• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
هه‌ینی, تشرینی یه‌كه‌م 3, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی ئــاسـایشی نەتەوەیی

ته‌عریبی خانه‌قین، هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌ نه‌بڕاوه‌

بارام سوبحی لەلایەن بارام سوبحی
شوبات 8, 2023
لە بەشی ئــاسـایشی نەتەوەیی
0 0
A A
ته‌عریبی خانه‌قین، هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌ نه‌بڕاوه‌
0
هاوبەشکردنەکان
6
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

له‌ سنوری‌ قه‌زای‌ خانه‌قین (238) گوند راگوێزراوه‌، ژماره‌ی‌ دانیشتوانی ئه‌و گوندانه‌ (53479) كه‌سه‌. هه‌روه‌ها (38439) دۆنم زه‌وی‌ له‌ خانه‌قین ته‌عریب كراوه‌. نوسه‌رێك ده‌ڵێت: ئه‌گه‌ر حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان چاره‌سه‌ری‌ به‌په‌له‌ بۆ ئه‌م ناوچه‌یه‌ نه‌دۆزێته‌وه‌، په‌له‌ نه‌كرێت له‌ جێبه‌جێكردنی‌ قۆناغه‌كانی‌ مادده‌ی‌ (140) ده‌ستوور، ئه‌وا رۆژ له‌ دوای‌ رۆژ رێژه‌ی‌ كوردی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ كه‌متر ده‌بێته‌وه‌‌و مۆركی‌ كوردێتی‌ ناوچه‌كه‌ به‌ره‌و نه‌مان ده‌چێت‌و ده‌بێته‌ ناوچه‌یه‌كی‌ ناكوردستانی‌ وه‌كو شاری‌ موسڵ.

كتێبی‌ (ده‌رباره‌ی‌ راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناوچه‌ی‌ خانه‌قین)، له‌ نوسینی‌ (ره‌حیم حه‌مید عه‌بدولكه‌ریم)، كۆمه‌ڵه‌ی‌ روناكبیری‌‌و كۆمه‌ڵایه‌تی‌ كه‌ركوك له‌ ساڵی‌ (2014) له‌دوو توێی‌ (170) لاپه‌ڕه‌دا چاپ‌و بڵاوی‌ كردۆته‌وه‌. كتێبه‌كه‌ له‌ چوار به‌ش پێكهاتوه‌. به‌شی‌ یه‌كه‌م كورته‌یه‌ك ده‌رباره‌ی‌ مێژوی‌ راگواستن‌و ته‌عریب له‌ كوردستان، به‌شی‌ دوه‌م راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناوچه‌ی‌ خانه‌قین، به‌شی‌ سێیه‌م: راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌كانی‌ جه‌له‌ولاو سه‌عدییه‌، به‌شی‌ چواره‌م راسپارده‌و پێشنیاره‌كان.

له‌باره‌ی‌ ئامانج له‌ نوسینی‌ ئه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌، نوسه‌ر ده‌ڵێت: ئه‌وه‌ی‌ زۆرتر مه‌به‌ستم بووه‌ له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌دا بیخه‌مه‌ڕوو، ئه‌وه‌یه‌ به‌ به‌ڵگه‌و دیكۆمێنته‌وه‌ ته‌عریب‌و راگواستن له‌م سنوره‌ بسه‌لمێنم، چونكه‌ هێشتا چاره‌نوسی‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌ یه‌كلایی‌ نه‌بۆته‌وه‌و هێشتا سه‌ر به‌ حكومه‌تی‌ ئێراقه‌.

مێژوی ته‌عریب‌و راگواستن

له‌باره‌ی‌ مێژوی‌ راگواستن‌و ته‌عریب، نوسه‌ر ده‌ڵێت: پرۆسه‌ی‌ راگواستن‌و ته‌عریب هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای‌ دروستبوونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئێراقه‌وه‌ تاوه‌كو ئه‌مڕۆ بوونی‌ هه‌یه‌، به‌ڵام به‌ شێوه‌ی‌ جۆراوجۆر. به‌جۆرێك به‌گوێره‌ی‌ راپۆرته‌ فه‌رمییه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ ئێراق ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ دوو مانگی‌ هاوینی‌ (1978)دا (28) هه‌زار خێزان (نزیكه‌ی‌ 200 هه‌زار كه‌س)له‌ ناوچه‌ سنورییه‌كانه‌وه‌ راگوێزران. تاوه‌كو ساڵی‌ (1979) ژماره‌ی‌ راگوێزراوان له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان گه‌یشتۆته‌ (700) هه‌زار كه‌س، ئه‌و راگواستن‌و په‌لاماردانه‌ش (1222) گوندی‌ له‌ پارێزگاكانی‌ دیاله‌و سلێمانی‌‌ و هه‌ولێرو كه‌ركوك‌ و دهۆك‌ و موسڵ گرته‌وه‌. له‌ماوه‌ی‌ ساڵانی‌ (1987 و 1988)دا پێنج هه‌زار گوند راگوێزران.

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ خانه‌قین

ناوچه‌ی‌ خانه‌قین هه‌ر له‌ دێرزه‌مانه‌وه‌ زێدی‌ هۆزه‌ كوردییه‌كان بووه‌، زۆر به‌ده‌گمه‌ن‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ تاك‌و ته‌را خێزانی‌ عه‌ره‌ب وه‌كو ره‌وه‌ند به‌دوای‌ له‌وه‌ڕدا ده‌هاتنه‌ ناوچه‌كه‌. له‌ ساڵی‌ (1869) مه‌دحه‌ت پاشای‌ والی‌ به‌غدا خانه‌قینی‌ كرده‌ قه‌زاو خستیه‌ سه‌ر ولایه‌تی‌ به‌غدا. به‌هۆی‌ هه‌ڵكه‌وته‌ی‌ جوگرافی‌‌و بوونی‌ نه‌وت تیایدا، حكومه‌ته‌ یه‌ك له‌دوای‌ یه‌كه‌كانی‌ ئێراق ده‌ستیانكردوه‌ به‌ ته‌عریب‌و گۆڕینی‌ دیمۆگرافیاو دابڕینی‌ ناوچه‌كه‌و دانیشتوانی‌ له‌ كوردستان. به‌ نمونه‌ به‌ فه‌رمانی‌ مه‌لیك فه‌یسه‌ڵی‌ یه‌كه‌م چه‌ندین خێزانی‌ عه‌ره‌ب هێنراونه‌ته‌ چه‌ندین گوندی‌ ناوچه‌ی‌ (قوڵه‌) له‌ ده‌وروبه‌ری‌ خانه‌قین.

له‌دوای‌ روخانی‌ پاشایه‌تی‌‌و دروستبونی‌ كۆماری‌ ئێراق، له‌ كۆتایی‌ ساڵی‌ (1958)دا به‌گوێره‌ی‌ یاسای‌ ژماره‌ سی‌، ده‌یان هه‌زار دۆنم زه‌وی‌ موڵكی‌ هاوڵاتیانی‌ ناوچه‌كه‌ ده‌ستی‌ به‌سه‌رداگیرا، چه‌ندین جوتیاری‌ عه‌ره‌ب له‌ گونده‌كانی‌ ناوچه‌ی‌ قوڵه‌و گونده‌كانی‌ شێربه‌گ‌و نوری‌ ئه‌فه‌ندی‌ زه‌ویان پێدرا.

له‌ماوه‌ی‌ ساڵانی‌ (1973 و 1974)دا حكومه‌تی‌ ئێراق دانیشتوانی‌ گونده‌كانی‌ (قامیشه‌لان، سه‌یدبه‌رزو، ئه‌حمه‌دخان، كوێخا حه‌بیب، نامدار، عه‌لی‌ مورادبه‌گ، یوسف به‌گ، ده‌ربنجف، تۆڵه‌فرۆش) راگواست كه‌ كۆی‌ دانیشتوانی‌ هه‌موویان نزیكه‌ی‌ هه‌زار خێزان ده‌بوون.

له‌ چوارچێوه‌ی‌ به‌ فه‌رمیكردن‌و رووپۆشكردنی‌ یاسایی‌ پرۆسه‌كانی‌ راگواستن‌ و ته‌عریب، حكومه‌تی‌ ئێراق له‌ماوه‌ی‌ ساڵانی‌ (1980 – 2003) ده‌یان یاساو بڕیارو رێنمایی‌ ده‌ركرد، به‌گوێره‌ی‌ ئه‌و بڕیارانه‌ هه‌موو موڵك‌و زه‌وی‌‌و عه‌قاری‌ كوردانی‌ ناوچه‌كه‌ ده‌ستی‌ به‌سه‌رداگیرا‌و كران به‌ موڵكی‌ ده‌وڵه‌ت، له‌ تۆماره‌ فه‌رمییه‌كاندا وه‌كو گرێبه‌ست كراوه‌ به‌ ناوی‌ هه‌زاره‌ها عه‌ره‌بی‌ هاورده‌ی‌ (31) عه‌شیره‌تی‌ عه‌ره‌بی‌ ناوه‌ڕاست‌و خواروی‌ ئێراق. به‌نمونه‌ له‌لایه‌ن (500) خێزانی‌ هۆزی‌ (كه‌ره‌وی‌)یه‌وه‌ (24) گوند داگیركرا، هه‌ر خێزانێك سی‌ دۆنم زه‌وی‌ به‌راوو چل دۆنمی‌ زه‌وی‌ پشتاویان به‌ناوه‌وه‌ كرا. هه‌روه‌ها بۆ (120) خێزانی‌ عه‌شیره‌تی‌ (نه‌دا) هه‌ر خێزانێك (15) دۆنم به‌راوو نه‌وه‌د دۆنم پشتاویان پێدرا.

كۆی‌ گشتی‌ (1303) گرێبه‌ست كراوه‌و كۆی‌ ئه‌و زه‌وییه‌ كشتوكاڵیانه‌ی‌ كه‌ بۆ عه‌ره‌بی‌ هاورده‌ گرێبه‌ستیان له‌سه‌ر كراوه‌ ده‌گاته‌ (38439) دۆنم كه‌ (26075) دۆنمی‌ به‌راوه‌و ده‌كاته‌ (69.5%) روبه‌ره‌ گشتیه‌كه‌و (11734) دۆنمی‌ پشتاو (ده‌یمه‌)‌و ده‌كاته‌ (30.5%) روووبه‌ره‌ گشتیه‌كه‌.

به‌گوێره‌ی‌ سه‌رژمێرییه‌ فه‌رمییه‌كانی‌ ئێراق له‌ پارێزگای‌ دیاله‌ له‌ ماوه‌ی‌ (1947 – 1997) رێژه‌ی‌ كورد (26%) دانیشتوان بۆ (11%) كه‌میكردوه‌. له‌ناو حه‌وزه‌ی‌ قه‌زای‌ خانه‌قین-یش له‌ (81%) بۆ (27%) كه‌مبۆته‌وه‌.

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌ی‌ قۆره‌توو

قۆره‌توو یه‌كێكه‌ له‌ ناحیه‌كانی‌ قه‌زای‌ خانه‌قین، رووبه‌ره‌كه‌ی‌ (927 كم2)یه‌، له‌ سه‌رده‌می‌ ده‌وڵه‌تی‌ عوسمانیدا دروستكراوه‌. به‌پێی‌ سه‌رژمێری‌ ساڵی‌ (1972) ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌ كوردی‌ (99.5%) بووه‌. سێ‌ ساڵ دواتر حكومه‌تی‌ ئێراق هه‌موو گونده‌كانی‌ ناحیه‌كه‌ كه‌ حه‌فتا گوند بوون راگواست، له‌ شوێنی‌ ئه‌واندا هۆزی‌ عه‌ره‌بی‌ نیشته‌جێكرد. به‌گوێره‌ی‌ سه‌رژمێری‌ ساڵی‌ (1977) رێژه‌ی‌ كورد بۆ (5.1%) دابه‌زی‌‌و رێژه‌ی‌ عه‌ره‌ب بۆ (94.8%) به‌رزبویه‌وه‌. له‌ راپه‌ڕینی‌ (1991) قۆره‌توو رزگاركراو كه‌وته‌ ژێر ده‌سه‌ڵاتی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌و جوتیاران گه‌ڕانه‌وه‌ سه‌ر ماڵ‌و زه‌وی‌ خۆیان. به‌ڵام تائێستا چوارده‌ گوندی‌ چۆڵن.

له‌ ساڵی‌ (1974) پێش پرۆسه‌ی‌ راگواستن‌و ته‌عریب (4136) خێزان له‌و حه‌فتا گونده‌دا ژیاون، به‌ڵام له‌ سه‌ره‌تای‌ ساڵی‌ (2014)دا ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌ ئه‌و گوندانه‌ نزیكه‌ی‌ (808) خێزان بوون.

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌ی‌ مه‌یدان

مه‌یدان ده‌كه‌وێته‌ باكوری‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ خانه‌قینه‌وه‌، هاوسنوره‌ له‌گه‌ڵ وڵاتی‌ ئێران. روبه‌ره‌كه‌ی‌ (598 كم2)یه‌، له‌ سه‌رژمێری‌ ساڵی‌ (1957)دا (44) گوند بووه‌و له‌ سه‌رژمێری‌ (1965)دا بووه‌ته‌ (45) گوند. له‌ (1975) هه‌ر چل‌و پێنج گونده‌كه‌ی‌ به‌ره‌و ده‌ربه‌ندیخان‌و زه‌ڕایه‌ن‌و هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ تازه‌ راگوێزراون. به‌و هۆیه‌وه‌ له‌ سه‌رژمێری‌ (1977)دا رێژه‌ی‌ كورد بۆ (1%) كه‌م بۆته‌وه‌و عه‌ره‌ب بۆ (98.2%) به‌رزبۆته‌وه‌. له‌دوای‌ راپه‌ڕینه‌وه‌ ناوچه‌كه‌ بۆ خاوه‌نه‌ ره‌سه‌نه‌كانی‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌. تائێستا حه‌وت گوندی‌ چۆڵه‌. پێش پرۆسه‌ی‌ راگواستن‌و ته‌عریبی‌ (1974) له‌ سنوری‌ ناحیه‌كه‌ (2927) خێزان ژیاون. به‌پێی‌ روماڵی‌ مه‌یدانی‌ نوسه‌ر له‌ ساڵی‌ (2014) ته‌نها (1011) خێزان له‌ سنوری‌ ناحیه‌كه‌ ده‌ژین.

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌ی‌ جه‌له‌ولا

جه‌له‌ولا له‌ (1958) كراوه‌ته‌ ناحیه‌. له‌ (1962) له‌ كه‌ركوك دابڕێنراوه‌و خراوه‌ته‌ سه‌ر قه‌زای‌ خانه‌قین. له‌ (1963) پرۆسه‌ی‌ ته‌عریب به‌ رێكخراوی‌ ده‌ستی‌ پێكردوه‌. له‌ (1965)دا ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌ (12599) كه‌س بووه‌، زۆرینه‌ی‌ كورد بوه‌و ته‌نها سه‌د خێزانی‌ عه‌ره‌ب‌و توركمانی‌ تێدابووه‌. به‌هۆی‌ ته‌عریبه‌وه‌ له‌ (1970) رێژه‌ی‌ كورد بۆ (42%) دابه‌زیوه‌، عه‌ره‌ب بووه‌ته‌ چل سه‌دو توركمانیش هه‌ژده‌ له‌ سه‌د بووه‌. له‌ (1970) ده‌ست به‌سه‌ر زه‌وی‌‌و زاری‌ خاوه‌ن موڵكه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌دا گیرا.

له‌ (1975)دا نزیكه‌ی‌ (1193) خێزانی‌ كورد له‌ جه‌له‌ولا راگوێزران. له‌ سه‌رژمێری‌ (1977)دا رێژه‌ی‌ كورد بووه‌ (19.8%)، عه‌ره‌ب (76.99%)‌و توركمان (2.47%). به‌م شێوه‌یه‌ زۆرینه‌ی‌ دانیشتوان بووه‌ عه‌ره‌ب. له‌دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ به‌عس له‌ ساڵی‌ (2003)، به‌گوێره‌ی‌ ئاماره‌كانی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ناحیه‌كه‌، ژماره‌ی‌ دانیشتوان گه‌یشته‌ (63602) كه‌س، كه‌ (37887) عه‌ره‌ب‌و (22328) كوردو (3387) توركمان بوو.

له‌ (25/11/1975) هه‌موو خێزانه‌ كورده‌كان به‌ره‌و رومادی‌‌و ده‌وروبه‌ری‌ راگوێزران، له‌ شوێنی‌ ئه‌وان عه‌ره‌بی‌ هاورده‌ی‌ هۆزه‌كانی‌ (كه‌ره‌وی‌، لهێب، جبور) نیشته‌جێكران‌و له‌ تۆماره‌ ره‌سمیه‌كاندا وه‌كو گرێبه‌ستی‌ فه‌رمی‌ به‌ناویانه‌وه‌ تۆماركراو تائێستا له‌ تۆماره‌كانی‌ پارێزگای‌ دیاله‌دا به‌ناویانه‌وه‌ ماوه‌ته‌وه‌.

روبه‌ری‌ گشتی‌ ئه‌و زه‌وییانه‌ی‌ كه‌ به‌ گرێبه‌ست دراوه‌ته‌ عه‌ره‌بی‌ هاورده‌ (5301) دۆنمه‌، له‌و ژماره‌یه‌ش (4553) دۆنمی‌ به‌راوو (748) دۆنمی‌ پشتاوه‌، واته‌ (85.8%) ئه‌و زه‌وییانه‌ به‌راو بوون، ئه‌وه‌ش به‌های‌ به‌رزی‌ ئابوری‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ ده‌سه‌لمێنێت. رێژه‌ی‌ (25%) گرێبه‌سته‌كان به‌ناوی‌ ژنانه‌وه‌ تۆماركراوه‌. زۆربه‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ گرێبه‌ستیان بۆ كراوه‌ باوك‌وكوڕو كوڕه‌زای‌ یه‌كترن.

له‌دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ به‌عس له‌ ده‌ی‌ نیسانی‌ (2003)، هه‌موو خێزانه‌ راگوێزراوه‌كان له‌ رومادییه‌وه‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ كوردستان‌و گونده‌كانی‌ خۆیان، به‌ڵام به‌هۆی‌ دۆخی‌ ئه‌منی‌‌و كه‌می‌ خزمه‌تگوزارییه‌وه‌ ژماره‌یه‌كی‌ كه‌میان له‌ گونده‌كان مانه‌وه‌و زۆرینه‌یان رویانكرده‌ شارو شارۆچكه‌كانی‌ كوردستان به‌تایبه‌تی‌ قه‌زای‌ كه‌لار.

له‌دوای‌ ساڵی‌ (2004)یشه‌وه‌ به‌هۆی‌ ته‌قینه‌وه‌و تیرۆركردنه‌وه‌ زیاتر له‌ (188) شه‌هیدیان داوه‌، زیاتر له‌ هه‌زار خێزانی‌ كوردی‌ جه‌له‌ولاش زێدی‌ خۆیان به‌جێهێشت، له‌ به‌رامبه‌ردا نزیكه‌ی‌ پێنج هه‌زار خێزانی‌ عه‌ره‌ب رویانكرده‌ جه‌له‌ولاو رێگه‌یان بۆ خۆشكراو خانویان به‌شێوه‌ی‌ ته‌جاوز دروستكردو زیاتر له‌ حه‌وت هه‌زار خانوی‌ ته‌جاوز دروستكراوه‌. ته‌نها له‌ گه‌ڕه‌كی‌ ته‌جنید زیاتر له‌ شه‌ش هه‌زار خێزانی‌ عه‌شیره‌تی‌ (كروی‌) تێدایه‌‌و ئێستا رێژه‌ی‌ عه‌ره‌ب زیاتره‌ له‌ (85%)‌و كوردیش ده‌گاته‌ (10%).

راگواستن‌و ته‌عریب له‌ ناحیه‌ی‌ سه‌عدییه‌

ناحیه‌ی‌ سه‌عدییه‌ له‌ سه‌رده‌می‌ عوسمانیه‌كاندا ناوی‌ (قزلڕبات)بووه‌. حكومه‌تی‌ ئێراق وه‌كو هێمایه‌ك بۆ سه‌ركرده‌ی‌ دیاری‌ ئیسلامی‌ (سه‌عدی‌ كوڕی‌ وه‌قاس) ناوه‌كه‌ی‌ كردوه‌ته‌ سه‌عدییه‌. له‌ سه‌رده‌می‌ عوسمانییه‌كاندا كراوه‌ته‌ ناحیه‌. له‌ ساڵی‌ (1947) به‌هۆی‌ سیاسه‌تی‌ ته‌عریبه‌وه‌ رێژه‌ی‌ عه‌ره‌ب گه‌یشته‌ (50%) دانیشتوان. له‌ (1964 – 1974) حكومه‌تی‌ ئێراق (334) خێزانی‌ عه‌ره‌بی‌ له‌ سه‌عدییه‌ نیشته‌جێكردو (53) گوندی‌ ناوچه‌ی‌ (ده‌شته‌)ی‌ راگواست. ئه‌م پرۆسه‌ی‌ راگواستنه‌ تا (2003) به‌رده‌وام بوو. له‌ (1990 – 2003) كۆی‌ روبه‌ری‌ ئه‌و زه‌وییانه‌ی‌ حكومه‌ت به‌ گرێبه‌ست به‌خشی‌ به‌ عه‌ره‌به‌كان گه‌یشتۆته‌ (11691) دۆنم زه‌وی‌. له‌ (2003 – 2013) زیاتر له‌ (800) هاوڵاتی‌ كورد به‌هۆی‌ ته‌قینه‌وه‌و تیرۆركردنه‌وه‌ شه‌هید كراون. هه‌روه‌ها (1300) خێزان زێدی‌ خۆیان به‌جێهێشتوه‌.

پوخته‌و چاره‌سه‌ر

له‌كۆتایی‌ باسه‌كه‌یدا، نوسه‌ر ده‌ڵێت: به‌ ئامارێكی‌ پوخت ژماره‌ی‌ ئه‌و گوندانه‌ی‌ له‌ سنوری‌ خانه‌قین راگوێزراون ده‌گاته‌ (238)گوند، ژماره‌ی‌ دانیشتوانه‌كه‌ی‌ گه‌یشتۆته‌ (53479) كه‌س… ئه‌گه‌ر حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان چاره‌سه‌ری‌ به‌په‌له‌ بۆ ئه‌م ناوچه‌یه‌ نه‌دۆزێته‌وه‌، په‌له‌ نه‌كرێت له‌ جێبه‌جێكردنی‌ قۆناغه‌كانی‌ مادده‌ی‌ (140) ده‌ستوور، ئه‌وا رۆژ له‌ دوای‌ رۆژ رێژه‌ی‌ كوردی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ كه‌متر ده‌بێته‌وه‌‌و مۆركی‌ كوردێتی‌ ناوچه‌كه‌ به‌ره‌و نه‌مان ده‌چێت‌و ده‌بێته‌ ناوچه‌یه‌كی‌ ناكوردستانی‌ وه‌كو شاری‌ موسڵ، كه‌ ئه‌مڕۆ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك باس له‌ كوردستانیه‌تی‌ ناكرێت، به‌تایبه‌تی‌ هه‌ردوو ناحیه‌ی‌ جه‌له‌ولاو سه‌عدییه‌.

پۆستی پێشوو

پەیوەندی دەزگا سیخوڕییەكان بەكۆرۆناوە

پۆستی داهاتوو

تێڕامانێک له‌ ئاسته‌نگه‌کانی زمانی کوردی

بارام سوبحی

بارام سوبحی

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ
ئــاسـایشی نەتەوەیی

تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

ئاب 29, 2025
76
خۆڕاگریی نیشتمانی
ئــاسـایشی نەتەوەیی

خۆڕاگریی نیشتمانی

ئاب 1, 2025
85
ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان
ئــاسـایشی نەتەوەیی

ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

ته‌مموز 31, 2025
49

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

شوبات 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  
« کانونی دووهەم   ئازار »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە