• EnglishEnglish
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
هه‌ینی, ئازار 31, 2023
چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق بەشی (58)

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (58)

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئێمە هەین…

    مەستی خەونی ڕووخان

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (57)

    بە کۆنسوڵی گشتی ئەمریکا لە هەولێر بڵێن…

    ئاسایی بوونەوەی پەیوەندییە هەرێمایەتییەکان و کاریگەریی لەسەر کورد

    ئایا مەترسییەکی “وجودی”لە سەر هەرێمی کوردستان هەیە؟

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    ئێمە هەین…

    ئێمە هەین…

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

  • شــیکار
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

  • ئــــابووری
    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    هەژاری لە ئێراقدا

    هەژاری لە ئێراقدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

  • چاوپێکەوتن
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق بەشی (58)

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (58)

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ڕێککەوتنی ١٩٧٣ نێوان ئێراق و تورکیا

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ئێمە هەین…

    مەستی خەونی ڕووخان

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    بەرەو ھەڵبژاردن… رەخنەی ئەمریکا و بابەتی نەوت و وزە

    دەرچوون لە ئێراق بەشی (57)

    بە کۆنسوڵی گشتی ئەمریکا لە هەولێر بڵێن…

    ئاسایی بوونەوەی پەیوەندییە هەرێمایەتییەکان و کاریگەریی لەسەر کورد

    ئایا مەترسییەکی “وجودی”لە سەر هەرێمی کوردستان هەیە؟

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    با سه‌ركونسوڵی ئه‌مه‌ریكاش ئاگاداربێت

    ئێمە هەین…

    ئێمە هەین…

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

    هێڵنجی زەریاکان لەڕۆژی جیهانی ئاودا

  • شــیکار
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

    ترۆمای کرۆنا؛ ئه‌خلاق و ململانێی جیهانی

  • ئــــابووری
    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

    هەژاری لە ئێراقدا

    هەژاری لە ئێراقدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەنێوان دوو بەرداشدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    ئابوری ئێراق لەبەردەم داڕووخانێکی حەتمیدا

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    هۆشیاری دارایی لەلای منداڵ

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئایندەی هەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی ئێراقی فیدراڵدا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    ئاسایشی ئابووری و ڕۆڵی لە ئاراستەكردنی سیاسەت و دادپەروەری كۆمەڵگا

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

    فەرهەنگی پشت بەستن بەدەرەوە، شکستێکی گشتیی کارگێڕیی و فەرهەنگییە

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    بیرەوەرییه‌كانی كوردێك لە زیندانەكانی ستالیندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی سێیەم

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    نه‌ورۆز و شوناسی سیاسی

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی دووەم

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    کورد له‌ نێوان دوو گوتاری پاشایه‌تیخواز و ویلایه‌تخواز

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ گوتاری ئێرانشارییه‌کاندا

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کەمینە و دەوڵەت و نەتەوە: به‌شی یه‌كه‌م

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی دوو کۆتایی

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    کوردەکانی کەلار دەشتی مازەندەران و خەسارەکانی سەر زمانەکەیان: به‌شی یه‌ك

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

    ئەو پاشا کوردەى لە قورئاندا باسی لێوەکراوە

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    توندکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران و کاریگەری لەسەر ھەرێمی کوردستان

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    چارەسەری کێشەی ئاو لە یاسای نێودەوڵەتیدا

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

    گه‌مه‌ی هه‌واڵگرى – ئۆپەراسێۆنی (٠٠٧)ی موساد به‌نمونه‌

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    شۆڕشی ماگوشە میدییەکان لە گێڕانەوەکانی هێرۆدۆتسدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

    كورد و كێشەی كورد لە یادداشتەكانی ئیسماعیل بێشكچیدا

  • چاوپێکەوتن
    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    هۆکاره‌ ئایدۆلۆژییه‌کانی پشت مووشه‌کبارانکردنی هه‌ولێر

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    میلیشیاكانی‌ ئێراق، له‌ هۆزه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تیه‌وه‌ بۆ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    مەترسییەکانی سەر کوردستان چین ؟

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی دووەم

    هاوکاری چین و عەرەب لە سەردەمی نوێدا: بەشی سێیەم

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    پێکهاته‌ی که‌لتووری ئێرانی و وه‌همی دیموکراسی

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    ئۆغڵۆو ئەردۆغان، دۆستی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆ

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دوا ستونى خاشوقچی لەڕۆژنامەى واشنتۆن پۆست

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    دەوڵەتی نوێی ئەڵمانیا و یەکسانیی ڕەگەزیی

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

    مێژوونووسی و کایه‌کانی ده‌سه‌ڵات

چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی ئـــابووری

ئابووری ئه‌مریكا دوای هه‌نگاوه‌كانی چین و ڕووسیا

ڕێبوار محه‌مه‌د لەلایەن ڕێبوار محه‌مه‌د
شوبات 6, 2023
لە بەشی ئـــابووری
0 0
A A
ئابووری ئه‌مریكا دوای هه‌نگاوه‌كانی چین و ڕووسیا
0
هاوبەشکردنەکان
5
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر

“ئایندەی ئابووری ئەمریکا، دوای هەنگاوەکانی چین و ڕووسیا  بۆ تێکدانی باڵادەستی دۆلار، لە بازاڕەکانی نەوتدا”

ڕووسیا و چین، هەنگاو دەنێن بۆ دابەزاندنی دۆلاری ئەمریکی لە بازاڕەکانی نەوتی جیهانیدا، کۆمپانیا زەبەلاحەکانی (ڕووسیا و چین)ی هایدرۆکاربۆن، گازپرۆم و کۆمپانیای نیشتمانی چین، ڕێککەوتن لەسەر گۆڕینی پارەی دابینکردنی غاز بۆ ڕوبڵ. ژمارەیەک پرسیار دێتە پێشەوە کە بریتین لە:

– چارەنووسی دۆلار و ئابووری ئەمریکا بەرەوکوێ؟

–زیانەکانی گۆڕینی دۆلار بۆ دراوێکی تر، لەکاتی کڕین و فرۆشتنی نەوت بۆ ئەمریکا و سوودەکانی بۆ نەیارەکانی بەتایبەت (ڕووسیا و چین) چییە؟

– بۆچی نەوت بەدۆلار دەفرۆشرێت؟

– ئایا ئەنجامەکەی جەنگێکی جیهانی وێرانکەر بەدوای خۆیدا ناهێنێت؟ چونکە چارەنووسی ئابووری ئەمریکا بەستراوە بە فرۆشتنی نەوت بەدۆلارەوە؟

بەرزی بەهای دۆلاری ئەمریکی بەستراوەتەوە بە فرۆشتنی نەوت لەبازاڕەکانی جیهان بەدۆلارەوە، چونکە ڕۆژانە بە گوژمەی پێنج ملیار دۆلار مامەڵەی نەوتی بەدۆلار دەکرێت لە جیهان و، ئەم مامەڵە وایکردووە کە بەهای دۆلار بەم شێوە بەرز و بێ ڕکابەر بێت. هەموو دراوی وڵاتانی جیهانی لەبەرانبەر  بەهاکەیدا یەدەگی ئاڵتوون هەیە، ئەو یەدەگە بڕیار لەبەرزوونزمی بەهاکەی دەدات، بەڵام دۆلاری ئەمریکی هیچ بڕە ئاڵتونێک لەبەرانبەری وەک یەدەگ نییە و لەساڵی ١٩٧٦ وە بەهاکەی لەئاڵتونەوە گۆڕا بۆ نەوت و، بەهای دۆلاری بەرزکرده‌وە و بێ ڕکابەری کرد لەبازاڕی نەوت، لەئێستادا (چین و ڕووسیا)هەنگاوەکانیان دەست پێکردووە، سەرەتا لە فرۆشتنی غازە و هەنگاویان ناوە، قۆناغی دواتر نەوت دەبێت، گۆڕینی دۆلار بە دراوێکی تر پەیوەستە بەئاستی تووندبونەوەی ململانێکان.

چین لە مێژە پێگەی دراوی (رێنمینب)ی خۆی لە خشتەی خوولی جیهانی دراوەکاندا بە ڕەنگدانەوەی گرنگی جیۆپۆلەتیکی و ئابووری خۆی لەسەر شانۆی جیهان دەزانێت، ئاسۆی درێژخایەن بۆ کۆتایی هاتنی هەژموونی دۆلاری ئەمریکی لە بازاڕەکانی نەوت و گاز جیهانیدا، هەفتەی ڕابردوو هەنگاوێکی دیکەی بەرەو بەدیهێنانی نا، بە ڕاگەیاندنی ئەوەی کە کۆمپانیا زەبەلاحەکانی (ڕووسیا و چین)ی هایدرۆکاربۆن، گازپرۆم و کۆمپانیای نیشتمانی نەوتی چین (CNPC) ڕێککەوتوون لەسەر گۆڕینی  پارەدان بۆ دابینکردنی غاز بە ڕوبڵ،  (RUB)و رێنمینبی (RMB) لەبری دۆلار.  لە قۆناغی یەکەمی سیستەمی نوێی پارەدان، ئەمە بۆ دابینکردنی غازی ڕووسیا بۆ چین لە ڕێگەی ڕێڕەوی بۆری ڕۆژهەڵاتی “هێزی سیبیریا” کە کۆی گشتی لانیکەم 38 ملیار مەتر سێجا غاز لە ساڵێکدا (bcm/y) دەگرێتەوە، دوای ئەوەش فراوانکردنی زیاتری پلانی نوێی پارەدان دەخرێتە بواری جێبەجێکردنەوە، جێگای خۆیەتی لەم خاڵەدا؛ ئاماژە بەوە بکەین کە هەرچەندە سزا نێودەوڵەتییە بەردەوامەکانی سەر ڕووسیا، بەهۆی داگیرکردنی “ئۆکرانیا” لە مانگی شوباتدا پاڵنەرێکی کۆتایی بۆ ئەم گۆڕانکارییە گرنگە لە میتۆدۆلۆژیای پارەدان دابینکردووە، بەڵام ستراتیژییەکی سەرەکی “چین” بووە لە لانیکەم ساڵی ٢٠١٠ەوە بۆ تەحەدای،   پێگەی دۆلاری ئەمریکی وەک دراوی یەدەگی دیفاکتۆی جیهان.  چین لە مێژە پێگەی دراوی (رێنمینب)ی خۆی لە خشتەی خولی جیهانی دراوەکاندا بە ڕەنگدانەوەی گرنگی جیۆپۆلەتیکی و ئابووری خۆی لەسەر شانۆی جیهان دەزانێت.

ئاماژەیەکی سەرەتایی بۆ ئاواتەکانی چین بۆ RMB لە لوتکەی G20 لە لەندەن، لە نیسانی 2010دا دیار بوو کاتێک “ژۆو شیاوچوان” پارێزگاری ئەوکاتی بانکی گەلی چین (PBOC  )، ئاڵای ئەو تێڕوانینەی کرد کە چینییەکان دەیانەوێت دراوێکی نوێی یەدەگی جیهانی لە شوێنێکدا جێگەی دۆلاری ئەمریکی بگرێتەوە، ئاماژەی بەوەشکرد، بەشداریکردنی RMB لە تێکەڵەی سەروەت و سامانی یەدەگی مافی وەرگرتنی تایبەتی سندوقی دراوی نێودەوڵەتی (SDR) دەبێتە هەنگاوێکی سەرەکی لەم چوارچێوەیەدا.  لەو کاتەدا لانیکەم ٧٥%ی داهاتی ڕۆژانەی ئەوکات ٤ تریلیۆن دۆلاری ئەمریکی لە بازاڕەکانی ئاڵوگۆڕی دراوی بیانی جیهانیدا (FX)،  وەک لەلایەن بانکی یەکلاکردنەوەی نێودەوڵەتییەوە (BIS) دیاریکرابوو، لەلایەن دراوە نێودەوڵەتییەکانی چوار گەورە-وە حساب دەکرا  : دۆلاری ئەمریکی (USD)، یۆرۆی ناوچەی یۆرۆ (EUR)، پاوەندی بەریتانی (GBP)،  یێنی ژاپۆنی (JPY)، جگە لە زاڵبوون بەسەر گۆڕانکاری ڕۆژانەی بازاڕەکانی FX، دراوەکان لە SDR زاڵن لە پارەدان، یەدەگ، و ئەرکەکانی دراوی وەبەرهێنان لە ئابووری جیهانیدا. جەنجاڵییەکی گەورەی میدیا لە “چین” دوای بەشداریکردنی RMB لە تێکەڵەی SDR لە ئۆکتۆبەری 2016 ڕوویدا، کاتێک قورسایی لەسەدا 10.9ی پێدرا (دۆلار لەسەدا 41.9 پشکی هەبوو، لەسەدا 37.4 یۆرۆ، لەسەدا 11.3 پاوەند، و لەسەدا 9.4ی پاوەند).  تا ساڵی 2022، پشکی RMB لە تێکەڵەی SDR بەرزبووەتەوە بۆ 12.28%، کە چین هێشتا بە ڕاستی ناگونجێت لەگەڵ بەرزبوونەوەی پێگەی زلهێزەکانی لە جیهاندا.

هەروەها چین لە مێژە بە تووندی ئاگاداری ئەو ڕاستییەیە، كه‌ وەک گەورەترین هاوردەکاری گشتی ساڵانەی نەوتی خاو لە جیهاندا لە ساڵی ٢٠١٧ەوە ( گەورەترین هاوردەکاری پاکی جیهان لە کۆی گشتی نەوت و سووتەمەنی شلەکانی دیکە لە ساڵی ٢٠١٣)، ئەو کەوتۆتە ژێر کاریگەریی چەواشەکارییەکانی  سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا، بە شێوەیەکی تەسکی لە ڕێگەی میکانیزمی نرخی نەوت بە دۆلاری ئەمریکی.  ئەم تێڕوانینە بۆ دۆلاری ئەمریکی وەک چەکێک لە دوای لەشکرکێشی ڕووسیا بۆ سەر ئۆکرانیا و سزاکانی هاوڕێی بە سەرۆکایەتی ئەمریکا کە بەدوایدا هات، بەهێزترینیان بەهێزتر بووە، تووندترینیان وەک سزاکانی سەر ئێران لە ساڵی ٢٠١٨ەوە،  پەیوەندی بە دوورخستنەوە لە بەکارهێنانی وەکو دۆلار.  جێگری سەرۆکی پێشووی جێبەجێکاری بانکی چین، “ژانگ یانلینگ” لە وتارێکدا لە مانگی نیساندا وتی کە دوایین سزاکانی سەر ڕووسیا “دەبێتە هۆی ئەوەی ئەمریکا متمانەی خۆی لەدەست بدات و هەژموونی دۆلاری [ئەمریکی] لە درێژخایەندا تێکبدات. ” زیاتر پێشنیاری کرد (چین) یارمەتی جیهان بدات ” زووتر لە هەژموونی دۆلار ڕزگاری بێت نەک درەنگتر.”
ڕووسیا، خۆی لە مێژە هەمان بۆچوونی هەیە سەبارەت بە سوودەکانی بۆ خۆی، لە لابردنی هەژموونی دۆلاری ئەمریکی لە نرخی هایدرۆکاربۆنەکانی جیهانیدا، بەڵام لە کاتێکدا چین ئامادە نەبوو بە ئاشکرا تەحەدای ئەمریکا بکات لە کاتی بەرزبوونەوەی جەنگی بازرگانیدا لە ژێر سەرۆک کۆماری پێشووی ئەمریکا، کە زۆر پێشبینی نەدەکرا  “ترەمپ” دەیتوانی لەسەر خۆی شتێکی کەمی لەو بارەیەوە بکات. بەڵام نیشانەیەکی نیازی ڕووسیا تەنها دوای ئەوە هات کە ئەمریکا لە ساڵی ٢٠١٨دا سزاکانی بەسەر هاوبەشە سەرەکییەکەی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا سەپاندەوە، کە ئێرانە. کاتێک “لیۆنید میخێلسۆن” بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای نۆڤاتێکی “ڕووسیا” لە مانگی ئەیلولی ئەو ساڵەدا وتی کە ڕووسیا گفتوگۆی گۆڕینی کردووە، رێگەیەک لە بازرگانیکردن بە ناوەندی دۆلاری ئەمریکی لەگەڵ گەورەترین هاوبەشە بازرگانییەکانی وەک هیندستان و چین،  تەنانەت وڵاتانی عەرەبی بیریان لێدەکردەوە.  زیادی کرد “ئەگەر ئەوان [ئەمریکا] کێشە بۆ بانکە ڕووسییەکانمان دروست بکەن، ئەوا تەنها شتێک کە دەبێت بیکەین ئەوەیە دۆلار بگۆڕین”. لە نزیکەی هەمان کاتدا چین ئاڵوگۆڕی ئایندەی “شەنگەهای” خۆی کە ئێستا لەڕادەبەدەر سەرکەوتووە، بە گرێبەستی نەوت بە یوان (یەکە بازرگانییەکەی دراوی رێنمینبی) دەستیپێکرد. هەروەها ستراتیژێکی لەو جۆرە لە سەرەتادا لە ساڵی ٢٠١٤دا بە قەبارە تاقیکرایەوە، کاتێک کۆمپانیای گازپرۆم-نەفت هەوڵیدا بازرگانی باری نەوتی خاو بە یوان و ڕوبڵی چینی لەگەڵ چین و ئەوروپا بکات.

ئەم بیرۆکەیە، دیسانەوە سەریهەڵدایەوە دوای دوایین سزا نێودەوڵەتییەکان کە بەسەر ڕووسیادا سەپێندرا، دوای لەشکرکێشییەکەی بۆ سەر ئۆکرانیا.  نزیکەی هەر کە ناسێنران، سەرۆکی ڕووسیا “ڤلادیمێر پوتین” فەرمانێکی واژۆ کرد، کە داوا لە کڕیارانی غازی (ڕووسیا)لە یەکێتی ئەورووپا (یەکێتی ئەوروپا)دەکات بە ڕوبڵ لە ڕێگەی میکانیزمێکی نوێی گۆڕینی دراوەوە پارە بدەن یان مەترسی ڕاگرتنی پێداویستییەکانیان لەسەرە.  ئەم هەڕەشەیە نزیک بوو سەرکەوتوو بێت لە قۆستنەوەی هێڵەکانی هەڵەی ئێستا کە لە ڕێگەی هاوپەیمانی ناتۆ بە سەرۆکایەتی ئەمریکا دەڕوات، لە کاتێکدا بەکارهێنەرانی سەرەکی یەکێتی ئەورووپا لە غازی ڕووسیا خەریکی خۆڕاگری بوون بۆ ئەوەی بزانن چۆن داواکارییەکانی پوتین بۆ پێدانی ڕوبڵ ئارام بکەنەوە، بەبێ ئەوەی بە ئاشکرا هیچ سزایەک بشکێنن.  لەو کاتەوە ڕووسیا بە سادەیی یاری لەگەڵ یەکێتی ئەوروپا کردووە، سەبارەت بە بەردەوامی دابینکردنی غاز، لەم دواییانەدا هەفتەی ڕابردوو بە لێدوانەکەی، کە دەستپێکردنەوەی دابینکردنی داگیرساندن/کوژاندنەوەی لە بۆری نۆرد ستریم،  یەکێک لە ڕێگا سەرەکییەکانی دابینکردن بۆ ئەورووپا هەڵوەشاندەوە “دۆزینەوەی هەڵەیەک لە کاتی چاککردنەوەدا.”  قەبارە و پانتایی ئەم هەڕەشە ناڕاستەوخۆیە، هەفتەی ڕابردوو جارێکی دیکە هێڵکاری کرایەوە کاتێک “پوتین” ووتی کە ڕەنگە ڕووسیا هەموو دابینکردنی وزە بۆ یەکێتی ئەوروپا ببڕێت ئەگەر سنووردارکردنی نرخەکان بەسەر هەناردەی نەوت و غازی ڕووسیادا بسەپێندرێت.

فراوانکردنی زیاتری دراوەکانی دیکە – بە شێوەیەکی واقیعی تەنها RMB – بۆ تێکدانی باڵادەستی لەسەر نرخی نەوت و هایدرۆکاربۆنەکانی تر بە دۆلاری ئەمریکی، هەروەها وابەستەی بەکارهێنانی دراوەکە لە وڵاتانی تردا، جگە لەوانەی پێشتر لە ژێر سزاکانی سەرکردایەتی ئەمریکادان.  خۆشبەختانە، بۆ چین، سەرکردەیەکی دیکەی جیهانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ زیادکردن بۆ ئێران، کە پێشتر بازرگانی RMB و RUB بەکاردەهێنێت) سعودیە – زۆر ئامادەیی نیشانداوە بۆ فراوانکردنی کارەکانی لەگەڵ چین کە RMB زاڵن، لەنێویاندا وەک پارەدان بۆ دابینکردنی نەوت.

“محەمەد ئەلتوەیجری”، جێگری وەزیری ئابووری و پلاندانانی ‌پێشووی سعودیە، لە کۆنفرانسێکی سعودیە و چیندا لە “جدە” ووتی “ئێمە  زۆر ئامادەین بیر لە دابینکردنی بودجە لە رێنمینبی و بەرهەمە چینییەکانی دیکە بکەینەوە” ئاماژەی بەوەشکرد “چین بە دووری یەکێکە لە بازاڕە سەرەکییەکان بۆ هەمەچەشنکردنی بودجە، ئێمە هەروەها دەستمان دەگەیەنینە بازاڕە تەکنیکیەکانی دیکە لەڕووی دەرفەتی دارایی ناوازەوە،  جێگیرکردنی تایبەت، بۆندەکانی پاندا و ئەوانی تر.”

بە سەرنجدان بەوەی کە زۆرینەی ڕەهای قەرزەکانی حکومەتی سعودیە (لەوانەش بۆند گەورە و ئاسانکارییەکانی قەرزی سەندیکاد)لە چەند ساڵی پێشوودا بە دۆلاری ئەمریکی تەرخان کراوە، دوورکەوتنەوە لە پارەدان بە دۆلار ڕێگە بە سعودیە دەدات نەرمی زیاتر لە پێکهاتەی دارایی گشتی خۆیدا هەبێت، هەرچەندە دوای ئەوە  جێگۆڕکێیەکی سەرەتایی کە بەستراوەتەوە بە پەیوەندی دراوی دیفاکتۆی خۆی بە دراوی ئەمریکییەوە.  لە چەند مانگی ڕابردوودا؛ بە دڵنیاییەوە گۆڕانکارییەکی زیاتری بەرچاو لەلایەن سعودیەوە بەرە و چین ڕوویداوە، لەم دواییانەدا واژۆکردنی یاداشتێکی لێکتێگەیشتنی فرەلایەنە بوو، لە مانگی ئابدا لە نێوان کۆمپانیای نەوتی سعودیە، پێشتر کۆمپانیای نەوتی عەرەبی ئەمریکی – (ئارامکۆ) و کۆمپانیای نەوت و کیمیایی چین (سینۆپێک).  وەک سەرۆکی کۆمپانیای سینۆپێک، یو باوکای، خۆی ووتی “واژۆکردنی یاداشتنامەکە لاپەڕەیەکی نوێی هاوبەشیمان لە شانشینیدا دەناسێنێت. هەردوو کۆمپانیاکە دەست یەکدەگرن لە نوێکردنەوەی زیندوویی و تۆمارکردنی پێشکەوتنی نوێی دەستپێشخەری پشتێنە و ڕێگا  [BRI] و [سعودیە] دیدگای 2030.”  قەبارە و پانتایی یاداشتنامەکە زۆر گەورەیە، هاوکاری قووڵ و فراوان لە پاڵاوتنی و یەکخستنی پترۆکیمیایی، ئەندازیاری، دابینکردن و بیناسازی، خزمەتگوزارییەکانی کێڵگە نەوتییەکان، تەکنەلۆژیاکانی سەرەوە و خوارەوە، گرتنی کاربۆن و پرۆسەکانی هایدرۆجین دەگرێتەوە.  شتێکی گرنگ بۆ پلانە درێژخایەنەکانی چین لە سعودیە، هەروەها دەرفەتەکان بۆ دروستکردنی ناوەندێکی گەورەی بەرهەمهێنان لە پارکە وزەی “شا سەلمان” دەگرێتەوە کە بوونی بەردەوام و لەسەر زەوی لەسەر خاکی سعودیە ژمارەیەکی بەرچاو لە کارمەندانی چینی دەگرێتەوە، نەک تەنها ئەوانەی پەیوەندی ڕاستەوخۆیان بە چالاکییەکانی نەوت، غاز، پترۆکیمیایی و هایدرۆکاربۆنەکانی ترەوە هەیە، بەڵکو سووپایەکی بچووک لە کارمەندانی ئاسایش بۆ ‘دڵنیابوون لە سەلامەتی وەبەرهێنانەکانی چین.

“ئەنجام”

قۆناغی گواستنەوەی دۆلار بۆ دراوێکی تر، بەستراوەتەوە بە ئاستی ململانێکان و توانای چین و ڕووسیا و خۆ ئامادەکردن بۆ ئەنجامی گورزی ئەمریکا، گۆڕینی دۆلار بۆدراوێکی تر لەفرۆشتنی نەوت بۆ ئەمریکا، واتە کۆتای ئەمریکا و هەرەسی ئابووری و کەوتنە ژێر هەژموونی (ڕووسیا و چین) ئەمەش بەدڵنیاییەوە بۆ ئەمریکا جێگەی قبوڵکردن نییە و هەرچی هێزی ئابووری و سیاسی و سەربازی خۆی هەیە، دەیخاتەکار. چونکە بابەتەکە بۆئەمریکا واتە چارەنووس لەنێوان سەرکەوتن و دۆڕان لەم جەنگەی ئێستا دەستی پێکردووە. لەکاتی گۆڕینی دۆلار بۆدراوێکی تر، ڕاستەوخۆ بەهای دۆلاردادەبەزێت بۆ نزمترین ئاست و هەموو ئەوانەی خاوەن دۆلارن زیانیان پێدەگات، خودی ئەمریکا لەپێشی هەمووانەوە و چونکە زۆربەی دراوی ١٠٠ دۆلاری لەدەروەی ئەمریکایە، هەروەها ئەمریکا ژمارەیەکی زۆر  قەواڵەی قەرز (سەنەداتی دەین)ی فرۆشتووە و بەشی زۆرای لای وڵاتی چین-ەو ئەمەش بەقازانجی چین  دەگەڕێتەوە.

کۆتایی دێت بەو ئاڵوگۆڕە پێنج ملیار دۆلاریەی ڕۆژانەی فرۆشتنی نەوت بەدۆلار ئەمەش کارەساتە. کاریگەریەکانی لەسەرهەرێمی کوردستان چییە؟ بەدڵنیاییەوە کاریگەری نەرێنی گەورەی لەسەرهەرێم دەبێت، چونکە هەرێم تاک سەرچاوەی ئابووری نەوتەو بەدۆلار دەیفرۆشێت و لەکاتی دابەزینی بەهاکەی زیانی گەورەی ئابووری بەهەرێم دەگات و چالاکییە ئابوورییەکانی دەوستێت. لەلایەکی تریشەوە سەرمایەداران مایەپووچ دەبن، چونکە کاڵا و کەلوپەل بەدۆلاردەکڕن و لەکاتی ڕووداوەکەدا توشی ئەو زیانەگەورە دەبن. پێشنیار ئەوەیە؛ بۆهەرێم کە کۆتایی بەتاک سەرچاوەی ئابووری نەوت بهێنێت و ڕووبکاتە وەبەرهێنان لەتەواوی کەرەتەکان و بەرهەمی ناوخۆ بۆ ئاستی خۆژێنێ بەرزبکاتەوە، بۆئەوەی لەکاتی ئەم ڕووداوە و هەر ڕووداوێکی تر، بتوانێت خۆی ڕابگرێت لەبەردەم کارەساتە ئابوورییەکاندا.
پۆستی پێشوو

ئابووری‌ و بازاڕ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان

پۆستی داهاتوو

یاسای ئاسایشی خۆراک لە ئێراق

ڕێبوار محه‌مه‌د

ڕێبوار محه‌مه‌د

نووسه‌ر و توێژه‌ر له‌ بواری نه‌وت

پەیوەندیداری بابەتەکان

پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023
ئـــابووری

پشكی هه‌رێم له‌ ره‌شنوسی بودجه‌ی ئێراق بۆساڵی 2023

ئازار 19, 2023
33
پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد
ئـــابووری

پرۆژە یاسایى بودجەى 2023 ئێراق و پشکى کورد

ئازار 16, 2023
310
سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان
ئـــابووری

سوود و كەڵكی  ئەزموونی مالیزیا بۆ هەرێمی كوردستان

ئازار 15, 2023
35

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

شوبات 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  
« کانونی دووهەم   ئازار »
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • EnglishEnglish
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە