ڕووداوەكانی ساڵانی (1978 _ 1979)ی ئێران و ڕووخانی ڕژێمی (محەمەد ڕەزاشا پەهلەوی)، قۆناغێكی نوێی لە ژیانی سیاسی ئەو وڵاتەدا هێنایە كایەوە. قۆناغێك كە تێیدا گەلانی ئێران بەگشتی و میللەتی كورد بەتایبەتی، بەمەبەستی بەدەستهێنانی مافە نەتەوەییەكان، پاراستنی بەرژەوەندیە گشتیەكان، نەشونماپێكردنی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردو زامنكردنی دیموكراسی ئێران، دەستیان بەچالاكی سیاسی و خەباتی نەتەوەیی كردەوە. هەر لەو ماوەیەشدا، ناوچەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان بوونە مەكۆی دروستبوون و هەڵتۆقینی ڕێكخراوگەلێكی فرە ئایدیا هەر لە نەتەوەیی و چەپ و لە ناو چەپیشدا چەپی مائویستی و ڕادیكاڵ و چریكی و تودەیی و چەندین خەت، بەگوتەی یەكێك لە سەركردەكانی كۆمەڵە لەناو ئەمانەشدا چەندین خەت هەبوون وەك خەتی سێ و تەنانەت چواریش! دەتوانین بڵێین لەبەرامبەر دروستبوونی پارت و ڕێكخراوی چەپدا، كەسایەتییە دیارە ئاینییەكانیش هەوڵیاندا كە ئەمانیش بەبیری ئایینی و مەزهەبیی پارت دروست بكەن و لە شانۆی ڕووداوە سیاسیەكاندا ڕوڵ بگێڕن و، بەهۆی بوونی كۆمەڵگەیەكی زۆرینە ئایینی و لەناویشدا مسوڵمانی سوننی مەزهەب، لایەنگیرو هاوبیرانیان لێ كۆببێتەوە.
سازمانی خەباتی نەتەوایەتی و ئیسلامی كوردستان یەكێك بوو لەو پارت و جەرەیانە سیاسیانەی كە لەساڵی 1980 دروست بوو، دەتوانرێ هەم لە خانەی پارتێكی نەتەوەیی هەمیش لە خانەی پارتێكی ئیسلامی هەژمار بكرێ، چونكە هەروەك لە مێژووەكەیدا دەبینین ئەو كەسانەی پێكهێنەرو دروستكەری بوون پاشخانێكی فكری ئیسلامی سوننی مەزهەبیان هەبوو، هەروەتر كەسانێكی نەتەوەیی بوون و پاشخانێكی سیاسیان هەبوو. لەدوای سەركەوتنی شۆڕشی گەلانی ئێران تاكو تەموزی 1980، زۆرێك لە كەسایەتیەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان و بەتایبەتی ئەوانەی لە دەفتەری (شێخ عیزەدینی حوسێنی)دا كاریان دەكرد، هەوڵێكی زۆریاندا كە ڕێكخراوێكی نوێ بەسەركردایەتی شێخ عیزەدین دابمەزرێنن، بۆ ئەم مەبەستەش چەندین وتووێژو دانیشتن كرا، تەنانەت لەساڵی 1979 دا (عەبدولڕەحمانی زەبیحی) لە ناوچەی (بێژوێ)ی ئالان پەیڕەوو پڕۆگرامێكی نووسی كە هاوشێوەی پڕۆگرامی كۆمەڵەی (ژ.ك) بوو، وە بڕیاردرا گفتوگۆی لەسەر بكەن, بەڵام بەهۆی جیاوازی بیرو ڕا وە سەری نەگرت و هەندێك كەسی نزیك لە شێخ عیزەدین ئەوەیان كردە بیانوو كە شێخ عیزەدینی حوسێنی ڕێبەری جوڵانەوەی گەلی كوردەو ئەگەر لە چوارچێوەی ڕێكخستنێكی سیاسیدا كاربكات ئەو پێگە جەماوەری و كەسایەتیە سیاسی و سەربەخۆیەی نامێنێت، لە نمونەی ئەوانەش (محەمەد موهتەدی، سەعدی موهتەدی، ئەحمەد ئەسكەندەری، فاتح شێخ ئیسلامی، مەلا محەمەد، مەلا عومەر، ڕەحمان شكاك و چەند كەسی دیكە) كە زۆربەیان لایەنگری كۆمەڵە بوون و پێیان خۆش نەبوو دەفتەری شێخ عیزەدین لەلایەن زەبیحیەوە سەرپەرشتی بكرێت و وەكو ڕێكخراوێكی سیاسی پەرەبسێنێت. دەكرێت بڵێین, هەندێك لەو كەسایەتییانە لەپێناو بەرژەوەندی سیاسی خۆیاندا شێخ عیزەدینان پاشگەز كردۆتەوە لەوەی بەشداری لە ڕێكخراوێكی سیاسیدا بكات. چونكە ئەگەر وا ڕێبكەوتایە ئەو ڕێكخراوە سیاسیەی كە عەبدولڕەحمانی زەبیحی و شێخ جەلالی حوسێنی هەوڵیاندا بەسەركردایەتی شێخ عیزەدینی حوسێنی دایبمەزرێنن، ئەوا تەرازوی هێز بەجۆرێكی دیكە دەشكایەوە، هەربۆیە بەچەندین بیانووی جۆراوجۆر ڕێگریان لەو كارە كرد.
ئیتر لێرەوە هەوڵەكان بۆ دامەزراندنی سازمانی خەبات، لەسەرەتاكانی ساڵی 1979ەوە تا ڕۆژی ڕاگەیاندنی، زیاتر لەساڵ و نیوێكی خایاند، لەو ماوەیەشدا چەندین كۆبوونەوەی فراوان بەبەشداری دەیان مامۆستا و خوێندەوار و ڕووناكبیری ناسراو چالاكی كورد ئەنجامدران، كە زۆرینەی ئەوانە لە ڕاپەڕینی جەماوەریی و خەبات دژی ڕژیمی شادا خاوەن ڕابردووی سیاسی بوون. كۆبوونەوەكانیش لە چەند شوێن و گوندی وەك (سیاومە)، (بەردەڕەش)، (كانی بەرد)، (ساوان) و ( بلەكێ) لە ناوچەی بانە، (سارتكێ)، (سیسێر) و (نستان) لە ناوچەی سەردەشت ڕێكخراون. سەرئەنجام پێشنیوەڕۆی 5ی خەرمانانی 1359 بەرامبەر 27ی ئابی 1980ی زاینی دوایین كۆبوونەوە، كە دەكاتە یەكەم كۆنگرە، بۆ پێكهێنانی ئەو ڕێكخراوە لە گوندی (كانی بەرد)ی ناوچەی بانە بەڕێوەچوو. لە كۆتایی كۆنگرەكەشدا یەكەم پەیڕەو پڕۆگرام پەسەندكراو، دامەزرانی ئەو ڕێكخراوە بەناوی (سازمانی خەباتی نەتەوایەتی و ئیسلامی كوردستانی ئێران – خەبات) ئاشكراكراو، بەیاننامەی دامەزراندنی (خەبات) بڵاوكرایەوە.
ئەم ڕێكخراوە بەسەركردایەتی (شێخ جەلالی حوسێنی) و ئەندامێتی هەریەك لە (مەلا خدری عەبباسی، مەلا كەریم سەییادی، مەحمود ئەمینی، بایز ڕەسوڵی، اغا خزری، مەلا حوسێن گورجی، مەلا محەمەد سەلیمی، عومەر قادری، تەها مینایی، سەید خەلیل شەریفی) دامەزرا, هەر لەسەرەتای دامەزراندنیشیەوە لەگەڵ ڕاپەڕینی خەڵكی كوردستاندا دەستی دایە خەباتی چەكداری و بەشداری ڕاپەڕینی كرد. دوابەدوای بێ ئاكام بوونی هەوڵەكان لەگەڵ شێخ عیزەدینی حوسێنی بۆ دروستكردنی ڕێكخراوێك و، هاوكات بەردەوامیی سیاسەتی قڕكردنی كورد و هێرشی سوپا و هەوڵدان بۆ داگیركردنی كوردستان لەلایەن كۆماری ئیسلامیەوە، ژمارەیەك لە مامۆستایانی ئایینی، سازمانی خەبات لەسەر ڕەوتێكی نەتەوەیی – ئیسلامی لە 27ی ئابی1980 ڕادەگەیەنن. بەپێكهاتنی سازمانی خەبات چالاكی سیاسی لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان چووە قۆناغێكی دیكەوە، چونكە تا ئەو سەردەمە هێزە سیاسیەكانی كوردستان بەبیروباوەڕێكی چەپ كاریان دەكرد و هێزێك لە مەیداندا نەبوو كە شێوە فكرێكی جیاواز لەوانی هەبێت، هەربۆیە كاتێك سازمانی خەبات وەكو هێزێكی نەتەوەیی و نیشتمانی بەفكرێكی ئیسلامی هاتە مەیدان، بەشێكی خەڵكی ڕۆژهەڵات و ئەوانەی نەیاندەتوانی لەگەڵ هێزەكانی دیكە بن لەناو سازمانی خەبات دا دەستیان بەكارو چالاكی كرد.
ئەم ڕێكخراوە یەكەم كۆنگرەی خۆی لەساڵی 1980ز لەگوندی (كانی بەرد)ی ناوچەی بانە گرێداو تێیدا شورای سیاسی و ئەندامانی سەركردایەتی هەڵبژێردران و بەرنامەو پەیڕەوی ناوخۆیی پەسەند كرا، كە شێوازی كاركردن و هەڕەمی دەسەڵاتی تێدا ڕوونكرایەوە، وەكو لەبەندی هەشتدا دەڵێت “شورای ڕابەرایەتی كە لانی كەمی11 كەسە، بەرزترین ئۆرگانی بەڕێوەبەری ڕێكخراوە كە بەشێوەی كاتی كاروباری ڕێكخراو بەدەستەوە دەگرێ و پەیوەندی ڕێكخراو لەگەڵ كۆمەڵ و ڕێكخراوی دیكە دیاری دەكاو چەندایەتی مانگانەو چۆنیەتی خەرج كردنی داهاتی ڕێكخراو بەدەست ئەوەو كۆمیتەی سیاسی و نیزامی و ماڵی و بڵاوكردنەوەو پڕوپاگەندە لەناو ئەندامەكانی ئەو دیاری دەكرێ و كۆمیتەی ئیجرائی لە نوێنەری هەریەك لەو كۆمیتانە پێك دێ، لانی كەم شورا یەك مانگ جارێك كۆدەبێتەوەو بەپێی پێویست كات بۆ كۆبوونەوەی لێپرسراوانی ناوچەیەك یان زیاتر دیاری دەكاو تا ئامادەبوونی ڕێكخراوەكان و گرتنی كۆنگرە هەموو دەسەڵاتێكی هەیە، بەڵام كاتێك كۆنگرە گیرا هەموو كاروبارێك دەكەوێتە ئەستۆی كۆنگرەو سنورێك بۆ دەسەڵاتی كۆنگرە نیەو ڕێبازی پێویست دیاری دەكاو دەسەڵاتی گۆڕینی بەرنامەو هەروەها نێوی ڕێكخراویشی هەیە”. یەكێك لە تایبەتمەندیەكانی ئەم ڕێكخراوە ئەوەیە كە باوەڕی بەبنەماكانی ئیسلام هەیە بۆ زامنكردنی مافە نەتەوایەتیەكانی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستانداو كارنامەی سیاسی ئاوێتەیەكە لە مەیلی نەتەوەیی و ئیسلامی و لەڕووی بیروبۆچوونی ئیسلامیشەوە میانڕەوەو لە ئوسوڵیەتی ئیسلامیەوە نزیك نیە.
سەرهەڵدانی سازمانی خەبات لەسەر بنەمایەكی نەتەوەیی – ئیسلامیی لەو قۆناغە ئاڵۆزەدا، جێگەی گرنگی پێدان و هەڵوێستە لەسەر كردنە، ئەوەی كە زیاتر ئەم لایەنە قوڵ دەكاتەوە، جیاوازی پەیڕەو و خۆ ڕێكخستنی سازمانی خەباتە لەگەڵ پارت و ڕێكخراوە سیاسیەكانی دیكەی كوردستاندا، چونكە ئەوانەی لەپێش شۆڕش و لەدوای شۆڕشی گەلانی ئێران، لە ڕۆژهەڵاتی كوردستاندا دەستیان بەخەباتی سیاسی و چەكداری كرد، لە بیركردنەوە و تێڕوانینی سیاسی و ئایدیۆلۆژیاندا، نەتەوەیی و چەپ و سۆسیالیستی بوون. واتە گوتاری سیاسی و بەرنامەی حیزبەكان لەو قۆناغەی خەباتی خەڵكی كوردستانی ئێراندا كاریگەری بلۆكی ڕۆژهەڵاتی و بیروباوەڕی چەپی لەسەربوو، ئەگەرچی پەیڕەو و بەرنامەی دیكەش دەبینرا، بەڵام زیاتر هەژموون و ئەندێشەی چەپ و كۆمۆنیستی باڵی بەسەر وتارەكانیاندا كێشابوو.
هەرچەندە لەو قۆناغەدا بەشێكی زۆر لە جەماوەری كوردستان لە مەیدانی خەباتدا بوون و لەپێناو بەدەستهێنانی مافەكانیاندا كەمتر پرسیار لە بیروباوەڕ و بەرنامەی هێزە سیاسیەكان دەكرا، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا بەشێكی دیكەی خەڵكی كوردستان مەرجی بەشداریان لە مەیدانی خەباتدا ئەوەبوو كە ئەو لایەنەی كاری لەگەڵ دەكەن لەگەڵ بیروباوەڕەكانیان بێتەوە. كەواتە لەم نێوانەدا بوونی ڕێكخراوێكی سیاسی (نەتەوەیی – ئیسلامی) لە كوردستان نەك هەر بەگرنگ و كاریگەر دەزانرا، بەڵكو بەجۆرێك لێك دەدرایەوە كە پێویستیەكی حەتمی قۆناغەیەكە، بەتایبەتیش لەو ڕوانگەیەوە كە زۆرینەی خەڵكی كوردستان مسوڵمانی سوننە مەزهەبن، ئالێرەدا سازمانی خەبات لەمیانەی درك كردن بەواقیعیەتی بارودۆخی كوردستان و بەبیرو بۆچوونێكی جیاواز لەباقی حیزب و ڕێكخراوەكانی كوردستان و لەدەورانی كێشمەكێشمی نێوان بیروباوەڕی چەپ و ئیسلامی سیاسی شیعەگەرادا, هاتە ناو گۆڕەپانی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی گەلی كوردو لابردنی ستەمی نەتەوایەتیی و مەزهەبیی (دینیی) كردە ئامانج و ستراتیژی كارەكانی. ئەم ڕێكخراوە جگە لەچالاكی سەربازی لەدوای دامەزراندنیەوە كارو چالاكی و ڕێبازی سیاسیان لە ڕێگەی بڵاوكراوە و ڕاگەیەندراوی تایبەت بەخۆیانەوە بەخەڵكی كوردستان دەگایەند و ئەمەش ڕۆڵێكی گرنگی دەبینی بۆ كۆكردنەوەی خەڵك و بەشداری پێكردنیان لە چالاكی سیاسیدا، لەم چوارچێوەیەشدا یەكەم ژمارەی بڵاوكراوەی (تێكۆشان)یان لە 21ی ئازاری 1984 دا دەركرد ، هەروەها لە ساڵی 1985 دا وێستگەیەكی ڕادیۆیان بەناوی (ڕادیۆی دەنگی خەباتی كوردستانی ئێران) دامەزراند.
سەبارەت پەیوەندیەكانی سازمان و حزب وڕێكخراوەكانی تری ڕۆژهەڵاتی كوردستان ئەوەیە،كاتێك سازمانی خەبات لەسەر ڕەوتێكی نەتەوەیی – ئیسلامی دامەزرا، شتێكی سرووشتی بوو كە بەهۆی جیاوازی ئایدیۆلۆژی و كاری ڕێكخراوەییەوە لەگەڵ هێزە سیاسیەكانی دیكەدا ناكۆكی و ململانێی بۆ دروست ببێت. هەرچەندە ئەو ڕێكخراوە بەهەموو شێوەیەك هەوڵی دەدا خۆی لەكێشە و ڕووبەڕوو بوونەوەی چەكداریی بپارێزێت و پەیوەندیەكانی لەگەڵ سەرجەم هێزە سیاسیەكاندا بەشێوەیەكی ئاشتیانە درێژە پێبدات. بۆنمونە: لەدوای دامەزراندنی سازمانی خەبات، سەركردایەتی ئەو ڕێكخراوە هەستی بەمەترسی هێرش و پەلاماری هێزە سیاسیەكانی كوردستان بۆ سەر خۆی كرد و لەم ڕووەشەوە هەوڵیدا پەیوەندی دۆستانەیان لەگەڵ دابمەزرێنێت، بەتایبەتی لەگەڵ حدكا دا. بۆ ئەم مەبەستەش لە تشرینی یەكەمی 1980 دا لەگوندی (نستان)ی ناوچەی (ڕەبەت) كۆبوونەوەیەكی هاوبەش لەنێوان نوێنەرانی خەبات و حدكا پێكهات و تێیدا لەسەر چەند خاڵێك ڕێكەوتن، كە گرنگترینیان ئەوەبوو زیان بەیەكتر نەگەیەنن و لە بەرژەوەندی خەڵكی كوردستاندا كاربكەن. بەڵام ئەمە بەتەنها ڕێكەوتنێكی ڕواڵەتی بوو هەر لەسەر كاغەز مایەوە، چونكە هەر لەسەرەتاوە پەیوەندیەكانی نێوان ئەم دوو هێزە پەیوەندیەكی دۆستانە و ئاشتیانە نەبوو، هیچ جۆرە هاوكاری و پێكەوە كاركردنێكیان ئەنجام نەدا. هەرچەندە پێویست بوو لە نێوان خەبات و حدكا دا پەیوەندیەكی بەهێز هەبێت، بەتایبەتی كە ئەو دوو ڕێكخراوە لەباری نەتەوەییەوە هاوبیرو بۆ یەك ئامانج تێدەكۆشان، بەڵام باس لەوە دەكرێت كە حدكا پێی وابووە دروستبوونی هەر ڕێكخراوو پارتێكی نوێ هاوسەنگی هێز تێك دەدات و بەدژی خۆشی سەیری دەكردو بەردەوام جەختی لەوە كردۆتەوە كە هەرخۆی بەتەنها سەركردایەتی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی نەتەوەیی كورد دەكات، ئاڵۆزیی پەیوەندیەكانی نێوان خەبات و حدكا لە ئاستێكدا بوو كە بەدرێژایی ساڵانی (1980 – 1989) سەرەڕای نەبوونی پەیوەندیەكی دۆستانە لەنێوان ئەم دوو پارتەدا، بەپێچەوانەوە چەندین جار شەڕی چەكداریی لەنێوانیاندا ڕوویداوە. بۆنمونە: لەساڵی 1981 لەشاری بانە ئاڵۆزی و پێكدادانی چەكداری لەنێوان هێزێكی حدكا و هێزێكی خەبات دا ڕوودەدات و لەئەنجامدا پێشمەرگەیەكی خەبات بریندار دەبێت.
هەروەها ساڵی 1982 هێزەكانی حدكا لە ناوچەی (سەردەشت) هێرشیان كردۆتە سەر بارەگای خەبات و پێنج پێشمەرگەیان زامدار دەكەن، لە ناوچەی (بۆكان)یش چەند جارێك بارەگایان تاڵان دەكەن، لە ناوچەی (پیرانشار)یش هێرشیان كردۆتە سەر بارەگای خەبات و بەرپرسەكەیان بەدیل گرتووەو زیندانیان كردووە. هەروەها ساڵی 1983هێزێكی گەورەی (حدكا) بەفەرماندەیی (ئیسماعیل بایەزیدی) هەڵیانكوتایە سەر بنكەی (خەبات) لە گوندی (ئەشخەڵ)ی ناوچەی (نەڵێن)، كە لەچەند كیلۆمەتری دەفتەری سیاسی (حدكا) هەڵكەوتبوو. دواتریش ئەو ئیسماعیل بایەزیدیە لەساڵی 1985دا پەیوەندیی بە (خەبات)ەوە كرد. جگە لەمانەش هەر لەماوەی ئەو ساڵانەدا چەند جارێكی دیكە خەبات لە ناوچە جیاوازەكانی كوردستاندا ڕووبەڕووی هەڕەشەو فشاری حدكا بۆتەوەو هێرش كراوەتە سەر پێشمەرگەكانیان، هەروەها جگە لە هێرشی چەكداریی، حدكا لە ڕێگەی بڵاوكراوەشەوە دەربارەی سازمانی خەبات قسەی كردووە، بۆنمونە: كتێبی (چەند قسەیەك لەگەڵ خەبات) كە لەدوای ڕاگەیاندنی (خەبات) لەلایەن (كەریم حیسامی)، كەسی دووەمی (حدكا)ەوە نووسراوە. لەساڵی ٢٠٠١یشدا كتێبێك بەناوی (لە دەستەی خاڵە مەلاوە تا ڕێكخراوی خەبات)، لەلایەن (سادق هەورامی)ەوە نووسراوە هەروەها لە بەیاننامەیەكی نهێنیدا كە حدكا بۆ ئەندامانی كۆمیتەی ناوەندی ناردووە، لەخاڵی پێنج دا نووسراوە “سازمانی خەبات بەڕەسمی ناناسرێ و ناویشی لە ڕادیۆ ناخوێندرێتەوە “سەبارەت بەپێكدادان و ئاڵۆزیی پەیوەندیەكانی نێوان ئەم دوو پارتە، سەركردایەتی سازمانی خەبات ئاماژە بەوە دەكەن كە ئەوان هیچ كاتێك دەستپێشخەر نەبوون لە هێرش كردن بۆ سەر حدكاو زیان گەیاندن بەپێشمەرگەو تاڵانكردنی بارەگاكانیان، بەڵكو زیاتر حدكا لەو بوارەدا دەستپێشخەر بووە. لەبەرامبەردا سەرانی حدكاش باس لەوە دەكەن كە ئەو ڕووداوانە هیچ كاتێك سیاسەتی گشتی حیزب نەبووەو بەڵكو هەڵسوكەوت و شێوازی مامەڵەی هەندێ لە ئەندامانی حیزب بووە كە پێیان وابووە لەبەرئەوەی ئەمان زۆرترن دەبێت ئەوانی دیكە بخۆن، ئەگینا هەروەكو دەزانرێت، حدكا هەرگیز بەوجۆرە نەبووەو هیچ كات لەگەڵ دروستبوونی پارت و ڕێكخراوی نوێ، ناتەبا نەبووە. چونكە حدكا لەبنەڕەتدا حیزبێكی دیموكراتەو باوەڕی بە فرە حیزبی هەیە. بۆنمونە لە دەیەی هەشتاكانی سەدەی ڕابردوودا، لە كوردستاندا حیزبی وەكو (چریك) هەبوو كە بەهیچ جۆرێك خەباتی بۆ كورد نەدەكرد، بەڵام حدكا هیچ ڕێگر نەبوو.
لەڕاستیدا خوێندنەوەی حدكا بۆ خەبات خوێندنەوەیەكی واقیعی نەبووە، بەڵكو پێیان وابووە ئەم ڕێكخراوە بەدژی دەسەڵاتی ئەوان دامەزراوە و ئەوی پێ لاواز دەبێت، هەروەكو بەشێك لەئەندامانی حدكا ئاماژەیان بەوە كردوە كە (خەبات بۆ بن كۆڵكردنی حیزبی دیموكرات دروست بوو، بەڵام سەركەوتوو نەبوو)، ئەمە سەرەڕای ئەوەی كە پێكهاتەی ڕێكخراوەیی و جەماوەری هەردوولا لەهەلومەرجی سیاسی ئەو كاتەی كوردستاندا، زیاتر پێكهاتەیەكی خێڵەكی و نادیسپلین بوو، هێندەی لەژێر كاریگەری سۆزو لایەنگری حیزبایەتیدا بوون، هێندە هەستی یەكگرتوویی و هاوخەباتیی و دۆستایەتییان نەبوو.
پەیوەندیەكانی نێوان كۆمەڵە و خەبات دەگەڕێتەوە بۆ پەیوەندی سەردەمی دەفتەری (شێخ عیزەدینی حوسێنی) و كەسایەتیەكانی ناو دەفتەر لەگەڵ كۆمەڵە، چونكە (شێخ عیزەدینی حوسێنی) دۆستایەتی و پەیوەندی نزیكی لەگەڵ كۆمەڵەدا هەبوو. ئەم نزیكایەتیەی شێخ عیزەدین لەگەڵ كۆمەڵە كاریگەری كردبووە سەر نزیكایەتی و دۆستایەتی (شێخ جەلال) لەگەڵ كۆمەڵەدا و تەنانەت ئەو چەك و كۆمەكانەی كە (شێخ جەلال) چ لەسەردەمی دەفتەرو چ لەسەردەمی سازمانی خەباتدا لە حكومەتی ئێراقی وەردەگرت بەشێكی دەدا بەكۆمەڵە، چونكە ئەو كاتە كۆمەڵە لەگەڵ حكومەتی ئێراق پەیوەندی نەبوو. هەروەها (شێخ جەلال) لە دیمانەیەكدا دەڵێت “لەگەڵ كەسانێك لەكۆمەڵە، لەهەموو نێوچەكان دۆستایەتی شەخسیم بووە، لەكاتی شۆڕشدا حەزم كردووە هاوكاریان بكەم، هەرچەندە بیروباوەڕمان لێك دوور بووە”، لەڕاستیدا خودی كەسایەتی (شێخ جەلالی حوسێنی) ڕۆڵێكی بەرچاوی بینیووە لە دروستكردنی پەیوەندیەكانی خەبات لەگەڵ كۆمەڵەو بەردەوامییان بەشێوەیەكی نیمچە ئاشتیانە. بەڵام كاتێك كۆمەڵە لەكۆتایی ساڵی 1983دا لەگەڵ (گرووپی سەهەند) تێكەڵ بوون و بوون بە (ڕێكخراوی كوردستانی حیزبی كۆمۆنیستی ئێران)، ئیدی ئەوان هەموو خەباتێكی نەتەوەییان بەخراپ دەزانی و پێیان وابوو كێشەیەكە لەبەردەمیان و هەوڵیان دەدا لەسەر ڕێگەی خۆیان لایبەرن. ئەمەش بۆخۆی كاریگەری هەبوو لەسەر ئەوەی كە ئەم دوو ڕێكخراوە لەباری نەتەوەییەوە لێك دووربكەونەوە، ئەمە جگە لەوەی كە لەباری ئایدیۆلۆژی و دینیشەوە زۆر لێك دووربوون.
جێگەی خۆیەتی ئاماژە بەوە بكەین كە جیاوازیەكانی نێوان كۆمەڵە و خەبات نەگەیشتۆتە ئاستی ئەوەی كە ڕووبەڕوو بوونەوەی چەكداریی و شەڕی براكوژی لەنێوانیاندا سەرهەڵبدات و هێرش بكەنە سەر بارەگاكانی یەكتر. ئەگەرچی هەندێك جار ناكۆكی و ململانێی ناوچەیی ڕوویداوە، بەڵام زۆر زوو چارەسەر كراون و شەڕی گەورەی لێنەكەوتۆتەوە، بەڵكو هەندێك جاریش لە مەیدانی شەڕدا هەر سێ هێزی (خەبات و كۆمەڵە و حدكا) لەبەرامبەر ڕژێم پێكەوە وەستاون. بۆنمونە: لەساڵی 1984 لەڕێگەی (بانە – سەردەشت) شەڕێكی گەورە لەنێوان هێزی پێشمەرگە و چەكدارانی ڕژێم ڕوویداوە كە بەشەڕی (دارساوێن) ناسراوەو تێیدا سوپای ڕژێمی ئێران تێكشكاو زیانێكی زۆری بەركەوت. سەرەڕای ئەوەی خەبات و كۆمەڵە تا ڕادەیەكی بەرچاو پەیوەندییەكانی نێوانیان بەدۆستایەتی هێشتەوە، بەڵام هیچ كات ئەو دوو هێزە نەگەیشتنە ئەوەی بەرەیەكی هاوبەشی كوردی دروست بكەن و هێزو تواناكانیان یەك بخەن، كە ئەمەش بەشێوەیەكی گشتی دەگەڕێتەوە بۆ جیاوازی بیروڕای هەردوولا دەربارەی مەسەلە سیاسی و پرسە چارەنووسسازەكانی كوردستان و هەروەها جیاوازی شێوازی كاركردن و بەشداریان لە مەیدانی سیاسی و خەباتی چەكداری لە ڕۆژهەڵاتی كوردستاندا.
كاتێك شەڕی ناوخۆی نێوان (كۆمەڵە و حدكا) لە ناوەڕاستی هەشتاكاندا سەریهەڵدا، سازمانی خەبات نەك هەرتەنها بێ لایەنی خۆی پاراست، بەڵكو بەئاشكرا ئیدانەی ئەو كارەی كردو, تەنانەت لە بەیاننامەیەكدا بەزمانێكی تاڕادەیەك توند دژی ئەو شەڕە هەڵوێست وەردەگرێ و هەردوو لایەن لە زیانەكانی ئاگادار دەكاتەوەو داوایان لێ دەكا دەست لە كوشتنی یەكدی هەڵبگرن و بەتەواوی هێزو تواناوە ڕووبەڕووی كۆماری ئیسلامی ببنەوە. هەروەك لە بەیاننامەكەدا هاتووە “ئەو ڕاستییە بەهیچ شتێك ناشاردرێتەوە كە بەكوشتدانی پێشمەرگەی كوردستان بەدەستی یەكتر خودموختاریی و دێموكڕاسیی ناڕەخسێنێ و سۆسیالیزم و دێموكراسیی ئینقلابیی ناهێنێتە دی و ناكرێ لە قازانجی زەحمەتكێشاندا بێ. ئێمە بەنێوی سازمانێكی بەشدار لە خەباتی خوێناویی كوردستاندا، لە كاتێكدا كە ئەم شەڕە بە تووندیی مەحكوم دەكەین و بێزاریی خۆمان سەبارەت بە بەكوشتدانی پێشمەرگەی كوردستان بەدەستی یەكتر دەردەبڕین، داوا لە ڕێبەرایەتیی هەردووك حیزب دەكەین كە بڕێك چاوی خۆیان بەسەر كوردستانی پڕ لە مەینەت و دەردو ژاندا بخشێنن و هەلومەرجی تایبەتیی ئەم قۆناغەی خەباتەكەمان لەبەرچاو بگرن و بەهەستی بەرپرسیی و سۆزی كوردایەتیی و چاوی واقیع بینیی شۆڕشگێڕیی لە كوردستان بڕوانن.” هەروەها لەدرێژەی بەیاننامەكەدا هاتووە: “ئایا درێژەدان بەم وەزعە هۆی مەترسییەكی گەورە پێكناهێنێ؟ ئایا گڕی خەبات لەناو دڵی كۆمەڵاندا كپ ناكا؟ ئەوەش ناڕاستەوخۆ لە خزمەتی دوژمنانی گەلی كورددا نییە؟ ئەوەی ڕاستەو ڕوونەو كەس بۆی ناشاردرێتەوە، ئەوەیە كە درێژەدان بەم شەڕە تاوانە و خاڵێكی ڕەشە لەسەر لاپەڕەی مێژوو و كۆمەڵانی خەڵك قەت لەبیریان ناچێتەوە. دەبا هەموو خۆبینیی و تەعەسسوبێك وەلا بندرێ و بەگیانێكی پڕ لە هەستی بەرپرسی و لەخۆ بوردوویی لەگەڵ مەسەلەكە بەرخورد بكرێ، ئێمە سازمانی (خەبات)، داوا لە ڕابەرایەتیی هەردووك لایەنی شەڕەكە دەكەین كە چی دیكە درێژە بەم كارەساتە ناڕەواو دڵتەزێنە نەدەن و لە زووترین كاتدا شەڕ ڕاگرن و ناكۆكییەكان بەزوویی و بەشێوەیەكی عادڵانە لە فەزایەكی ئارامدا چارەسەر بكەن. درێژەدان بەم شەڕە لەم هەلومەرجەی خەباتەكەماندا بازی كردنە بەئاگرو ئاگردانی بەروبوومی بزووتنەوەیە “.
ئەگەرچی ئەم هەڵوێستەی سازمانی خەبات لەلایەن سەركردایەتی (كۆمەڵەو حدكا)ەوە گوێی پێنەدرا، بەڵام لەو قۆناغەدا دەكرێت وەكو هەڵوێستێكی نیشتیمانی و نەتەوەیی سەیربكرێت، چونكە پاراستنی بێ لایەنی و ئیدانە كردنی شەڕی ناوخۆیی و داوای ڕاگرتنی بۆ بەرژەوەندی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كورد، كارێكی ژیرانەو نەتەوەییانەیە. سەبارەت بە پەیوەندییەكانی سازمان و ڕێكخراوی پەیكار، هیچ پەیوەندیەكی ئەوتۆی سیاسی نابینرێ، تەنها ئەوەندە نەبێ لەكاتی لێدانی بنكەی ڕێكخراوی پەیكار لەلایەن حزبی دیموكراتەوە لە شاری بۆكان، جێگەی نیگەرانی كەسایەتیەكانی دامەزرێنەری سازمان بووەو بەكارێكی هەڵەیان زانیوەو پێیان وابوو ئەوە سەرەتایەكی خراپە لەپەیوەندی پارتەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان. سەبارەت بە پەیوەندیەكانی سازمانی خەبات و بزووتنەوەی ئیسلامی ئەهلی سوننەو جەماعەتی ئێران، شتێكی ئەوتۆ بەدی ناكرێ. چونكە بزووتنەوەی ئیسلامی ئەهلی سوننە درەنگ دامەزراو درەنگ دەستی بەچالاكی كرد. هەرچەندە دامەرزێنەرانی هەردوو ڕێكخراوەكە لە مامۆستایان و زانایانی سوننە مەزهەب بوون، بەڵام لەئاستی سیاسی و سەربازیدا هەماهەنگیەكی ئەوتۆیان نەبووە، تەنها ئەوە نەبێ كە لەدوای كوژرانی كوڕێكی (مامۆستا شێخ جەلال)، (مەلاعەبدولقادری تەوحیدی) سەردانی سازمان دەكات، لەوێدا مامۆستا شێخ جەلال داوای یەكبون لە مەلا عەبدولقادر دەكات، بەڵام دوای چەندین هاتۆچۆو سەردانی یەكتری نەگەیشتنە ڕێككەوتن. جێگەی باسە، هەر لەو قۆناغەدا چەندین گرووپی تری چەپ و كۆمۆنیستی هەبوون وەك (ڕێكخراوی یەكگرتنی كۆمۆنیستی – سازمان اتحاد كمونیستی)و (ڕێكخراوی یەكێتی كۆمۆنیستەكانی ئێران – سازمان اتحاد كمونیستهای ایران ) و (حیزبی كرێكارانی سۆسیالیستی ئێران – حزب كارگر سوسیالست ایرانی- ح.ك.س.ا)، بەڵام پێ ناچێت سازمانی خەبات هیچ جۆرە پەیوەندییەكی لەگەڵ ئەم گروپانەدا هەبووبێ.
“پەیوەندییەكانی سازمانی خەبات لەگەڵ هێزە سیاسییەكانی باشووری كوردستان دا”
- پەیوەندیەكانی لەگەڵ (یەكێتی نیشتمانی كوردستان (ی. ن. ك):-
دوای سەركەوتنی شۆڕشی گەلانی ئێران و كرانەوەی دەروازەكانی سنوور بەڕووی پارت و ڕێكخراوە سیاسیەكانی باشووری كوردستاندا، دەرفەتێكی لەبار بۆ ئەو هێزانە ڕەخسا كە جارێكی تر گەشە بكەن و پەیوەندی نوێ لەگەڵ هێزە سیاسیەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستاندا دروست بكەن. لەم چوارچێوەیەشدا (یەكێتی) لەپێشەوەی ئەو هێزانەی باشووری كوردستان بوو كە لەو پێناوەدا هەوڵێكی زۆری داو پردێكی پەیوەندی بەهێزی لەنێوان خۆی و هێزەكانی ڕۆژهەڵاتدا دروستكرد. پێش دامەزراندنی سازمانی خەبات، (شێخ جەلالی حوسێنی) وەكو كەسایەتیەك لە ناوچەی بانەو دەوروبەریدا, پەیوەندی لەگەڵ (یەكێتی) هەبوو. كاتێكیش سازمانی خەبات دامەزرا، ئیدی خەبات و یەكێتی بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ پەیوەندی لەنێوانیاندا دروست بوو، كە زیاتر لەبواری هاوكاری چەك و تەقەمەنی و كۆمەكی دیكەدا بوو. بۆنمونە: لەكۆتایی ساڵی 1981 دا (یەكێتی) بەمەبەستی پەیداكردنی چەك پەیوەندی بەهێزەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان (حدكا، كۆمەڵە، خەبات) دەكات و داوایان لێدەكات لەو بابەتەدا هاوكاری بكەن. ئەو ئەندامانەی (یەكێتی) كە بۆ هێنانی چەك ڕۆشتبوونە ڕۆژهەڵاتی كوردستان، سەرەتا چوونە لای (شێخ جەلال) لەگوندی (بلەكێ) و، ئەویش بەهۆی ئەوەی كە ژمارەیەك چەكی زۆری هەڵگرتبوو، سەرەتا 50 چەكی جۆری (بڕنەو)یان دەداتێ و هەروەها پەیمانیان پێدەدات كە ژمارەیەكی زیاتری چەكیان بۆ پەیدا بكات.
لەقۆناغەكانی دواتردا، (یەكێتی) بەمەستی پەیداكردنی ئازوقە و چەك و تەقەمەنی زیاتر لەپێناو بەردەوامی دان بەخەباتی چەكداری بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كورد دا، پەیوەندیەكانی لەگەڵ خەبات درێژە پێدەدات و چەند جارێكی دیكە لەلایەن خەباتەوە چەك و تەقەمەنیان پێدەدرێت. بۆنمونە: ساڵی 1983 چەند نوێنەرێكی (یەكێتی) بۆ هەمان مەبەست بەرەو ڕۆژهەڵاتی كوردستان دەڕۆن و لەلایەن خەباتەوە هاوكاریەكی زۆر دەكرێن و سەرەڕای پێدانی چەك، لەڕووی مانەوەو كردنەوەی بارەگا لەو ناوچانەی كە خەبات تێیدا باڵادەست بوو ئاسانكاری زۆریان بۆ دەكرێت. هەروەها بەمەستی هێوركردنەوەی شەڕی نێوان (یەكێتی) و (ڕژێمی بەعس) لەساڵانی (1983 – 1984)دا، سازمانی خەبات وەكو زۆرینەی هێزە سیاسیەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان هەوڵێكی زۆری داوەو بەئاشكرا پشتیوانی خۆیان بۆ یەكێتی دەربڕیوە تاكو بارگرژیەكانی نێوانیان بەرەو كەم بوونەوە بڕوات و گفتوگۆ ببێتە پردی چارەسەركردنی كێشەكانی نێوانیان. جێگەی باسە (یەكێتی)ش لە چوارچێوەی پەیوەندیەكانی لەگەڵ خەبات دا، بەمەبەستی كەم كردنەوەی ئاڵۆزیەكانیان لەگەڵ حدكا هەوڵی زۆریان داوەو تەنانەت چەند جارێك نوێنەرانی (یەكێتی) دانیشتن و گفتوگۆیان لەنێوان ئەو دوو پارتەدا پێكهێناوە. ئەگەرچی هەوڵەكانی (یەكێتی) نەیتوانی بەشێوەیەكی تەواوەتی گرژی و ئاڵۆزیەكانی نێوان خەبات و حدكا چارەسەر بكات، بەڵام دەكرێت وەكو كارێكی ئیجابی لە چوارچێوەی پەیوەندیەكانی پارتە سیاسیەكانی ڕۆژهەڵات و باشووردا لێی بڕوانرێت.
- پەیوەندیەكانی لەگەڵ (پارتی دیموكراتی كوردستان (پ. د. ك):-
پەیوەندی (پارتی) وەكو هێزێكی سیاسی باشووری كوردستان، جیاواز بوو لەگەڵ پەیوەندی هێزەكانی دیكە لەگەڵ بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستاندا. چونكە (پارتی) لەدوای هەرەسی شۆڕشی ئەیلول تاڕەدایەك بەرە و هەڵوەشانەوە ڕۆیشت و تەنها لقەكانی دەرەوەی مابوون. بەڵام لەقۆناغێكی دواتردا (ئیدریس بارزانی و مەسعود بارزانی) لە شاری نەغەدەی ڕۆژهەڵاتی كوردستان، كۆمیتەیەكی ناوەندیی نوێیان بەناوی (سەركردایەتی كاتی/ س.ك) دروستكرد كە بە (قیادەی مووەقەت/ ق.م)یش ناودەبرا. ئەندامانی ئەم كۆمیتەیە بریتی بوون لە (ئیدریس بارزانی، مەسعود بارزانی، سامی عەبدولڕەحمان، عەلی عەبدوڵا، نوری شاوەیس). ئیدی (پارتی) لەدوای سەركەوتنی شۆڕشی گەلانی ئێران هەرزوو هەوڵیاندا خۆیان لە خومەینی نزیك بكەنەوەو بۆ ئەم مەبەستەش وەفدێك بەسەرۆكایەتی (ئیدریس بارزانی) و ئەندامێتی هەریەك لە (كەریم سنجاری، ڕەشید سندی و عەبدولوەهاب ئەتروشی) لە قوم و تاران سەردانی خومەینیان كردو پەیوەندیان لەگەڵ ڕژێمی نوێی ئێران دامەزراند، كە لەڕاستیدا ئەمە كاریگەری گەورەی كردە سەر پەیوەندیەكانی (پارتی) لەگەڵ هێزە سیاسیەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان بەتایبەتی (حدكا و كۆمەڵە)و چەندین جار ناكۆكی لەنێوانیاندا ڕوویداوە.
بەڵام سەبارەت بەپەیوەندیەكانی نێوان (پارتی)و سازمانی خەبات ئاماژە بەشتێكی ئەوتۆ ناكرێت، ئەمەش بەشێوەیەكی گشتی دەگەرێتەوە بۆ دووری بنكەو بارەگاكانی ئەم دوو ڕێكخراوە لەیەكتری كە تەنها لەچەند ناوچەیەكی سنووری كوردستانی نێوان ئێران- ئێراق دا نەبێت بارەگەیان لەیەكتر نزیك بووە. هەر ئەمەش وایكردووە كە سازمانی خەبات وەكو تاكە هێزی ڕۆژهەڵاتی كوردستان دەربكەوێت كە هیچ كێشەیەكی لەگەڵ (پارتی) نەبووبێت. بەڵكو بەپێچەوانەوە هەندێك جاریش هاوكاری لەنێوانیاندا هەبووە. بۆنمونە: لەو ناوچانەی كە خەبات بەرپرسیارێتی هەبوو بەتایبەت شاری بانەو دەوروبەری، ڕێگەی نەدا هیچ كات (پارتی) و (یەكێتی) پەیوەندیەكانیان بەرەو ئاڵۆزی بڕوات، بەڵكو پێشمەرگەی ئەو دوو هێزەی لە شاری بانە دابەشكردو ناوچەی (بۆیەن و پشت ئاربەبا)ی دا بە (پارتی) و هەروەها ناوچەی (دەشتە تاڵ)یشی دا بە (یەكێتی)، بەڵام پەیوەندیەكانی نێوان (خەبات و پارتی) هیچ كات نەگەیشتە ئەو قۆناغەی كە لەسەر ئاستی مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی لەگەڵ یەكتر كۆببنەوە.
جیابوونەوە و كەرت بوون، یەكێكە لەدیارترینی ئەو دیاردانەی كە لە مێژووی سیاسی زۆرینەی پارت و ڕێكخراوە سیاسیەكانی كوردستاندا بەدی دەكرێت. ڕەنگە ئەگەر لە مێژووی پەنجا ساڵی ڕابردووی هێزە سیاسیەكانی كوردستانی گەورە بەگشتی و پارچەكانی ڕۆژهەڵات و باشوور بەتایبەتی بڕوانین، بەڕوونی ئەوەمان بۆ دەربكەوێت كە (جیابوونەوەو كەرت بوون) وەكو دیاردەیەكی حەتمی بەشدارێكی كارای سەر شانۆی سیاسی بووەو لەهەموو كات و ساتێكدا بەبێ ئەوەی ڕەچاوی بارودۆخی سەردەمەكەو لاوازی و بەهێزی هەر لایەنێك بكرێت ئامادەیی هەبووە. بەشێوەیەكی گشتی پەتای ئەم دیاردەیە، بەدیوێكدا دەگەڕێتەوە بۆ باڵادەستی دابونەریتی خێڵەكی و خزمایەتی بەسەر بڕیاری سیاسیدا كە تەنها گوزارشت لە بۆچوونی چەند كەسێكی دیاریكراو دەكات و ئەمەش بەتێپەڕبوونی كات دەبێتە هۆكارێكی بنەڕەتی بۆ قبوڵ نەكردنی یەكترو دروستبوونی هەستی خۆپەرستی، بەدیوێكی دیكەشدا پەیوەندی ڕاستەوخۆی بەسایكۆلۆژیەتی تاكی كورد لەبواری كەم ئەزموونی مێژوویی و تێنەگەیشتنێكی وردو زانستیانە لە مانای سیاسەت و بەڕێوەبردندا هەیە.
ناكۆكیەكانی نێوان هەردوولا ڕۆژ لەدوای ڕۆژ قوڵتردەبوونەوەو ئومێدی گەیشتن بەڕێكەوتنێك لەسەر چۆنیەتی دۆزینەوەی میكانیزمی كۆبوونەوەیەكی فراوان یان دەفتەری سیاسی و كۆمیتەی ناوەندی بۆ چارەسەركردنی كێشەكان نەمابوو. سەرئەنجام لە 24ی مایسی1987دا جیابوونەوەیەك بەسەركردایەتی (مەلا خدری عەبباسی) و بەبەشداری هەریەكە لە (بایز ڕەسوڵی، تەها مینایی) وەكو ئەندامانی دەفتەری سیاسی و (ڕەوف حوسێنی، عوسمان حوسێنی، حامید مەعروفی، عەلی عەزیزی، ڕەشید ئەحمەدی) وەكو ئەندامانی كۆمیتەی ناوەندی ڕوویداو لە بەیاننامەیەكدا بەتەواوەتی جیابوونەوەی خۆیان ڕاگەیاندو تەنها (بابەشێخ حوسێنی و خالید سەقزی) وەكو ئەندامانی كۆمیتەی ناوەندی لەگەڵ (شێخ جەلال حوسێنی) مانەوە. جیابۆوەكان لەسەرەتاوە بەهەمان ناوو بەرنامەی ڕێكخراوی خەبات، تێكۆشانی سیاسی خۆیان درێژە پێدا، بەڵام دوای مانگ و نیوێك لە جیابوونەوە، ناوی ڕێكخراوەكەیان كرد بە (ڕێكخراوی خەباتی شۆڕشگێڕانی نەتەوەیی و ئیسلامیی كوردستانی ئێران – خەباتی شۆڕشگێڕ)، هەروەها لە 18ی ڕەزبەری 1367 دا ئیزگەیەكی ڕادیۆییان بە ناوی (دەنگی شۆڕشی كوردستان) دانا, گۆڤار و بڵاوكراوەی وەك (تێكۆشان) و (بێستان) و چەندین بڵاوكراوەی دیكەیان دەركرد. بەڵام لەڕووی بەرنامەو پەیڕەوی ناوخۆییەوە هیچ جیاوازیەك بەدی ناكرێت و بەڵكو هەمان بەرنامەو پەیڕەوی ناوخۆی پێشوویان كردەوە بەكارنامەی سیاسی خۆیان.
لە بەیاننامەی جیابۆوەكاندا، هۆكارەكانی جیابوونەوەو لێكترازاندنی ڕیزەكانی خەباتیان بۆ بارودۆخی ناوخۆیی ئەو ڕێكخراوە گەڕاندۆتەوەو ئاماژەیان بەچەند خاڵێك كردووە:-
1. پێشێلكردنی ڕێ و شوێنی دیموكراسی و حاكمیەتی تیرۆر و ئیرهاب.
2. زاڵبوونی ڕابیتە بەسەر زابیتەدا.
3. لە ژێرپێنانی پەیڕەوو پڕۆگرامی ڕێكخراوی خەبات.
4. پشكنینی بیروباوەڕو سەپاندنی ویست و ئارەزووی بنەماڵە.
5. دژایەتی لەگەڵ بیروباوەڕی پێشكەوتن خوازانە.
6. حەیف و مەیل كردنی ئیمكانات و سامانی سازمان بەقازانجی بنەماڵە.
سەرچاوە:-
ڕابەر سیوەیلی ،ژیلوان هەڵەدنی:سازمانی خەباتی نەتەوایەتی و ئیسلامی
كوردستانی ئێران1980-1987،چاپی یەكەم ،2018.
مامۆستا شێخ عيززهدين و مامۆستا عبدالرحمان زهبيحى ،توژهڵه 1979
مهلاخدرى عهباسى ،ڕێبهرى خهباتى شۆڕشگێڕ
تێكۆشان –وهك ئۆرگانى ڕهسمى سازمانى خهبات دهردهچوو…
كۆمهڵێك لهومامۆستا ئاينيانهى كه دهستهى دامهزرێنهرى سازمانى خهبات بوون
مامۆستا شێخ جهلالى حسێنى –ڕێبهرى سازمانى خهبات وخێزانهكهى
بهشدارى زانايانى ئاينى ڕۆژههڵاتى كوردستان لهخۆپيشاندانهكانى ساڵى 1979
مامۆستا شێخ عيزهددين و مامۆستا شێخ جهلالى براى
ئاڕمى ڕێكخراوى خهباتى شۆڕشگێڕ –باڵى جيابۆوهى سازمان
مامۆستا شێخ عيزهددين و مامۆستا شێخ جهلالى حسێنى