• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
یه‌ك شه‌ممه‌, حوزه‌یران 1, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

  • شــیکار
    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

  • شــیکار
    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی هێــزی نەرم کولتوور و مرۆڤسازی

ڕه‌خنه‌ له‌ نێوان چاکسازی و داڕماندا

حەبیب ساڵحی لەلایەن حەبیب ساڵحی
تشرینی دووه‌م 30, 2023
لە بەشی کولتوور و مرۆڤسازی
0 0
A A
ڕه‌خنه‌ له‌ نێوان چاکسازی و داڕماندا
0
هاوبەشکردنەکان
42
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

“دونیای گێرانه‌وه‌ی به‌ختیار عه‌لی و ڕێگه‌ی مامناوه‌ندی”

“پێشه‌کی”

دیاریکردنی ڕه‌گ و ڕیشه‌ی وشه‌ی ڕه‌خنه‌، ڕه‌نگه‌ وه‌کوو چه‌مک و ده‌سته‌واژه‌ی زه‌ق و کارپێکراو بگه‌ڕێنرێته‌وه‌ بۆ ئه‌ورووپای سه‌رده‌می ڕینیسانس(سه‌ده‌ی 14 بۆ 16) و ڕۆشنگه‌ری(سه‌ده‌ی 17 و 18 زاینی) که‌ دواتر له‌ ده‌قه‌ فه‌لسه‌فییه‌کانی ئیمانیۆل کانتدا زیاتر له‌ هه‌موو که‌سێک قووڵایی و جێگه‌ی خۆی په‌یدا کرد. به‌مانای گشتی ڕه‌خنه‌ ده‌په‌رژێته‌ سه‌ر لێکدانه‌وه‌ و هه‌ڵسه‌نگاندنی هه‌ر شتێکی وه‌کوو بڵاڤۆک یان گۆڤارێک، خزمه‌تگوزارییه‌کانی ڕێکخراو یان دیارده‌یه‌ک، فیلمێک، یارییه‌کی ڤیدیۆیی، مۆسیقایه‌ک (هه‌ڵسه‌نگاندنی ئاوازێک له‌ ڕووی مۆسیقاییه‌وه‌) یان هه‌ڵسه‌نگاندن و لێکدانه‌وه‌ی کتێبێک، وشه‌ی ڕه‌خنه‌ له‌ مانای وشه‌ و ڕه‌چه‌ڵه‌کی مانایی وشه‌که‌دا به‌ مانای لێک هه‌ڵاواردنی ڕاست له‌ هه‌ڵه‌ یان خه‌وشدار له‌ بێخه‌وشه‌. به‌ ده‌ربڕینێکی دیکه‌، ڕه‌خنه‌ به‌ واتای هه‌ڵسه‌نگاندن و کێشانه‌کردنی شتێک یان دیارده‌یه‌ک دانانێتی له‌ خشته‌ی دوو ده‌سته‌ی ته‌ندروست و ناته‌ندروسته‌وه‌. بێگومان ڕه‌خنه‌ یه‌کێک له‌ ده‌سکه‌وته‌ هه‌ره‌ زێڕینه‌کانی مێژووی مرۆڤایه‌تی هه‌ژمار ده‌کرێت و هه‌موو ئه‌و پێشکه‌وتنانه‌ی مرۆڤ له‌ هه‌موو سه‌رده‌مه‌کاندا به‌ شێوه‌یه‌ک له‌ شێوه‌کان به‌ چاوساغی ڕه‌خنه‌ و له‌ ژێر تیشکی ئیلهام و ڕچه‌شکێنیی و حیکمه‌تی ئه‌م کرداره‌ بووه‌.

ده‌بێ سه‌رنجی ئه‌م بابه‌ته‌ بده‌ین که‌ ڕه‌خنه‌ یان ڕه‌خنه‌گری کردار یان ده‌سته‌واژه‌یه‌ک نییه‌ تایبه‌ت به‌ دونیای ئه‌ده‌ب و هونه‌ر ئه‌گه‌رچی زیاتر له‌م بوارانه‌دا خۆی ده‌ربڕیوه‌ و ئامانج و ده‌سکه‌وته‌کانی فورموله‌ کردووه‌. وه‌کوو له‌ سه‌ره‌وه‌ تیشکم خسته‌ سه‌ری ڕه‌خنه‌ لانیکه‌م وه‌کوو کردارێک جیدی و چه‌مکێکی کاریگه‌ر له‌ سه‌رده‌می ڕینیسانس و قۆناغی چاکسازیی و ڕیفۆرمی ئایینی له‌ ئه‌ورووپادا زیاتر ده‌رکه‌وت و له‌ ڕۆشنگه‌ریدا و له‌سه‌ر ده‌ستی کانت گه‌یشته‌ ترۆپکی قووڵبوونه‌وه‌ و تیۆریزه‌ کردن و له‌ قۆناغه‌کانی دواتریشدا پاش سه‌رهه‌ڵدانی نازیزم و شه‌ڕه‌ جیهانییه‌کانی له‌سه‌ر ده‌ستی فرانکفۆرتییه‌کانی ڕه‌هه‌ندی دیکه‌ی وه‌رگرت و تا ئێسته‌ش وه‌کوو یه‌کێک له‌ تێڕوانین و ڕیبازه‌ ڕێنیشانده‌ر و ئیلهامبه‌خشه‌کان له‌ هه‌موو ساحه‌کانی مه‌عریفه‌ و زانستی مرۆییدا ده‌بینرێت و به‌کار ده‌هێنریت. ده‌توانین بڵێین که‌ وشه‌ی ڕه‌خنه‌ و ڕه‌خنه‌کردن چ وه‌کوو تێڕوانینێکی ڕه‌خنه‌یی ڕاسته‌قینه‌ و چ وه‌کوو به‌کارهێنانێکی ئامرازیانه‌ی ئه‌م چه‌مکه‌ له‌ ئێستادا هه‌موو دونیای ته‌نیوه‌، هه‌ر له‌ ئیسلامی و ئایینییه‌کانه‌وه‌ بگره‌ تاکوو ڕۆشنبیر یان که‌سێکی بازاڕی و ته‌نانه‌ت به‌شێک له‌ خه‌ڵکی ئاساییش به‌کاری ده‌هێنن، هۆکاری ئه‌وه‌ی که‌ بۆچی به‌کارهێنانی ئه‌م وشه‌یه‌ یان ئه‌م چه‌مکه‌ هێنده‌ به‌ربڵاو بووه‌ته‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ به‌هێزبوونی ئه‌م گوتاره‌ له‌ ئاستی دونیا و ڕه‌نگدانه‌وه‌ی له‌ ناو گوتاره‌ فیکری و هونه‌ری و میدیاییه‌کان و به‌تایبه‌تی کارامه‌یی و کاریگه‌ریی‌ شارستانی و ڕزگارکه‌رانه‌که‌ی ڕه‌خنه‌ له‌ ئاستێکی به‌ربڵاودا.

ده‌بێت سه‌رنجی ئه‌مه‌ش بده‌ین که‌ ڕه‌خنه‌ په‌یوه‌ندییه‌کی ڕاسته‌وخۆ و نه‌پساوه‌ی له‌گه‌ڵ چه‌مکی گوماندا هه‌یه‌ و گومانیش ده‌روازه‌ و کڵاوڕۆژنه‌ی ڕاسته‌قینه‌ی بیرکردنه‌وه‌یه‌، ڕه‌خنه‌ به‌م ئاڕاسته‌ و ڕێچکه‌یه‌ و له‌ سۆنگه‌ی گومان و بیرکردنه‌وه‌ هه‌نگاوهاوێشتنی بوێرانه‌ و ژیرانه‌یه‌ له‌ ڕێگه‌ی چه‌مکداڕێژی و خه‌سارناسی بۆ باشترکردنی دۆخێک یان چاکسازی و گۆڕانی دۆخێک.

“ڕه‌خنه‌ له‌ کۆمه‌ڵگای نه‌ریتی”

ڕاسته‌ ڕه‌خنه‌ له‌ کۆمه‌ڵگاکانی ڕۆژهه‌ڵات و کولتووره‌ نه‌ریتگه‌راکاندا پێشینه‌ و پێگه‌یه‌کی ڕێزلێگیراوی نییه‌ و ئه‌وه‌نده‌ وه‌کوو بۆڵه‌بۆڵ و گاره‌گارێک ده‌بینرێت، هێنده‌ وه‌کوو جۆره‌ تێڕامان و قووڵبوونه‌وه‌ و ئیراده‌یه‌ک بۆ چاککردن و چاره‌سه‌ری نابینرێت. وه‌کوو ده‌گێڕنه‌وه‌ ڕه‌خنه‌ له‌ زمانی کوردیدا به‌ واتای درز و شه‌قی بچووکه‌ که‌ ده‌که‌وێته‌ نێو شتێک و ئه‌و شته‌ یان ده‌بێت به‌ دوو شت و ده‌بێت بڵێین شه‌ق و درزه‌که‌ ده‌که‌وێته‌ نێوان دوو شت یان ئه‌م شه‌ق و درزه‌ پته‌وی و دانه‌بڕاوه‌یی زیاتری ئه‌و دیارده‌یه‌ ئاشکرا ده‌کات و به‌ ئێمه‌ ده‌ڵێت ده‌بێت ئه‌م درز و شه‌قه‌ به‌ شیوه‌یه‌ک له‌ شێوه‌کان دابخرێت و کیپ و کپ بکرێته‌وه‌. ئه‌گه‌ر له‌م لێکدانه‌وه‌ زمانی و ده‌سته‌واژه‌ییه‌وه‌ بێینه‌ ناو ماناداڕێژیی کۆمه‌ڵگا و زه‌ینییه‌تی کوردی بۆ ڕه‌خنه‌ ئه‌وا بۆمان ده‌رده‌که‌وێت به‌ مانا گشتییه‌که‌ی ڕه‌خنه‌ وه‌کوو ئیراده‌ و هه‌وڵێکی ئه‌رێنی بۆ چاکسازی یان هه‌ر جۆره‌ گۆڕانێک به‌ره‌و پێشکه‌وتن چاو لێ نه‌کراوه‌ و ئه‌مه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و مه‌کینه‌ زه‌ینییه‌ی که‌ له‌ کۆمه‌ڵگا نه‌ریتسالار و سونه‌تییه‌کاندا له‌ ژێر کاریگه‌ریی ئایین و به‌ها کولتوورییه‌کان ڕۆڵ ده‌گێڕێت.

وه‌کوو له‌ به‌شی پێشه‌کیدا وتم ڕه‌خنه‌ هاوکات هه‌ڵگری گومان و بیرکردنه‌وه‌یه‌ و پێکهاته‌ چه‌قبه‌ستووه‌ نه‌ریتگه‌راکان به‌ ئاسانی ئه‌مه‌ قبووڵ ناکه‌ن. هه‌ر بۆیه‌ له‌گه‌ڵ هاتنی ڕه‌خنه‌ بۆ گوتاری ئه‌قڵانی و ڕۆشنبیریی کوردی به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی توندئاژۆ و ڕه‌د و ته‌کفیریش زیاتر ده‌رکه‌وت، بۆیه‌ باسی ئه‌م زاراوانه‌ وه‌کوو ته‌کفیر و حوکمدان ده‌که‌ین، چونکه‌ ئایین سه‌رپشکی پاراستنی به‌ها ئه‌زه‌لییه‌کان و کۆڵه‌که‌ نه‌گۆڕه‌کانه‌ و هیچ ڕه‌خنه‌یه‌ک له‌م ڕوانگه‌یه‌وه‌ که‌ هه‌ڵگری گومان بێت قابیلی قبووڵ نابێت و به‌و شێوه‌ سه‌رپه‌ڕانه‌یه‌ ڕه‌ت ده‌کرێته‌وه‌. خودی ئه‌م دۆخه‌ وای کرد که‌ ئه‌و شته‌ی له‌ وڵاتانی موسڵمان و عه‌ره‌بی له‌ ژێر ناوی ڕۆشنبیریی دینی ده‌ناسرێت په‌ره‌ نه‌ستێنێت و پێکهاتی سه‌له‌فیی ئایینیی له‌ کوردستان له‌گه‌ڵ هه‌موو به‌رکه‌وتنێکیدا له‌گه‌ڵ گوتاری عه‌لمانی و سیکولاریزم ڕۆژ دوای ڕؤژ زیاتر شیر و شمشێره‌کانی تیژ بکاته‌وه‌، ئێسته‌ش له‌م هاوکێشه‌یه‌دا ئێمه‌ هه‌ر له‌گه‌ڵ جۆره‌ قه‌یرانێک ڕووبه‌ڕووین، قه‌یرانی ڕه‌تکردنه‌وه‌ و تۆمه‌تبارکردنی به‌ها و چوارچێوه‌ باوه‌ڕییه‌کانی یه‌کدی و دواتر به‌شێوه‌ی سرووشتی و وه‌کوو لێکه‌وته‌ی ئه‌م دۆخه‌ به‌رهه‌مهاتنی گوتاری جنێوئامێز و بێڕیزیکه‌رانه‌ و کوشتنی دیالۆگ ده‌بێت ئه‌مه‌شمان له‌بیر بێت که‌ ئه‌رکی سه‌ره‌کیی ڕه‌خنه‌ دروستکردنی دیالۆگیشه‌، دیالۆگێک که‌ وه‌کوو پردێک بۆ گواستنه‌وه‌ی بیرکردنه‌وه‌ و گومان بجووڵێته‌وه‌، شکڵنه‌گرتنی دیالۆگێکی کارا و سازێنه‌ر له‌ ئاسته‌ جۆراوجۆره‌کانی دانوستانی گوتاره‌کان له‌ کوردستان خۆی په‌یوه‌ندیی ڕاسته‌وخۆی له‌گه‌ڵ به‌رهه‌مهاتنی ئه‌و ئاسته‌ له‌ گوتاری ته‌شهیر و جنێو و شکاندن هه‌یه‌ و ئه‌مه‌ ڕاستییه‌کی تاڵه‌ که‌ ناتوانین حاشای لێ بکه‌ین.

هه‌ر بۆیه‌ نه‌ ده‌توانین بڵێین دیالۆگی نێوان ئایین و عه‌لمانییه‌ت سه‌رکه‌وتوو بووه‌ و نه‌ دانوستان و دیالۆگی نێوان مارکسیزم و عه‌لمانیه‌ت یان مارکسیزم و ئایین له‌ لایه‌کی دیکه‌وه‌، بمانه‌وێ و نه‌مانه‌وێت به‌ ڕێژه‌یه‌کی زۆر ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی ئه‌م گوتارانه‌ به‌ر له‌وه‌ی زه‌مینه‌سازی به‌دیهاتنی چه‌مک و زاراوه‌ی نوێ بۆ لێکتێگه‌یشتن و ڕه‌خنه‌هه‌ڵگرتن بێت سواغده‌ری شمشێری ڕق و قین به‌ نیسبه‌ت یه‌کتری بووه‌، ڕه‌نگه‌ هه‌ر به‌م هۆکاره‌شه‌ ئێمه‌ له‌ ئاسته‌ سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تی و شارییه‌که‌شیدا له‌ دۆخێکی په‌رتکراو و له‌ته‌له‌تبوو و دابه‌شکراودا ده‌ژین. بۆیه‌ ده‌شیت بزانین ڕه‌خنه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌رچاوه‌ مه‌عریفی و فیکرییه‌ ڕه‌سه‌نه‌کانی خۆی نه‌ک ته‌نها بۆ بابه‌ت ئه‌ده‌ب و هونه‌ر یان کۆمه‌ڵگا، ڕه‌خنه‌ خاوه‌نی میتۆدۆلۆژی و تێرمه‌کانی تایبه‌ت به‌ خۆیه‌، هه‌ر وه‌ک چۆن هه‌ر بابه‌تێک ناکرێت ڕه‌خنه‌ی له‌سه‌ر بکه‌ین، هه‌ر ڕه‌خنه‌یه‌کیش ناشێت ناوی ڕه‌خنه‌ی له‌سه‌ر دابنێین. ڕه‌خنه‌یه‌ک که‌ پشتئه‌ستوور نه‌بێت به‌ ئارگۆمێنت و ده‌سته‌واژه‌ی شیکارانه‌ و هه‌ڵسه‌نگاندنی ئاوه‌زمه‌ندانه‌ و زانستی ئه‌وه‌ ده‌چێته‌ خانه‌ی سه‌لیقه‌ و حه‌زی تاکه‌که‌سییه‌وه‌ و به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئه‌مه‌ش نابێت فه‌رز بکرێت به‌ سه‌ر حه‌شیمه‌تێکی که‌م یان زۆر له‌ خوێنه‌ران یان به‌رده‌نگاندا

“ئه‌ده‌بی کوردی و نووسه‌رانی”

پێویست به‌ گوتن ناکات، ئه‌ده‌بی کوردی ڕۆڵێکی بنه‌ڕه‌تی و جه‌وهه‌ری له‌ دروستکردنی شوناسی کوردی و پته‌وکردنی داهاتووی شوناسی کوردی بۆ هه‌میشه‌ گێڕاوه‌ و ده‌گێڕێت، ئه‌گه‌ر له‌ ئاسته‌ سیاسییه‌که‌یدا شوناسی کوردی به‌نده‌ به‌ کیانێکی سیاسی و جوگرافی و ئابوورییه‌وه‌ ئه‌وا له‌ ئاسته‌ ئه‌ده‌بییه‌که‌یدا شوناسی کوردی به‌ ڕاده‌ی خۆی دره‌وشاوه‌ته‌وه‌ و بووه‌ به‌ گێره‌ره‌وه‌ و ده‌نگبێژی دونیای مرۆڤی کورد، کاتێک ده‌ڵێم مرۆڤی کورد واته‌ هه‌م بوونه‌وه‌رێک وه‌کوو مرۆڤ و هه‌م فۆرمێک له‌م بوونه‌وه‌ر و مرۆڤه‌ له‌ چوارچێوه‌یه‌ی کۆمه‌لیک به‌های دیاریکراوی کولتووری و زمانی وکۆمه‌ڵایه‌تی به‌ناوی نه‌ته‌وه‌ی کورد. ئه‌ده‌بی کورد له‌ ڕێگه‌ی ئه‌حمه‌دی خانی و مه‌لای جزیری و..هتد به‌یت و باوه‌ کوردییه‌کانه‌وه‌ و زیاتر له‌ ڕێگه‌ی کونسوڵی وڵاتانی ڕۆژئاوایی و ڕؤژهه‌ڵاتناسانه‌وه‌ له‌ مێژه‌ ڕۆشتوه‌ته‌ دونیای ڕۆژئاواوه‌ به‌ڵام له‌ سه‌رده‌می ئێستاماندا ڕه‌نگه‌ ناوه‌ هه‌ر دیاره‌کانی ئه‌ده‌بی ئێمه‌ له‌ سه‌ده‌ی بیسته‌مدا مامۆستا شیرکۆ بێکه‌س و کاک به‌ختیار عه‌لی بن. هه‌ر کام له‌م دوو شاعیر و نووسه‌ره‌ وه‌کوو پردێک دونیای خه‌ون و خه‌یاڵ و ئازاره‌کانی مرۆڤی کوردیان گواستووه‌ته‌وه‌ بۆ جیهانی ڕۆژئاوا، ڕه‌نگه‌ بوونی ئه‌م دوو که‌سایه‌تییه‌ گه‌وره‌یه‌ به‌ ڕاده‌ی بوونی شۆڕشه‌ کوردییه‌کان له‌ سه‌رتاپای سه‌ده‌ی بیسته‌مدا ڕۆڵی له‌ ناساندنی شوناس و پته‌وکردنی زمان و کیان و کو‌لتووری کورد هه‌بووبێت و له‌ داهاتووشدا هه‌یه‌تی.

ساڵانێکه‌ مشتومڕ و ده‌مه‌قاڵه‌یه‌ک هه‌یه‌ که‌ گوایه‌ ڕه‌خنه‌ی کوردی بوونی نییه‌ و هه‌یه‌ و ده‌بێ چ بکه‌ین که‌ ئه‌م ڕه‌خنه‌یه‌ هه‌بێت و هه‌تا دوایی، له‌گه‌ڵ ئه‌م باسانه‌ش که‌ زیاتر له‌ ده‌ ساڵێکه‌ ده‌کرێت، ئێمه‌ هه‌م ده‌قی ڕه‌خنه‌یی میتۆدیک و زانستی ده‌بینین و هه‌م ده‌قی سه‌لیقه‌یی ره‌خنگه‌رانه‌ که‌ هه‌ر دوکیان تایبه‌تمه‌ندی و پێگه‌ی خۆیان هه‌یه‌، به‌ڵام باسێک که‌ له‌م ڕۆژانه‌ له‌سه‌ر نووسین و ڕۆمانه‌کانی کاک به‌ختیار هاته‌ ئاراوه‌ و تۆڕه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کانی ته‌نییوه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی ئه‌م هێڵه‌ گشتیانه‌ بوو واته‌ فۆرمێک له‌ ڕه‌خنه‌گرتن بوو، به‌ڵام ڕه‌خنه‌گرتنێک که‌ سه‌رپه‌ڕانه‌ و ڕه‌هابینانه‌ بوو و بێگومان ڕه‌خنه‌یه‌ک که‌ له‌سه‌ر ئاوه‌ها تێڕوانینێک هه‌ڵچنرابێت هه‌ڵگری تایبه‌تمه‌ندیی خه‌ستی سه‌لیقه‌یی و شه‌خسیشه‌، ئێمه‌ ساڵانێکه‌ کاک به‌ختیار ده‌خوێنینه‌وه‌ و له‌ ڕۆژئاواش به‌ ڕاده‌ی خۆی توانیویه‌ له‌م ساڵانه‌ بناسرێت و خه‌ڵاته‌کانی نیلی زاکس و هێڵدا دۆمین نموونه‌ی ئه‌م پێشڤه‌چوون و سه‌رکه‌وتنه‌ن، به‌ڵام به‌دڵنیاییه‌وه‌ هاوکات ئه‌مه‌ به‌و مانایه‌ نییه‌ که‌ ئێمه‌ ڕه‌خنه‌ نه‌گرین له‌ دونیای کاک به‌ختیار و فۆرم و شیوازی گێڕانه‌وه‌ی، به‌ڵام پرسیار ئه‌وه‌یه‌ ڕه‌خنه‌ ده‌بێت چۆن بگیرێت و له‌وه‌ش گرینگتر ده‌بێ بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ سه‌ره‌تای باسه‌که‌مان که‌ ڕه‌خنه‌ چییه‌ له‌ گوتاری فیکری و مه‌عریفیی ئێمه‌دا؟

ڕه‌خنه‌ هه‌ر پێناسه‌یه‌کی هه‌بێت به‌ده‌ر نییه‌ له‌و چه‌مکانه‌ی گومان و بیرکردنه‌وه‌ و گۆڕان و چاکسازی که‌ له‌سه‌ره‌وه‌ تیشکم خسته‌ سه‌ری، به‌ڵام هاوکات ده‌بێت له‌سه‌ر ئه‌مه‌سش بوه‌ستین که‌ ئه‌م چه‌مکانه‌ چۆن فورموله‌ ده‌کرێن په‌یوه‌ست به‌ ده‌قێک یان دیارده‌ و نووسه‌ر و هه‌ر شتێک که‌ به‌رهه‌می ژین و بوونی ناو کۆمه‌ڵگای مرۆییه‌؟ واته‌ کاتێک من له‌سه‌ر به‌ختیار عه‌لی قسه‌ ده‌که‌م ده‌شێت چۆن و له‌سه‌ر چی قسه‌ بکه‌م؟ بێگومان خالی یه‌که‌م ئه‌مه‌یه‌ که‌ به‌ختیار عه‌لی پانتایه‌کی به‌رینی له‌ دونیای نوسین و ئه‌ده‌ب و ڕۆشنبیریی ئێمه‌ داگیر کردووه‌، ئه‌گه‌ر سه‌رنج بده‌ین ده‌بینین که‌ ئه‌م نووسه‌ر و بیرمه‌نده‌ نه‌ک ته‌نها له‌ بواری ئه‌ده‌ب به‌ڵکوو له‌ بواری فیکر و مه‌عریفه‌ چه‌ندین به‌رهه‌می جیدیی وه‌کوو خوێنه‌ری کوشنده‌، ئیمان و جه‌نگاوه‌رانی، چیژی مه‌رگدۆستی، ئاوڕه‌که‌ی ئۆرفیۆس و…هتد هه‌یه‌ و تێده‌گه‌ین که‌ به‌رهه‌مه‌ هزرییه‌کانی به‌ که‌مترین حاڵه‌ت ئاوڕیان لێ دراوه‌ته‌وه‌ و خودی ئه‌مه‌ ئیشکالییه‌تێکه‌ له‌ تێڕوانین و گوتاری ڕه‌خنه‌گرانه‌ی کوردیدا، له‌ ئاسته‌ ئه‌ده‌بییه‌که‌شیدا به‌رده‌وام یه‌ک سیفه‌ت ده‌خرێته‌ پاڵ به‌ختیار که‌ ئه‌و درێژه‌دادڕی و زۆربڵێیی ده‌کات و ته‌وسیفی له‌ ڕۆمانه‌کانیدا زۆره‌، ئه‌مه‌ ده‌کرێت ره‌خنه‌یه‌کی به‌جێ بێت، به‌ڵام هاوکات ده‌بێت ئه‌مه‌ش بپرسین ئایا ته‌وسیف و درێژه‌دادڕی هه‌میشه‌ خاڵی لاواز و نوقسانی ده‌قێکه‌؟

ئه‌گه‌ر دان به‌مه‌شدا بنێین که‌ به‌ڵێ ئه‌مه‌ یه‌کێک له‌ خاڵه‌ لاوازه‌کانی نووسینی و گێرانه‌وه‌ی ڕۆمانه‌کانی به‌ختیار عه‌لییه‌ و پێشوازی به‌رده‌نگ و نووسه‌ر و ڕه‌خنه‌گرانی ڕۆژئاوایی و ئێرانی و عه‌ره‌ب به‌ هیچ دابنێین، ئایا ئه‌مه‌ ده‌بێته‌ هۆی ئه‌وه‌ی که‌ ئێمه‌ هه‌موو هه‌وڵ و گێڕانه‌وه‌ی به‌ختیار عه‌لی ڕه‌ت بکه‌ینه‌وه‌ و زه‌ڕبی سیفری که‌ین؟ ئایا به‌ ناوی ئه‌مه‌ی که‌ “ڕه‌خنه‌ ده‌بێت زبر بێت تا کاریگه‌ریی هه‌بێت” ئێمه‌ بۆمان هه‌یه‌ به‌ تێڕوانینێکی سه‌رپه‌ڕانه‌ی ڕه‌ش و سپییه‌وه‌ و به‌ پێوه‌رێکی ڕه‌هاوه‌ دانیشین و له‌سه‌ر دونیای نووسه‌رێک و توانا و گێڕانه‌وه‌کانی حوکم ده‌رکه‌ین؟ ئایا ئه‌مه‌ ده‌چێته‌ قاڵبی ڕه‌خنه‌وه‌ یان حوکمی شه‌خسی و تاکه‌که‌سییه‌وه‌؟ ئێمه‌ له‌م کۆمه‌ڵگایه‌دا که‌ به‌هۆکاری زۆری مێژوویی و سیاسی هێشتا له‌ حاڵه‌تانی که‌مدا تاقه‌تی دوو قسه‌ی یه‌کترمان هه‌یه‌ له‌ ناو پاس و ته‌کسیدا، ئایا ڕه‌وایه‌ به‌ شمشێری ڕه‌خنه‌ی ڕادیکاڵ و کاریگه‌ر هه‌موو دونیای نووسه‌ر یان هونه‌رمه‌ندێک له‌توپه‌ت بکه‌ین؟ وه‌ڵامدانه‌وه‌ به‌م پرسیارانه‌ ده‌بێت هه‌ڵگری ڕۆحیه‌تێکی زانستی و دوور له‌ پێشداوه‌ری و هه‌ر جۆره‌ هه‌ڵچوون و تایبه‌تمه‌ندیی سه‌لیقه‌یی به‌رته‌سک بێت، هیچ نووسه‌رێک له‌ پله‌ی که‌ماڵ و ئایدیاڵدا نییه‌.

ئێمه‌ ڕه‌خنه‌ی نووسه‌رانی پێشوومان ده‌که‌ین بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌ده‌به‌که‌مان له‌سه‌ر ده‌ستی نووسه‌رانی گه‌نجی دواڕۆژ و داهاتوومان زیاتر بده‌ره‌وشێته‌وه،‌ به‌ڵام ئایا بۆمان هه‌یه‌ هه‌موو دونیای گێرانه‌وه‌ و که‌سایه‌تی و سومعه‌ی نووسه‌رێک له‌ ژێڕ ناوی ڕه‌خنه‌ی ڕادیکاڵ بده‌ینه‌ به‌ر لێدان و به‌ خه‌مساردییه‌وه‌ وا قسه‌ بکه‌ین که‌ گوایه‌ که‌س مه‌عریفه‌یه‌کی له‌ ئێمه‌ به‌رزتر و باڵاتری پێ نییه‌، ڕێگه‌ی تێپه‌ڕین له‌م ڕه‌خنه‌ سه‌رپه‌ڕانه‌ و هاوکات په‌ڕینه‌وه‌ له‌ دونیای بێگه‌رد و به‌هه‌شتی ده‌روێشانی چه‌قۆوه‌شینی کاک به‌ختیاریش ڕێگه‌یه‌کی مامانوه‌ندییه‌، بۆ ده‌رچوون له‌م دوالیزمه‌ی ڕه‌ت و ئینکار له‌ لایه‌ک و ستایش و په‌رستش له‌ لایه‌کی دیکه‌وه‌، ڕێک وه‌کوو ئه‌و پێکهاته‌ی که‌ له‌ سه‌ر دۆخی سیاسیماندا زاڵه‌، ڕێگه‌ی ماماناوه‌ندی زۆر ئاسانه‌ و هاوکات سه‌ختیشه‌، ڕیگه‌ی مامناوه‌ندی واته‌ دیاریکردنی تایبه‌تمه‌ندی و لاوازییه‌کانی هه‌ر ده‌قێک و هاوکات خاڵه‌ دره‌وشاوکانی و هه‌ڵوێسته‌ له‌سه‌ر بۆچی و له‌به‌رچییه‌کانی ئه‌م تایبه‌تمه‌ندییانه‌ و خسته‌نڕووی پێشنیاره‌کان‌، به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ کولتووری ئێمه‌ وا ده‌زانێت ڕێگای دوور و سه‌خت هه‌میشه‌ داهات وبه‌رهه‌می باشتری پێشکه‌ش ده‌کات، ڕێگا ئاسانه‌که‌ پشتگوێ ده‌خات، ڕه‌نگه‌ ئه‌مه‌ به‌شێک تایبه‌تمه‌ندیی کو‌لتووری ئایینی و گوتاری مارکسیی له‌ ده‌یه‌کانی پێشووتر بووبێت که‌ ئێسته‌ش له‌ قه‌واره‌ی دوالیزمی ڕه‌ت و ئینکار و په‌سه‌ندکران و په‌رستشدا ئیش ده‌کات، ڕێگه‌ی مامناوه‌ندی ئه‌و ڕاسته‌ڕێیه‌ ناوبڕه‌یه‌ که‌ له‌م گه‌ڕه‌لاوژێ و ته‌شهیر و کاتکوشتنه‌ ده‌ربازمان ده‌کات.

پۆستی پێشوو

دەرچوون لە ئێراق: بەشی 74

پۆستی داهاتوو

هەڵوەشانەوەی حەلبوسی

حەبیب ساڵحی

حەبیب ساڵحی

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

دەروونناسیی ناسنامەی نەتەوەیی
کولتوور و مرۆڤسازی

دەروونناسیی ناسنامەی نەتەوەیی

ئایار 29, 2025
26
ئایا مێژوونووس دەتوانێت بێ لایەن بێت؟
کولتوور و مرۆڤسازی

ئایا مێژوونووس دەتوانێت بێ لایەن بێت؟

ئایار 26, 2025
23
کاریگەری سیستەمی پاداشت لەسەر فەرمانبەران
کولتوور و مرۆڤسازی

کاریگەری سیستەمی پاداشت لەسەر فەرمانبەران

ئایار 13, 2025
49

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

تشرینی دووه‌م 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
27282930  
« تشرینی یەکەم   کانونی یەکەم »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە