• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
یه‌ك شه‌ممه‌, ئایار 18, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ململانێکانی چین و ئەمریکا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ ساڵی ٢٠٢٥

    خەونی سوریایەكی یەكگرتوو كۆتایی هاتووە ؟

    حكومەتێكی مەركەزی یان فیدڕاڵی

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 108

    ڕۆژی جیهانی کتێب

    ڕۆژی جیهانی کتێب

    جەنگ لە ئەقڵییەتی کوردا ( هەقیقەتی جەنگ لای کلاوسڤیتز)

    کێبرکێی جیهانی لەپێناو دووبارەداهێنانی دەوڵەتدا

    پەیوەندی نێوان جوگرافیا و زمان

    جینۆسایدی كورد و گەشتوگوزاری ڕەش

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 107

  • شــیکار
    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    ئێراق لە دیکتاتۆریی نەژاد-ناوەندیی بۆ مەزهەب-ناوەندیی

    ئێراق لە دیکتاتۆریی نەژاد-ناوەندیی بۆ مەزهەب-ناوەندیی

    تێڕامانێك لەسەر دانوستانی نێوان ئێران و ئەمریكا

    تێڕامانێك لەسەر دانوستانی نێوان ئێران و ئەمریكا

    ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟

    ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟

  • ئــــابووری
    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    مۆدێرنیتە و مۆدێرنیزاسیۆن

    مۆدێرنیتە و مۆدێرنیزاسیۆن

    بەرەو پیاچوونەوەی ڕیشەیی بە پرۆسە نەوتییەکان لەهەرێمی کوردستان

    بەرەو پیاچوونەوەی ڕیشەیی بە پرۆسە نەوتییەکان لەهەرێمی کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    نەورۆز وەک جەژنی نەتەوەیی کورد

    نەورۆز وەک جەژنی نەتەوەیی کورد

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    ئەمبەرتۆ ئیکۆ؛ هەمیشە پێم وایە کتێبێکی باش لە خودی نووسەر بلیمەتترە

    ئەمبەرتۆ ئیکۆ؛ هەمیشە پێم وایە کتێبێکی باش لە خودی نووسەر بلیمەتترە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ململانێکانی چین و ئەمریکا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ ساڵی ٢٠٢٥

    خەونی سوریایەكی یەكگرتوو كۆتایی هاتووە ؟

    حكومەتێكی مەركەزی یان فیدڕاڵی

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 108

    ڕۆژی جیهانی کتێب

    ڕۆژی جیهانی کتێب

    جەنگ لە ئەقڵییەتی کوردا ( هەقیقەتی جەنگ لای کلاوسڤیتز)

    کێبرکێی جیهانی لەپێناو دووبارەداهێنانی دەوڵەتدا

    پەیوەندی نێوان جوگرافیا و زمان

    جینۆسایدی كورد و گەشتوگوزاری ڕەش

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 107

  • شــیکار
    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    ئێراق لە دیکتاتۆریی نەژاد-ناوەندیی بۆ مەزهەب-ناوەندیی

    ئێراق لە دیکتاتۆریی نەژاد-ناوەندیی بۆ مەزهەب-ناوەندیی

    تێڕامانێك لەسەر دانوستانی نێوان ئێران و ئەمریكا

    تێڕامانێك لەسەر دانوستانی نێوان ئێران و ئەمریكا

    ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟

    ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟

  • ئــــابووری
    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    مۆدێرنیتە و مۆدێرنیزاسیۆن

    مۆدێرنیتە و مۆدێرنیزاسیۆن

    بەرەو پیاچوونەوەی ڕیشەیی بە پرۆسە نەوتییەکان لەهەرێمی کوردستان

    بەرەو پیاچوونەوەی ڕیشەیی بە پرۆسە نەوتییەکان لەهەرێمی کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    نەورۆز وەک جەژنی نەتەوەیی کورد

    نەورۆز وەک جەژنی نەتەوەیی کورد

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    ئەمبەرتۆ ئیکۆ؛ هەمیشە پێم وایە کتێبێکی باش لە خودی نووسەر بلیمەتترە

    ئەمبەرتۆ ئیکۆ؛ هەمیشە پێم وایە کتێبێکی باش لە خودی نووسەر بلیمەتترە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی ئــاسـایشی نەتەوەیی

ته‌عریبی خانه‌قین، هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌ نه‌بڕاوه‌

بارام سوبحی لەلایەن بارام سوبحی
شوبات 8, 2023
لە بەشی ئــاسـایشی نەتەوەیی
0 0
A A
ته‌عریبی خانه‌قین، هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌ نه‌بڕاوه‌
0
هاوبەشکردنەکان
6
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

له‌ سنوری‌ قه‌زای‌ خانه‌قین (238) گوند راگوێزراوه‌، ژماره‌ی‌ دانیشتوانی ئه‌و گوندانه‌ (53479) كه‌سه‌. هه‌روه‌ها (38439) دۆنم زه‌وی‌ له‌ خانه‌قین ته‌عریب كراوه‌. نوسه‌رێك ده‌ڵێت: ئه‌گه‌ر حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان چاره‌سه‌ری‌ به‌په‌له‌ بۆ ئه‌م ناوچه‌یه‌ نه‌دۆزێته‌وه‌، په‌له‌ نه‌كرێت له‌ جێبه‌جێكردنی‌ قۆناغه‌كانی‌ مادده‌ی‌ (140) ده‌ستوور، ئه‌وا رۆژ له‌ دوای‌ رۆژ رێژه‌ی‌ كوردی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ كه‌متر ده‌بێته‌وه‌‌و مۆركی‌ كوردێتی‌ ناوچه‌كه‌ به‌ره‌و نه‌مان ده‌چێت‌و ده‌بێته‌ ناوچه‌یه‌كی‌ ناكوردستانی‌ وه‌كو شاری‌ موسڵ.

كتێبی‌ (ده‌رباره‌ی‌ راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناوچه‌ی‌ خانه‌قین)، له‌ نوسینی‌ (ره‌حیم حه‌مید عه‌بدولكه‌ریم)، كۆمه‌ڵه‌ی‌ روناكبیری‌‌و كۆمه‌ڵایه‌تی‌ كه‌ركوك له‌ ساڵی‌ (2014) له‌دوو توێی‌ (170) لاپه‌ڕه‌دا چاپ‌و بڵاوی‌ كردۆته‌وه‌. كتێبه‌كه‌ له‌ چوار به‌ش پێكهاتوه‌. به‌شی‌ یه‌كه‌م كورته‌یه‌ك ده‌رباره‌ی‌ مێژوی‌ راگواستن‌و ته‌عریب له‌ كوردستان، به‌شی‌ دوه‌م راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناوچه‌ی‌ خانه‌قین، به‌شی‌ سێیه‌م: راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌كانی‌ جه‌له‌ولاو سه‌عدییه‌، به‌شی‌ چواره‌م راسپارده‌و پێشنیاره‌كان.

له‌باره‌ی‌ ئامانج له‌ نوسینی‌ ئه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌، نوسه‌ر ده‌ڵێت: ئه‌وه‌ی‌ زۆرتر مه‌به‌ستم بووه‌ له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌دا بیخه‌مه‌ڕوو، ئه‌وه‌یه‌ به‌ به‌ڵگه‌و دیكۆمێنته‌وه‌ ته‌عریب‌و راگواستن له‌م سنوره‌ بسه‌لمێنم، چونكه‌ هێشتا چاره‌نوسی‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌ یه‌كلایی‌ نه‌بۆته‌وه‌و هێشتا سه‌ر به‌ حكومه‌تی‌ ئێراقه‌.

مێژوی ته‌عریب‌و راگواستن

له‌باره‌ی‌ مێژوی‌ راگواستن‌و ته‌عریب، نوسه‌ر ده‌ڵێت: پرۆسه‌ی‌ راگواستن‌و ته‌عریب هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای‌ دروستبوونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئێراقه‌وه‌ تاوه‌كو ئه‌مڕۆ بوونی‌ هه‌یه‌، به‌ڵام به‌ شێوه‌ی‌ جۆراوجۆر. به‌جۆرێك به‌گوێره‌ی‌ راپۆرته‌ فه‌رمییه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ ئێراق ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ دوو مانگی‌ هاوینی‌ (1978)دا (28) هه‌زار خێزان (نزیكه‌ی‌ 200 هه‌زار كه‌س)له‌ ناوچه‌ سنورییه‌كانه‌وه‌ راگوێزران. تاوه‌كو ساڵی‌ (1979) ژماره‌ی‌ راگوێزراوان له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان گه‌یشتۆته‌ (700) هه‌زار كه‌س، ئه‌و راگواستن‌و په‌لاماردانه‌ش (1222) گوندی‌ له‌ پارێزگاكانی‌ دیاله‌و سلێمانی‌‌ و هه‌ولێرو كه‌ركوك‌ و دهۆك‌ و موسڵ گرته‌وه‌. له‌ماوه‌ی‌ ساڵانی‌ (1987 و 1988)دا پێنج هه‌زار گوند راگوێزران.

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ خانه‌قین

ناوچه‌ی‌ خانه‌قین هه‌ر له‌ دێرزه‌مانه‌وه‌ زێدی‌ هۆزه‌ كوردییه‌كان بووه‌، زۆر به‌ده‌گمه‌ن‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ تاك‌و ته‌را خێزانی‌ عه‌ره‌ب وه‌كو ره‌وه‌ند به‌دوای‌ له‌وه‌ڕدا ده‌هاتنه‌ ناوچه‌كه‌. له‌ ساڵی‌ (1869) مه‌دحه‌ت پاشای‌ والی‌ به‌غدا خانه‌قینی‌ كرده‌ قه‌زاو خستیه‌ سه‌ر ولایه‌تی‌ به‌غدا. به‌هۆی‌ هه‌ڵكه‌وته‌ی‌ جوگرافی‌‌و بوونی‌ نه‌وت تیایدا، حكومه‌ته‌ یه‌ك له‌دوای‌ یه‌كه‌كانی‌ ئێراق ده‌ستیانكردوه‌ به‌ ته‌عریب‌و گۆڕینی‌ دیمۆگرافیاو دابڕینی‌ ناوچه‌كه‌و دانیشتوانی‌ له‌ كوردستان. به‌ نمونه‌ به‌ فه‌رمانی‌ مه‌لیك فه‌یسه‌ڵی‌ یه‌كه‌م چه‌ندین خێزانی‌ عه‌ره‌ب هێنراونه‌ته‌ چه‌ندین گوندی‌ ناوچه‌ی‌ (قوڵه‌) له‌ ده‌وروبه‌ری‌ خانه‌قین.

له‌دوای‌ روخانی‌ پاشایه‌تی‌‌و دروستبونی‌ كۆماری‌ ئێراق، له‌ كۆتایی‌ ساڵی‌ (1958)دا به‌گوێره‌ی‌ یاسای‌ ژماره‌ سی‌، ده‌یان هه‌زار دۆنم زه‌وی‌ موڵكی‌ هاوڵاتیانی‌ ناوچه‌كه‌ ده‌ستی‌ به‌سه‌رداگیرا، چه‌ندین جوتیاری‌ عه‌ره‌ب له‌ گونده‌كانی‌ ناوچه‌ی‌ قوڵه‌و گونده‌كانی‌ شێربه‌گ‌و نوری‌ ئه‌فه‌ندی‌ زه‌ویان پێدرا.

له‌ماوه‌ی‌ ساڵانی‌ (1973 و 1974)دا حكومه‌تی‌ ئێراق دانیشتوانی‌ گونده‌كانی‌ (قامیشه‌لان، سه‌یدبه‌رزو، ئه‌حمه‌دخان، كوێخا حه‌بیب، نامدار، عه‌لی‌ مورادبه‌گ، یوسف به‌گ، ده‌ربنجف، تۆڵه‌فرۆش) راگواست كه‌ كۆی‌ دانیشتوانی‌ هه‌موویان نزیكه‌ی‌ هه‌زار خێزان ده‌بوون.

له‌ چوارچێوه‌ی‌ به‌ فه‌رمیكردن‌و رووپۆشكردنی‌ یاسایی‌ پرۆسه‌كانی‌ راگواستن‌ و ته‌عریب، حكومه‌تی‌ ئێراق له‌ماوه‌ی‌ ساڵانی‌ (1980 – 2003) ده‌یان یاساو بڕیارو رێنمایی‌ ده‌ركرد، به‌گوێره‌ی‌ ئه‌و بڕیارانه‌ هه‌موو موڵك‌و زه‌وی‌‌و عه‌قاری‌ كوردانی‌ ناوچه‌كه‌ ده‌ستی‌ به‌سه‌رداگیرا‌و كران به‌ موڵكی‌ ده‌وڵه‌ت، له‌ تۆماره‌ فه‌رمییه‌كاندا وه‌كو گرێبه‌ست كراوه‌ به‌ ناوی‌ هه‌زاره‌ها عه‌ره‌بی‌ هاورده‌ی‌ (31) عه‌شیره‌تی‌ عه‌ره‌بی‌ ناوه‌ڕاست‌و خواروی‌ ئێراق. به‌نمونه‌ له‌لایه‌ن (500) خێزانی‌ هۆزی‌ (كه‌ره‌وی‌)یه‌وه‌ (24) گوند داگیركرا، هه‌ر خێزانێك سی‌ دۆنم زه‌وی‌ به‌راوو چل دۆنمی‌ زه‌وی‌ پشتاویان به‌ناوه‌وه‌ كرا. هه‌روه‌ها بۆ (120) خێزانی‌ عه‌شیره‌تی‌ (نه‌دا) هه‌ر خێزانێك (15) دۆنم به‌راوو نه‌وه‌د دۆنم پشتاویان پێدرا.

كۆی‌ گشتی‌ (1303) گرێبه‌ست كراوه‌و كۆی‌ ئه‌و زه‌وییه‌ كشتوكاڵیانه‌ی‌ كه‌ بۆ عه‌ره‌بی‌ هاورده‌ گرێبه‌ستیان له‌سه‌ر كراوه‌ ده‌گاته‌ (38439) دۆنم كه‌ (26075) دۆنمی‌ به‌راوه‌و ده‌كاته‌ (69.5%) روبه‌ره‌ گشتیه‌كه‌و (11734) دۆنمی‌ پشتاو (ده‌یمه‌)‌و ده‌كاته‌ (30.5%) روووبه‌ره‌ گشتیه‌كه‌.

به‌گوێره‌ی‌ سه‌رژمێرییه‌ فه‌رمییه‌كانی‌ ئێراق له‌ پارێزگای‌ دیاله‌ له‌ ماوه‌ی‌ (1947 – 1997) رێژه‌ی‌ كورد (26%) دانیشتوان بۆ (11%) كه‌میكردوه‌. له‌ناو حه‌وزه‌ی‌ قه‌زای‌ خانه‌قین-یش له‌ (81%) بۆ (27%) كه‌مبۆته‌وه‌.

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌ی‌ قۆره‌توو

قۆره‌توو یه‌كێكه‌ له‌ ناحیه‌كانی‌ قه‌زای‌ خانه‌قین، رووبه‌ره‌كه‌ی‌ (927 كم2)یه‌، له‌ سه‌رده‌می‌ ده‌وڵه‌تی‌ عوسمانیدا دروستكراوه‌. به‌پێی‌ سه‌رژمێری‌ ساڵی‌ (1972) ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌ كوردی‌ (99.5%) بووه‌. سێ‌ ساڵ دواتر حكومه‌تی‌ ئێراق هه‌موو گونده‌كانی‌ ناحیه‌كه‌ كه‌ حه‌فتا گوند بوون راگواست، له‌ شوێنی‌ ئه‌واندا هۆزی‌ عه‌ره‌بی‌ نیشته‌جێكرد. به‌گوێره‌ی‌ سه‌رژمێری‌ ساڵی‌ (1977) رێژه‌ی‌ كورد بۆ (5.1%) دابه‌زی‌‌و رێژه‌ی‌ عه‌ره‌ب بۆ (94.8%) به‌رزبویه‌وه‌. له‌ راپه‌ڕینی‌ (1991) قۆره‌توو رزگاركراو كه‌وته‌ ژێر ده‌سه‌ڵاتی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌و جوتیاران گه‌ڕانه‌وه‌ سه‌ر ماڵ‌و زه‌وی‌ خۆیان. به‌ڵام تائێستا چوارده‌ گوندی‌ چۆڵن.

له‌ ساڵی‌ (1974) پێش پرۆسه‌ی‌ راگواستن‌و ته‌عریب (4136) خێزان له‌و حه‌فتا گونده‌دا ژیاون، به‌ڵام له‌ سه‌ره‌تای‌ ساڵی‌ (2014)دا ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌ ئه‌و گوندانه‌ نزیكه‌ی‌ (808) خێزان بوون.

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌ی‌ مه‌یدان

مه‌یدان ده‌كه‌وێته‌ باكوری‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ خانه‌قینه‌وه‌، هاوسنوره‌ له‌گه‌ڵ وڵاتی‌ ئێران. روبه‌ره‌كه‌ی‌ (598 كم2)یه‌، له‌ سه‌رژمێری‌ ساڵی‌ (1957)دا (44) گوند بووه‌و له‌ سه‌رژمێری‌ (1965)دا بووه‌ته‌ (45) گوند. له‌ (1975) هه‌ر چل‌و پێنج گونده‌كه‌ی‌ به‌ره‌و ده‌ربه‌ندیخان‌و زه‌ڕایه‌ن‌و هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ تازه‌ راگوێزراون. به‌و هۆیه‌وه‌ له‌ سه‌رژمێری‌ (1977)دا رێژه‌ی‌ كورد بۆ (1%) كه‌م بۆته‌وه‌و عه‌ره‌ب بۆ (98.2%) به‌رزبۆته‌وه‌. له‌دوای‌ راپه‌ڕینه‌وه‌ ناوچه‌كه‌ بۆ خاوه‌نه‌ ره‌سه‌نه‌كانی‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌. تائێستا حه‌وت گوندی‌ چۆڵه‌. پێش پرۆسه‌ی‌ راگواستن‌و ته‌عریبی‌ (1974) له‌ سنوری‌ ناحیه‌كه‌ (2927) خێزان ژیاون. به‌پێی‌ روماڵی‌ مه‌یدانی‌ نوسه‌ر له‌ ساڵی‌ (2014) ته‌نها (1011) خێزان له‌ سنوری‌ ناحیه‌كه‌ ده‌ژین.

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌ی‌ جه‌له‌ولا

جه‌له‌ولا له‌ (1958) كراوه‌ته‌ ناحیه‌. له‌ (1962) له‌ كه‌ركوك دابڕێنراوه‌و خراوه‌ته‌ سه‌ر قه‌زای‌ خانه‌قین. له‌ (1963) پرۆسه‌ی‌ ته‌عریب به‌ رێكخراوی‌ ده‌ستی‌ پێكردوه‌. له‌ (1965)دا ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌ (12599) كه‌س بووه‌، زۆرینه‌ی‌ كورد بوه‌و ته‌نها سه‌د خێزانی‌ عه‌ره‌ب‌و توركمانی‌ تێدابووه‌. به‌هۆی‌ ته‌عریبه‌وه‌ له‌ (1970) رێژه‌ی‌ كورد بۆ (42%) دابه‌زیوه‌، عه‌ره‌ب بووه‌ته‌ چل سه‌دو توركمانیش هه‌ژده‌ له‌ سه‌د بووه‌. له‌ (1970) ده‌ست به‌سه‌ر زه‌وی‌‌و زاری‌ خاوه‌ن موڵكه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌دا گیرا.

له‌ (1975)دا نزیكه‌ی‌ (1193) خێزانی‌ كورد له‌ جه‌له‌ولا راگوێزران. له‌ سه‌رژمێری‌ (1977)دا رێژه‌ی‌ كورد بووه‌ (19.8%)، عه‌ره‌ب (76.99%)‌و توركمان (2.47%). به‌م شێوه‌یه‌ زۆرینه‌ی‌ دانیشتوان بووه‌ عه‌ره‌ب. له‌دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ به‌عس له‌ ساڵی‌ (2003)، به‌گوێره‌ی‌ ئاماره‌كانی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ناحیه‌كه‌، ژماره‌ی‌ دانیشتوان گه‌یشته‌ (63602) كه‌س، كه‌ (37887) عه‌ره‌ب‌و (22328) كوردو (3387) توركمان بوو.

له‌ (25/11/1975) هه‌موو خێزانه‌ كورده‌كان به‌ره‌و رومادی‌‌و ده‌وروبه‌ری‌ راگوێزران، له‌ شوێنی‌ ئه‌وان عه‌ره‌بی‌ هاورده‌ی‌ هۆزه‌كانی‌ (كه‌ره‌وی‌، لهێب، جبور) نیشته‌جێكران‌و له‌ تۆماره‌ ره‌سمیه‌كاندا وه‌كو گرێبه‌ستی‌ فه‌رمی‌ به‌ناویانه‌وه‌ تۆماركراو تائێستا له‌ تۆماره‌كانی‌ پارێزگای‌ دیاله‌دا به‌ناویانه‌وه‌ ماوه‌ته‌وه‌.

روبه‌ری‌ گشتی‌ ئه‌و زه‌وییانه‌ی‌ كه‌ به‌ گرێبه‌ست دراوه‌ته‌ عه‌ره‌بی‌ هاورده‌ (5301) دۆنمه‌، له‌و ژماره‌یه‌ش (4553) دۆنمی‌ به‌راوو (748) دۆنمی‌ پشتاوه‌، واته‌ (85.8%) ئه‌و زه‌وییانه‌ به‌راو بوون، ئه‌وه‌ش به‌های‌ به‌رزی‌ ئابوری‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ ده‌سه‌لمێنێت. رێژه‌ی‌ (25%) گرێبه‌سته‌كان به‌ناوی‌ ژنانه‌وه‌ تۆماركراوه‌. زۆربه‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ گرێبه‌ستیان بۆ كراوه‌ باوك‌وكوڕو كوڕه‌زای‌ یه‌كترن.

له‌دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ به‌عس له‌ ده‌ی‌ نیسانی‌ (2003)، هه‌موو خێزانه‌ راگوێزراوه‌كان له‌ رومادییه‌وه‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ كوردستان‌و گونده‌كانی‌ خۆیان، به‌ڵام به‌هۆی‌ دۆخی‌ ئه‌منی‌‌و كه‌می‌ خزمه‌تگوزارییه‌وه‌ ژماره‌یه‌كی‌ كه‌میان له‌ گونده‌كان مانه‌وه‌و زۆرینه‌یان رویانكرده‌ شارو شارۆچكه‌كانی‌ كوردستان به‌تایبه‌تی‌ قه‌زای‌ كه‌لار.

له‌دوای‌ ساڵی‌ (2004)یشه‌وه‌ به‌هۆی‌ ته‌قینه‌وه‌و تیرۆركردنه‌وه‌ زیاتر له‌ (188) شه‌هیدیان داوه‌، زیاتر له‌ هه‌زار خێزانی‌ كوردی‌ جه‌له‌ولاش زێدی‌ خۆیان به‌جێهێشت، له‌ به‌رامبه‌ردا نزیكه‌ی‌ پێنج هه‌زار خێزانی‌ عه‌ره‌ب رویانكرده‌ جه‌له‌ولاو رێگه‌یان بۆ خۆشكراو خانویان به‌شێوه‌ی‌ ته‌جاوز دروستكردو زیاتر له‌ حه‌وت هه‌زار خانوی‌ ته‌جاوز دروستكراوه‌. ته‌نها له‌ گه‌ڕه‌كی‌ ته‌جنید زیاتر له‌ شه‌ش هه‌زار خێزانی‌ عه‌شیره‌تی‌ (كروی‌) تێدایه‌‌و ئێستا رێژه‌ی‌ عه‌ره‌ب زیاتره‌ له‌ (85%)‌و كوردیش ده‌گاته‌ (10%).

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌ی‌ سه‌عدییه‌

ناحیه‌ی‌ سه‌عدییه‌ له‌ سه‌رده‌می‌ عوسمانیه‌كاندا ناوی‌ (قزلڕبات)بووه‌. حكومه‌تی‌ ئێراق وه‌كو هێمایه‌ك بۆ سه‌ركرده‌ی‌ دیاری‌ ئیسلامی‌ (سه‌عدی‌ كوڕی‌ وه‌قاس) ناوه‌كه‌ی‌ كردوه‌ته‌ سه‌عدییه‌. له‌ سه‌رده‌می‌ عوسمانییه‌كاندا كراوه‌ته‌ ناحیه‌. له‌ ساڵی‌ (1947) به‌هۆی‌ سیاسه‌تی‌ ته‌عریبه‌وه‌ رێژه‌ی‌ عه‌ره‌ب گه‌یشته‌ (50%) دانیشتوان. له‌ (1964 – 1974) حكومه‌تی‌ ئێراق (334) خێزانی‌ عه‌ره‌بی‌ له‌ سه‌عدییه‌ نیشته‌جێكردو (53) گوندی‌ ناوچه‌ی‌ (ده‌شته‌)ی‌ راگواست. ئه‌م پرۆسه‌ی‌ راگواستنه‌ تا (2003) به‌رده‌وام بوو. له‌ (1990 – 2003) كۆی‌ روبه‌ری‌ ئه‌و زه‌وییانه‌ی‌ حكومه‌ت به‌ گرێبه‌ست به‌خشی‌ به‌ عه‌ره‌به‌كان گه‌یشتۆته‌ (11691) دۆنم زه‌وی‌. له‌ (2003 – 2013) زیاتر له‌ (800) هاوڵاتی‌ كورد به‌هۆی‌ ته‌قینه‌وه‌و تیرۆركردنه‌وه‌ شه‌هید كراون. هه‌روه‌ها (1300) خێزان زێدی‌ خۆیان به‌جێهێشتوه‌.

پوخته‌و چاره‌سه‌ر

له‌كۆتایی‌ باسه‌كه‌یدا، نوسه‌ر ده‌ڵێت: به‌ ئامارێكی‌ پوخت ژماره‌ی‌ ئه‌و گوندانه‌ی‌ له‌ سنوری‌ خانه‌قین راگوێزراون ده‌گاته‌ (238)گوند، ژماره‌ی‌ دانیشتوانه‌كه‌ی‌ گه‌یشتۆته‌ (53479) كه‌س… ئه‌گه‌ر حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان چاره‌سه‌ری‌ به‌په‌له‌ بۆ ئه‌م ناوچه‌یه‌ نه‌دۆزێته‌وه‌، په‌له‌ نه‌كرێت له‌ جێبه‌جێكردنی‌ قۆناغه‌كانی‌ مادده‌ی‌ (140) ده‌ستوور، ئه‌وا رۆژ له‌ دوای‌ رۆژ رێژه‌ی‌ كوردی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ كه‌متر ده‌بێته‌وه‌‌و مۆركی‌ كوردێتی‌ ناوچه‌كه‌ به‌ره‌و نه‌مان ده‌چێت‌و ده‌بێته‌ ناوچه‌یه‌كی‌ ناكوردستانی‌ وه‌كو شاری‌ موسڵ، كه‌ ئه‌مڕۆ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك باس له‌ كوردستانیه‌تی‌ ناكرێت، به‌تایبه‌تی‌ هه‌ردوو ناحیه‌ی‌ جه‌له‌ولاو سه‌عدییه‌.

پۆستی پێشوو

پەیوەندی دەزگا سیخوڕییەكان بەكۆرۆناوە

پۆستی داهاتوو

تێڕامانێک له‌ ئاسته‌نگه‌کانی زمانی کوردی

بارام سوبحی

بارام سوبحی

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی
ئــاسـایشی نەتەوەیی

لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

شوبات 12, 2025
115
تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان
ئــاسـایشی نەتەوەیی

تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

ئه‌یلول 23, 2024
257
كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟
ئــاسـایشی نەتەوەیی

كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

نیسان 15, 2024
170

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

شوبات 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  
« کانونی دووهەم   ئازار »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە