• EnglishEnglish
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
چوار شه‌ممه‌, ئازار 29, 2023
چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئێمە هەین…

    مەستی خەونی ڕووخان

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (57)

    بە کۆنسوڵی گشتی ئەمریکا لە هەولێر بڵێن…

    ئاسایی بوونەوەی پەیوەندییە هەرێمایەتییەکان و کاریگەریی لەسەر کورد

    ئایا مەترسییەکی “وجودی”لە سەر هەرێمی کوردستان هەیە؟

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    ئێمە هەین…

    ئێمە هەین…

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    مێژووی گردی مامە یارە و نەورۆز

    مێژووی گردی مامە یارە و نەورۆز

  • شــیکار
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

  • ئــــابووری
    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    هەژاری لە ئێراقدا

    هەژاری لە ئێراقدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

  • چاوپێکەوتن
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئێمە هەین…

    مەستی خەونی ڕووخان

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (57)

    بە کۆنسوڵی گشتی ئەمریکا لە هەولێر بڵێن…

    ئاسایی بوونەوەی پەیوەندییە هەرێمایەتییەکان و کاریگەریی لەسەر کورد

    ئایا مەترسییەکی “وجودی”لە سەر هەرێمی کوردستان هەیە؟

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    ئێمە هەین…

    ئێمە هەین…

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    مێژووی گردی مامە یارە و نەورۆز

    مێژووی گردی مامە یارە و نەورۆز

  • شــیکار
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

  • ئــــابووری
    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    هەژاری لە ئێراقدا

    هەژاری لە ئێراقدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

  • چاوپێکەوتن
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی شــیکار

پێنج نەخشە کە ڕوانینتان بۆ جیهان دەگۆڕن

یەکەی وەرگێڕان لەلایەن یەکەی وەرگێڕان
شوبات 28, 2023
لە بەشی شــیکار
0 0
A A
پێنج نەخشە کە ڕوانینتان بۆ جیهان دەگۆڕن
0
هاوبەشکردنەکان
15
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر

قوتابخانە دەوڵەتییەکانی بۆستۆن بەم زووانە ڕایانگەیاندووە لەمە بەدوا ئەو نەخشە جیهانییانە بەکار دێنن کە بە پێی پڕۆجێکشنی پیتێرز بێت. ئەم بابەتە وادیارە لە مێژووی قوتابخانە دەوڵەتییەکانی ئەمریکا بێ وێنەیە. بۆچی؟ چونکە ئەم پرۆجێکشنە ئەندازەی(size) ڕێژەیی وڵاتە جیاجیاکان ڕاست و ورد نیشان دەدات. ئەم میتۆدە لە نەخشە کێشانەوەی جیهان، سەرەڕای ئەوەی کە شێوەی  Shapesوڵاتان دەگۆڕێت، خۆ لە گەورە نیشاندانی وڵاتانی پێشکەوتووی ئەورووپا و ئەمریکای باکوور و بچووک نیشاندانی وڵاتانی کەمتر پەرەگرتووی ئاسیا، ئەفریقیا و ئەمریکای باشوور دوور دەگرێت.

ئەمە ئەو ڕووداوەیە کە پرۆجێکشنی زیاتر ناسراو و بەکارهێناراوی مێرکاتۆر خۆی لێ نابوێرێت لە نزیکی جەمسەرەکان زەویی گەورەتر و لە نزیکی هێڵی ئۆستۆوا زەویی بچووکتر نیشان دەدات. هەر بۆیە، باکووری جیهانیی پەرەگرتوو لەوەی کە بەڕاستی هەیە، گەورەتر دەردەکەوێت و ناوچە ئۆستۆواییەکان کە بە زۆریی کەمتر پەرەگرتوون  بچووکتر دیارن. ئەم بابەتە بە تایبەت لەو ڕووەوە کێشە دەنێتەوە کە یەکەم نەخشە مێرکاتۆرییەکانی جیهان لە سەر دەستی کۆلۆنیالیستە ئەورووپییەکان ئامادە کراون.

هۆکاری ئەم کێشەیه‌ چییە؟ بە دەڕبڕینی سادە، هۆکارەکەی ئەوەیە کە جیهان گۆییە و نەخشەکانیش تەختن flat. ئەمە لای خۆتان وێنا بکەن کە نەخشەی جیهانتان لە سەر پێستی پرتەقاڵ کێشابێتەوە و ئەو کات پێستەکە ساخ و تەواو بە دەستەوە بگرن و بتانهەوێ تەخت دایبنێن. ئەستەمە نەدرێت. بەڵام گریمان بکەن بتوانن پێستەکە ڕابکێشن. کە ئەم کارە دەکەن ئەو نەخشەی لە سەر پێستەکە کێشراوەتەوە، شێوەی دەگۆڕێت.

گۆڕانی شێوەی ئەم نەخشانە زۆر بەرچاوە. پرۆجێکشنە جیاجیاکانیش هەریەک بە جۆرێک شێوەی نەخشەکان دەگۆڕن. پڕۆجێکشێنی مێرکاتۆر، گرینلاند گەورەتر لە ئەفریقیا نیشان دەدات، بەڵام لە ڕاستیدا ئەفریقیا ١٤ ئەوەندەی گرینلاندە. ئەم پڕۆجێکشنە، ئەندازەی شوێنە جۆراوجۆرەکانی جیهان (و بە پێی بەڵگاندنی هەندێ کەس، گرنگیی ئەم ناوچانە) لە لای بینەر و بەردەنگ دەگۆڕێت. کەواتە ئەم تەوەرە تەنها کێشەی نەخشەکێشەکان نییە، بەڵکوو مەسەلەیەکی سیاسییە.

گرردۆس مێرکاتۆر، نەخشەکێشی سەردەمی ڕێنێسانس، ئەم پڕۆجێکشنەی بۆ پاراستنی درووستی شێوەی وڵاتان داهێنا بۆ ئەوەی بۆ ژماردن و حیسێب‌کردنی دەرەجەکانی قیبلەنما کاری پێ بکرێت. گەر دەریاوانێکی سەدەی شازدەهەم بن، دەرەجەی ورد و درووستی قیبلەنما زۆر بەلاتانەوە گرنگ دەبێت. بەڵام گەر نەخشەیەکتان دەوێ کە وێنەیەکی باشتر لە ئەندازەی ڕێژەیی وشکانییەکانی جیهان بەدەستەوە بدات، شتێک بەکەڵکتان دێ کە شێوەکان دەگۆڕێت بەڵام ڕووبەرەکان دەپارێزێت، بۆ نموونە پرۆجێکشنی پیتێرز.

جیاوازیی نێوان پڕۆجێکشنی پیتێرز و مێرکاتۆر نیشانی دەدات کە گۆڕانی جۆری کێشانەوەی نەخشە تا چەند گرنگە. لێرەدا باسی چوار جۆر نەخشەی دیکەش دەکەین کە هەریەکیان هەڵگری مانایەکی سیاسیی تایبەتە.

باشوورباڵا: باکوور دەکەوێتە لای سەرەوە. ڕاستە! بەڵام تەنها بە پێی گرێبەست. هیچ هۆکارێکی زانستیی لە ئارادا نییە کە بڵێ دەبێ باکوور باڵاتر لە باشوور بێت. بەم چەشنە ڕۆژهەڵات یان ڕۆژئاوا یان هەر ڕووگەیەکی دیکە لە قیبلەنماکە لە سەرەوە بگرین. بەرئاوەژوو کردنی وشیارانەی ڕووگەیەک کە نەخشەکانی جیهان لە سەر ئەو بنەما دەكێشن، لە ڕووی سیاسییەوە کاریگەرییەکی هەیە هاوشێوەی بەکارهێنانی پڕۆجێکشنی پیتێرز: لە سەرەوە دانانی ژمارەیەکی زیاتر لە وڵاتانی لە حاڵی گەشە و پەرە کە زیاتر لە نیوەگۆی هەژارتری باشوورن و بەم چەشنە، گرنگی زیاتردان بەم وڵاتانە.

بەڵام لە هەندێ لە یەکەم نەخشە ناسراوەکانی جیهاندا، باشوور لە خۆڕا لە سەرەوە دانراوە. بۆ نموونە ساڵی ١١٥٤ (شەریف ئیدریسی)‌ جوغڕافیزانی عەرەب، لە کتێبەکەیدا، (نزهه‌ المشتاق فی اختراق اڵافاق) کتێبی (ڕۆجاری) نەخشەیەکی باشوورباڵای لە ئەورووپا، ئاسیا و ئەفریقای باکووری کێشایەوە. لەم نەخشەدا، دەتوانین نیمچە دوورگەی عەرەبستان لە ناوەنددا ببینین، هەڵبەت لەباتیی ئەوەی کە ڕوو لە خوارەوە بێت (کە وێنەیەکی ئاشنایە) ڕووی لە سەرەوە کردووە.

ئارام ناوەند: یەکێکی دی لە عورف و نەریتەکان لە نەخشەکانی جیهاندا ئەوەیە کە ناوەندەکەیان هێڵی نیوەڕۆ(نصف النهار) یان درێژە هێڵی سیفر دەرەجە (ڕۆژهەڵات – ڕۆژئاوا) بێت. بەڵام ئەم بابەتە بە تەواویی لەخۆڕا و هۆکارەکەشی تەنها لە بەر هەڵکەوتنی رەسەدخانەی سەڵتەنەتیی لە گرینەویچی لەندەنە. ئەنجامەکەی بۆتە ئەوەی کە ئەورووپا کەوتۆتە ناوەندی نەخشەی باو و ناسراوی جیهانەوە (ئەمە لە حاڵێکدایە کە ئەفریقیاش هەر بەم شێوە هەڵکەوتووە). ئەمەش پێرسپێکتیڤێکی کەم تا زۆر کۆلۆنیالیستی نیشان دەدات.

لەو نەخشە ناسراوەدا کە هێڵی نیوەڕۆ کەوتۆتە ناوەڕاستییەوە، بە سادەیی سووچەکانی نەخشەکە دەخەنە خوارەوەی ناوەندی ئوقیانووسی ئارامەوە بۆ ئەوەی هیچ کیشوەرێک دوو پارچە نەبێت. بەڵام ئەو نەخشانەش کە ناوەندەکەیان ئوقیانووسی ئارام بێت، بە باشیی کار دەکات، چونکە سووچەکانی نەخشەکە بە ئاسانی لە ناوەندی ئوقیانووسی  ئاتلانتیکەوە (ئەتڵەس) دێنە خوارەوە. ئەم کارە پێگەیەکی بەرچاوتر بە ئاسیای ڕۆژهەڵات دەبەخشێ و ئەورووپا بەرەو پەڕاوێزی نەخشەکە پاڵ دەنێت.  زۆرێک لە وڵاتانی ئوقیانووسییە و ئاسیا نەخشەکانی ئارام‌ ناوەند بەکار دێنن (نەخشەکانی ئەمریکا ناوەندیش کاری خۆیان دەکەن، بەڵام خراپییەکەیان دوو پارچە بوونی ئاسیا لە دوو لای نەخشەکەیە).

هەر ئەم ڕوانگە هێڵی‌نێوەڕۆمیحوەرە بۆ جیهانە کە جۆری ئاماژەی ئێمە بۆ شوێنە جیاجیاکانی جیهان دیاریی دەکات. بۆ نموونە “ڕۆژهەڵاتی دوور” ئاماژەیە بۆ دوور بوون لە گرینویچی لەندەن. بینینی نەخشەیەک کە ئەورووپا کەوتۆتە لای دەستە چەپیەوە و ئەمریکاش لای دەستە ڕاست هەڵکەوتووە لەگەڵ ئەوەی چاوەڕێی دەکەین، یەک ناگرێتەوە، ئەمە بە ئەندازەی هەر قاشێكی دڵخوازی دیکە کە لە جیهانی بکەینەوە، درووستە بە هەر چەشنە جیهانە گۆییە.

پڕۆجێکشنی وێنەی جەمسەری سەرەوە: لە هەموو ئەو پڕۆجێکشنانەی تا ئێستا ناومان هێناوە، کیشوەرێک دەخەنە ناوەڕاستی نەخشەکەوە کە دەبێتە هۆی ئەوەی کە لە کیشوەرەکانی دیکە بەرچاوتر و دیارتر دەربکەوێت. یەک لە ئاڵترناتیڤەکانی ئەم میتۆدە ئەوەیە کە جەمسەری باکوور بخەینە ناوەڕاستی نەخشەکەوە. بینینی زەوی لە بەرجەوەنی جەمسەرییەوە بە شێوەیەکی سەیر و سەمەرە توانستی دۆزینەوەی پێگەمان تێدا لە ناو دەبات و دەبێتە هۆی سەرلێشێوان. لەم گۆشەنیگایه‌وە، وێڕای ئەو چەمینەوە و لارییەی کە گۆی زەویی هەیەتی، نیوەگۆی باشوور لە چاو ون دەبێت، چون هاوکات تەنها دەتوانین یەک نیوەگۆ ببینین.

بەڵام لە پڕۆجێکشنی جەمسەرمیحوەری‌باکوور، نیوەگۆی باشووریش وێنە کێشراوە کە لە ئەنجامدا جەمسەری باشوور شێوەی دۆناتێکی وەرگرتووە کە دەوراندەوری نەخشە بازنەییەکەی پێک هێناوە. ئەم بابەتە لاوازیی ئەم پڕۆجێکشنە دەخاتە ڕوو، چونکوو هەم ڕووبەر و هەم شێوەی وشکانییەکان دەگۆڕێت. بەڵام مەوداکان لە جەمسەری باکوور لە هەموو لایەوەکە درووستە. تەنها ئەو شوێنانە کە لە ناوەند دوورترە، لە میحوەری ڕۆژهەڵات  ڕۆژئاوادا گەورەتر دەبێتەوە.

لە سەر ئاڵای ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان، هەر ئەم پڕۆجێكشنی وێنەی جەمسەری ‌سەرەوە نەخشێنراوە. لە یەکەم ئاڵای ئەم ڕێکخراوەدا کە ساڵێ  ١٩٤٥ نەخشێنرا، ئەمریکای باکور بەرچاوتر و دیارتر بوو (کە هێڵی درێژیی ٩٠ دەرەجەی ڕۆژئاوایی بەرەو سەرەوە دەکێشرایەوە). ساڵێک دواتر، نەخشەیەکی دیکەیان بۆ ئاڵاکە خستەڕوو کە شێوازێكی بێ‌لایەنتری هەبوو، بەم شێوەیه‌ کە تێیدا هێڵی مێژووی نێونەتەوەیی (١٨٠ دەرەجەی ڕۆژهەڵات، لە ناوەڕاستی ئوقیانووسی ئارام) ڕوو لە سەرەوەیە. ئەم نەخشە لە پانیی ٦٠ دەرەجەی باشوور دەوەستێت، واتا جەمسەری باشوور تێیدا بەدیار ناکەوێت.

نەخشەنیگارەکان Cartograms: ڕێگایەکی دیکە بۆ نمایش کردنی جیهان نیشاندانی ئەندازەی وڵاتان بە ڕێژەی ئەو ئەندیکاتۆرە کلیدییانەیە کە سەرنجی جوغڕافیزانەکان ڕادەکێشێت لەوانە حەشیمەت، ژینگە و پەرەگرتوویی. هەروەک چاوەڕوان دەکرێ، لە نەخشەی جیهانیی GDP (بەرهەمهێنانی تێکڕایی نیشتمانی) ئەمریکای باکوور و ئەورووپا لە هەمووان بەرچاوترن، لە حاڵێکدا کە کەم تا زۆر هیچ ئاسەوارێک لە ئەفریقیا بەدی ناکرێت. لە نەخشەنیگارەی حەشیمەتدا هیندستان و چین لە هەمووان دیارترن و ئەندۆنیزیا لە ئۆسترالیای دراوسێی زۆر گەورەتر نیشان دراوە. بەڵام ڕەنگە نەخشەی بەشداریی دەنگدەران لەمانەش سەرنجڕاکێشتر بێت، نەخشەیەک کە تێیدا ئابوورییە ڕوو لە گەشەکان گەورەتر و ئەمریکای باکوور بچووکتر لەو شتەیە کە زۆربەی خەڵک ڕەنگە وێنای دەکەن.

هەنووکە زیاتر لە هەر کات و ساتێکی دیکە پێویستمان بەوە هەیە کە جیهان لە گۆشەنیگا جۆراوجۆرەکانەوە ببینین. هیچ گۆشەیەک لە گۆشەکەی دی درووستتر نییە، بەڵکوو تەنها جیاوازن لە یەکدی.

 

 

 

سەرچاوە:

Five maps that will change how you see the world

نووسین: دۆناڵد هۆستۆن

وەرگێڕان: چنوور فەتحی

     

پۆستی پێشوو

کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

پۆستی داهاتوو

هاوکێشەی رۆژئاواو تورکیا، ئینجا هەولێر

یەکەی وەرگێڕان

یەکەی وەرگێڕان

پەیوەندیداری بابەتەکان

هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر
شــیکار

هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

ئازار 29, 2023
3
میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌
شــیکار

میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

ئازار 29, 2023
1
مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟
شــیکار

مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

ئازار 29, 2023
2

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

شوبات 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  
« کانونی دووهەم   ئازار »
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • EnglishEnglish
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە