• EnglishEnglish
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
پێنج شه‌ممه‌, ئه‌یلول 28, 2023
چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    خه‌سڵه‌ته‌كانی مرۆڤی سیاسی

    خه‌سڵه‌ته‌كانی مرۆڤی سیاسی

    چۆن کورد وئەمریکا دەبن بەهاوپەیمان؟

    ناسنامەی ڕاستەقینەی كەركووك

    چۆن میدیا بەگەڕ بخرێت؟

    ڕیفراندۆم و دەوڵەت

    پەروەردە چییە؟

    ترسی پۆپۆلیستییانە

    ترسی پۆپۆلیستییانە

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ڕیفراندۆم وەک هەنگاوێکی چارەنوسساز بۆ جیابوونەوەی چارەساز

    ڕێکخستنەوەی‌ بازاڕەکانی‌ کوردستان

    چین، لەسەر مانگەوە

    چین، لەسەر مانگەوە

    توندوتیژی بەرانبەر ئافرەتان، سیما وهۆکارەکانی

    توندوتیژی بەرانبەر ئافرەتان، سیما وهۆکارەکانی

    ترس لە هەرێم

    ترس لە هەرێم

  • شــیکار
    ئایا ده‌كرێت به‌غداد ڕاسته‌وخۆ مووچه‌ بدات به‌‌ مووچه‌خۆرانی هه‌رێم؟

    ئایا ده‌كرێت به‌غداد ڕاسته‌وخۆ مووچه‌ بدات به‌‌ مووچه‌خۆرانی هه‌رێم؟

    شەڕی ساردی چین و تایوان

    شەڕی ساردی چین و تایوان

    زانستی پەروەردەی ڕەخنەیی

    زانستی پەروەردەی ڕەخنەیی

    ته‌ڵه‌ گه‌وره‌كه‌ی یاسای بودجه‌ی ئێراق كه‌ی دانرا؟

    ته‌ڵه‌ گه‌وره‌كه‌ی یاسای بودجه‌ی ئێراق كه‌ی دانرا؟

    بۆچی کورد پێویستی بەخۆداچوونەوەی خێرا هەیە؟

    بۆچی کورد پێویستی بەخۆداچوونەوەی خێرا هەیە؟

    چارەسەر چی یە؟ ئایا دەرفەتێک ماوەتەوە بۆ ئەوەی بازێک بدەین؟

    چارەسەر چی یە؟ ئایا دەرفەتێک ماوەتەوە بۆ ئەوەی بازێک بدەین؟

    لوبنان، دەوڵەتێکی قەیراناوی لەژێر کاریگەری سیاسەتە جیهانی و ناوچەییەکاندا

    لوبنان، دەوڵەتێکی قەیراناوی لەژێر کاریگەری سیاسەتە جیهانی و ناوچەییەکاندا

    نەزمی نوێی جیهانی لە ڕووانگەی چینەوە

    نەزمی نوێی جیهانی لە ڕووانگەی چینەوە

    گۆڕی بەکۆمەڵ لە مێژوودا و ئێراق لەمەشدا بەدناوترینە

    گۆڕی بەکۆمەڵ لە مێژوودا و ئێراق لەمەشدا بەدناوترینە

    چین، سەرکەوتن بەسەر هەژاریدا

    چین، سەرکەوتن بەسەر هەژاریدا

  • ئــــابووری
    گرفتەکانى پاکتاوى دارایى لەنێوان هەولێرو بەغداد

    گرفتەکانى پاکتاوى دارایى لەنێوان هەولێرو بەغداد

    ئایندەى نەوتى هەرێمى کوردستان

    ئایندەى نەوتى هەرێمى کوردستان

    جیۆپۆڵەتیکی گازی سرووشتی هەرێمی کوردستان: چەقبەستن یان دیدگایەکی نوێ؟

    جیۆپۆڵەتیکی گازی سرووشتی هەرێمی کوردستان: چەقبەستن یان دیدگایەکی نوێ؟

    ڕێگای ئاوریشم، چین دەكات بەگەورەی دونیا

    ڕێگای ئاوریشم، چین دەكات بەگەورەی دونیا

    لێکەوتەکانى ڕێكکەوتنى نێوان هەرێم و بەغداد سەبارەت بەیاساى بودجە

    لێکەوتەکانى ڕێكکەوتنى نێوان هەرێم و بەغداد سەبارەت بەیاساى بودجە

    کۆچ وەک هۆکارێک بۆ گەشە کردن و خۆشگوزەرانى وڵاتان

    کۆچ وەک هۆکارێک بۆ گەشە کردن و خۆشگوزەرانى وڵاتان

    بودجەی سێ ساڵە: بەشی دووەم و کۆتایی

    بودجەی سێ ساڵە: بەشی دووەم و کۆتایی

    بودجەی سێ ساڵە: بەشی یەکەم

    بودجەی سێ ساڵە: بەشی یەکەم

    دیوه‌ مه‌ترسیداره‌كه‌ی یاسای بودجه‌ی ئێراق

    دیوه‌ مه‌ترسیداره‌كه‌ی یاسای بودجه‌ی ئێراق

    ڕۆڵی بانكە ئیسلامیەكان لە گەشەكردنی كۆمەڵایەتییدا

    ڕۆڵی بانكە ئیسلامیەكان لە گەشەكردنی كۆمەڵایەتییدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بنەچەی کورد: به‌شی یه‌كه‌م

    بنەچەی کورد: به‌شی یه‌كه‌م

    ريفراندۆم و چەن سەرنجێک

    ريفراندۆم و چەن سەرنجێک

    بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    شوناسی دزراوی شوێنه‌کان

