• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
پێنج شه‌ممه‌, تشرینی یه‌كه‌م 2, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی هێــزی نەرم کولتوور و مرۆڤسازی

شۆڕشی کانتی؛ ئه‌قڵ و ئەرک و سنووری زانین

خدیجە ئەسکەندەر لەلایەن خدیجە ئەسکەندەر
ته‌مموز 21, 2025
لە بەشی کولتوور و مرۆڤسازی
0 0
A A
شۆڕشی کانتی؛ ئه‌قڵ و ئەرک و سنووری زانین
0
هاوبەشکردنەکان
58
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

ئیمانوێل کانت “١٧٢٤-١٨٠٤“ بەهۆی کارە پێشکەوتووەکانی لەبواری میتافیزیک و ئەخلاقدا، کەسایەتییەکی گۆڕانکار بوو لە فەلسەفەی مۆدێرنی ڕۆژئاوادا. یەکێک بوو لە کاریگەرترین فەیلەسوفەکانی سەدەی هەژدەهەم و کارەکانی لە بواری میتافیزیک و ئەخلاق کاریگەرییەکی هەمیشەیی هەبووە تا ئەمڕۆش.کایەی کاریگەرییەکانی سنووری فەلسەفە دەبڕێت، یەکێکە لە رابەرە سەرەکییەکانی سەردەمی رۆشنگەری ئەوروپا، لە ئاستی تیۆری زانیین، ئێتیک و جوانییناسی و هتد.. کاریگەرییەکی فراوانی لەسەر رەوتە فەلسەفییەکان دروستکردووە،کانت، رێکەوتی 22ی نیسانی 1724، لە وڵاتی ئەڵمانیا، لە چوارچێوەی خێزانێکی ئاینییدا هاتووەتە دونیاوە، تێڕووانینی بنەماڵەکەی بۆ ژیان لە دیدگەی ئایندا، کاری کردووەتە سەر بیر و باوەڕ و شێوازی داڕشتنەوەی فەلسەفەکانی کانت، بەتایبەتی، لە بابەتی ئێتیکدا.  بەرهەمە فەلسەفییەکانی کانت بە شیکاری توند و ئارگیومێنتە ئاڵۆزەکانیان و ڕێبازێکی سیستماتیکی بۆ چارەسەرکردنی پرسیارە فەلسەفییە بنەڕەتییەکان ناسراون. بەناوبانگترین بەرهەمەکانی بریتین لە:- ’’ڕەخنە لە ئه‌قڵی پەتی’‘،  ’’ڕەخنە لە ئه‌قڵی پراکتیکی’‘  و ‘’ڕەخنە لە توانای حوکمدان’‘،  کە بوونە هۆی داڕشتنی چەندین مشتومڕی فەلسەفی لە سەردەمی مۆدێرن. کاریگەری کانت لە سەر گەشەسەندنی فەلسەفەی ڕۆژئاوایی بێئەندازەیە و تیۆرییەکانی هەتا ئەمڕۆش لەبەردەم لێکۆڵینەوە فەلسەفییەکاندان،

بیرۆکەکانی کانت کاریگەرییەکی بەرچاو و قووڵی لەسەر بیرکردنەوەی ئێمە لەمەڕ ئاکار “مۆڕاڵ” و زانین “مەعریفە” و سرووشتی مرۆڤ هەبووە. فەلسەفەی کانت بە ئاڵۆزییەکەی ناسراوە،  پوختەیەک لە سەرەکیترین بیرۆکەکانی کانت:-

1. ئەرک و ئاکار؛ کانت بڕوای وابوو کە هەموو ئاکار بریتییە لەوەی کە دەیکەین. پێی وابوو کە ئێمە هەردەم دەبێت کارە ڕاستەکە بکەین نەک لەبەر ئەوەی دەرەنجامێکی باشی دەبێت، بەڵکو لەبەر ئەوەی ڕاستە. ناوی لەم بیرۆکەیە نابوو “ئەرک لەپێناو ئەرک”.

2. پۆلبەندی سەرەکی یا پێویست “Categorical Imperative” فەلسەفەی ڕەوشتی کانت و چەمکی ئیمپەراتیڤی کاتیگۆری؛ لە ناوەڕۆکی فەلسەفەی ڕەوشتی ئیمانوێل کانتدا چەمکی ئیمپەراتیڤی کاتگۆرییە کە بنەمایەکی گشتگیرە و ڕێنمایی بڕیاردانی ئەخلاقی دەکات. بە بڕوای کانت دەبێت کردارە ئەخلاقییەکان لە دەرەوەی ئەرک ئەنجام بدرێن نەک لەبەر بەرژەوەندی کەسی. ئیمپەراتیڤی پۆلێنبەندی لەسەر ئەو باوەڕە دامەزراوە کە تاکەکان دەبێ بەو شێوەیە مامەڵە لەگەڵ ئەوانی دیکەدا بکەن کە دەیانەوێت مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت، بەبێ هیچ مەرجێک. ئەم پرەنسیپە ڕەهایە و بۆ هەموو بوونەوەرە عەقاڵنیەکان دەگونجێت، بەبێ گوێدانە پاشخان و کولتوورەکەیان. کانت باسی لەوە دەکرد کە تاکەکان دەبێ بە شێوەیەک مامەڵە بکەن کە بتوانرێت کردەوەکانیان بکرێتە یاسای گشتگیر. بەم شێوەیە ئەگەر کارێکی دیاریکراو بەشێوەیەکی گشتگیر جێبەجێ نەکرێت، ئەوا لەڕووی ڕەوشتییەوە ڕێگەپێدراو نییە. کەواتە ئیمپەراتیڤی کاتگۆری بنەمایەکی ئه‌قڵانی و بابەتیانە بۆ بڕیاردانی ڕەووشتی دابین دەکات و وەک ڕێنمایییەک بۆ تاکەکان کاردەکات، بۆ ئەوەی بە شێوەیەک مامەڵە بکەن کە ئەرکی رەوشتی خۆیان بپارێزێت.

ئەمە وەکو یاسایەکی گشتگیری ئاکارییە کە دەخوازێت هەموو کەسێک پێوەی پابەند بێت.هەروەها وتوویەتی” بۆ ئەوەی بزانین کە کارێک ئاکارییانە دروستە یان نا، پێویستە لە خۆمان بپرسین و دڵنیا بین کە ئەگەر هەر کەس ئەم کارە بکات، هیچ زیانێکی نابێت”. لەمەوە کانت گەیشت بە پێویستی پۆلێنکردن، کە زۆرجار بەوە ناسراوە کە “تەنها بەگوێرەی ئەو کارە بکە کە دەتوانیت لە هەمان کاتدا ببێتە یاسایەکی گشتی”. ئەمە هەموو فەرمانە ئەخلاقییەکانی کرد بە جیهانی، بۆیە ئەگەر شتێک بۆ من هەڵە  بوو، ئەوا دەبێت بۆ هەموو بونەوەرە ئەقڵییەکان هەڵە بێت لە هەموو کاتێکدا. ئەم پێویستییە پۆلێنکراوە بوو بە بنچینەی هەموو یاسا ئەخلاقییەکانی کانت.

1. ویستی چاکە؛ کانت بڕوای وابوو تاکە شتێک کە بەڕاستی بەبێ هیچ سەلماندنێک باشە بریتییە لە ویستی چاکە. واتا هەبوونی نیاز بۆ ئەنجامدانی کاری چاکە، ئەگەر کردارەکانیش دەرەنجامێکیباشیان نەبێت بەڵام نیازی لە ئەنجامدانی کارەکەدا باش بووبێت، لە ڕووی ئاکارەوە کانت بە کەسێکی باشی دادەنا.

2. سەربەخۆیی؛ کانت بڕوای وابوو کە مرۆڤ توانای بیرکردنەوەیەکی ژیرانە و بڕیاردانی ئاکارییانەی هەیە، گەر ئەمەشە لە بوونەوەرەکانی تر جیای دەکاتەوە، و بەم توانایەی دەگوت سەربەخۆیی. بەپێی هزری کانت، پێویستە هەڵبژاردنە ئاکارییەکانمان لەسەر بنچینەی هۆکارەکانی خۆمان بێت، نەک کوێرانە شوێن کۆمەڵێک یاسا بکەوین کە خەڵکی تر دایناون.

3. کانت و بەهای ئەخلاقی مرۆڤ؛ کانت جەختی لەوە کردەوە کە پێویستە بە ڕێزەوە مامەڵە لەگەڵ ئەوانی تردا بکەین و هەرگیز بۆ بەرژەوەندی خۆمان بەکاریان نەهێنین. ئەم بیرۆکەیە لەم بنەمایەدا کورتکراوەتەوە، “وەک ئامانج مامەڵە لەگەڵ خەڵکدا بکە نەک وەک ئامراز”. بە واتایەکی تر نابێت هەرگیز دەستکاری مرۆڤ بکرێت یان بەکاربهێنرێت بۆ گەیشتن بە ئامانجە تایبەتەکانمان.

4. ئه‌قڵانییەت و مەعریفە؛ کانت بەشدارییەکی بەرچاوی لە فەلسەفەی زانیندا کردووە. ئەو ئاماژەی بەوەدا کە زانیارییەکانمان لەسەر بنەمای ئه‌قڵانییەتی ئێمە و چۆنیەتی پێکهاتەکردنی ئەزموونەکانمانە. ئەو پێی وابوو کە ئێمە لە مێشکماندا پۆلێن و چەمکی زگماکیمان هەیە کە یارمەتیدەرمانە لە تێگەیشتن لە جیهان. ئەو ئاماژەی بەوە دا کە زانینی ئێمە لەسەر جیهان تەنیا لەسەر بنەمای ئەزموونەکانمان نییە، بەڵکو لە چوارچێوەی ئه‌قڵمانەوە لە قاڵب دەدرێت. ئەم چوارچێوەیە لە پۆلێنە پێشوەختەکان پێکدێت، وەک کات و شوێن، کە پێکهاتە و مانا بۆ ئەزموونەکانمان دابین دەکەن. ئەو پێیوابوو کە زانین تەنیا ڕەنگدانەوەی پاسیڤی جیهانی دەرەکی نییە، بەڵکو ئه‌قڵیش بە شێوەیەکی چالاکانە بەشدارە لە پرۆسەی تێگەیشتن لێی. ئەم تیۆرییەی مەعریفە ناوی لێنرا ئایدیالیزمی زاڵ، کە پێیوایە زانین پەیوەندی بە شتەکانەوە نییە لە خۆیاندا، بەڵکو پەیوەندی بەو شێوازە هەیە کە بۆمان دەردەکەون.جەختکردنەوەی کانت لە سەر سرووشتی سوبژێکتیڤی زانین بەو مانایە بوو، کە ئەو بیرۆکەیەشی ڕەتکردەوە کە دڵنیایی تەنیا لە ڕێگەی ئه‌قڵەوە دەتوانرێت بەدەستبهێنرێت. بەڵکو جەختی لەوە کردەوە کە زانین هەمیشە لەسەر بنەمای هەردوو ئه‌قڵ و ئەزموونە و هۆشداریدا لەوەی بەبێ پرسیار هەریەکەیان قبوڵ نەکرێت.

سەرەڕای کاریگەری بەربڵاوی فەلسەفەی کانت بەدرێژایی ساڵان ڕووبەڕووی چەندین ڕەخنە بووەتەوە. بۆ نموونە هەندێک لە ڕەخنەگران دەڵێن کە جەختکردنەوەکانی لەسەر بیرکردنەوەی ئه‌قڵانی بەشێوەیەکی لە ڕادەبەدەر، ئەزموونی مرۆڤایەتی پشتگوێ دەخات.

سەرەڕای ئەم ڕەخنانە، فەلسەفەی کانت بەردەوامە لە داڕشتنی مشتومڕە هاوچەرخەکان لە بوارەکانی وەک میتافیزیک، زانستناسی و ئەخلاقدا. جەختکردنەوە لەسەر سەربەخۆیی “ئۆتۆنۆمی” تاک و گرنگی ئه‌قڵ بەردەوامە لە کاریگەری لەسەر فەلسەفەی هاوچەرخ و کارەکانی وەک بەشێکی گرنگ لە کانۆنی فەلسەفیدا دەمێنێتەوە. هەروەها هەندێک لە بیرمەندان ئاماژە بەوە دەدەن کە کانت بە شێوەیەکی کاریگەر جۆرێک لە تیۆری فەرمانی خودایی لەئەخلاقدا درووستکردووە، کە لە کۆمەڵگەی مەسیحی لوثەرنی خۆیدا بەناوبانگ بوو، تەنها ئەوە نەبێت کە خودای بە ژیری “ئەقڵ” جێ گرتەوە “و تەنانەت لەو کاتەشدا کەمێک خودای لە لایەکەوە گرت”. فەلسەفەی کانت سەلماندوویەتی کاریگەریەکی زۆری هەبووە. لێکبەستنی ئەزموونگەرایی و ئەقڵانیزمی ئەو لەو کاتەدا سەلماندی کە پێشکەوتنێکە و تیۆری ئەخلاقیەکەی تا ئەمڕۆش بەردەوام جێی بایەخە. کاریگەری کانت لە داڕشتنیەوەی قووڵ و وردی فەلسەفەی مۆدێرندایە ئەو پردی ئه‌قڵانیزم و ئەزموونگەرایی دروستکرد، لە ڕێگەی ئیمپەراتیڤی کاتگۆرییەوە “پۆلبەندی سەرەکی یا پێویست”، ئەخلاقی پێناسەکردەوە و بناغەی فەلسەفەی ڕەخنەیی دانا. بیرۆکەکانی بەردەوامن لە داڕشتنی مشتومڕەکانی میتافیزیک، ئیپیستمۆلۆژی، فەلسەفەی ئەخلاقی و تیۆری سیاسی، ئەمەش وایکردووە ببێتە بەردی بناغەی بیری ڕۆشنگەری و هێزێکی بەردەوام لە فەلسەفەی هاوچەرخدا.

پۆستی پێشوو

ئاینده‌ی سوریا

پۆستی داهاتوو

گۆرانی و مۆسیقای کوردی لەسەردەمی عوسمانیەکان

خدیجە ئەسکەندەر

خدیجە ئەسکەندەر

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

جادوو، ئایین و ژن
کولتوور و مرۆڤسازی

جادوو، ئایین و ژن

ئه‌یلول 30, 2025
8
زانکۆ لە ئاسۆی سی ساڵی داهاتوو
کولتوور و مرۆڤسازی

زانکۆ لە ئاسۆی سی ساڵی داهاتوو

ئه‌یلول 18, 2025
62
نواندنەوەی مانای جێندەر لە وێنەکانی باربارا کرۆگێر
کولتوور و مرۆڤسازی

نواندنەوەی مانای جێندەر لە وێنەکانی باربارا کرۆگێر

ئه‌یلول 10, 2025
47

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

ته‌مموز 2025
د س W پ ه ش ی
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  
« حوزەیران   ئاب »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە