• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
یه‌ك شه‌ممه‌, ئایار 18, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ململانێکانی چین و ئەمریکا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ ساڵی ٢٠٢٥

    خەونی سوریایەكی یەكگرتوو كۆتایی هاتووە ؟

    حكومەتێكی مەركەزی یان فیدڕاڵی

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 108

    ڕۆژی جیهانی کتێب

    ڕۆژی جیهانی کتێب

    جەنگ لە ئەقڵییەتی کوردا ( هەقیقەتی جەنگ لای کلاوسڤیتز)

    کێبرکێی جیهانی لەپێناو دووبارەداهێنانی دەوڵەتدا

    پەیوەندی نێوان جوگرافیا و زمان

    جینۆسایدی كورد و گەشتوگوزاری ڕەش

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 107

  • شــیکار
    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    ئێراق لە دیکتاتۆریی نەژاد-ناوەندیی بۆ مەزهەب-ناوەندیی

    ئێراق لە دیکتاتۆریی نەژاد-ناوەندیی بۆ مەزهەب-ناوەندیی

    تێڕامانێك لەسەر دانوستانی نێوان ئێران و ئەمریكا

    تێڕامانێك لەسەر دانوستانی نێوان ئێران و ئەمریكا

    ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟

    ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟

  • ئــــابووری
    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    مۆدێرنیتە و مۆدێرنیزاسیۆن

    مۆدێرنیتە و مۆدێرنیزاسیۆن

    بەرەو پیاچوونەوەی ڕیشەیی بە پرۆسە نەوتییەکان لەهەرێمی کوردستان

    بەرەو پیاچوونەوەی ڕیشەیی بە پرۆسە نەوتییەکان لەهەرێمی کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    نەورۆز وەک جەژنی نەتەوەیی کورد

    نەورۆز وەک جەژنی نەتەوەیی کورد

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    ئەمبەرتۆ ئیکۆ؛ هەمیشە پێم وایە کتێبێکی باش لە خودی نووسەر بلیمەتترە

    ئەمبەرتۆ ئیکۆ؛ هەمیشە پێم وایە کتێبێکی باش لە خودی نووسەر بلیمەتترە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ململانێکانی چین و ئەمریکا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ ساڵی ٢٠٢٥

    خەونی سوریایەكی یەكگرتوو كۆتایی هاتووە ؟

    حكومەتێكی مەركەزی یان فیدڕاڵی

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 108

    ڕۆژی جیهانی کتێب

    ڕۆژی جیهانی کتێب

    جەنگ لە ئەقڵییەتی کوردا ( هەقیقەتی جەنگ لای کلاوسڤیتز)

    کێبرکێی جیهانی لەپێناو دووبارەداهێنانی دەوڵەتدا

    پەیوەندی نێوان جوگرافیا و زمان

    جینۆسایدی كورد و گەشتوگوزاری ڕەش

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 107

  • شــیکار
    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    ئێراق لە دیکتاتۆریی نەژاد-ناوەندیی بۆ مەزهەب-ناوەندیی

    ئێراق لە دیکتاتۆریی نەژاد-ناوەندیی بۆ مەزهەب-ناوەندیی

    تێڕامانێك لەسەر دانوستانی نێوان ئێران و ئەمریكا

    تێڕامانێك لەسەر دانوستانی نێوان ئێران و ئەمریكا

    ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟

    ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟

  • ئــــابووری
    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    مۆدێرنیتە و مۆدێرنیزاسیۆن

    مۆدێرنیتە و مۆدێرنیزاسیۆن

    بەرەو پیاچوونەوەی ڕیشەیی بە پرۆسە نەوتییەکان لەهەرێمی کوردستان

    بەرەو پیاچوونەوەی ڕیشەیی بە پرۆسە نەوتییەکان لەهەرێمی کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    نەورۆز وەک جەژنی نەتەوەیی کورد

    نەورۆز وەک جەژنی نەتەوەیی کورد

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    ئەمبەرتۆ ئیکۆ؛ هەمیشە پێم وایە کتێبێکی باش لە خودی نووسەر بلیمەتترە

    ئەمبەرتۆ ئیکۆ؛ هەمیشە پێم وایە کتێبێکی باش لە خودی نووسەر بلیمەتترە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی هێــزی نەرم کولتوور و مرۆڤسازی

زیره‌کیی ده‌سکرد؛ مه‌ترسی و هه‌له‌کان

موحسین عەلیڕەزایی لەلایەن موحسین عەلیڕەزایی
تشرینی دووه‌م 19, 2023
لە بەشی کولتوور و مرۆڤسازی
0 0
A A
زیره‌کیی ده‌سکرد؛ مه‌ترسی و هه‌له‌کان
0
هاوبەشکردنەکان
32
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

“پێشه‌کی”

ئه‌گه‌رچی زیره‌کیی ده‌سکرد وه‌کوو ئیمکانێکی دونیای ته‌کنه‌لۆجیای دیجیتاڵ ده‌مێکه‌ له‌ ئاسته‌ ساده‌ و بچووکه‌کانی میدیا و ته‌کنه‌لۆژیادا کاریگه‌ریی له‌سه‌ر ژیانی ئێمه‌ داناوه‌، ئه‌په‌کانی ئینستاگرام و تویته‌ر وه‌کوو ئاسته‌ ساده‌ و بچووکه‌کانی ده‌سکه‌وته‌کانی زیره‌کیی ده‌سکرد به‌رده‌وام له‌ ڕێگه‌ی فیلته‌رکردنی ناوه‌رۆک و بابه‌تی تووندئاژۆ یان پۆرنۆگرافی یان به‌گشتی ئه‌و جۆره‌ ناوه‌رۆکانه‌ی که‌ به‌پێچه‌وانه‌ی یاسای ئیشکردنیانن، خۆیان له‌ سه‌ر ژیانی ئێمه‌ و ساته‌ خۆش و ناخۆشه‌کانمان موماره‌سه‌ کردووه‌، ڕه‌نگه‌ تا ئه‌م ساڵانه‌ی دوایی زیره‌کیی ده‌سکرد هێنده‌ وه‌کوو ده‌سته‌واژه‌ و هه‌ندێ ئاستی به‌کارهێنان ئاوه‌ها گشتگیر نه‌بووبێته‌وه‌، بۆ نموونه‌ مۆسیقادانان له‌سه‌ر گۆرانییه‌کی بێ مۆزیکی مامۆستا حه‌سه‌ن زیره‌ک له‌ ڕێگه‌ی زیره‌کیی ده‌سکرده‌وه‌ یان پۆشینی جلوبه‌رگی کوردی به‌ به‌ر که‌سایه‌تییه‌ ناوداره‌کانی بواری زانست و پێشکه‌وتن وه‌کوو ئه‌نیشتاین یان مارک زاکه‌ربێرگ یان باسکردنی ژیاننامه‌ی هونه‌رمه‌ندێک به‌ دنگ و ره‌نگی خۆی (وه‌کوو له‌ تۆڕه‌ کۆمه‌ڵایه‌ییه‌کاندا بینیومانه‌) که‌ له‌ تۆڕه‌ کوردییه‌کاندا ئه‌مه‌ بۆ مه‌رزییه‌ فه‌ریقیی ڕه‌وانشاد کراوه‌، هه‌موو ئه‌مانه‌ کارکرد و ده‌سکه‌وته‌ ئاسایی و ڕۆژانه‌ییه‌کانی زیره‌کیی ده‌سکردن.

بۆیه‌ ده‌ڵیم ئاسایی و ڕۆژانه‌یی چون به‌ نیسبه‌ت ئه‌و کاریگه‌ری و بوومه‌له‌رزه‌ گه‌وره‌یه‌ی که‌ بڕیاره‌ له‌ داهاتوودا زیره‌کیی ده‌سکرد له‌سه‌ر ژیانی مرۆڤ به‌تایبه‌تی و کۆی شارستانییه‌ت و گه‌ردوون دروستی بکات ئه‌م بابه‌ت و ده‌رکه‌وتانه‌ ساده‌ و ئاسایی و شتانی ڕۆژانه‌ هه‌ژمار ده‌کرێن. به‌ڵام هه‌ر له‌م ئاسته‌ ڕۆژانه‌ییه‌شدا بۆ ئیمه‌ی کورد وه‌کوو گه‌لێکی دابه‌شکراو و په‌شێو زیاتر قه‌یران و سه‌رلێشێواوی پێوه‌ دیاره‌ بۆ نموونه‌ دیبه‌یتکردنی گۆرانیی نێوان مامۆستا حه‌سه‌ن زیره‌ک و موحسین چاوشی گۆرانبێژی ئێرانی خۆی له‌ خۆیدا ئه‌گه‌ر به‌پێی پێوه‌ره‌ هونه‌ری، زانستی و مێژووییه‌کان چاوی لێ بکه‌ین هه‌ڵه‌یه‌کی گه‌وره‌یه‌ و زیره‌کێکی ڕچه‌دانه‌ر و پارێزه‌ری به‌شیکی زۆر له‌ سامانی فولکلۆری و شوناسی ئه‌ده‌بی زاره‌کی له‌ کوێ و موحسین چاوشییه‌ک که‌ له‌ بواری مۆزیکی پاپ به‌ هه‌ڵبه‌ستی ئایینی و هه‌ندێ جار ڕۆمانتیکه‌وه‌ ئیش ده‌کات له‌ کوێ؟ خودی ئه‌م به‌راورده‌ و له‌هه‌مبه‌ریه‌کدانانه‌ پیشانده‌ری قه‌یران و کاڵبینییه‌که‌ که‌ پێش له‌ هاتنی زیره‌کیی ده‌سکردیش له‌ ئاستێک له‌ کۆمه‌ڵگای ئێمه‌دا هه‌بووه‌ و وه‌کوو له‌خۆنامۆبوون(Alienation) باسی کراوه‌، به‌ڵام زیره‌کیی ده‌سکرد ئه‌م هه‌له‌ی ڕه‌خساندووه‌ که‌ تۆ ئه‌و خه‌یاڵه‌ داگیرکراو و له‌خۆنامۆکراوه‌ بکه‌یت به‌ گۆرانییه‌کی لێکدراوی ئاوا له‌ ده‌ره‌وه‌ی یاس و به‌ستێنه‌ کو‌لتووری و مێژووییه‌کاندا، ئه‌مه‌ بۆ پۆشینی جلوبه‌رگ به‌ به‌ر که‌سایه‌تیه‌ ناودار و گه‌وره‌کانیشدا هه‌ر ڕاسته.

کورد خۆی ته‌نانه‌ت له‌وپه‌ڕی ژێرده‌سته‌یی و چه‌وساندنه‌وه‌دا خاوه‌نی سه‌دان که‌سایه‌تیی نه‌ته‌وه‌یی، شۆڕشگێڕ، سیاسی و ئه‌دیب و ڕۆشنبیره‌، به‌ڵام هه‌ست به‌ بچووکبوونی خۆی له‌ چوارچێوه‌ی به‌ کوردیکردنی که‌سایه‌تییه‌ بیانییه‌کان له‌ڕێگه‌ی زیره‌کیی ده‌سکرده‌وه‌ ده‌یه‌وێت قه‌ره‌بوو بکاته‌وه‌، له‌ ڕاستیدا ئه‌مانه‌ خۆی نیشانده‌ری ئه‌و نه‌خۆشییه‌ن که‌ به‌شێک له‌ کۆمه‌ڵگای ئێمه‌ به ‌هۆکارانی زۆر و زه‌به‌ند تووشی بوون به‌ڵام هه‌ر وه‌کوو له‌ سه‌ره‌وه‌ش وتم ئه‌م بابه‌تانه‌ له‌و ئاسته‌ ساده‌ و ڕۆژانه‌ییه‌ی زیره‌کیی ده‌سکرد(که‌ بێگومان و به‌د‌ڵنیاییه‌وه‌ بۆ ئێمه‌ی کورد زۆر گرینگه‌ و له‌م ئاسته‌شدا هه‌ر شه‌پۆل و بوومه‌له‌رزه‌ی گه‌وره‌مان به‌ر ده‌که‌وێت) به‌ نیسبه‌ت قه‌باره‌ی کاریگه‌ریی و ماهییه‌تی خودی زیره‌کیی ده‌سکرد بچووک و به‌رته‌سکن و ده‌بێت بزانین ژیره‌کیی ده‌سکرد وه‌کوو مه‌کینه‌ و ده‌زگایه‌کی ژیره‌ که‌ هێشتاش خه‌ریکه‌ گه‌شه‌کردن و کامڵبوونه‌، و ئه‌و ئاسته‌ ساده‌ و ڕۆژانه‌ییه‌ به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ خودی زیره‌کیی ده‌سکرد زیاتر له‌ کایه‌ و یاری منداڵان ده‌چێت، با سه‌ره‌تا بزانین زیره‌کیی ده‌سکرد چییه‌ و کاریگه‌رییه‌کانی ده‌توانێ چی بێت و چۆن هه‌ڵوێسته‌ی له‌سه‌ر بکه‌ین.

“زیره‌کیی ده‌سکرد؛ فیلم و نواندنه‌وه‌کان”

زیره‌کیی ده‌سکرد (به‌ ئینگلیزی Artificial intelligence) که‌ به‌ AI کورت کراوه‌ته‌وه‌ ڕه‌نگه‌ زۆرێک له‌ ئێمه‌ له‌ زنجیره‌ سێیانه‌یی یان تریلیۆژییه‌کانی ماتریکس(که‌ ساڵی پار به‌شی چواره‌میشی هات) به‌ ده‌رهێنه‌ری برایانی وایچۆفسکی بیستبێتمان کاتێک مۆرفیۆس و نیۆ(جه‌نابی ئه‌ندێرسۆن) وه‌کوو دوو کارئه‌کته‌ر و پاڵه‌وانی سه‌ره‌کی ناو فیلمه‌که‌ کاتێک یه‌که‌مجار ڕووبه‌ڕووی یه‌کدی ده‌بنه‌وه‌ و مۆرفیۆس باسی که‌ش و فه‌زایه‌ک ده‌کات که‌ مرۆڤه‌کان تێیدا گیریان خواردووه‌ و کراون به‌ کۆیله‌ و ناویشی ماتریکسه‌ و ئه‌مه‌ش ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ که‌شف و دۆزینه‌وه‌ی AI یان هه‌مان زیره‌کیی ده‌سکرد، دۆخێک که‌ ماشین یان ده‌زگا میکانیکییه‌کان تێیدا باڵاده‌ستن و گه‌ردوون و جیهان له‌ ژێر کۆنترۆڵی ماشین یان ئه‌و ده‌زگایانه‌دایه‌ که‌ به‌ لۆژیکێکی ته‌واو مه‌کینه‌یی و ڕۆبۆت ئاسا دونیا ئیداره‌ ده‌که‌ن، جه‌مسه‌ری دژ و به‌رخۆده‌ری ئه‌م که‌ڵه‌ماشینه‌ پۆڵایین و دڵڕه‌قانه‌ له‌م فیلمه‌دا که‌ جیهان ئیداره‌ ده‌که‌ن و به‌گشتی ئه‌قڵێکی وشک و پته‌و و بێڕه‌حمی ماتماتیکیانه‌یان له‌ پشته‌ ئۆراکێل یان پێشبینیکه‌ره‌ که‌ ڕه‌هه‌ندی مه‌عنه‌وی و مانه‌وه‌ی جیهانی مرۆڤ له‌ فیلمه‌که‌دا نوێنه‌رایه‌تیی ده‌کات.

هه‌ڵسه‌نگاندنی لایه‌نه‌ باسهه‌ڵگیرسێنه‌ره‌کانی ئه‌م فیلمه‌ هه‌ویرێکه‌ ئاوی زۆر ده‌بات، به‌ڵام ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ست بێت به‌ باسه‌که‌ی من ئه‌مه‌یه‌ که‌ ڕه‌نگه‌ دوای ماتریکس ده‌یان فیلم و درامای دیکه‌ش به‌رهه‌م هێنرابن که‌ باسی مه‌ترسییه‌کان و له‌ هه‌مان کاتدا ئه‌وه‌ هه‌لانه‌یان کردبێت که‌ زیره‌کیی ده‌سکرد ده‌یخاته‌ به‌رده‌ستی مرۆڤ، به‌ڵام ئه‌م ڕانانه‌ کورته‌ له‌سه‌ر ماتریکس بۆ باسه‌که‌ی من ته‌واوه‌ و ده‌ربڕینێکی دراماییه‌ له‌سه‌ر کاریگه‌رییه‌کانی جیهانی کۆنترۆڵکراو و به‌په‌چه‌کراو له‌ ڕێگه‌ی هێزێک به‌ لۆژیکێکی هاوشێوه‌ی مرۆڤ، به‌ڵام مرۆڤ نییه‌، ڕه‌نگه‌ پاش ماتریکس زنجیره‌ درامای که‌سایه‌تیی جێی سه‌رنج یان که‌سایه‌تیی گومانلێکراو(Person of Interest)(2011) بێت که‌ به‌ وردی و به‌ شێوه‌یه‌کی فه‌لسه‌فی  له‌باره‌ی زیره‌کیی ده‌سکرد ئه‌م پرسیاره‌ی له‌ دووتوێی وێنه‌ و ڕووداوه‌کاندا هێنابێته‌ ئاراوه‌ ئه‌گه‌ر زیره‌کیی ده‌سکرد جۆره‌ کۆپیکردنێکه‌ له‌ هۆش و ئه‌قڵ یان جۆری ئیسكردن و وه‌رسووڕانی مێشکی مرۆڤ به‌م جیاوازییه‌وه‌ که‌ له‌ ئاسته‌کانی کات و قه‌باره‌ و شیکاریی نه‌ک ته‌نها له‌ مرۆڤ سه‌رووتره‌، به‌ڵکوو به‌ هه‌ر جار کارکردنێکی زیره‌کییه‌که‌ی چه‌ند قات ده‌بێته‌وه‌ ئایا ئه‌وکات ئێمه‌ ده‌توانین کۆنترۆڵی بکه‌ین؟ یان ئه‌و ئێمه‌ کۆنترۆڵ ده‌کات؟ یان وه‌کوو فیلمه‌که‌ ده‌ڵێت نابێ بوار بدرێت زیره‌کیی ده‌سکرد له‌ کۆنترۆڵ ده‌رچێت و ببێت به‌ خودایه‌کی ماتماتیککاری دڵڕه‌ق، له‌م ڕوانگه‌یه‌وه‌ زیره‌کیی ده‌سکرد پاش ئه‌وه‌ی بوو به‌ مه‌کینه‌یه‌کی کۆنترۆڵکاری دونیا ئیدی هیچ سنوورێک بۆ زیاتر زیره‌کبوون ناناسێت و له‌ چوارچێوه‌ی زیره‌کیی ده‌سکرد ده‌رده‌چێت و ده‌بێت به‌ زیره‌کییه‌کی زیره‌کی ڕه‌ها، به‌ڵام به‌ بێ هه‌بوونی هه‌ندێک تایبه‌تمه‌ندیی مه‌زنی ئینسانی وه‌کوو هه‌ست و سۆز، میهره‌بانی، خۆشه‌ویستی و..هتد. ئه‌م پێکهاته‌ ڕۆبۆرتکه‌ چی لێ ده‌ێت؟ واته‌ ئه‌م پرسیاره‌ گه‌ڵاله‌ ده‌بێت ئه‌گه‌ر زیره‌کیی ده‌سکرد به‌م ئاسته‌ ده‌توانێت پێشکه‌وێت و کۆنترۆڵی جیهان بگرێته‌ ده‌ست ئایا ئه‌و مه‌ترسییه‌ نایه‌ته‌ ئاراوه‌ که‌ ئێمه‌ له‌گه‌ڵ خودایه‌ک هاوشێوه‌ی خودا دڵڕه‌قه‌کانی یۆنایدا ڕووبه‌ڕووین به‌م جیاوازییه‌وه‌ که‌ ئیتر زیره‌کیی ده‌سکرد ته‌نها خودای ئاماده‌یه‌ و هیچ سۆز و به‌زه‌ییه‌کی نییه‌ چونکه‌ جه‌وهه‌رێکی نییه‌ و ته‌نها و ته‌نها جۆره‌ ماشین و مه‌کینه‌یه‌که‌. ئه‌م وێنانه‌ که‌ دراما و فیلمه‌کان به‌ نیسبه‌ت زیره‌کیی ده‌سکرده‌وه‌ دروستی ده‌که‌ن به‌دڵنیاییه‌وه‌ هه‌ڵگری لایه‌نی زیاده‌ڕۆ و زیاده‌بێژانه‌یه‌، به‌ڵام هاوکات ده‌رخه‌ری ئه‌م ڕاستییه‌شن که‌ جیهان به‌ره‌و چ ئاقارێک ده‌ڕوات و له‌ڕووی پێشکه‌وتنی ته‌کنه‌لۆژیا و ده‌سه‌ڵاتی کۆنترۆڵکه‌ری میدیایی و دیجیتاڵیدا چ مه‌ترسییگه‌لێکمان له‌ به‌رده‌مه‌.

“زیره‌کیی ده‌سکرد؛ ڕه‌گوڕیشه‌ و سه‌رچاوه‌کانی”

وه‌کوو پێناسه‌ بۆ زیره‌کیی ده‌سکرد زۆربه‌ی توێژه‌رانی ئه‌م بواره‌ ده‌ڵێن هۆش و زیره‌کییه‌که‌ که‌ له‌ لایه‌ن مه‌کینه‌ و ماشێنه‌کانه‌وه‌ دێته‌ کایه‌وه‌، له‌ به‌رامبه‌ر مێشک و زیره‌کیی سرووشتی که‌ له‌ لایه‌ن گیانله‌به‌ران و له‌وانه‌ش مرۆڤه‌وه‌ ده‌خریته‌ ڕوو. به‌ڵام پێش هه‌ر شتێک ده‌بێت بزانین که‌ زیره‌کی پیشانده‌ری ئیمکان و ئه‌گه‌ری به‌ڵگه‌هێنانه‌وه‌ و به‌کارهێنانی ئارگیۆمێنته‌ و ئه‌مه‌ی که‌ ئایا زیره‌کیی ده‌سکرد ده‌توانێت به‌ڵگه‌ بهێنێته‌وه‌ یان نا جێگه‌ی ناکۆکی و مشتومڕی زۆری نێوان تۆژه‌رانه‌. ده‌سته‌واژه‌ی زیره‌کیی ده‌سکرد Artificial intelligence یه‌که‌مجار له‌ لایه‌ن جۆن مه‌ک کارتییه‌وه‌ که‌ وه‌کوو باوکیی زانستی به‌رهه‌مهێنانی ماشین و مه‌کینه‌ زیره‌که‌کان ناوی ده‌هێنن به‌کار هێنراوه‌. کارکرده‌کانی زیره‌کیی ده‌سکرد بریتین له‌: “مه‌کینه‌کانی گه‌ڕانی پێشکه‌وتووی ماڵپه‌ڕه‌کان وه‌کوو گووگڵ، تۆڕه‌ پێشنیارکه‌ره‌کان که‌ له‌ لایه‌ن یوتیوب، ئامازۆن و نێتفلیکسه‌وه‌ که‌ڵکیان لی وه‌رده‌گیرێت، سه‌یاره‌ ئۆتۆماتیک و خۆڕێکه‌ره‌کانی وه‌کوو تێسلا، زیره‌کیی ده‌سکردی به‌رهه‌مهێن یان داهێنه‌ریی له‌ بواری ژمێریاری وه‌کوو چات جی پی تی یان به‌رهه‌مهێنانی به‌رهه‌می هونه‌ری وه‌کووو دال-ئی و میدجێرنی، توانایی بڕیاری سه‌ربه‌خۆ و ئۆتۆماتیکی و کێبڕکێ له‌ باڵاترین ئاسته‌کانی تۆڕه‌کانی یارییه‌ ستراتیژیکه‌کانی وه‌کوو شه‌تره‌نج و..هتد” ئه‌مانه‌ ته‌نها به‌شێکی بچووک له‌ ده‌رکه‌وته‌کانی زیره‌کیی ده‌سکردن و ده‌یان و سه‌دانی دیکه‌ش بوونیان هه‌یه‌ که‌ هێشتا بۆ ڕای گشتی بڵاو نه‌بوونه‌ته‌وه‌ و زۆرێکیش که‌ بڵاو بوونه‌ته‌وه‌ به‌کارهێنان و لێتێگه‌یشتنیان ئاستێک له‌ پسپۆڕایه‌تیی ده‌وێت که‌ زۆرێک له‌ ئێمه‌ جارێک له‌ کاریگه‌ریی و ماناکانی ڕه‌نگه‌ تێنه‌گه‌ین.

زیره‌کیی ده‌سکرد له‌ ساڵی 1956ی زاینی بووو به‌ باڵیکی ئه‌کادیمی زانکۆکان له‌ ئه‌مریکا و له‌ ساڵه‌کانی پاش ئه‌وه‌ش چه‌ندین شه‌پۆل له‌ سه‌رکه‌وتنه‌کانی که‌وته‌ جووڵه‌ و دواتر تووشی داکه‌وتن و نائومێدی و نه‌بوونی بوودجه‌ی پێویست بۆ ته‌واوکردنی پرۆژه‌ زانستییه‌که‌ بوویه‌وه‌ که‌ به‌ زستانی AI ناوی ده‌رکرد. پاش ئه‌م ڕووداوه‌ش کۆمه‌ڵیک ته‌کنه‌لۆژیای نوێ داهاتن و هاوکات سه‌رکه‌وتن و بوودجه‌ی توێژینه‌وه‌شیان له‌گه‌ڵ خۆیاندا مسۆگه‌ر کرد. باڵه‌ جیاوازه‌کانی زیره‌کیی ده‌سکرد به‌ دوای گه‌یشتن به‌ کۆمه‌ڵیک ئامانجی تایبه‌ته‌وه‌ بوون و له‌ کۆمه‌ڵێک ئامرازیش که‌ڵکیان وه‌رگرتووه‌. ئامانجه‌ له‌مێژینه‌ و ده‌کرێت بڵێین کلاسیکه‌کانی توێژینه‌وه‌کانی زیره‌کیی ده‌سکرد بریتین له‌: “به‌ڵگه‌هێنانه‌وه‌، نواندنی زانست، داڕشتنی به‌رنامه‌ و په‌یڕه‌و، فێربوون، هه‌ڵسه‌نگاندن و وه‌گه‌ڕخستنی زمانی سرووشتی، تێگه‌یشتن و توانایی گواستنه‌وه‌ و ده‌ستێوه‌ردان له‌ شته‌کان و…هتد” ئه‌مانه‌ وه‌کوو له‌ سه‌ره‌وه‌ش وتم به‌شیکی بچووک له‌ بواره‌کانی توێژینه‌وه‌ یان گه‌شه‌ی زیره‌کیی ده‌سکرد  AI ن که‌ زانسته‌کانی دیکه‌ی وه‌کوو ده‌مارناسی، زمانناسی، فه‌لسه‌فه‌، ماتماتیک، لۆژیک، زانستی کۆمپیوته‌ر، و ئامار و زۆر باڵی دیکه‌ی زانسته‌کان له‌خۆ ده‌گرێت و تێکهه‌ڵکێشی خۆی ده‌کات واته‌ که‌شف و گه‌شه‌ی AI وه‌کوو که‌شف و دۆزینه‌وه‌ی ئاگر له‌ چاخه‌ کۆنه‌کان وایه‌ یان دارستانی تاریکی ژیانی پێ ڕووناک ده‌کرێته‌وه‌ و یان دارستانه‌ سه‌وزه‌کانی جیهان له‌ دووکه‌ڵی ئاگری خۆی نغرۆ ده‌کات.

به‌گشتی ئه‌م باڵه‌ی زانست واته‌ توێژینه‌وه‌ له‌سه‌ر AI  له‌ سه‌ر ئه‌م گریمانه‌یه‌ دانراوه‌ که‌ (زیره‌کیی مرۆیی ده‌کرێت به‌ وردی ڕوون بکرێته‌وه‌ به‌ شێوه‌یه‌ک که‌ ده‌کرێتیش له‌ لایه‌ن مه‌کینه‌ یان ماشینێکه‌وه‌ هاوشێوه‌سازیی بۆ بکرێت) ئه‌م گریمانه‌یه‌ کۆمه‌ڵێک باسی فه‌لسه‌فی په‌یوه‌ست به‌ زه‌ین و بابه‌ته‌ ئه‌خلاقییه‌کانی دروستکردنی بوونه‌وه‌ره‌ زیره‌که‌کانی هه‌ڵخڕاندووه‌، هه‌مان ئه‌و شته‌ی که‌ له‌ فیلمی ماتریکسدا له‌ زمانی مۆرفیۆسه‌وه‌ ده‌یبیستین ‌”مرۆڤ ئیتر له‌دایک نابێت به‌ڵکوو ده‌کێڵرێت” واته‌ بوونه‌وه‌رانێک که‌ خاوه‌نی زیره‌کییه‌کی وه‌کوو مرۆڤن. به‌ڵام خودی مرۆڤیش نین! ئه‌ده‌بیاتی زانستی-خه‌یاڵی و داهاتووناسانه‌ش ده‌ڵێت که‌ AI له‌گه‌ل پوتانسێل و توناییه‌کی مه‌زندا که‌ هه‌یه‌تی ڕه‌نگه‌ ببێته‌ هۆی دروستبوونی مه‌ترسی وجوودی له‌سه‌ر مرۆڤ.

“لێکدانه‌وه‌ی کۆتایی و ده‌رئه‌نجامه‌ له‌به‌رده‌مه‌کان”

به‌و باسه‌ خێرایه‌ی له‌سه‌ره‌وه‌ خستمه‌ ڕوو؛ ده‌شیت له‌سه‌ر چه‌ند خاڵ هه‌ڵوێسته‌ی قووڵ بکه‌ین.

یه‌که‌م:- ئه‌وه‌ی که‌ گه‌شه‌سه‌ندنی زیره‌کیی ده‌سکرد وه‌کوو ده‌رهاوێشته‌ و ئه‌نجامی مۆدێڕنیته‌ و لێکه‌وته‌ و پێشکه‌وتنه‌کانی پاش مۆدێڕنیته‌ به‌زۆری موڵک و ئامرازی وڵاتانی ڕۆژئاوایی و پێشکه‌وتووه‌، ڕه‌نگه‌ وڵاتانی ڕۆژهه‌ڵاتیش له‌ هه‌ندێ ئاستی بچووکدا بتوانن به‌ده‌ستی بهێنن و که‌ڵکی لێ وه‌ربگرن و بۆ ئامانجه‌کانی خۆیان به‌کار بێنن به‌ڵام له‌ بنه‌مادا ئامرازێکه‌ که‌ هێزداره‌کان زیاتر به‌هێز ده‌کات و چه‌وساوه‌کانیش زیاتر له‌ ناو کایه‌که‌دا ده‌چه‌وسێنه‌وه‌.

دووه‌م:- گه‌شه‌ی زیره‌کیی ده‌سکرد ده‌توانێت ئه‌نجامی باشی بۆ مرۆڤایه‌تی و بواره‌ جۆراوجۆره‌کانی شارستانییه‌تی مرۆڤ وه‌کوو پزیشکی و پێشکه‌وتنی زانسته‌ سرووشتییه‌کان هه‌بێت، به‌ڵام وه‌کوو له‌ گێڕانه‌وه‌ی ئه‌و فیلم و درامایه‌ی له‌ سه‌ره‌وه‌ خستمه‌ ڕوو ده‌توانێت له‌ ئاسته‌ ئه‌خلاقی و جه‌وهه‌رییه‌که‌یدا مه‌ترسیی جیدی بێت بۆ سه‌ر مرۆڤ، ئه‌گه‌ر وه‌کوو نموونه‌یه‌کی ساده‌ باسی بکه‌م ئێمه‌ ڕه‌نگه‌ ئیتر ده‌نگی حه‌سه‌ن زیره‌ک له‌ شریته‌کانییه‌وه‌ نه‌بیستین هێنده‌ی که‌ زیره‌کیی ده‌سکرد ده‌توانێت نه‌ک ته‌نها گۆرانی هونه‌رمه‌ندی دیکه‌ بۆ نموونه‌(ناسر ڕه‌زازی) بخاته‌ زاری زیره‌که‌وه‌ به‌ڵکوو ته‌نانه‌ت وێنه‌ و ڤیدیۆسازیشمان بۆ بکات لێره‌دا پاشگری (ده‌سکردبوون) زیاتر زه‌ق ده‌بێته‌وه‌ و ئێمه‌ له‌و ڕه‌سه‌نایه‌تی و ئۆرژیناڵییه‌ به‌شێوه‌یه‌کی کاره‌ساتاوی داده‌بڕێین.

سێیه‌م:- له‌ ڕووی ئه‌خلاقییه‌وه‌ ڕه‌نگه‌ زیره‌کیی ده‌سکرد له‌ سه‌ر بابه‌تێکی یاسایی بڕیارێک ده‌ربکات و بکرێت به‌پێوه‌ر، به‌ڵام له‌ هه‌موو دونیادا و به‌شێوه‌یه‌کی ڕه‌ها یاسا کۆمه‌ڵێک بڕگه‌ی ته‌واو لۆژیکی وشک و نه‌چه‌ماوه‌ نین و هه‌میشه‌ ئه‌گه‌ری موداخه‌له‌ و تێبینیی ڕاسته‌وخۆی دادوه‌ر و پارێزه‌ر هه‌یه‌ و گرینگترین شت له‌م بابه‌ته‌دا ئه‌مه‌یه‌ که‌ هه‌م پارێزه‌ر و هه‌میش دادوه‌ر مرۆڤن، خاوه‌ن هه‌ست و شعوور و سۆزی مرۆیین و ئه‌مه‌ شتێکه‌ زۆر ئه‌سته‌مه‌ ته‌نها له‌ ڕێگه‌ی زیره‌کییه‌وه‌ بگوازرێته‌وه‌ بۆ پێکهاتێکی دیجیتاڵی یان ته‌کنه‌لۆژیک که‌ ڕۆحه‌که‌ی مه‌کینه‌ و ماشینه‌ با به‌رنامه‌ و سیسته‌می بۆ دابه‌زێنراوه‌که‌ی به‌پێی لۆژیکی مرۆڤ بێت، وه‌کوو بریمه‌ندێک ده‌ڵێت ده‌بێت ئه‌مه‌مان له‌ بیر بێت که‌ ڕاسته‌ ئه‌قڵ و لۆژیک هه‌میشه‌ توانای به‌ڵگه‌هێنانه‌وه‌ی تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌یه‌، به‌ڵام دڵیش به‌ڵگه‌ی تایبه‌تی خۆی ده‌توانێت پێشکه‌ش بکات.

چواره‌م:- ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئێمه‌ی به‌کارهێنه‌ری تۆڕه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان ده‌بێت زانیاریی زیاتر له‌سه‌ر ئه‌م ڕووداو و بوومه‌له‌رزه‌ گه‌وره‌یه‌ په‌یدا بکه‌ین، بوومه‌له‌رزه‌یه‌ک که‌ به‌هۆی جه‌نجاڵیی ڕؤژگاری سه‌رده‌م و جه‌نگ و هاوکێشه‌ی پڕ شه‌ڕ ئاسۆی سیاسه‌ت زۆر هه‌ستمان پێ نه‌کردووه، زیره‌کی ده‌سکرد ده‌توانێت هه‌موو سنوور و جیاوازییه‌ مرۆییه‌کان و ئاڵۆزی و جیهانی نه‌ناسراوی مرۆڤ له‌ چوارچێوه‌ی کۆمه‌ڵیک یاسای ژمێریارانه‌ و ماتماتیکیدا وه‌کوو پاکێجێک بخاته‌ ڕوو و ئه‌مه‌ کاره‌ساتێکی نه‌رم و هێواش و سۆنامییه‌کی خه‌وتووه‌ که‌ کۆی بوونی مرۆڤ ده‌خاته‌ مه‌ترسییه‌وه‌.

پۆستی پێشوو

ئایندەی ئێراق؛ لە نێوان لەخۆبایبوونی شیعە و هەڵەكانی كورد و سوننە

پۆستی داهاتوو

بەکارهێنان و خراپ بەکارهێنانی ئازادیی ئایینی

موحسین عەلیڕەزایی

موحسین عەلیڕەزایی

پەیوەندیداری بابەتەکان

کاریگەری سیستەمی پاداشت لەسەر فەرمانبەران
کولتوور و مرۆڤسازی

کاریگەری سیستەمی پاداشت لەسەر فەرمانبەران

ئایار 13, 2025
37
بەخێربێن بۆ گوند
کولتوور و مرۆڤسازی

بەخێربێن بۆ گوند

ئایار 7, 2025
31
نەزمی نوێی جیهانی
کولتوور و مرۆڤسازی

نەزمی نوێی جیهانی

ئایار 4, 2025
28

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

تشرینی دووه‌م 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
27282930  
« تشرینی یەکەم   کانونی یەکەم »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە