

کەیهان محەمەد نەژاد

رۆژنامەنووس

پەیوەندیداری بابەتەکان

حەمدی بەگی بابان
کەسایەتیەکان

حەمدی بەگی بابان

شوبات 22, 2023
43
بابه‌شێخی‌ سه‌یادی‌
کەسایەتیەکان

بابه‌شێخی‌ سه‌یادی‌

كانونی دووه‌م 25, 2023
22
بەڤیدیۆ، نەجمەدین كەریم، پیری ڕیفراندۆم
کەسایەتیەکان

بەڤیدیۆ، نەجمەدین كەریم، پیری ڕیفراندۆم

كانونی دووه‌م 25, 2023
14

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

كانونی دووه‌م 2023
د س W پ ه ش ی
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031  
    شوبات »
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • EnglishEnglish
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە