بڕیارەکەی دادگای پاریس بۆ ڕاگرتنی هەناردەی نزیکەی ٤٥٠ هەزار بەرمیل نەوتی کوردستان چوارچێوەی ململانێکانی فراوانتر کرد. پێش بڕیارەکە ململانێکە بەتایبەت لەنێوان هەولێرو بەغدا بوو، بەڵام دوای بڕیارە کە ڕاستەوخۆ تورکیای هێنایەناو مللانێکەوە لەچەند مانگی ڕابردوو، بەڵام تورکیا دوای ئەوەی کۆمەڵێک مەرجی قورسی پێشنیارکردو بەغدا ئامادەنەبوو جێ بەجێی بکات دواجار ڕایاگەیاند بۆریەکە نۆژن کراوەتەوەو ئێستا ئامادەیە بۆهەناردەو داوای نەرمی نواندنی لە بەغداکرد بۆهەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم تۆپەکەی خستە گۆڕەپانی بەغدا.
لەئێستا چوارچێوەی ململانێکان فراونتربووەو کۆمپانیا نەوتیە بیانیەکانی کوردستان بەتوندی هاتونەتە نێو ململانێکەوە هەرچەند پێشتر مەرج وداواکاریەکانی خۆیان لە سێ خاڵ دا خستە ڕوو بەڵام بەغدا گوێی بۆنەگرتن. دوای سەردانەکەی وەزیری دەرەوەی ئەمریکا باتەکە بەتەواوی جوڵەی تێکەوتوە و هەرەیەکە لەوەزیری دەرەوە و کونسوڵی گشتی ئەمریکا پشتیوانی خۆیان بۆ هەناردەی نەوت و پاراستنی مافی هەرێم کردوەو ئەم پشتیوانیە کۆبونەوەی ئیماراتی نێوان کۆمپانیا نەوتیەکان و حکومەتی ئێراقی بەدوای خۆیدا هێنا بۆیەکەم جار لەچوارشەمەی ڕابردوو، بەڵام کۆبوونەوەکە ڕێکەوتنی بەدوا نەهات و هەردولا جەختیان لەسەر ڕێکەوتن کردۆتەوە.
لەئێستادا بەپێی ڕاپۆڕتێکی ئۆیڵ پرایس نیوز کۆمپانیا بیانیەکان کەوتونەتە بەردەم دوو هەڵبژاردن بۆچارەسەری کێشەکە،کەبەم شێوەیە:
یەکەم: ڕاستەوخۆ ڕێکەوتن لەگەڵ بەغدا ئەم هەڵبژاردەیە بەپێی ڕاپۆرتەکە کەدەڵێت لەبۆریەکی سەربەخۆی ئێراقەوە هەناردەبکرێت وبەتەواوی لەژێر کۆنترۆڵی بەغدا بێت، بەڵام ڕاپۆرتەکە دەڵێت ئەم خیانەتە لەکوردو لەمەحاڵەوە نزیکه.
دووهەم: هەرێم لەگەڵ بەغدا ڕێک بکەوێت ڕێکەوتنی هەرێم لەگەڵ حکومەتی فیدراڵ و لەڕێگەی کۆمپانیای سۆمۆوە نەوتی هەرێم هەناردەب کرێتەوەو کۆمپانیاکان مافی خۆیان وەرگرنەوە.
لەلایەکی ترەوە دوای هەواڵی ڕاکێشانی بۆری غاز لەلایەن ئێراقەوە بۆ کێڵگەی غازی کۆرمۆر لێکەوتەو کاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێناو حکومەتی هەرێمی کوردستان ئاگاداری کۆمپانیای داناگازی کرد خۆی بەدوربگرێت لەوەهاکارێک کەغازبە بەغداد بفرۆشێت بەبێ ڕەزامەندی هەرێم. لەبەرامبەر دژایەتیەکەی هەرێم کۆمپانیای داناگازو هاوبەشەکانی کە بە پێرڵ پترۆڵیۆم ناسراوە بەپێچەوانەی هەرێمەوە ڕایگەیاند هەرێم قەرزاری ئێمەیەو قەرزەکانمان بەتەواوی پێنادات و بەمافی خۆمانی دەزانین غاز بەهەرکەس بفرۆشین کە مافەکەمان پێ بدات.
ئەنجام وچارەسەر
کۆمپانیا بیانیەکان گوشارەکانیان بۆ دۆزینەوەی ڕێگەچارەیەکەو بەدەست هێنانی مافەکانیانە.
چارەسەری گونجاو چیە؟
نەکۆمپانیا بیانیەکان نەحکومەتی فیدراڵی بەبێ هەرێم دەتوانن ڕێککەوتنێکی سەربەخۆبکەن بەبێ هەرێم بۆهەناردەی نەوت لەبەرئەوەی لەسەر زەوی کێڵگە نەوتی و گازیەکان لەژێر دەستی حکومەتی هەرێمن و هێزەکانی هەرێم کێڵەگەکان دەپارێزن و ناهێڵن کارێکی وەها ئەنجام بدرێت.
لەڕووی دەستوری و یاسای یەوە هەرێمی کوردستان بەپێی مادەی ١١١ و ١١٢ مافی خاوەندارێتی و هاوبەشی تەواوی هەیە لەبەڕێوەبردن وسود وەرگرتن لەسامانی نەوت وگاز.
لەڕووی گرێبەستیشەوە کۆمپانیاکان ناتوان پێچەوانەی گرێبەستەکانیان وەهاکارێک ئەنجام بدەن لەکاتی دروست بوونی هەرکێشەیە حکومەتی هەرێم بەپێی مادەی (٥٠) یاسای نەوت وگازی هەرێمی کوردستانی ژمارە ٢٢ ی ساڵی ٢٠٠٧ لەدادگای لەندەن سکاڵا لەسەرکۆمپانیا ناوتیەکان تۆماردەکات بۆوەرگرتنەوەی مافەکانی. وە لەئێستا کۆمپانیاکان ناتوانن دژی هەرێم بن، چونکە هەرێم پابەندە بەگرێبەستەکانی و دروست بوونی ئەم دۆخە هۆکارەکەی سکاڵاکەی بەغدایە دژی تورکیاو دەرئەنجامی بڕیاری دادگا.
چارەسەری گونجاو پشتیوانی لێکراو لەلایەن فەڕەنسی یەکان و ئەمریکیەکان و هاوپەیمانەکانیان ئەوەیە کەهەرێم لەگەڵ بەغدا ڕێک بکەون و جارێکی ترلە ڕێگەی بەندەری جەیهانەوە نەوت هەناردە بکرێتەوە.