لە دوای کارەساتی ساڵی( 1975 شۆرشی ئەیلول) بزاڤی رزگاری خوازی گەلی کورد لە باشووری کوردستان قۆناغێکی نوێ دێتە ئاراوە لە مێژووی گەشەکردنی پارتە سیاسیەکاندا، شۆڕش ڕێچکە و فۆرمێکی نوێی بەخۆوە بینی کە ئەوەش (فەرە حزبی )بوو لە مەیدانی خەبات و تێکۆشاندا، ئەمە ئەزمونێکی نوێ بوو بۆ شۆرش سەرباری ئەوەی لە سەره‌تاوە زۆرێک لە کێشمە کێش و ململانێ و کێبرکێی سەختی هاتەبەر و زۆر بە ئاسانی هەرس نەدەکرا، تا دەهات دەگەشتە ئاستی پێکدادان و لێکترازانی ریزەکانی شۆرشی رزگاری خوازی گەلی کورد، ئەو قۆناغانە بە وەچەرخانێکی نوێ هەژمار دەکرێت لە دوا شۆرشی ئەیلول دوای کارەسات و (نسکۆی 1975 و رێکكەوتنی شومی جەزائیر )زۆرێک لە سەرکردە سیاسی و سەربازییەکانی شۆرش زەمینەیەکی لە باریان هاتە بەردەم بۆ ساغ کردنەوەی ئاراستە و هەڵوێستی نوێ و دووبارە هاتنەوە مەیدانی خەباتی سیاسی و زیندوکردنەوەی هزرە خەفەکراوەکانی رابووردوویان، یاخود هەندێکیان بە هزرو ئایدلۆژیای نوێوە هاتنەوە مەیدانی تێکۆشان وخەباتی سیاسی و چەکداری، زۆری نەخایاند دوای کارەساتی ئازاری 1975 چەند حزب و بزوتنەوەیەک دامەزران لەسەر دەستی ئەو سەرکردە و کەسێتییە مەیدانییانەی پیشترلە شۆرشی ئەیلول ناسراو دیار بوون و بەنگەوازی شۆرشی نوێییان دەستپێکرد لە ژێر دروشمی (شۆرشی پێشکەوتوخواز)، چەندین دروشمی جیاواز لەسایەی ئەو حزب و بزاوتە سیاسییانە سەریان هەڵدا، دەکرێت بوترێت ئەم پرۆسەیە دوو رووی( ئەرێنی و نەرێنی) هەبوو بۆ پراکتیزەکردنی جۆری تێکۆشان و خەبات ، رووە ئەرێنییەکەی بۆناو کۆمەڵگای کوردی کە لە چەندین چین و توێژی جیاواز پێکهاتبوون کە هەرچینێکیان بتوانن ئاست و پێکهاتەی خۆیانی تێدا بەرجەستە بکەن کە هەریەکە لە پێکهاتەی چینەکان ئاراستەی ئایدۆلۆژیا و هزری سیاسی خۆی دیاری بکات، سەرباری ئەوە کۆسپ و تەگەرەی زۆر هەبوون لەئاستی ناوخۆ بەڵام فەرە حەزبی بنەمای پره‌نسیبی دیموکراسییەت بوو کە هێشتا نوێ بوو بۆ خەبات و تێکۆشان، جگە لە هەموو ئەوانە بارودۆخی بابەتیانە لە ئاستی(نێو دەوڵەتی) و دوژمنانی بزوتنەوەی رزگاریخوازی گەلی کورد هێندە لە بار نەبوون و بە قازانجی ئەو کاتی خەباتی گەلی کوردا بشکایەتەوە، داکۆکی و خۆراگری زۆری دەویست تا بتوانرایە لەگەڵ ئەو گۆرانکارییە نوێیانە هەڵیان بکردایە، رووەکەی دیکەی کە نەرێنی ئەو بارو دۆخە نوێیە کە (فەرەحزبی)بوو شێوازی خەبات و تێکۆشان و شۆرش لە بارودۆخێکی وەها ئاڵۆزدا کە هێشتا باری خودی (ژاتی )کۆمەڵگاو گەشەی سیاسی نەگەشتبوونە ئاستی کامڵبوونی هزری ململانێی ئایدۆلۆژی، چونکە زۆربەی کات ئەو حزب و لایەنە سیاسییانەی کە دەهاتنەوە مەیدانی شۆرش هێشتا لە هزری تووندوتیژی و رێچکەی پڕ خۆچەککردن دانەماڵرابون جگە لەوەی( چەک میتۆد و ئامرازێک)بوو بۆ خەبات و شۆرش لە پێناو بەرگری و بەگژا چوونەوەی دوژمندا لە هەمان کاتیشدا ببووە ئامارازێکی دیکە لە ئاستی ناوخۆی شۆرشی چەکداری لە پێناو زیادکردنی هەژموون و دەسەڵاتی سیاسی و حزبی خۆیان بەرامبەریەکتر کە لەو پێناوەدا رووبەروبونەوەی چەکداریان بەکار دەهێنا.
پێشترئاماژەمان بە جیاوازی فەرە حزبی و فەرە ئایدۆلۆژییانە دابوو کاتێک سەریان هەڵدا و دامەزران و هاتنەوە مەیدان خەبات و تێکۆشان، (لەمپەڕی چەپەوە بۆ ئەو پەڕی راست)و ناسیونالستەکانیشی لەسەر بێت، هەندێک لەو هزر و ئایدلۆژیایانە نامۆ نەبوون لە بزاڤی خەباتی سیاسیدا، هەروەک پارتە چەپەکان لەسەر رێباز و ئایدۆلۆژیای (مارکسی-لینینی )رێچکەی خەباتیان گرتبووەبەر هەروەها بیرو هزری ناسیونالستی بۆ بارودۆخەی ئەوکاتی کۆمەڵگای کوردی و خەباتی سیاسی بە هەمانشێوە بۆ بەرگری لە خەباتدا نامۆ نەبوو، چی بەکەڵک وەرگرتن لە ئەزمونی گەلانی دیکەی جیهان بەگشتی و لە هەمان کاتدا بۆ کۆمەڵگا و خەباتە سیاسییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەراست بە تایبەتی، بۆیە لە بزاڤی سیاسی و خەباتی گەلی کوردا ئاسایی بوو کە پارتی چەپی (مارکسی – لینینی )دروست ببوایە و دامەزرایە، بەڵام ئەوەی بۆ کۆمەڵگای کوردی هەندێک نامۆ بوو یا بڵێین هەرس نەکرایە ئەوەبوو کە چۆن دەکرێت ئەو هزروئایدۆلۆژیایە لە کۆمەڵگایەکدا پراکتیزە بکرایە کە هێشتا بیرکردنەو ەو هەڵسوکەوت و کولتوورێکی دەمارگیری عەشایەری و بیرکردنەوە و پابەندبونێکی ئاینی ئیسلامی لە کۆمەڵگای کوردیدا هەبوون وەک ریشەیەکی مێژوویی، جگە لەوەی لە رووی ئاستی گەشەی ئابووری کۆمەڵایەتییەوە لە ئاستێکی دواکەوتویدا بوو پەیوەندی هێزی کار لە نێوان پێکهاتەی چینایەتیدا لە ئاستی ململانێی فکریدا نە ببووە دیاردەی دابەش بونی پەیوەندی بەرهەمهێنان لە نێوان چینەکانی کۆمەڵگای کوردی و نەدەکرا بوترێت کۆمەڵگای کوردی بخرایەتە خانەی خەباتێکی چینایەتی کە هێشتا کێشە چینایەتییەکان هێندە زەق ودیار نەبوون و یا بتوانرایە چینەکانی کۆمەڵگای کوردی ئەوکات خۆی لەدوتوێی پلەو ئاستی چێنێکی دیاریکراودا خۆی بدۆزیایەتەوە تا ململانێی چینایەتی خۆی لەوێوە دەست پێبکردایە ئەوانە خاڵی لاوازی ئەو حزب و بزوتنەوە سیاسییە چەپانەبوون و بۆیە زۆر جار دەکەوتنە بەرتانە و رەخنەی خەڵکەوە بگرە بۆ ململانێی نێوان حزبەکان خۆشیان وەک چەکێک و فشارێک بەرامبەر یەک بەکاریان دەهێنا!، هەرحزبێکی (مارکسی-لینینی) لەو قۆناغەدا تەنها هێندەی پێ دەکرا بەزۆر بسەپێنرێت یا بەرگێکی بەزۆری( بەقەد باڵای خۆی بۆ بدرویایە) کە لەراستیدا دواجار هەرواش شکایەوە بەسەریان، لە ناو شۆرشدا کە زۆرجار ئەو وتانەیان دووبارە دەکردەوە (کە دەبێت مارکسی –لینینی بگونجێنرێت لە گەڵ واقعی کۆمەڵگایەی تێدا خەبات دەکات )! ئەوە وەک پاساوێک دەهاتە بەرچاو لە لایەن دژە مارکسیەکان، بەڵام دواجار هزرو و ئایدۆلۆژیای (مارکسی – لینینی ) ببوە فاکتۆرێک بەسەرزۆربەی بزاڤی حزبە سیاسییەکانی ئەوکاتی سەرهەڵدانەوەی شۆرش، بە تایبەتی لە ناو چینی رۆشنبیراندا وەک مۆدێلێک لە دیاریکردنی ئاست و پێوانەیەک بۆ هەڵسەنگاندنی رۆشنبیران! بەبێ ئەوەی درکیان بەوە بکردایە کە ئایا خۆیان بە پێی ئاستی دیاریکردنی چینایەتیان لە کام چین هەژامار دەکرێن؟ و سەربە کام چینی ناو کۆمەڵگان؟ ، نمونەی ئەو پارتە سیاسیانەی کە هەڵگری تیۆری مارکسی -لینینی بوو (کۆمەڵەی مارکسی -لینینی کوردستان کە پاشان بووە کۆمەڵەی رەنجدەرانی کوردستان و و دواجاریش خۆی لە ناو یەکێتی نیشتمانی کوردستاندا توانەوە ) سەرەتای دروست بونی ئەم رێکخراوە یا (کۆمەلە) دەگەرێتەوە بۆ ساڵانی ناوەراستی 1970، لێرەدا زۆر رۆناچینە مێژوو هەروەها کەسانی خاوەن دامەزراندن و کێشەو ململانێکان، ئەگەر چی لە بەشەکانی پێشتریش زۆر بە کورتی باسمان لێوەکردن، ئەوەی لێرەدا گرنگە بهێنرێتەوە یاد ئەو لایەن و جەمسەرانەی هەڵگری ئایدۆلۆژیا و تیۆری مارکسیەتە، وەک لای سەرە و ئاماژەم پێدا هێشتا کۆمەڵگای کوردی کامڵ نەبوون بۆ هەرسکردنی ئەو ئایدۆلۆژیایە و تەنانەت زۆر بەوردی نەچووبوونە کرۆکی زانستییانەی ئایدۆلۆژیای مارکسییەت هەروەک لە چاوپێکەوتنێکیدا (مامۆستا جەعفەر؛ ئەم پرۆسەیە لەو دەرئەنجامە دەببینێت فکرەی ئەم رێکخراوە لە دەرەوە هاتووە، لەسەر بنەمای کورداندنی بیرۆکەکان نەبووە، لێکۆڵینەوە نەکراوەتاوەکو بزانرێت جوتیارمان چۆنە، واتا شتەکان زۆربەی وەرگیراو بووە، لەگەڵ واقعی کۆمەڵگای کوردەواری نەبووە )جەعفەر دەڵێت (لای ئێمە پێوەری رۆشنبیری ئەوە بوو، ئایا تۆ کتێبەکانی ماوت لەبەرە یان نا ، هەندێک نووسینی مام ” مەبەست جەلال تالەبانیە ” هەبوو ئەویش لەژێر کاریگەری ماو بوو )دیارە ئەوە بەڵگەی ئەوە بوو کە دامەزرێنەرانی کۆمەڵە وەک هەڵگرانی ئەو رێبازو ئایدلۆژیایە تەنها لای چەند کەسێکیان ناوەرۆکی زانستی ئایدۆلۆژیای مارکسیەتیان هەڵهێناجابوو وەک دامەزرێنەران بەڵام لە بنکەکانی ئۆرگانی حزبیاندا بابەتەکە تەنها لە روی شکلی وەک مارکسی- لینینی و خەباتی چینایەتی بابەتەکە (ئستعاب) کرابوو تەنانەت لە ئەڵقە رۆشنبیریەکانیشیان وەک گەیاندنی پەیامی ئایدۆلۆژیای مارکسی وەک وەرگێرانێک لە سەرچاوەکانی کە ئەوکات لەبەر دەست بووە باسیان لێکردوە و شیان کردۆتەوە بەو پێیەی لەئاستی کۆمەڵگای کوردیدا لێی تێبگەن، پاشان ئەو واقعە ململانێی چینایەتییە زەق و دیارە لە کۆمەڵگای کوردیدا هێندە گەشەکرد و نەبوو لە نێوان چینەکانی کۆمەڵگادا وەک بوونی بورژوازیەت یا چینی پرۆلیتاریا! وەک لە ئەدەبیاتی ناوخۆی حزبەکەیاندا بەرجەستەیان کردبوو یا باسیان لێوە دەکر ، هەر خۆی چینی پرۆلیتاریا وەک فاکتەرێک لە بونیادی پێکهاتەی ئاستی ئابووری و گەشەی پیشەسازیدا لەو قۆناغەدا نەگەشتبووە ئاستی سەرهەڵدانی ئەو ململانێیەی لە گەڵ خاوەن کار یا رونتر بڵێین کەرتی پیشەسازی تایبەت و کارگەی وەها زەبەلاح و گەورە نەبوو بەدەست چینی بۆرژوا و سەرمایەدارانی ئەوکاتی کوردستان، هەر کارگەیەکیش کە هەبوایە ئەوە سەر بەکەرتی گشتی بوو واتە دەوڵەت خاوەنی بوو، دەوڵەتیش زۆرێک لە بیمەکانی بۆ دەستەبەرکردبون چی لەروی کۆمەڵایەتی یا وەک دابینکردنی جێنشین بونیان و پاشان سەندیکاکان و زۆرێک لە یاساکانی رێکخستنی بژێوی و مافەکانی لەو یاسایانەی ئەو سەردەمەدا رێکخستبوو ، چونکە سروشتی سستمی ئیداری دەوڵەت بە جۆرێک لە جۆرەکان رواڵەتێکی (سۆشیالستی ) بوورێگەدان و گەشەی کەرتی تایبەت زۆر سنووردار بوو ئەوەشی هەبوایە لەژێر چاودێری دەسەڵاتی حوکمرانی ئەو کاتەدا بوو، ئێدی هیچ بوارێک نەمابوو بۆ زەق بوونەوەی ئەو کێشەو ململانێ چینایەتیەی کە باسی لێوە بکرێت!
“فەریدون عبدالقادر” دان بەودا دەنێت لەو بارەیەوە دەڵێت (کەس لە ناو ئێمەدا وەک تیۆر زان هەڵنەکەوتبوو، وەکو نووسینیش زۆربەی نووسینەکانی ئەو سەردەمە مام جەلال دواتر من ئەمنووسین، زۆربەشیان هەڵوێست و لێکدانەوە بوون، شیکردنەوە و راڤەکانی مایەی هەڵوێست لێ وەرگرتن بوون، دەربارەی ڕژێم و دەسەڵات و خۆماڵیکردنی پترۆڵ و ناکۆکییەکان و ڕیزبەستنیان و هەڵوێست لە جوڵانەوەی چەکداری کوردستان و لە سەرکرادیەتیەیەکەی ).
زۆربەی جار لە ئەدەبیاتی ئەو حزب و بزاڤە مارکسییانەی لە باشووری کوردستان سەریان هەڵدا بوو باسیان لە ململانێ و جیاوازی چینایەتی ناو کۆمەڵگایان بە شێوەیەک شرۆڤە دەکرد تا دەگەشتە ئەو ئاستەی دوژمنی سەرەکی یاخود ئاراستەی خەباتی رزگاری خوازی کوردیان بە لا رێدا دەبرد! بۆ نمونە لە پێناسەو ناساندنی رژێمی داگیرکەری کوردستانیان بە ئاستێکی بەرزی سەرمایەداری دەناسان وەک ئەوەی بوترێت “نەتەوەی کورد” لە قۆناغی ململانێی چینایەتی و بەرە و رووبونەوەی چینی بۆرژوازی کۆسموپۆلیت و (کۆمبرادۆریدا) بێت، هەروەک لە سەر وتاری یەکەمین ژمارەی کۆمەڵە وەرزی پایزی 1978 نەوشیروان موستەفا نووسیویەتی لە بەشێکی ئەو وتارەدا دەنوسێت کە کورد (وڵاتێکی بە پیت و جوان و دوڵەمەندی هەیە کە شوێنێکی جوگرافی گرنگی هەیە و دابەشکراوە و لە چەند سەرەوە ئەچەوسێنرێتەوە، چەوسێنەرەکانی هاونەتەوە؛ دەرەبەگ، بورجوازی کۆسموپولیت و کۆمپرادوری کورد) لە کاتێکدا ئەو دووچین و توێژە لە کۆمەڵگای کوردی و تەنانەت وەک ئاستی پێکاهاتەیی قۆناغی سەرمایەداری و بونی کۆمپانیای بێیانەیی کە وەک بریکاری بازرگانی کۆمپانیای نێو دەوڵەتی سەرماگوزاری لە کوردستانیشدا نەبوو تا کۆمبرادۆری کوردی هەبێت! هەرچەنده دواجار هەر لەو وتارەدا ئاماژە بە جۆرەکانی دیکەی کێشەو جۆری چەوسانەوەی نەتەوەیی کورد کراوە، بەلام وا گەیەنراوە کە “کورد” زیاتر لە ململانێی چینایەتیدا بێت.
بابەتی ئەم نووسینە تایبەت نییە بە هەڵسەنگاندن و رەخنەی پارتە سیاسییەکانی ئەوکاتی خەباتی رزگاریخوازی گەلی کورد تا شیکردنەوەی وردتریان بۆ بکرێت، بەڵکو زیاتر مەبەست لە بوونی پارتە سیاسیە مارکسیەکانە لەو کات و سەردەمانەدا کە هێشتا سەرەتایی خەبات و سەرهەڵدانی فەرەحزبی بووە لە دوا کارەساتی 1975 بۆ شۆرشی نوێخوازی لە دوا ئەو کاتەوە چۆن هاتنە مەیدانی خەبات و تێکۆشانەوە، کاتێک (بزوتنەوەی سۆشیالستی دیموکراتی کوردستان) یش هەر لەو ساتە وەختانەدا دامەزراو هاتە مەیدانی شۆرشەوە بە هزر و ئایدۆلۆژیایەکی نوێی سەردەمیانەی ئەوکاتە لە گەڵ واقعی ژیان و باری کۆمەڵایەتی و ئاستی بژێوی و ئابووری کوردستان و ناوچەکە بە گشتی گونجاو بوو جگە لەتێروانینی واقعیانە و هەڵسەنگاندێکی بارودۆخی مەیدانی خەبات، ئەگەرچی دامەزرێنەرانی (بزوتنەوەی سۆشیالست دیموکراتی کوردستان) لە شوێنی جیاواز بەیەک دروست بوو! بە واتا هەندێک لەو سەرکردانەی پێشووی شۆرشی ئەیلول لە دوای نسکۆ هێشتا لە خاکی ئێراندا بون کە لە گفتوگۆی هەڵگیرسانەوەی شۆرش، بەڵام بە هزر و بیروباوەر و رێبازێکی نوێ و هەروەها بە ئستراتیژیەتێکی نوێوە دەست پێ بکرێتەوە لە دوا هەڵسانەنگاندنی بارودۆخی بابەتیانەی سەر گۆرەپانی خەبات لەو کات و ساتانەدا پاشانیش هەڵکەوتەی جۆری خۆ ئامادەکاری بۆ بەرەنگار بونەوەی هەر کۆسپ و ئاستەنگێک کە بێتە بەردەم ئەم رێبازە نوێیە، هەر بۆیە ئاراستەی بۆچوونەکان لە سەرەتاوە وەها بوو کە( بزوتنەوەی سۆشیالستی دیموکراتی کوردستان) نەکەوێتە نێو ململانێی ئاراستە جیاوازەکانی پێشتری شۆرشی ئەیلول، روونتر ئەگەر ئاماژەی پێ بدەم، بۆ دامەزراندنی (بزوتنەوەی سۆشیالستی دیموکراتی کوردستان) خۆیان بە دوور بگرن لە نێوان کێشە و ململانێی ( مەلایی و جەلالی) کە لە ناوەراستی شەستەکانەوە سەری هەڵدابوو! بزوتنەوە پێی وابوو دەبێت لەم ناوەندەدا هێڵێکی میانرەوی شۆرشگێری وەک ئاراستەی سێیەم هەبێت، راو بۆچونی زۆربەی دامەزرێنەرانی بزوتنەوە وەها بوو کە ناکرێت شۆرش هەڵگیرسێنرێتەوە لەسەر بنەمای ئەو ململانێیانەی پێشتر لە شۆرشی ئەیلولدا هەبوو ، هەروەها بزوتنەوە ئاراسەتەی خەباتی خۆی لە دوتوێی ئایدۆلۆژیایەکی چەپی (مارکسی – لینینی) شۆرشگێردا خۆی نابینێتەوە پاشان رەهەندی پارتێکی ناسیونالستی نەتەوەیی راستیزی نابێت. هەرچەندە لەو بارودۆخەی ئەو کاتی خەباتی رزگاری خوازی گەلی کورد لە دوای کارەسات و نسکۆی ساڵی1975 بە قۆناغێکی دژوار و هەستیاردا تێدەپەری کە ناچار زۆرێکی لەو سەرکرادایەتیانەی پێشتری شۆرشی ئەیلول پەراگندەو دابەش ببون بەسەر چەند ئاراستەیەکی فکری و راو بۆچونی جیاوازدا، هەڵبەتە (سەرکردایەتی بزوتنەوەی سۆشیالست دیموکراتی کوردستان) بێ بەری نەبوون لە کاریگەری ئاراستە و رێبازە جیاوازانەی کە لەو سەردەمەدا دەگوزەرا بە پێی ئەو پاشخانە فکریانەی کەهەندێک لە سەرکردەکانی (بزوتنەوە) لە شاخ مابوونەوە هەیانبوو، هەندێکیشی بە پێی بریاری ناوخۆی ئەندامانی دامەزرێنەرانی (بزوتنەوە) گەرابونەوە بۆ “ئێراق” و رژێمی ئێراقیش لەو کاتەدا زۆربەی ئەو تێکۆشەر و شۆرشگێرانەی کە زیاتر مەترسیان هەبوو بۆ دەسەڵاتی رژێم نەفی کردبون بۆ خواروی “ئێراق” و هەندێک لەو سەرکردەو تێکۆشەرانەی دیکەش وەک دەست بەسەر لە ژێر چاودێری دەزگاکانی ئیستخبارات و ئاسایشی رژێمدا بوون، وەک (سەیدا ساڵح یوسفی) کە دامەزرێنەری (بزوتنەوەی سۆشیالستی دیموکراتی کوردستان ) بوو.
(ساڵح یوسفی) زۆر بە وردی بارودۆخی بابەتی ئەوکاتی هەڵگیرسانەوەی شۆرشی نوێی هەڵسەنگاندبوو، بۆیە هەر زوو ئاراستەی رێبازی ئایدۆلۆژیایەکی نوێی وەک ئارگومنتێکی حزبی خستبووە بەرچاو کە ئەویش (سۆشیالستی دیموکرات ) بوو، (ساڵح یوسفی) وەک پێشتر ئاماژەم پێ کرد کەسێکی بیرمەند و هزرەوان یا وەک (منەزرێکی فکری ) بوو، ئەزمونێکی دورو درێژی لە دبلۆماسییەت و پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا هەبوو لە حکومەت و دەوڵەتدارید ، ئەمە جگە لەوەی بە گەلێک قۆناغی پلە و پۆستی حکومیدا تێپەری بوو، هەر ئەوەش بوو زیاتر هەلی لەبەردەم رەخسابوو بۆ سەردان و بینیینی وڵاتان و کەسێتی ناسراوی سیاسی و نێودەوڵەتی کە بیان ناسێ و پەیوەندی لە گەڵیاندا پەیدا بکات و بەشداریکردنی لە کۆنفرانس و پانێلە جیهانییەکان زیاتر هەلی کرانەوەی ئەرکی دبلۆماسی زیاتر بەرفراوانتر کردبوو، (ساڵح یوسفی ) پاشخانێکی پڕ ئەزموونی زۆری پەیدا کردبوو لە هزرو رێباز و ئایدۆلۆژیا و ململانێ نێودەوڵەتیەکانادا، ئەمەش بەو واتایەی کە (ساڵح یوسفی) کاتێک کە باسی لەرێباز و ئایدۆلۆژیای (سۆشیالست دیموکرات بکردایە) واتە بە ئاگابوو لەسەرجەم گۆرانکاری هزرە سیاسییەکان، کاک محمدی حاجی محمود دەڵێت (ساڵح یوسفی هەر زوو درکی بە گۆرانکارییەکانی وڵاتانی سۆڤییەتی جاران کردبوو، زۆر بە ئاگابوو لە ململانێ و شەری ساردی نێوان مه‌عه‌سکەر و جەمسەری سۆڤییەت و مه‌عه‌سکه‌ری رۆژاوا و ئەمریکا، بۆیە هەر زووتر درکی بەوە کردبوو کە ئەو وڵاتانەی سەر بە جەمسەری سۆڤییەتی جاران و کۆمۆنیست بوون رووە و داکشان و هەڵوەشانەوەدان ) ، هەر بۆیە لە نامەکانیدا کە ناردوونی بۆ هاوڕێکانی هاو خەباتی لە شاخ، هەمیشە جەختی لەوە کردۆتەوە کە دەبێت خۆیان بپارێزن لەوەی وەک حزبێکی (مارکسی – لینینی) هەڵسوکەوت بکەن و خۆیان بخزێنە ناو ئەو ئایدۆلۆژییە چەپانەوە، “محه‌مەد شاکەلی” ئەندامی سەرکردایەتی پێشوی (حزبی سٶشیالستی کوردستان) دەڵێت (ساڵح یوسفی؛ کاتێک کە باسی دامەزراندنی بزوتنەوەی سۆشیالست دیموکرات هزر و رێبازی سۆشیالست دەکرد، تێگەشتبوو بەرەو چی ئامانجێک هەنگاو دەنێت، ئەوەش دەرئەنجامی ئەو باگراوندە سیاسی و پەیوەندییە دبلۆماسیانەی لە ماوەی پیشەکانی لە حکومەتی ئەوکاتی ئێراق هەیبوو و پاشانیش وەک نووسەر میدیاکار و سەرنووسەری رۆژنامەی خەبات زۆر چاک بە ئاگا بوو لە گۆرانکاریە سیاسیەکانی دەورو بەرو وڵاتانی دەرەوەو کۆمارەکانی سۆڤییەتی ئەوکات و ململانێکانیان لەگەڵ ئەوروپای رۆژاوا، ئەوانەش هەوێنی بیرکردنەوەی هزری سۆشیال دیموکرات بوون بۆ سەیدا ساڵح یوسفی) هەروەها (شێخ محه‌مه‌د) شاکەلی دەڵێت (هەرچەندە زۆر بواری گفتوگۆی فکریمان لەسەر سۆشیالستی دیموکرات بۆ نەرەخسابوو تا بە درێژی باسی باسی بکەین، بەڵام وەک ئەوەی لە دامەزراندنی بزوتنەوەی سۆشیالستەوە ئاگاداربووم، بەڵام لە دەستەی دامەزراندن نەبووم بەڵکو وەک پەیوەندیەک لە نێوان ئەو هەڤاڵانەی لە شاخدا بوون کە نامە و راو بۆچوونەکانی ساڵح یوسفی-م بە نامە دەگایەندە هەڤاڵان لە شاخ و زۆر جاریش لە ماڵی “سەیدا ساڵح” پێکەوە پێشوازیمان لە میوان و ئەو هاورێ و هەڤاڵانە دەکرد کە کاری نهێنیان بۆ بزوتنەوە دەکرد ) شێخ محمد شاکەلی دەڵێت (ساڵح یوسفی بەرنامەی کاری بزوتنەوەو رێبازی سۆشیالست دیموکرات و شیکردنەوەی ئەو رێبازو هزرە نوێیەی بە نامیلکەیەک نووسیبوو تا بیگەیەنم بە هەڤاڵان لە شاخ، بەڵام دیار بوو ئەو نامیلکەو نووسینەی ساڵح یوسفی شاردرایەوە یا پارێزرا بە شێوەیەک لە شێوەکان دیار نەما، ئیتر دیارە لەو رۆژگارەدا برادەرانی شاخ زیاتر پابەندی هزرێکی نوێی چەپی مارکسی بوون بۆیە ئەو نامیلکەو نوسینانە نەخرانە روو ) محمد شاکەلی (ناسنامەی سۆسیالست برادەرانی شاخ شاردیانەوە، ئێمە نه‌مان گوتووە (مارکسی- لینینی)، ئێمەی شار دەمانگوت حزبێکی سۆسیالست دیموکراتین، بەڵام برادەرانی شاخ نەیانتوانی شەرحی بکەن )، “زۆزان ساڵح یوسفی” لە ئەڵقەی سەدو یەکی بەشی یەکەمی (صفحات من حیاه و نچال الشهید صالح یوسفی ) ئاماژە بەوە دەکات و دەڵێت (ئەمەوێت ئەوە روونبکەمەوە ئەو بزوتنەوەیەی باوکم دایمەزراند و تەبەنی (سۆشیالستی دیموکراتی ) کرد وەک رێبازێک بۆ بزوتنەوە نەک وەکو (سۆشیالستی زانستی)کە هەندێک پێیان وابوو کە هزری چەپ و مارکسییەت لە خۆدەگرێت، سۆشیالستی دیموکراتی لە رووی رێبازەکەیەوە جیاوازە لە رێبازی سۆشیالستی زانستی و هزری چەپگەرایی، پێناسەی سۆشیالستی دیموکراتی” ئایدۆلۆژیایەکی سیاسییە داوا دەکات کە حکومەت دەست تێوەردانی هەبێت لە رووی ئابووری کۆمەڵایەتییەوە لە پێناو جێگیربوونی دادوەری کۆمەڵایەتی لە نێوان کۆمەڵگادا لە چوارچێوەی سستمی سەرمایەداری، کە لەو رێگەیەوە بتوانێت خۆشگوزەرانی ئابووری وکۆمەڵایەتی بپارێزێت بۆ هاووڵاتیان لەسەر بنەمای رەخسانی بوار بۆیان و دابەشکردنێکی دادپەروەرانەلە سامان و بەرپرسیارێتی گشتی بۆ سەر ئەو هاوڵاتیانەی کە توانای ئەوەیان نییە کەمترین بژێوی تەواویان بۆ ژیانیانێکی باش پێ دابین ناکرێت و بەدوایدا سستمی هەڵبژاردن و چاکسازی و پێشکەوتن بهێنێت، ئەمەش پێچەوانەی سۆشیالستی زانستیە لە بەر ئەوەی رێگەی توندو تیژی ناگرێتە بەر).
