“كاریگەری هێزە كرێگرتەكانی كورد لەسەر شۆڕشی كوردی باشووری كوردستان”
بە گەڕانەوەمان بۆ كۆی هێزە كرێگرتەكانی كورد لەو قۆناغەدا، بۆمان دەرئەكەوێت، كە كاریگەرییان لەسەر شۆڕشی باشووری كوردستان كەم نەبوو. ئەوەش بە كاریگەری ئەرێنی نا، بەڵكو بە نەرێنی و دیوە خراپەكەی. جارێك پەیوەست بوونی هەزاران تاكی كورد بەو هێزانە، لەبەر ڕزگاربوونیان بووبێت لە دەستی داواكانی ڕژێمی بەعس و حكومەتی ئێراق و دامەزراوە سەركوتكەرەكانی، یان لەبەر ڕزگاربوونیان بووبێت لە خزمەتی سەربازی، یان لەبەر پەیوەست نەبوونیان بووبێت بە هێزی ئەو پارت و ڕەوتە كوردییانەی شاخ، تا بە هەر هۆكارێكی تر ئەگات، هەزاران لاوی كوردییان لە ڕیزەكانی هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستان دابڕی. بەپێچەوانەوە لەبری ئەوەی خزمەت بەو هێزانە بكەن، چوونە خزمەت حكومەتی ئێراق و لە دژی هێزەكانی پیشمەرگەی كوردستان وەستان. لەكاتێكدا دەكرا ئەو لاوانە بۆ خزمەتی دۆزی نەتەوەكەیان و خاكەكەیان، لە رێزی یەكێك لە پارت و ڕەوتە كوردییەكان و هێزەكانی پیشمەرگەی ئەو پارت و ڕەوتانە خەبات بكەن. ئەوەش بەو مانایەی، نەك هەر هەزاران لاو و تاكی كوردییان لە ریزەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان دابڕی، بەڵكو بوونە كێشە و كۆسپب گەورە بۆ ئەوان.
لەلایەكی دیكەوە بەو پێیەی فەرماندەی هیچ یەك لەو هێزە كرێگرتانە، كورد نەبوون، بەڵكو ئەفسەرێكی عەرەبی سوپای ئێراق و دەزگا ئەمنییەكان یان پلەدارێكی حیزبی بەعس بوون، بۆیە ئەو كرێگرتە كوردانە خاوەنی هیچ بڕیاڕیك نەبوون، جگە لە جێبەجێكردنی فرمانەكانی سەرووتر لە خۆیان. تەنیا ئەوەندە هەبوو كەسێكی كورد بەناوی (ڕاوێژكار-مستشار) سەرپەرشتی یەكێك لە هێزە كرێگرتانی كوردی ئەكرد. هەربۆیە بڕیار و فرمان لە دەست ئەو ئەفسەرە پلەدارە عەرەب بەعسیانەدا بوو، نەوەك موستەشارە كوردەكان. واتا ئەوەی بڕیاری لەسەر هەر شەڕ و كردەیەكی چەكداری ئەدا، حكومەتی ئێراق بوو لە رێگای ئەو ئەفسەرە پلەدارە عەرەب و بەعسییەوە، نەوەك یەكێك لە كوردەكان. ئەوەشی بڕیارەكەی جێبەجێ ئەكرد، موستەشارە كوردەكە بوو بەو هێزە چەكدارەی لەنێو فەوجەكەی ناونوس كرابوون. واتە لەگەڵ ئەوەی نازناوی (موستەشار-ڕاوێژیكار)یان پێوە بوو، بەڵام هیچ راوێژێكیان پێنەئەكرا، چونكە بەو حاڵەشەوە گومانیان لەسەریان هەبوو، كە ڕاوێژ و بۆچوونەكانیان خزمەت بە دەوڵەت و حكومەتی ئێراق و ڕژێمی بەعسی فەرمانڕەوا بكەن و لە خزمەتی پارت و ڕەوتە كوردییەكاندا بێت. لەكاتێكدا وانەبوو، چونكە بە مێژوو ئەوە سەلمێنرابوو، كە تاكی كورد، كاتێك دەچووە خزمەتی بێگانە، لە خودی بێگانەكە دڵسۆزتر بوو بۆیان.
هەروەها نابێت ئەوەشمان لەیاد بچێت، كە دروستبوونی ئەو هێزە كرێگرتانە، سەرباری ئەوەی بۆشاییەكی باشی بۆ حكومەتی ئێراق و بەرەكانی جەنگ پڕكردبوویەوە، كێشەیەكی گەورەشی بۆ هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستانی و كۆی پارت و ڕەوتە كوردییەكانی شاخ دروست كردبوو. بەوەی دەبوا شەری ئەوان بكەن. ئەوەش هێزێكی تری مرۆیی و چەكداری و مەعنەوی بە سوپا و حكومەتی ئێراق دابوو. كاریگەرییەكی تری نەرێنی ئەو هێزانە لەسەر شۆڕشی كورد و پارت و ڕەوتە كوردییەكانی شاخ، شارەزابوونیان بوو لە شەڕی هێزەكانی پیشمەرگە و لایەنە سیاسییەكانیان، چونكە خۆیان كورد بوون و زۆرینەشیان پێشتر لە رێزەكانی شۆڕشی ئەیلول و باڵی مەكتەبی سیاسی پارتی (جەلالی) ئەزموونیان هەبوو. هەربۆیە زۆر باشتر لە هێزەكانی سوپای ئێراق دەیانتوانی شەڕی هێزەكانی پێشمەرگە بكەن. ئەمەو بەهۆی دڵرەقی هەندێكیشانەوە بۆ پارت و ڕەوتە كوردییەكان، زۆر توند و سەخت، شەڕیان بۆ حكومەتی ئێراق ئەكرد. ئەمەو دەبوا پاكی و دڵسۆزی خۆیان بۆ حكومەتی ئێراق و ڕژێمی بەعس بسەلمێنن، كە ئەوان خەبات بۆ پاراستنی خاكی ئێراق و دەوڵەتەكەی ئەكەن و حكومەتەكەی و پارتی بەعسی فەرمانڕەواو سەرۆكەكەی ئەپارێزن، نەوەك ئەو هەڵوێستە و چەك هەڵگرتنیان بۆ مەرامێكی تر بووبێت. تەنانەت لەسەریان پێویست بوو ئەوەندە بە دڵسۆزی كار بكەن و بەشداری كارای هەر شەڕێك بكەن، كە لەلایەن فەرماندەی باڵای سوپای ئێراقەوە دیاری ئەكرا، تا دووچاری لێپێچینەوەو سزای دواتر نەبن. وەك دواتریش دەركەوت، دەیان موستەشار و هێزی چەكداری كرێگرتەی كورد، بەهۆی سستی یان پابەندنەبوونیان بە یاسا و فرمانەكانی سەرووتر لە خۆیان سزا دران.
لایەنێكی تری نەرێنی ئەو هێزانە بۆ هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستان و پارت و ڕەوتە كوردییەكان، بەدواداچوون و دانانی كەمین بوو بۆ ئەو هێزانەی لەلایەن پارت و ڕەوتە كوردییەكانی شاخەوە بۆ چالاكییەكی پێشمەرگانە دەهاتنە ناو شارەدێ و شارۆچكە و شارەكان. بەو هۆیەوەش گەیشتنی یەكەیەكی پێشمەرگە بۆ ناو هەر شارەدێ و شارۆچكە و شارێك، ئەوەند قورس بوو، بێ قوربانی كۆتایی نەدەهات. وەك ئەوەی هێزێكی (21) كەسی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە شەوی (28 لەسەر 29ی حوزەیرانی 1983ز) لە گوندی (قڕگە)ی نزیك شاری (سولەیمانی) كەوتنە بۆسەی هێزێكی چەكداری هێزەكانی ئەمن و ئامادە و كرێگرتەی كورد. لە ئەنجامدا (17) پێشمەرگەیان شەهید و (1) كەسیان بەدیلی كەوتە دەست هێزەكانی حكومەتی ئێراق و تەنیا (3) پێشمەرگە بە برینداری ڕزگاریان بوو. ئەوەش دوای ئەنجامدانی چالاكییەك لەناو شاری (سولەیمانی).