    شوناسی دزراوی شوێنه‌کان

    بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا:  به‌شی یه‌كه‌م

    بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا: به‌شی یه‌كه‌م

    پێوه‌ره‌کانی کوردبوون کامانه‌ن؟

    پێوه‌ره‌کانی کوردبوون کامانه‌ن؟

    بەسەرهاتى بەرەنگاربوونەوەى دادوەرێکى کورد لەگەڵ بەعسییەکاندا

    بەسەرهاتى بەرەنگاربوونەوەى دادوەرێکى کورد لەگەڵ بەعسییەکاندا

    ڕەگ و ڕیشەی زمان و خەت و نووسین: به‌شی دووه‌م وکۆتایی

    ڕەگ و ڕیشەی زمان و خەت و نووسین: به‌شی دووه‌م وکۆتایی

    ڕەگ و ڕیشەی زمان و خەت و نووسین: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەگ و ڕیشەی زمان و خەت و نووسین: به‌شی یه‌كه‌م

    ستراتیژی سەدەی کوردستانی

    ستراتیژی سەدەی کوردستانی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

  • چاوپێکەوتن
    Why do the Kurds need a quick review?

    Why do the Kurds need a quick review?

    The New World Order from China’s Perspective

    The New World Order from China’s Perspective

    China, Victory over Poverty

    China, Victory over Poverty

    Mass graves in the history, Iraq is are most notorious

    Mass graves in the history, Iraq is are most notorious

    KRG and Baghdad’s views on non-oil revenues

    KRG and Baghdad’s views on non-oil revenues

    Baghdad and the hall where OPEC where established

    Baghdad and the hall where OPEC where established

    The beginning and outcome of Greater Kurdistan in the Treaty of Lausanne

    The beginning and outcome of Greater Kurdistan in the Treaty of Lausanne

    President Recep Tayyip Erdogan’s new term faces challenges

    President Recep Tayyip Erdogan’s new term faces challenges

    The Lausanne Treaty and the Kurdistan Region of Iraq’s Autonomy

    The Lausanne Treaty and the Kurdistan Region of Iraq’s Autonomy

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    خه‌سڵه‌ته‌كانی مرۆڤی سیاسی

    خه‌سڵه‌ته‌كانی مرۆڤی سیاسی

    چۆن کورد وئەمریکا دەبن بەهاوپەیمان؟

    ناسنامەی ڕاستەقینەی كەركووك

    چۆن میدیا بەگەڕ بخرێت؟

    ڕیفراندۆم و دەوڵەت

    پەروەردە چییە؟

    ترسی پۆپۆلیستییانە

    ترسی پۆپۆلیستییانە

    ئەمه‌ریکا وەک نێوەندگیر

    ڕیفراندۆم وەک هەنگاوێکی چارەنوسساز بۆ جیابوونەوەی چارەساز

    ڕێکخستنەوەی‌ بازاڕەکانی‌ کوردستان

    چین، لەسەر مانگەوە

    چین، لەسەر مانگەوە

    توندوتیژی بەرانبەر ئافرەتان، سیما وهۆکارەکانی

    توندوتیژی بەرانبەر ئافرەتان، سیما وهۆکارەکانی

    ترس لە هەرێم

    ترس لە هەرێم

  • شــیکار
    ئایا ده‌كرێت به‌غداد ڕاسته‌وخۆ مووچه‌ بدات به‌‌ مووچه‌خۆرانی هه‌رێم؟

    ئایا ده‌كرێت به‌غداد ڕاسته‌وخۆ مووچه‌ بدات به‌‌ مووچه‌خۆرانی هه‌رێم؟

    شەڕی ساردی چین و تایوان

    شەڕی ساردی چین و تایوان

    زانستی پەروەردەی ڕەخنەیی

    زانستی پەروەردەی ڕەخنەیی

    ته‌ڵه‌ گه‌وره‌كه‌ی یاسای بودجه‌ی ئێراق كه‌ی دانرا؟

    ته‌ڵه‌ گه‌وره‌كه‌ی یاسای بودجه‌ی ئێراق كه‌ی دانرا؟

    بۆچی کورد پێویستی بەخۆداچوونەوەی خێرا هەیە؟

    بۆچی کورد پێویستی بەخۆداچوونەوەی خێرا هەیە؟

    چارەسەر چی یە؟ ئایا دەرفەتێک ماوەتەوە بۆ ئەوەی بازێک بدەین؟

    چارەسەر چی یە؟ ئایا دەرفەتێک ماوەتەوە بۆ ئەوەی بازێک بدەین؟

    لوبنان، دەوڵەتێکی قەیراناوی لەژێر کاریگەری سیاسەتە جیهانی و ناوچەییەکاندا

    لوبنان، دەوڵەتێکی قەیراناوی لەژێر کاریگەری سیاسەتە جیهانی و ناوچەییەکاندا

    نەزمی نوێی جیهانی لە ڕووانگەی چینەوە

    نەزمی نوێی جیهانی لە ڕووانگەی چینەوە

    گۆڕی بەکۆمەڵ لە مێژوودا و ئێراق لەمەشدا بەدناوترینە

    گۆڕی بەکۆمەڵ لە مێژوودا و ئێراق لەمەشدا بەدناوترینە

    چین، سەرکەوتن بەسەر هەژاریدا

    چین، سەرکەوتن بەسەر هەژاریدا

  • ئــــابووری
    گرفتەکانى پاکتاوى دارایى لەنێوان هەولێرو بەغداد

    گرفتەکانى پاکتاوى دارایى لەنێوان هەولێرو بەغداد

    ئایندەى نەوتى هەرێمى کوردستان

    ئایندەى نەوتى هەرێمى کوردستان

    جیۆپۆڵەتیکی گازی سرووشتی هەرێمی کوردستان: چەقبەستن یان دیدگایەکی نوێ؟

    جیۆپۆڵەتیکی گازی سرووشتی هەرێمی کوردستان: چەقبەستن یان دیدگایەکی نوێ؟

    ڕێگای ئاوریشم، چین دەكات بەگەورەی دونیا

    ڕێگای ئاوریشم، چین دەكات بەگەورەی دونیا

    لێکەوتەکانى ڕێكکەوتنى نێوان هەرێم و بەغداد سەبارەت بەیاساى بودجە

    لێکەوتەکانى ڕێكکەوتنى نێوان هەرێم و بەغداد سەبارەت بەیاساى بودجە

    کۆچ وەک هۆکارێک بۆ گەشە کردن و خۆشگوزەرانى وڵاتان

    کۆچ وەک هۆکارێک بۆ گەشە کردن و خۆشگوزەرانى وڵاتان

    بودجەی سێ ساڵە: بەشی دووەم و کۆتایی

    بودجەی سێ ساڵە: بەشی دووەم و کۆتایی

    بودجەی سێ ساڵە: بەشی یەکەم

    بودجەی سێ ساڵە: بەشی یەکەم

    دیوه‌ مه‌ترسیداره‌كه‌ی یاسای بودجه‌ی ئێراق

    دیوه‌ مه‌ترسیداره‌كه‌ی یاسای بودجه‌ی ئێراق

    ڕۆڵی بانكە ئیسلامیەكان لە گەشەكردنی كۆمەڵایەتییدا

    ڕۆڵی بانكە ئیسلامیەكان لە گەشەكردنی كۆمەڵایەتییدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    بنەچەی کورد: به‌شی یه‌كه‌م

    بنەچەی کورد: به‌شی یه‌كه‌م

    ريفراندۆم و چەن سەرنجێک

    ريفراندۆم و چەن سەرنجێک

    بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    شوناسی دزراوی شوێنه‌کان

    شوناسی دزراوی شوێنه‌کان

    بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا:  به‌شی یه‌كه‌م

    بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا: به‌شی یه‌كه‌م

    پێوه‌ره‌کانی کوردبوون کامانه‌ن؟

    پێوه‌ره‌کانی کوردبوون کامانه‌ن؟

    بەسەرهاتى بەرەنگاربوونەوەى دادوەرێکى کورد لەگەڵ بەعسییەکاندا

    بەسەرهاتى بەرەنگاربوونەوەى دادوەرێکى کورد لەگەڵ بەعسییەکاندا

    ڕەگ و ڕیشەی زمان و خەت و نووسین: به‌شی دووه‌م وکۆتایی

    ڕەگ و ڕیشەی زمان و خەت و نووسین: به‌شی دووه‌م وکۆتایی

    ڕەگ و ڕیشەی زمان و خەت و نووسین: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەگ و ڕیشەی زمان و خەت و نووسین: به‌شی یه‌كه‌م

    ستراتیژی سەدەی کوردستانی

    ستراتیژی سەدەی کوردستانی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    پۆپۆلیزم… فرە بەکارهێنان و کەم تێگەیشتن لێی

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    کۆمەڵگا لە نێوان گرووپەکانی فشار و حزبە سیاسییەکاندا

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی سێ و کۆتایی

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی دوو

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

    چوارچێوە و بنەما یاساییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی هەرێمی کوردستان: بەشی یەک

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كورد.. نوێترین قوربانیی ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یی

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كوردستان ده‌وڵه‌ته‌ نوێیه‌كه‌ی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاسته‌

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كان وه‌كو هێزێكی‌ داگیركه‌ر ڕوانیویانەتە حکومەتی بەعس

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    كورده‌كانی‌ میسر: ڕه‌چه‌ڵه‌ك ‌و داهێنانیان

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    سەربەخۆیی کوردستان و ئاسایشى نەتەوەیی ئەمریکا

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    درەنگ بێت یان زوو هەرێمى کوردستان سەربەخۆ دەبێت

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    دەربارەی داستانی سیابەندو خەجێ

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

    كــورد, تێبینی و وردبوونەوە

  • چاوپێکەوتن
    Why do the Kurds need a quick review?

    Why do the Kurds need a quick review?

    The New World Order from China’s Perspective

    The New World Order from China’s Perspective

    China, Victory over Poverty

    China, Victory over Poverty

    Mass graves in the history, Iraq is are most notorious

    Mass graves in the history, Iraq is are most notorious

    KRG and Baghdad’s views on non-oil revenues

    KRG and Baghdad’s views on non-oil revenues

    Baghdad and the hall where OPEC where established

    Baghdad and the hall where OPEC where established

    The beginning and outcome of Greater Kurdistan in the Treaty of Lausanne

    The beginning and outcome of Greater Kurdistan in the Treaty of Lausanne

    President Recep Tayyip Erdogan’s new term faces challenges

    President Recep Tayyip Erdogan’s new term faces challenges

    The Lausanne Treaty and the Kurdistan Region of Iraq’s Autonomy

    The Lausanne Treaty and the Kurdistan Region of Iraq’s Autonomy

چاوی کورد
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

ئه‌نفال یان کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان

عادل قادری لەلایەن عادل قادری
ئاب 1, 2023
لە بەشی نەتەوە و دەوڵەتـســـازی
0 0
A A
ئه‌نفال یان کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان
0
هاوبەشکردنەکان
14
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر

“له‌ یادی کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان”

“پێشه‌کی”

شتێک که‌ له‌ سه‌ر ئه‌نفال ده‌بێ به‌ هه‌ستیاریییه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بکرێ ئه‌وه‌یه‌ که‌ “نه‌شێوێندرێ”، مانا و سه‌رچاوه‌ و هۆکاره‌کانی نه‌خرێته‌ ناو فه‌زایه‌کی نادیار که‌ نه ‌ده‌ستی ئه‌قڵ به‌ شیکردنه‌وه‌یڕا بگات و نه‌ زمان ده‌ره‌قه‌تی گێڕانه‌وه‌ی بێت واته‌ ئه‌نفال له‌ ناو چرکه‌ساتی مێژوویی خۆیدا بخوێنرێته‌وه‌ به‌ هه‌موو مه‌رگه‌سات و کوردقڕان و کاره‌ساتاوی بوونیه‌وه‌. ڕاسته‌ شۆک و داچڵه‌کانی پاش کاره‌ساته‌که‌ و زۆر هۆکاری تری مێژوویی و نه‌رێتی و ئایینی و سایکۆلۆژیی هێشتا نه‌یهێشتووه‌ ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌نفال په‌یوه‌ندییه‌کی قووڵی مه‌عریفی و سیاسی و ئه‌خلاقی بگرین و به‌رده‌وام ده‌یخه‌ینه‌ چوارچێوه‌ی کوڕوزانه‌وه‌ و شینگێڕییه‌وه‌. به‌ڵام پاش جێبه‌جێبوونی ئۆپه‌راسیۆنی ئه‌نفال له‌ هه‌شت قۆناغی له‌پێشداڕێژراو و ئه‌ندازیارانه‌دا و دواتر ناسرانی قووڵایی تاوانه‌که‌ و ئه‌و هه‌موو گۆڕه‌به‌کۆمه‌ڵه‌ و ناسرانی وه‌کوو ژینۆساید و پاکتاوکردن له‌لایه‌ن دادگای باڵای تاوانه‌کانی ئێراق، کاریگه‌ریی و پێشهاته‌کانی ته‌نها له‌و چوارچێوه‌ یاسایی و دادوه‌رییه‌دا نه‌مایه‌وه‌ و وه‌کوو لێدان و سڕبوونێکی ده‌سته‌جه‌معی به‌ شێوه‌یه‌ک له‌ شێوه‌کان دۆخێکی ده‌روونیی ڕه‌شی پڕ له‌ شه‌وه‌ و مۆته‌که‌ و چاوه‌ڕوانی و ناکامی و ئه‌تک و سه‌گه‌ڕه‌ش و هتد…به‌ر کورد خست.

له‌م ڕووه‌وه‌ خاڵی جێگه‌ی سه‌رنج ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌نفال ڕاسته‌ له‌ جوگرافیای باشووری کوردستان جێبه‌جێ کرا به‌ڵام ڕۆڵێکی قووڵی له‌ دروستکردنی ده‌ردی هاوبه‌شی نه‌ته‌وه‌یی گێڕا ئه‌گه‌رچی به‌ڕاده‌ی پێویست و خوازراو نه‌بووبێت، ئه‌م هاوبه‌شێتییه‌ له‌ ده‌رد و ئازار زیاتر له‌ نێوان کوردی ڕۆژهه‌ڵات و باشووردا به‌دیده‌کرا و هه‌ستی پێده‌کرا و ده‌کرێ، شایه‌تی ئه‌مه‌ش هه‌م ده‌قی ئه‌ده‌بی و توێژینه‌وه‌یی و هه‌م ئه‌و ڕێوڕه‌سمه‌ جۆراوجۆرانه‌یه‌ که‌ ساڵانه‌ له‌ یادکردنه‌وه‌ی ئه‌م ڕۆژه‌دا له‌ شار و شوێنه‌ جیاجیاکانی ڕۆژهه‌ڵات و ته‌نانه‌ت تاران و زانکۆکانی ئێران ده‌گێڕدرا و ده‌گێڕدرێ، خودی ئه‌م هاوبه‌شێتییه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌ بوو به‌ هۆی ئه‌وه‌ی ئه‌نفال چ وه‌کوو وشه‌ و چ وه‌کوو ڕه‌مزێک له‌ قڕبوون و برینی قووڵ و له‌بن نه‌هاتووی پاکتاوکردن له‌ دونیای زمان و زه‌ینی کوردی ڕۆژهه‌ڵات به‌رده‌وام ئاماده‌ بێت. تا ئێره‌ ئه‌نفال وه‌کوو ده‌ردێکی هاوبه‌ش و برینێکی قووڵی نه‌ته‌وه‌یی، سۆزی نه‌ته‌وه‌یی جماندووه‌ ئه‌گه‌رچی نه‌بووه‌ به‌ هۆی هه‌ر جۆره‌ یه‌کگرتوویی و وشیارییه‌کی پێویست و هیچ نیشانه‌یه‌کیشی بۆ ڕزگاری به‌دیار نه‌خستووه! هه‌ر به‌ هۆی ئه‌م تێکه‌ڵبوونه‌ و ئه‌م برینه‌ هاوبه‌شه‌وه‌ ئه‌نفال وه‌کوو ته‌عبیر له‌ کاره‌ساتێکی گه‌وره‌ به‌رده‌وام له‌لایه‌ن هه‌م که‌سانی ئاسایی و ئایینی و هه‌م که‌سانی خوێنده‌وار و نوخبه‌ش بۆ ڕووداو و دۆخی په‌یوه‌ست به‌ قه‌یران و پرسگری کاره‌ساتاوی. جۆراوجۆر به‌کار ده‌برا وه‌کوو ئه‌نفالی نه‌رم، ئه‌نفالی سپی، ئه‌نفالی ڕۆژهه‌ڵات و…خودی ئه‌م به‌کارهێنانه‌‌ خه‌سارخستنه‌ به‌ر ئه‌نفاله‌ وه‌کوو کاره‌ساتێک که‌ هێشتا زۆر هۆکار و ڕه‌هه‌ند و لایه‌نی بۆ ئێمه‌ دیار و ڕوون نه‌بۆته‌وه‌.

به‌کارهێنانی ئه‌نفال وه‌کوو چه‌مک و خوازه‌یه‌ک بۆ هه‌ر مه‌ترسییه‌ک که‌ له‌ سه‌ر شوناسی نه‌ته‌وه‌یی و زمانی هاتۆته‌ ئاراوه‌ هه‌مدیس تێکه‌ڵکردنی دوو بابه‌ت و ڕووداوی پێکه‌وه‌ نه‌گونجاوه‌. چوون ئه‌نفال له‌ قۆناغێکی دیاریکراوی مێژوویی 23ی شوبات تا 6ی ئه‌یلوولی 1988 که‌ که‌متر له‌ ساڵێکی خایاند و له‌ هه‌شت قۆناغدا و زۆریش به‌ په‌له‌ جێبه‌جێ بوو، ئه‌ندازیارییه‌ک بۆ له‌ناوبردن و قڕانکردنی وردی کوردی له‌ پشته‌وه‌ بوو ته‌نانه‌ت له‌ شێوازی ده‌سبه‌سه‌راگرتن تا کایه‌ی جاشه‌کان و تاکوو نیشته‌جێکردن له‌ سه‌ربازگه‌ و مه‌عه‌سکه‌ره‌کان هه‌ر له‌ تۆپزاوا و چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ تاکوو نوگره‌ سه‌لمان، ئه‌ندازیارییه‌کی ورد و شاره‌زایانه‌ بۆ قڕانکردنی خه‌ڵکێکی بی ده‌سه‌ڵات له‌ ژن و منداڵ و و کچ و پیر و په‌ککه‌وته‌ به‌دی ده‌کرێت، ڕێژه‌ی قوربانییه‌کانی ئه‌نفال له‌ 182 هه‌زاره‌وه‌ بۆ 200 هه‌زار که‌س ده‌خه‌مڵێنرێت، ئه‌وجار ئێمه‌ چۆن ئه‌م چه‌مکه‌ له‌م کۆنتێکست و به‌ستێنه‌ مێژووییه‌ تایبه‌ته‌ی خۆی هه‌ڵکه‌نین و بینێین به‌ هه‌ر دیارده‌ و بابه‌تێکه‌وه‌ که‌ تێگه‌یشتی له‌ ئاست درک و ئاوه‌زی ئێمه‌دا نه‌بوو؟ توانه‌وه‌ی زمانیی و کو‌لتووریی کورد له‌ ڕۆژهه‌ڵات به‌ تایبه‌تی له‌ کرماشان پرۆسه‌ی تواندنه‌وه‌ و ته‌فریسکردن و ئاسیمیلاسیۆنه‌ نه‌ک ئه‌نفال، به‌کارهێنانی ئه‌نفال بۆ هه‌ر ڕووداوێک به‌ مێژوو و ماهییه‌ت و له‌ به‌ستێنی و کۆنتێکستی دیکه‌دا ئه‌گه‌ر نه‌ڵێین به‌ ته‌واوه‌تی هه‌ڵه‌یه‌ ئه‌وا لێزانینێکی ته‌واو و شاره‌زایه‌نه‌ی ده‌وێ له‌ کارکردن به‌ چه‌مکه‌کان و کوردناسی و ئه‌نفالناسی و به‌عسناسی و کۆمه‌ڵناسی و…، ئه‌م ڕێچکه‌ و ڕه‌وته‌ نه‌ ته‌نها تێڕامانی ئێمه‌ له‌ ئه‌نفال و به‌ستێنه‌ واقیعییه‌که‌ی و ئه‌و نه‌زانراوانه‌ی که‌ ده‌بێ ڕۆژێک بیزانین، شل و شۆڵ و ڕۆتین ده‌کاته‌وه‌ به‌ڵکوو دابه‌زاندنی ئه‌نفالیشه‌ بۆ کارکردی فره‌ و ژماره‌یی و به‌ڕۆژانه‌کردن و به‌ گشتی مه‌سره‌فکردنی، جێی سه‌رنجه‌ که‌ ئه‌مه‌ ته‌نها تایبه‌ت نییه‌ به‌ ڕۆژهه‌ڵات و خوێنده‌وار و نه‌خوێنده‌واره‌کانییه‌وه‌ به‌ڵکوو باشوور و خوێنده‌وار و نه‌خوێنده‌وار و سیاسیی و میدیاکاره‌کانیشی هه‌ر به‌م ده‌رده‌وه‌ و بگره‌ خراتر تلاونه‌ته‌وه‌، واته‌ ئه‌وان به‌ شێوه‌ و شکڵی دیکه‌ ئه‌نجامی ده‌ده‌ن.

یه‌کێک له‌م حاڵه‌تانه‌ تێکه‌ڵکردنی دۆسییه‌کانی ئه‌نفال و کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کانه‌. جیا له‌وه‌ی که‌ هه‌م ئه‌نفال و هه‌م کۆمه‌ڵکوژیی فه‌یلییه‌کان و هه‌م کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان ڕه‌هه‌ند و به‌ستێنی مێژوویی و تایبه‌تمه‌ندیی خۆیانیان هه‌یه‌ و ده‌شێت ئێمه‌ هه‌موویان به‌ پرۆژه‌ی قڕانکردن و پاکتاوکردنی کورد ناوزه‌د بکه‌ین، به‌ڵام هه‌م له‌ ڕووی زانستییه‌وه‌ و هه‌م له‌ ڕووی یاساییه‌وه‌ مانا و شوێنگه‌ی خۆیانیان هه‌یه‌ و نابێت تێکه‌ڵ بکرێن.

“بۆیه‌ پۆلێنکردنی ئه‌نفال یه‌کێکه‌ له‌ ئاسته‌نگه‌ گه‌وره‌کان، که‌ بتوانین هه‌م له‌ ڕووی یاسایی و هه‌م له‌ ڕووی زانستییه‌وه‌ لێکدانه‌وه‌ بۆ ئه‌و تاوانه‌ بکه‌ین، هه‌ندێکجار لایه‌نی سۆزداری یان یاده‌وه‌ریی گشتی تێکه‌ڵ به‌ دۆسێکه‌ و پرۆسه‌کان ده‌کرێت، له‌وانه‌یه‌ له‌ ساته‌وه‌ختێکی مێژوودا تاوانێکی دژبه‌ مرۆڤایه‌تی و پاکتاوی ڕه‌گه‌زی ڕوویدا بێت، به‌ڵام مه‌رج نییه‌ له‌ناو پرۆسه‌ی تاوانی ئه‌نفالدا جێگه‌ی ببێته‌وه‌، که‌ قسه‌کردن له‌ سه‌ر ئه‌نفال ده‌بێت له‌و چوارچێوه‌یه‌دا بێت که‌ به‌عس له‌ ساڵی 1988 ئه‌نجامیدا و هه‌موو قۆناغه‌کانی ئه‌نفالی ده‌ستنیشان کرد، واته‌ ئه‌و پرۆسه‌ سه‌ربازییه‌ی به‌عس ناوی لێنا ئه‌نفال، ئه‌و خه‌ڵکه‌ له‌ ناوچه‌ قده‌غه‌کراوه‌کاندا گیران و دواتر بێسه‌روشوێن کران ده‌چنه‌ ناو چوارچێوه‌ی ئه‌نفاله‌وه‌ هه‌ڵبه‌ت ئه‌نفال بریتییه‌ له‌ جینۆساید، هه‌موو پرۆسه‌کانی تری جینۆساید، هه‌مان پێوه‌ری نێوده‌وڵه‌تی ده‌یانگرێته‌وه‌، به‌ڵام ناچنه‌ ناو چوارچێوه‌ی پرۆسه‌ی ئه‌نفاله‌وه‌”.

ئێمه‌ کاتێک توانیمان قۆناغه‌ مێژوویی و به‌ستێنه‌ زه‌مانی و هه‌لومه‌رجه‌ سیاسی و شوێن-کاتییه‌که‌ی ئه‌نفال به‌ وردی دیاری بکه‌ین و تێکه‌ڵی نه‌که‌ین، ئه‌وکات هه‌م حورمه‌تی ئه‌نفالمان پاراستووه‌ و هه‌میش له‌ تێکه‌ڵکاریی و هه‌ڵه‌ی گه‌وره‌ و قه‌ره‌بوو هه‌ڵنه‌گری مێژوویی خۆمان بواردووه‌. ئێمه‌ ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵکوژیی فه‌یلییه‌کان و بارزانییه‌کان و ئه‌نفال هه‌موویان بخه‌ینه‌ ژێر وشه‌ی ئه‌نفال و به‌و وشه‌یه‌ بیناسین و پێناسه‌ی بکه‌ین، گه‌وره‌ترین غه‌درمان ده‌رهه‌ق به‌ مێژوی کورد و قوربانیانی کاره‌ساته‌کانی کردووه‌، هه‌ر کام له‌وانه‌ سێ دۆسییه‌ جیان واته‌ “کورد له‌ باشوور ته‌نها له‌ ئه‌نفالدا جینۆساید نه‌کراوه‌ به‌ڵکو پێش ساڵی 1988یش چه‌ند جارێکی تر به‌ر په‌لاماری جینۆساید که‌وتووه‌، به‌لای که‌مه‌وه‌ چه‌کی قه‌ده‌غه‌کراوی له‌دژ به‌کار هاتووه‌، مه‌به‌سته‌که‌م کورتتر ده‌که‌مه‌وه‌ ده‌ڵێم خه‌ڵکی کوردستان له‌ باشوور پێش ئه‌نفالکردنیشی سێ جاری دیکه‌ به‌ر په‌لاماوری کۆمه‌ڵکوژی که‌وتووه‌ هه‌ر سێ جاره‌که‌ش به‌لای که‌مه‌وه‌ ماوی چه‌ند ساڵێک پێش ئه‌نفال بوون، جارێک له‌ کۆتایی حه‌فتاکان و سه‌ره‌تای هه‌شتاکانی سه‌ده‌ی ڕابوردوو که‌ کۆمه‌ڵکوژیی فه‌یلییه‌کان بوو و جارێکی تر له‌ سه‌ره‌تاکانی هه‌شتا و به‌ دیاریکراوی له‌ ساڵی 1983 بووه‌ جارێکیش وه‌کوو پاکتاوی ڕه‌گه‌زی به‌ شێوه‌یه‌کی گشتگیر، هه‌ر سێکیشیان به‌ یاسا و له‌ دادگا به‌ جینۆساید یه‌کلایی کراونه‌ته‌وه‌،- دۆسێی پاکتاوی ڕه‌گه‌زی، کۆمه‌ڵکوژی فه‌یلییه‌کان، کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان سێ دۆسێی سه‌لماون له‌ دادگای باڵای تاوانه‌کان- ئیدی من له‌ جه‌ختکردنه‌وه‌ و دووباره‌کردنه‌وه‌یه‌ تێناگه‌م که‌ بۆچی جینۆسایدی بارزانییه‌کان به‌ ئه‌نفال ناوده‌برێ؟ له‌ کاتێکدا ئه‌م گرووپه‌ ڕه‌گه‌زییه‌(8000 نێرینه‌ی بارزانییه‌کان، له‌ کورده‌کان له‌ ساڵی 1983 ئه‌نفال نه‌کراون به‌ڵکوو کۆمه‌ڵکوژ کراون”.

ئه‌نفال چ وه‌کوو وشه‌ و چ وه‌کوو بڕیار و فرمانێکی ده‌وڵه‌تی و سه‌ربازی له‌ به‌ڵگه‌کانی دوای ڕووخانی ڕژێمی سه‌دام بۆ پرۆسه‌یه‌ک له‌ کوردقڕان به‌کار هاتووه‌ که‌ دیاریکراوه‌ و نه‌خشه‌ی بۆ کێشراوه‌ و له‌ ساڵی 1988 هاتووه‌، (ساڵانی پێش ئه‌وه‌ جگه‌ له‌ مه‌لا و ئایینییه‌کان کێ ناوی ئه‌نفالی بیستبوو؟) ئه‌گه‌ر دۆسێی بارزانییه‌کان و ئه‌نفال یه‌ک دۆسێن بۆچی له‌ دادگای باڵای تاوانه‌کان دۆسێکان لێک جیاوازن وه‌ڵامی ئه‌مه‌ش ڕوونه‌ چوونکه‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا دۆسێکان له‌یه‌ک جیاوازن. وه‌کوو له‌ کتێبی بارزانی و مێژووی رزگاریخوازی کوردیدا ده‌خوێنینه‌وه‌، (بارزانییه‌کان له‌سه‌ر وه‌ختی ڕژێمی پاشایه‌تیشدا سته‌می زۆریان لێکراوه‌ و هه‌میشه‌ له‌ پلاندانان بوون، له‌ ماوه‌ی ده‌سه‌ڵاتیاندا له‌ نێوان ساڵانی 1932 تا 1945 سێ په‌لاماری سه‌ربازی گه‌وره‌ و به‌رفراوان کراوه‌ته‌ سه‌ر ناوچه‌ی بارزان ئه‌وسا ئینگلیزه‌کان هاوکاری مادی و لۆجستی ته‌واوی ڕژێمیان ده‌کرد و ئه‌فسه‌رانی ئینگلیز و فڕۆکه‌وانه‌کانی هێزی ئاسمانی ئینگلیز به‌شداریی شه‌ڕیان له‌ دژی کورد ده‌کرد و گونده‌کانی کوردستانیان بۆردومان ده‌کرد و ده‌ستیان له‌ ژن و منداڵی کورد نه‌ده‌پاراست و به‌ بۆمبه‌کانیان ده‌یان کوشتن)

که‌واته‌ کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان ناکرێت ناوی ئه‌نفالی له‌سه‌ر بنرێت چوون هه‌م به‌ستێنه‌ مێژووییه‌که‌ و هه‌م ساتوکات و هه‌م ناوی پرۆسه‌که‌ جیاواز بووه‌ و هه‌ره‌وها شێوه‌ی پرۆسه‌که‌ش. “له‌ ساڵی 1983 به‌ پاساوی ئه‌وه‌ی پارتی دیموکراتی کوردستان هاوکاریی هێزه‌کانی سوپای پاسدارانی ئێرانیان کردووه‌ کرانه‌ ئامانج و به‌ نیازی پاکتاوکردنی یه‌کجاریی په‌لاماردران و ڕوبه‌ڕووی کۆمه‌ڵکوژییه‌کی مه‌ترسیدار بوونه‌وه‌، هه‌ر چه‌ند له‌ به‌ین نه‌چوون به‌ڵام گورزی گه‌وره‌یان به‌رکه‌وت و زیانی گیانی و ماڵی زۆریان لێکه‌وت، ئه‌وه‌ی لێره‌دا مایه‌ی هه‌ڵوه‌سته‌یه‌ به‌دڕه‌فتاریی و سته‌مکاریی پیاوانی ده‌سه‌ڵاتداریی ڕژێمی به‌عس و هیزه‌ ئه‌منییه‌کانی ئێراقه‌ که‌ ده‌بێت هه‌میشه‌ وه‌بیربهێنرێته‌وه‌ تاوانێک که‌ ساڵی 1983 له‌ ئۆردوگاکانی به‌حرکه‌ و قودس و قادسیه‌ و قوشته‌په‌ و هه‌ریر له‌ قه‌زای شه‌قڵاوا و دیانا له‌ ڕه‌واندز و‌ هه‌ندێکیشیان له‌ به‌غداد پێی هه‌ستان. ئه‌و به‌دڕه‌فتارییه‌ی پیاوانی ده‌زگا ئه‌منییه‌کانی به‌عس پێی هه‌ستان هه‌ر کۆمه‌ڵکوژی پیاوه‌ بازرانییه‌کان نه‌بوو، به‌ڵکوو به‌ درێژایی ساڵانی دوای ئه‌و تاوانه‌ هه‌تا ئێستاش بۆ ژنانی به‌ جێماوی ئه‌و کۆمه‌ڵکوژییه‌ی به‌جێهێشت.”

ئه‌م ته‌ته‌ڵه‌ و جیاکارییه‌ پێگه‌ و شوێنگه‌ی هه‌رکام له‌ پرۆژه‌کانی کوردقڕان دیاریده‌کات، بۆیه‌ کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان نابێ به‌ ئه‌نفال ناوزه‌د بکه‌ین چوونکه‌ بارزانییه‌ کۆمه‌ڵکوژکراوه‌کان له‌ ناوچه‌ قه‌ده‌غه‌‌کراو یان موحه‌ڕه‌مه‌کاندا نه‌بوون به‌ڵکوو له‌ که‌مپ و کۆمه‌ڵگه‌کاندا بوون، پلانێکی دیاریکراو بۆ عه‌شیره‌تێکی ده‌ستنیشانکراو به‌ ناوی بارزانییه‌کان له‌و زه‌مه‌ندا هه‌بووه‌، ئه‌م پلانه‌ ته‌نها نێرینه‌کانی ناو ئه‌م عه‌شیره‌ته‌ی کردۆته‌ ئامانج و له‌ نێرینه‌کانیش ته‌مه‌نی 12و10  بۆ 70ی گرتۆته‌وه که‌ له‌ سێ قۆناغدا پیاده‌کراوه‌‌.

قۆناغی یه‌که‌م:- دوای ساڵی 1975 زۆربه‌ی خانه‌واده‌ بارزانییه‌کان ڕاگوێزران بۆ ناوه‌ڕاست و خوارووی ئێراق، دواتر له‌ ساڵی 1980 دیسان گه‌ڕێندرانه‌وه‌ بۆ کوردستان و له‌ ده‌وروبه‌ری شاری هه‌ولێر له‌ ناحیه‌ی قوشته‌په‌ له‌ هه‌ر دوو کۆمه‌ڵگه‌ زۆره‌ملییه‌کانی(قودس و قادسییه‌) نیشته‌جێکرانه‌وه‌.

قۆناغی دووه‌م:- له‌ 31/7/1983 به‌ سه‌رپه‌رشتی تاوانبار به‌رزان تکریتی که‌ ئێستا له‌ سێداره‌ دراوه‌ به‌هێزێکی تۆکمه‌ی گاردی کۆماری و هێزی تایبه‌ته‌وه‌ گه‌مارۆی هه‌ردوو ئۆردووگاکه‌ درا و له‌ دوای پشکنینێکی ورد ده‌ستکرا به‌ گرتن و کۆکردنه‌وه‌ی ڕه‌گه‌زی نێر له‌ ته‌مه‌نی ( 10 یان 12 بۆ 7) ساڵ، هه‌ر له‌م قۆناغه‌دا له‌ 10/8/1983 هه‌ر سێک ئۆردووگاکانی به‌حرکه‌، هه‌ریر و دیانا په‌لامار دران و که‌وتنه‌ گرتن و کۆکردنه‌وه‌ی نێرینه‌ی بارزانییه‌کان.که‌ ژماره‌یان تا 8000 هه‌زار که‌س خه‌مڵێنراوه‌.

قۆناغی سێهه‌م:- گرتن و کۆکردنه‌وه‌ی ئه‌و نێرینه‌ بارزانیانه‌ بوو که‌ له‌ دوو هه‌ڵمه‌ته‌کانی پێشووتردا ده‌سگیرنه‌کرابوون. ئه‌م هه‌ڵمه‌ته‌یان به‌ ڕاسپارده‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری ئه‌منی گشتی “د.فازڵ به‌ڕاک” به‌ڕێوه‌چوو.

به‌گشتی جیاکردنه‌وه‌ی ڕووداوه‌کان و دۆسێیه‌كان به‌پێێ تایبه‌تمه‌ندیی ڕوودان و مێژوو و به‌ستێنه‌ زه‌مه‌نییه‌که‌یان به‌رچاوی ئێمه‌ ڕوونتر ده‌کاته‌وه‌ له‌ بینینه‌وه‌ و جیاکردنه‌وه‌ی کاره‌ساته‌کان و پرۆژه‌کانی کورد قڕان، کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان ئه‌نفال نییه‌، به‌ڵکوو دۆسییه‌یه‌کی دیکه‌ی کوردقڕانه‌ له‌ جنسی ئه‌نفال، کۆمه‌ڵکوژی فه‌یلییه‌کانیش به‌ هه‌مان شێوه‌ شوێنگه‌ و ماهییه‌تی مێژووی خۆی هه‌یه‌ و تێکه‌ڵکردنی ئه‌مانه‌ کۆی ورده‌کاریی پرۆژه‌کانی به‌عس بۆ کوردقڕان و هه‌ر جۆره‌ پرۆژه‌یه‌ک بۆ خوێندنه‌وه‌ و وربوونه‌وه‌ له‌ کورقڕان و پاکتاوکردنی ده‌شێوێنێت، کاتی خۆی واته‌ له‌ 1983 که‌ به‌عس وای له‌ فه‌یلییه‌کان و بارزانییه‌کان کرد ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی بێده‌نگی نه‌کردبایه‌ ئه‌وا ئه‌نفالیش به‌ ئاسانی و له‌ هه‌شت قۆناغدا و له‌ ماوه‌یه‌کی کورتدا پیاده‌ نه‌ده‌کرا و 182000کورد له‌ ژن و مناڵ و گه‌نج و پیر و په‌ککه‌وته‌ نه‌ده‌بوونه‌ قوربانی و بێ سه‌رشوێن نه‌ده‌بوون.

سه‌رچاوه‌کان:-

1-عومه‌ر محه‌مه‌د، کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان..قۆناغێک به‌ر له‌ ئه‌نفال، چاپی یه‌که‌م، ده‌زگای ڕۆشنبیریی جه‌مال عیرفان، 2014

2-مه‌سعود بارزانی و بزووتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی کورد 1958-1961، وه‌رگێڕانی سه‌عید ناکام، چاپخانه‌ی خه‌بات، 1988

پۆستی پێشوو

لێکەوتەکانى ڕێكکەوتنى نێوان هەرێم و بەغداد سەبارەت بەیاساى بودجە

پۆستی داهاتوو

ڕێنیسانسی کوردی که‌ی ده‌ست پێ ده‌کات؟

عادل قادری

عادل قادری

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

بنەچەی کورد: به‌شی یه‌كه‌م
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

بنەچەی کورد: به‌شی یه‌كه‌م

ئه‌یلول 25, 2023
15
ريفراندۆم و چەن سەرنجێک
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

ريفراندۆم و چەن سەرنجێک

ئه‌یلول 24, 2023
14
بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

بزاڤی شارستانی لە کوردستانی ئێراق لە ماوەی ماندێتی بەریتانیا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

ئه‌یلول 16, 2023
18

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

ئاب 2023
د س W پ ه ش ی
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  
« تەموز   ئیلول »
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • EnglishEnglish
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

© 2022 CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لەلایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە