• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
سێ شه‌ممه‌, كانونی یه‌كه‌م 30, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    کاتێک بژێوی ژیان وابەستەی بەرمیلێک نەوت دەكرێت

    پارەی ڕەش

    کاتێک بژێوی ژیان وابەستەی بەرمیلێک نەوت دەكرێت

    ئاسایشی ئابووری لە نێوان نانی ئەمڕۆ و سێبەری سبەینێ

    هەست و بیری نەتەوەی

    هەست و بیری نەتەوەی

    سیاسەت لە نێوان غرور و عینادیدا

    سیاسەت لە نێوان غرور و عینادیدا

    ڕاپەڕین و هەڵبژاردن و مێژوو

    ئاڵا و نەتەوە

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    تاوانی دزینی بەرهەمی ئەدەبی

    ڕۆڵ و پێگەی ئافرەتان لە کایەی سیاسی هەرێمی کوردستاندا

    پەیوەندییەکانی ئێران و ئیسرائیل (١٩٤٨–١٩٧٩) و پرسی کورد

    کاتێک بژێوی ژیان وابەستەی بەرمیلێک نەوت دەكرێت

    دیناری دیجیتاڵی ئێراقی وەک بەدیلێک بۆ پارەی کاغەز

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 123

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 122

  • شــیکار
    بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییە دیجیتاڵییەکان

    بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییە دیجیتاڵییەکان

    جۆرەکانی هەور و کاریگەرییان لەسەر سیستمی ژینگەیی زەوی

    جۆرەکانی هەور و کاریگەرییان لەسەر سیستمی ژینگەیی زەوی

    مەترسییەکانی خواردنەوەی ئاوی تواوەی سەهۆڵبەندانی کۆن و دێرین

    مەترسییەکانی خواردنەوەی ئاوی تواوەی سەهۆڵبەندانی کۆن و دێرین

    زیادبوونی ژمارەی دانیشتووانی ئێراق ‌و مەترسییەكانی لەسەر هەرێمی كوردستان

    زیادبوونی ژمارەی دانیشتووانی ئێراق ‌و مەترسییەكانی لەسەر هەرێمی كوردستان

    گەشەپێدانی بەردەوام؛ ئاڵنگارییەکان (ئاستەنگەکان) و چارەسەرەکان

    گەشەپێدانی بەردەوام؛ ئاڵنگارییەکان (ئاستەنگەکان) و چارەسەرەکان

    پیلانگێڕی دەوڵەتی ئێراق لە ناسەقامگیرکردنی هەرێمی کوردستان   

    پیلانگێڕی دەوڵەتی ئێراق لە ناسەقامگیرکردنی هەرێمی کوردستان  

    هاوسەنگی نوێی هێز و نەزمی جیھانی؛ لە ژێر ڕۆشنایی ململانێکانی جیهانی ئەمڕۆدا

    هاوسەنگی نوێی هێز و نەزمی جیھانی؛ لە ژێر ڕۆشنایی ململانێکانی جیهانی ئەمڕۆدا

    دیدگەی هێزی چین بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست

    دیدگەی هێزی چین بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست

    ڕەهەندەكانی پەیوەندی نێوان ئێراق و چین

    ڕەهەندەكانی پەیوەندی نێوان ئێراق و چین

    چەند خاڵێکی سەرەکی بۆ داڕێژەرانی سیستەمەکانی هەڵبژاردن

    چەند خاڵێکی سەرەکی بۆ داڕێژەرانی سیستەمەکانی هەڵبژاردن

  • ئــــابووری
    لە زیادەوە تا دێوی قەرز

    لە زیادەوە تا دێوی قەرز

    ئایا لابردنی سفره‌كانی سه‌ر دراو به‌سووده‌؟

    ئایا لابردنی سفره‌كانی سه‌ر دراو به‌سووده‌؟

    جیهانگیری چین؛ لە ڕێڕەوە گەورەکانەوە بۆ ڕێڕەوی پۆتاسیۆم

    جیهانگیری چین؛ لە ڕێڕەوە گەورەکانەوە بۆ ڕێڕەوی پۆتاسیۆم

    گیروگرفته‌كانی به‌رده‌م بودجه‌ی 2026 ئێراق

    گیروگرفته‌كانی به‌رده‌م بودجه‌ی 2026 ئێراق

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    مەحمود پاشای جاف و سەرکەوتنی چارەنووسی حەتمیی عەشیرەتی جاف: بەشی یەکەم

    مەحمود پاشای جاف و سەرکەوتنی چارەنووسی حەتمیی عەشیرەتی جاف: بەشی دووەم

    ژن، ژیاندۆستی و ئەویدی لە شیعری هێمن-دا

    ژن، ژیاندۆستی و ئەویدی لە شیعری هێمن-دا

    مەحمود پاشای جاف و سەرکەوتنی چارەنووسی حەتمیی عەشیرەتی جاف: بەشی یەکەم

    مەحمود پاشای جاف و سەرکەوتنی چارەنووسی حەتمیی عەشیرەتی جاف: بەشی یەکەم

    لاوازى بیرى نەتەوەیى لاى کورد وەک فاکتەرێک لە دروستنەبوونى دەوڵەتدا

    لاوازى بیرى نەتەوەیى لاى کورد وەک فاکتەرێک لە دروستنەبوونى دەوڵەتدا

    بۆچوونى حیزبی كرێكارانى سۆسیالیستیى ئێران به‌رامبه‌ر دۆزى كورد

    بۆچوونى حیزبی كرێكارانى سۆسیالیستیى ئێران به‌رامبه‌ر دۆزى كورد

    کەسایەتی کورد و دیاردەی بندەستی

    کەسایەتی کورد و دیاردەی بندەستی

    عوسمان پاشای جاف و ڕەگداکوتانی یاخیبوون لە عەشیرەتی جافدا

    عوسمان پاشای جاف و ڕەگداکوتانی یاخیبوون لە عەشیرەتی جافدا

    جینۆساید؛ سەرهەڵدانی خراپەکاری لە نائامادەگی دادپەروەریدا

    جینۆساید؛ سەرهەڵدانی خراپەکاری لە نائامادەگی دادپەروەریدا

    ديارده‌ى لێكترازانى نێوخۆيى پارته‌ كوردييه‌كانى باكوورى كوردستان

    ديارده‌ى لێكترازانى نێوخۆيى پارته‌ كوردييه‌كانى باكوورى كوردستان

    ڕۆڵی ئینگلیز لە دروستکردنی دەوڵەتی ئێراق

    ڕۆڵی ئینگلیز لە دروستکردنی دەوڵەتی ئێراق

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    دۆسیەی ئاسایشی دەوڵەت لە قاسەی وه‌زاره‌تی ناوخۆدایە

    دۆسیەی ئاسایشی دەوڵەت لە قاسەی وه‌زاره‌تی ناوخۆدایە

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەنسرۆپۆلۆجیای کورد لە دیدی مارتن ڤان برۆنسەن دا

    ئەنسرۆپۆلۆجیای کورد لە دیدی مارتن ڤان برۆنسەن دا

    سیاسەتی یەكێتی سۆڤییه‌ت بەرامبەر بە كورد لە دوای جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی

    سیاسەتی یەكێتی سۆڤییه‌ت بەرامبەر بە كورد لە دوای جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

  • چاوپێکەوتن
    سەمیر قەسیمی؛ ڕەخنەگری عەرەب واقیع بەشێوە خراپەکەی قەبووڵ ناکەن

    سەمیر قەسیمی؛ ڕەخنەگری عەرەب واقیع بەشێوە خراپەکەی قەبووڵ ناکەن

    دیدارێک لەگەڵ خۆسییە ساراماگۆ

    دیدارێک لەگەڵ خۆسییە ساراماگۆ

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    کاتێک بژێوی ژیان وابەستەی بەرمیلێک نەوت دەكرێت

    پارەی ڕەش

    کاتێک بژێوی ژیان وابەستەی بەرمیلێک نەوت دەكرێت

    ئاسایشی ئابووری لە نێوان نانی ئەمڕۆ و سێبەری سبەینێ

    هەست و بیری نەتەوەی

    هەست و بیری نەتەوەی

    سیاسەت لە نێوان غرور و عینادیدا

    سیاسەت لە نێوان غرور و عینادیدا

    ڕاپەڕین و هەڵبژاردن و مێژوو

    ئاڵا و نەتەوە

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    تاوانی دزینی بەرهەمی ئەدەبی

    ڕۆڵ و پێگەی ئافرەتان لە کایەی سیاسی هەرێمی کوردستاندا

    پەیوەندییەکانی ئێران و ئیسرائیل (١٩٤٨–١٩٧٩) و پرسی کورد

    کاتێک بژێوی ژیان وابەستەی بەرمیلێک نەوت دەكرێت

    دیناری دیجیتاڵی ئێراقی وەک بەدیلێک بۆ پارەی کاغەز

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 123

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 122

  • شــیکار
    بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییە دیجیتاڵییەکان

    بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییە دیجیتاڵییەکان

    جۆرەکانی هەور و کاریگەرییان لەسەر سیستمی ژینگەیی زەوی

    جۆرەکانی هەور و کاریگەرییان لەسەر سیستمی ژینگەیی زەوی

    مەترسییەکانی خواردنەوەی ئاوی تواوەی سەهۆڵبەندانی کۆن و دێرین

    مەترسییەکانی خواردنەوەی ئاوی تواوەی سەهۆڵبەندانی کۆن و دێرین

    زیادبوونی ژمارەی دانیشتووانی ئێراق ‌و مەترسییەكانی لەسەر هەرێمی كوردستان

    زیادبوونی ژمارەی دانیشتووانی ئێراق ‌و مەترسییەكانی لەسەر هەرێمی كوردستان

    گەشەپێدانی بەردەوام؛ ئاڵنگارییەکان (ئاستەنگەکان) و چارەسەرەکان

    گەشەپێدانی بەردەوام؛ ئاڵنگارییەکان (ئاستەنگەکان) و چارەسەرەکان

    پیلانگێڕی دەوڵەتی ئێراق لە ناسەقامگیرکردنی هەرێمی کوردستان   

    پیلانگێڕی دەوڵەتی ئێراق لە ناسەقامگیرکردنی هەرێمی کوردستان  

    هاوسەنگی نوێی هێز و نەزمی جیھانی؛ لە ژێر ڕۆشنایی ململانێکانی جیهانی ئەمڕۆدا

    هاوسەنگی نوێی هێز و نەزمی جیھانی؛ لە ژێر ڕۆشنایی ململانێکانی جیهانی ئەمڕۆدا

    دیدگەی هێزی چین بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست

    دیدگەی هێزی چین بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست

    ڕەهەندەكانی پەیوەندی نێوان ئێراق و چین

    ڕەهەندەكانی پەیوەندی نێوان ئێراق و چین

    چەند خاڵێکی سەرەکی بۆ داڕێژەرانی سیستەمەکانی هەڵبژاردن

    چەند خاڵێکی سەرەکی بۆ داڕێژەرانی سیستەمەکانی هەڵبژاردن

  • ئــــابووری
    لە زیادەوە تا دێوی قەرز

    لە زیادەوە تا دێوی قەرز

    ئایا لابردنی سفره‌كانی سه‌ر دراو به‌سووده‌؟

    ئایا لابردنی سفره‌كانی سه‌ر دراو به‌سووده‌؟

    جیهانگیری چین؛ لە ڕێڕەوە گەورەکانەوە بۆ ڕێڕەوی پۆتاسیۆم

    جیهانگیری چین؛ لە ڕێڕەوە گەورەکانەوە بۆ ڕێڕەوی پۆتاسیۆم

    گیروگرفته‌كانی به‌رده‌م بودجه‌ی 2026 ئێراق

    گیروگرفته‌كانی به‌رده‌م بودجه‌ی 2026 ئێراق

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    مەحمود پاشای جاف و سەرکەوتنی چارەنووسی حەتمیی عەشیرەتی جاف: بەشی یەکەم

    مەحمود پاشای جاف و سەرکەوتنی چارەنووسی حەتمیی عەشیرەتی جاف: بەشی دووەم

    ژن، ژیاندۆستی و ئەویدی لە شیعری هێمن-دا

    ژن، ژیاندۆستی و ئەویدی لە شیعری هێمن-دا

    مەحمود پاشای جاف و سەرکەوتنی چارەنووسی حەتمیی عەشیرەتی جاف: بەشی یەکەم

    مەحمود پاشای جاف و سەرکەوتنی چارەنووسی حەتمیی عەشیرەتی جاف: بەشی یەکەم

    لاوازى بیرى نەتەوەیى لاى کورد وەک فاکتەرێک لە دروستنەبوونى دەوڵەتدا

    لاوازى بیرى نەتەوەیى لاى کورد وەک فاکتەرێک لە دروستنەبوونى دەوڵەتدا

    بۆچوونى حیزبی كرێكارانى سۆسیالیستیى ئێران به‌رامبه‌ر دۆزى كورد

    بۆچوونى حیزبی كرێكارانى سۆسیالیستیى ئێران به‌رامبه‌ر دۆزى كورد

    کەسایەتی کورد و دیاردەی بندەستی

    کەسایەتی کورد و دیاردەی بندەستی

    عوسمان پاشای جاف و ڕەگداکوتانی یاخیبوون لە عەشیرەتی جافدا

    عوسمان پاشای جاف و ڕەگداکوتانی یاخیبوون لە عەشیرەتی جافدا

    جینۆساید؛ سەرهەڵدانی خراپەکاری لە نائامادەگی دادپەروەریدا

    جینۆساید؛ سەرهەڵدانی خراپەکاری لە نائامادەگی دادپەروەریدا

    ديارده‌ى لێكترازانى نێوخۆيى پارته‌ كوردييه‌كانى باكوورى كوردستان

    ديارده‌ى لێكترازانى نێوخۆيى پارته‌ كوردييه‌كانى باكوورى كوردستان

    ڕۆڵی ئینگلیز لە دروستکردنی دەوڵەتی ئێراق

    ڕۆڵی ئینگلیز لە دروستکردنی دەوڵەتی ئێراق

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    دۆسیەی ئاسایشی دەوڵەت لە قاسەی وه‌زاره‌تی ناوخۆدایە

    دۆسیەی ئاسایشی دەوڵەت لە قاسەی وه‌زاره‌تی ناوخۆدایە

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەنسرۆپۆلۆجیای کورد لە دیدی مارتن ڤان برۆنسەن دا

    ئەنسرۆپۆلۆجیای کورد لە دیدی مارتن ڤان برۆنسەن دا

    سیاسەتی یەكێتی سۆڤییه‌ت بەرامبەر بە كورد لە دوای جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی

    سیاسەتی یەكێتی سۆڤییه‌ت بەرامبەر بە كورد لە دوای جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

  • چاوپێکەوتن
    سەمیر قەسیمی؛ ڕەخنەگری عەرەب واقیع بەشێوە خراپەکەی قەبووڵ ناکەن

    سەمیر قەسیمی؛ ڕەخنەگری عەرەب واقیع بەشێوە خراپەکەی قەبووڵ ناکەن

    دیدارێک لەگەڵ خۆسییە ساراماگۆ

    دیدارێک لەگەڵ خۆسییە ساراماگۆ

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی هێــزی نەرم ئەدەب و هونەر

هاروکی موراکامی؛ بۆ گەیشتن بە ڕووناکی، دەبێت بەناو تاریکیدا گوزەر بکەیت

یەکەی وەرگێڕان لەلایەن یەکەی وەرگێڕان
كانونی یه‌كه‌م 20, 2025
لە بەشی ئەدەب و هونەر
0 0
A A
هاروکی موراکامی؛ بۆ گەیشتن بە ڕووناکی، دەبێت بەناو تاریکیدا گوزەر بکەیت
0
هاوبەشکردنەکان
61
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

“نووسەرە خۆشەویستەکەی ئێستای جیهان، ڕوونی دەکاتەوە کە بۆچی لەم سەردەمە پڕ پشێوییەدا پەرتووکەکانی هێندە سەرنجڕاکێشن”

 

ڕۆژێک بەر لە دیدەنییەکەم لەگەڵ هاروکی موراکامی لە مانهاتن، ئەو وەک نەریتی ڕۆژانەی بۆ ڕاکردنەکەی پێش نیوەڕۆ دەچێتە سەنتراڵ پارک؛ لەوێ ژنێک پێشی پێ دەگرێت و دەڵێت، «ببەخشە، تۆ ئەو نووسەرە ژاپۆنییە بەناوبانگە نیت؟» شێوازی پرسیارکردنەکەی تۆزێک نامۆ بووە، بەڵام موراکامی بەو هێمنییە هەمیشەییەی خۆیەوە وەڵامی دەداتەوە؛ «پێم گوت، “نەخێر، من تەنیا نووسەرێکم، لەگەڵ ئەوەشدا بە بینینت خۆشحاڵم!”.» دوای ئەوە تەوقەمان کرد. «کاتێک خەڵکی ئاوا دێنە ڕێم، تووشی هەستێکی سەیر دەبم، چونکە من تەنیا مرۆڤێکی ئاساییم. بەڕاستی تێناگەم بۆچی خەڵک حەز دەکەن بمبینن.» هەڵەیە ئەگەر ئەم جۆرە هەڵسوکەوتە بە خاکەڕاییەکی ساختە، یان بێزاربوونی موراکامی لە ناوبانگەکەی لێک بدەینەوە؛ تەنیا دەکرێت بڵێین موراکامی ٦٩ ساڵە، بە ناوبانگە جیهانییەکەی نە سەرمەستە و نە لێشی بێزارە. لە ڕاستیدا، تێڕوانینی ئەو وەک تێڕوانینی تەماشاکەرێکە کە کونجکۆڵ و تا ڕادەیەکیش سەرسامە؛ هەم بەهۆی ئەو چیرۆکە سوریالییانەی لە نەستییەوە هەڵدەقوڵێن، هەمیش بەهۆی ئەو ڕاستییەی کە ملیۆنان خوێنەر، چ بە ژاپۆنی و چ بە وەرگێڕدراوی بۆ زمانەکانی دیکە، بە تامەزرۆییەوە پەرتووکەکانی دەخوێننەوە. بێگومان ڕێکەوت نییە کە کارەکتەرە سەرەکییەکانی چیرۆکەکانیشی بە هەمان شێوە تەماشاکەرێکی دەرەکین؛ پیاوێکی هێمن، لە کۆمەڵگە دابڕاو و زۆربەی جار بێناو لە ناوەڕاستی سییەکانی تەمەنیدا، کە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیی نامۆ یان گەڕان بەدوای پشیلەیەکدا، ڕایدەکێشێت بۆ جیهانێکی هاوتەریب و ئەویش، لەجیاتی ئەوەی بشڵەژێت، بەپەرۆش دەبێت. ئەم جیهانە هاوتەریبە پڕە لەو سەگانەی دەتەقنەوە، پیاوانێک لە بەرگی مەڕدا، کچانی ڕازئامێز و خەڵکانی بێ دەموچاو.

موراکامی پێی وایە کە ئەم شێوازە ئەدەبییە ئەفسوناوییە، لە سەردەمی پشێوییە سیاسییەکاندا سەرنجڕاکێشییەکی تایبەتی هەیە. ئەو لە کاتێکدا لە ژووری کۆبوونەوەی نووسینگەی بریکارە ئەدەبییە ئەمەریکییەکەیدا دانیشتووە و قوم‌قوم ئاوەکەی دەخواتەوە، ڕوونی دەکاتەوە؛ «لە ساڵانی نەوەدەکاندا لە ڕووسیا، کاتێک یەکێتیی سۆڤیەت لە گۆڕاندا بوو، من زۆر خۆشەویست و بەناوبانگ بووم، چونکە سەرلێشێواوی باڵی بەسەر هەموو شتێکدا کێشابوو و خەڵکانی سەرلێشێواویش پەرتووکەکانی منیان بەدڵ بوو. لە ئەڵمانیاش کاتێک دیواری بەرلین ڕووخا، سەرلێشێواوی هەبوو و خەڵک پەرتووکەکانی منیان بەدڵ بوو.» ئەگەر ئەم تیۆرییە ڕاست بێت، کەواتە ئەمەریکای سەردەمی دۆناڵد ترەمپ و ئەو بەریتانیایەی لە یەکێتیی ئەورووپا چووەتە دەرەوە، بازاڕێکی پڕقازانج دەبن بۆ چواردەیەمین ڕۆمانی، واتە «کوشتنی فەرماندە». ئەم پەرتووکە ٦٧٤ لاپەڕەییە، لێوانلێوە لە تێکەڵە سەیر و سەمەرەکەی موراکامی، کە فیلیپ گابریێل و تێد گۆسن وەریانگێڕاوەتە سەر زمانی ئینگلیزی و لە ٩ی ئۆکتۆبەردا لە بەریتانیا چاپ کراوە. هەوڵدان بۆ پوختەکردنەوەی چیرۆکەکانی کارێکی بێهودەیە، بەڵام هەر هێندە بەسە ئاماژە بەوە بدەین کە گێڕەرەوەی بێناوی ئەم چیرۆکە، نیگارکێشێکی پەرێشانە و بەم دواییانە هاوسەرەکەی بەجێی هێشتووە، و بۆ ئەوەی لەگەڵ ئەم دۆخەدا ڕابێت، پەنا دەباتە بەر چیاکانی ڕۆژهەڵاتی ژاپۆن. ئەم گەشتە سەردەکێشێت بۆ سەرکێشییەکی پڕ جۆش و خرۆش؛ ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ دامەزرێنەرە نهێنیئامێزەکەی کۆمپانیایەکی تەکنەلۆژیا، زەنگێک کە شەوان لەخۆیەوە لێ دەدات، پەرستگایەکی ژێرزەوی – بیرەکان و شوێنگەلی دیکەی بن‌عەرزی، هەرو ەها پشیلە ونبووەکان کە لە توخمە جێگیرەکانی بەرهەمەکانی موراکامین- لەگەڵ سەربازێکی سامۆرایی زۆر چەنەباز، کە لە تابلۆیەکەوە باز دەداتە دەرەوە؛ کە گێڕەرەوە لە ژووری ژێر خەبەنگ دۆزیویەتیەوە. (لەلای نووسەر، کە لە هەرزەکارییەوە هۆگری چیرۆکەکانی ئێف سکۆت فیتزجێراڵد بووە، ئەم توخمانە کۆبوونەتەوە تا ڕێزلێنانێک بن بۆ ڕۆمانی “گاتسبیی مەزن”؛ بانگەشەیەک کە تا ڕۆمانەکە بچێتە پێشەوە، زیاتر لە ڕاستییەوە نزیک دەبێتەوە.)

ئاسانە لەوە تێبگەین بۆچی لە سەروبەندی شڵەژانی سیاسیدا، بەرهەمەکانی موراکامی هێندە دەبنە جێی سەرنج؛ چونکە کارەکانی، کاریگەرییەکی ئەفسوناوی و، جاری وایە دڵنەوایی‌بەخشیش بە ڕۆحی خوێنەر دەبەخشن. نامۆییی ڕەوتی ڕووداوەکان، بە هێمنییەکی سۆزداری دادەمرکێتەوە؛ هێمنییەک کە وەک پەناگەیەکی ئارامبەخش وایە بۆ هەڵاتن لە جیهانی ڕاستەقینە و هەڵبەز و دابەزەکانی. موراکامی لە یەکێک لە دیدارەکانیدا دەڵێت کە حەزی لە یاریی بەیسبۆڵە “چونکە بێزارکەرە”؛ هەروەها لە پەرتووکی بیرەوەرییەکانیدا، “کاتێک باسی ڕاکردن دەکەم، باسی چی دەکەم”، ستایشی چێژی ڕاکردن دەکات، ئەگەر چێژ وشەیەکی گونجاو بێت، لەبەر ئەوەی ڕێ لە سەرهەڵدانی هەست و سۆزی تووند دەگرێت. نابێت چاوەڕێی ئەوە بین موراکامی هەموو بابەتە خەیاڵییەکانی نێو بەرهەمەکانی ڕوون بکاتەوە. ئەو بە متمانەیەکی پتەوەوە بە نەستی، دەست بە کار دەبێت؛ ئەگەر وێنەیەک لە قووڵاییی ئەو بیرە تاریکەی ناخەوە سەر دەربێنێت، ئەوا وەک خۆی بە ماناداری دەزانێت؛ چونکە کاری ئەو تۆمارکردنی ئەو شتانەیە، نەک شیکردنەوەیان. (ئەو دەڵێت شیکردنەوە کاری «کەسانی زیرەکە» و بە پێکەنینەوە درێژەی پێ دەدات، «و پێویست ناکات نووسەران زیرەک بن»). بۆ نموونە، لە دیمەنێکی ڕۆمانی “کافکا لە کەنار دەریا”دا کە ساڵی ٢٠٠٢ بڵاو کرایەوە، وەک تەرزە ماسی لە ئاسمانەوە دەبارێت. «خەڵک لێم دەپرسن، “بۆچی ماسی؟ و بۆچی لە ئاسمانەوە ماسی دەبارێت؟” بەڵام من هیچ وەڵامێکم بۆ ئەم پرسیارانە نییە. ئەوەم لە خەیاڵدا بوو کە دەبێت شتێک لە ئاسمانەوە ببارێت. لەبەر خۆمەوە بیرم کردەوە؛ دەبێت چی لە ئاسمانەوە ببارێت؟ ئینجا وتم؛ ’ماسی! ماسی دەشێت باش بێت‘.»

«دەشزانن، ئەگەر ئەمە ئەو شتە بێت کە بە خەیاڵمدا هاتووە، کەواتە ڕەنگە شتێکی دروست بێت؛ شتێک لە قووڵاییەکانی نەستەوە، کە خوێنەر دەتوانێت گوێبیستی دەنگدانەوەکەی بێت. کەواتە ئێستا، من و خوێنەر شوێنێکی یەکتربینینمان لە ژێرزەویدا هەیە؛ لەوێشدا، ڕەنگە تەواو سروشتی بێت کە ماسی لە ئاسمانەوە ببارێت. ئەوەی گرنگە، ئەم شوێنی یەکتربینینەیە، نەک لێکدانەوەی هێمایی یان شتی لەو چەشنە. من ئەم کارە بۆ ڕۆشنبیران بەجێ دەهێڵم.» وێناکردنی موراکامی بۆ خۆی وەک جۆرێک لە نێوەند ―وەک بەستەرێک لە نێوان نەستی خۆی و نەستی خوێنەرەکانیدا―هێندە لای ڕوون و ئاشکرایە، کە دوای ئەوەی خۆی بە “چیرۆکبێژێکی زگماک” ناوبرد، ساتێک وەستا تا قسەکەی ڕاست بکاتەوە؛ «نەخێر، من چیرۆکبێژ نیم، من تەماشاکەری چیرۆکەکانم.» پەیوەندیی ئەو بە چیرۆکەکانییەوە، وەک پەیوەندیی مرۆڤ و خەونەکانیەتی؛ ئەمەش ئەوە ڕوون دەکاتەوە بۆچی بانگەشەی ئەوە دەکات کە شەوان خەون نابینێت. ئەو دەڵێت، «ئێ، ڕەنگە مانگی جارێک خەون ببینم، بەڵام بەزۆری خەون نابینم. پێم وایە هۆکارەکەی ئەوەیە، ڕاهاتووم خەونەکانم بە بێداری ببینم؛ ئیتر بۆیە پێویست ناکات کاتێک دەخەوم، خەون ببینم.» لە چیرۆکەکانی موراکامیدا، وا دیارە ساتەوەختە یەکلاکەرەوەکانی دەرکەوتنی وەک نووسەر، لە شوێنێکەوە لەودیو کۆنترۆڵی خۆئاگایییەوە سەرچاوەیان گرتووە. موراکامی ساڵی ١٩٤٩، لە سەردەمی دوای جەنگ و داگیرکردنی ژاپۆن لەلایەن ئەمەریکاوە، لە کیۆتۆ لەدایک بوو. دوای ئەوەی وازی لە کارەکەی هێنا، کە بریتی بوو لە کردنەوەی یانەیەکی جاز لە تۆکیۆ بە ناوی “پیتەر کات”، کە ناوی پشیلە ماڵییەکەی بوو، دایک و باوکی لێی بێهیوا بوون. چەند ساڵێک دواتر، لە یاریگایەکی بەیسبۆڵ دانیشتبوو؛ لە کاتێکدا تەماشای تۆپێکی دەکرد بە لێدانی دارەکەی یاریزانە ئەمەریکییەکە، “دەیڤ هیلتۆن”، بە ئاسماندا چووبوو، لەناکاو بە خەیاڵیدا هات کە دەتوانێت ڕۆمانێک بنووسێت؛ ئیلهامێک بوو سەری کێشا بۆ ڕۆمانی «گوێ لە ئاوازی با بگرە» (١٩٧٩). کەمێک دوای ئەوە، لە کۆتاییی هەفتەیەکدا، بە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیی گۆڤارێکی ئەدەبیی ژاپۆنی بە ناوی “گونزو” لە خەو ڕاپەڕی؛ کە پێیان ڕاگەیاند ڕۆمانەکەی گەیشتووەتە لیستی خەڵاتی نووسەرە نوێیەکانی گۆڤارەکە. تەلەفۆنەکەی داخستەوە و لەگەڵ “یۆکۆ”ی هاوسەری، بۆ پیاسەیەک چوونە دەرەوە. کۆترێکی برینداریان دۆزیەوە و بردیانە بنکەی پۆلیس. ساڵانێک دواتر نووسیی؛ «ئەو یەکشەممەیە هەوا ڕوون و ساماڵ بوو؛ دار و باڵەخانە و پەنجەرەی فرۆشگەکان، لە بەر هەتاوی بەهاردا بە جوانی دەدرەوشانەوە. هەر لەوێ بوو کە ئەم بیرۆکەیە دەستی بەسەر مێشکمدا گرت؛ من خەڵاتەکە دەبەمەوە، و دەبمە ڕۆماننووسێکی تا ڕادەیەک سەرکەوتوو. پێشبینییەکی بوێرانە بوو، بەڵام لەو ساتەدا دڵنیا بووم کە دێتە دی. تەواو دڵنیا. نەک وەک گریمانەیەک، بەڵکوو ڕاستەوخۆ و ئیلهامی.»

 

ستایشی ڕەخنەگران لە ژاپۆن بە هێواشی دەستی پێ کرد. ئەو لە بیریەتی کە “لە جیهانی ئەدەبیی ژاپۆندا وەک پینەیەکی نەگونجاو بووە”؛ تا ڕادەیەک لەبەر ئەوەی لە پەرتووکەکانیدا هیچ جۆرە ڕەگ و ڕیشەیەکی ژاپۆنی بەدی نەدەکرا و ئاماژەی زۆری بۆ کولتووری ئەمەریکی تێدا بوو، بۆیە کارەکانی وا دەردەکەوتن کە “زۆر ئەمەریکی”ـن. (بەڵام ئەم ڕۆژانە وەک یەکێک لە پاڵێوراوە سەرەکییەکانی خەڵاتی نۆبڵ ناوی دەهێنرێت؛ لەگەڵ ئەوەشدا، داوای کرد ناوی لە لیستی پاڵێوراوانی “نۆبڵی جێگرەوە”، کە بەهۆی دواخستنی خەڵاتی نۆبڵی ئەمساڵەوە هاتبووە کایەوە، دەربهێنرێت و گوتوویەتی؛ پێی باشترە سەرنجی بخاتە سەر نووسین). «ئێمە کە ڕێک دوای جەنگ لەدایک بووین، لەناو کولتوورێکی ئەمەریکیدا گەورە بووین؛ من هەمیشە گوێم دەدایە گۆرانیی جاز و پۆپی ئەمەریکی و تەماشای زنجیرە تەلەفزیۆنییە ئەمەریکییەکانم دەکرد؛ بۆ ئێمە دەرچەیەک بوو بە ڕووی جیهانێکی جیاوازدا. بەڵام بە هەر حاڵ، دوای ماوەیەک شێوازی تایبەتیی خۆمم دۆزیەوە، کە نە ژاپۆنی بوو و نە ئەمەریکی، شێوازی خۆم بوو.» بە هەر حاڵ، ڕەخنەگران هەرچۆنێک بیر بکەنەوە، سەرکەوتنی بازرگانیی ئەو بەردەوام لە هەڵکشاندا بوو و لە ساڵی ١٩٨٧دا، بە ڕۆمانی “دارستانی نەرویجی” گەیشتە لووتکە. ئەم ڕۆمانە، چیرۆکێکی خەمناکی یادەوەریی دوو دڵداری گەنجە، کە لە ماوەی ساڵێکدا دوای بڵاوبوونەوەی، ٣.٥ ملیۆن دانەی لێ فرۆشرا. چیرۆکەکە بە شێوازێکی واقیعی نووسرابوو، شێوازێک کە موراکامی ئیتر هەرگیز لە ڕۆمانەکانیدا بۆی نەگەڕایەوە. لەگەڵ ئەوەشدا، ئەو قبووڵی ناکات کە بارینی ماسی لە ئاسمانەوە، یان دووگیانبوونی نائاساییی ژنان واقیعی نەبن. بەڵکو دەڵێت؛ “ئەمە واقیعگەریی منە.” «من گابریێل گارسیا مارکیزم زۆر خۆش دەوێت، بەڵام پێم وا نییە نووسینەکانی خۆی بە واقیعگەریی جادوویی زانیبێت. تەنیا واقیعگەریی ئەو بەو جۆرە بوو. شێوازی من وەک چاویلکەکەم وایە؛ لە پشت ئەو شووشانەوەیە کە لە جیهان تێدەگەم.»

تا ناوبانگی زیاتر دەبوو، بەرنامەی ڕۆژانەی نووسینیشی باشتر ڕێک دەخست؛ بەرنامەیەک کە ئێستا بەهۆیەوە، بەقەدەر هەر کام لە پەرتووکەکانی ناوبانگی هەیە؛ کاتژمێر ٤ی بەیانی لە خەو هەڵدەستێ و بۆ ماوەی ٥ تا ٦ کاتژمێر دەنووسێ؛ هەموو ڕۆژێک ١٠ لاپەڕە دەنووسێت، پێش ئەوەی بە لایەنی کەمەوە نۆ کیلۆمەتر ڕابکات و ڕەنگە مەلەش بکات. ئەو دەڵێت؛ «کاتێک خاوەنی یانەی جاز بووم، ژیانم بێسەروبەر و شێواو بوو؛ کاتژمێر سێ و چواری بەیانی دەچوومە جێگاوە. هەر بۆیە کاتێک بوومە نووسەر، بڕیارم دا ژیانێکی زۆر جێگیر و بە بەرنامە بژیم؛ بەیانیان زوو لە خەو هەڵستم، شەوان زوو بخەوم و هەموو ڕۆژێک وەرزش بکەم. بڕوام وایە دەبێت لە ڕووی جەستەییەوە بەهێز بم، تا بتوانم پارچەی بەهێز بنووسم.» ڕەنگە موراکامی تەنیا نێوەندێک بێت “لە نێوان خودئاگایی و نەستیدا”، بەڵام ئەرکی ئەوەیە، ئەم پەیوەندییە لە باشترین دۆخیدا بیهێڵێتەوە. کاتێک لە دەرەوە سەیر دەکەیت، وا دیارە هەر ئەم ڕێکوپێکییە کارەکان دەباتە ڕێوە و لەوە دەچێت تەمەنی کەمێک لە پەنجا ساڵی تێپەڕاندبێت، بەڵام ڕیتمەکەشی سەرچاوەی شادییەکی قووڵە، کە ڕەنگە هۆکارێک بێت بۆ درێژیی پەرتووکەکانی. هەروەها دەڵێت؛ «ئەو ڕۆژانە ڕۆژانێکی پڕ چێژن؛ بۆیە تا ڕۆژەکان زیاتر بن، خۆشییەکەش زیاتر دەبێت و لە ئەنجامیشدا، لاپەڕەی زیاتر دەنووسرێن. من بەڕاستی نازانم بۆچی خەڵک حەز دەکەن پەرتووکە درێژەکانم بخوێننەوە.» و بەبێ هیچ ئاماژەیەکی لەخۆباییبوون، درێژە بە قسەکانی دەدات؛ «بەڵام خۆشەویستم.»  نەریتە پڕبەرهەمەکەی، ئەوپەڕی توانای پێ دەبەخشێت، کە بۆ کورتەچیرۆک و بابەتە ناچیرۆکییەکان دەیخاتە گەڕ؛ (دیارترینیان “ژێرزەوی”یە، کە لەسەر بنەمای چەندین دیدارە لەگەڵ ڕزگاربووانی هێرشی گازی سارین لە میترۆی تۆکیۆ لە ساڵی ١٩٩٥ و، لەگەڵ بەرپرسانی ئەو هێرشە لە کەڵتی “ئاوم شینریکۆ” ئەنجامی داون)، هەروەها بۆ ئەوەی خۆی وەڵامی پرسیاری خوێنەرەکانی بداتەوە، نەک تەنیا لەبارەی پەرتووکەکانییەوە، بەڵکوو وەک جۆرێک لە خەمڕەوێنیش. «هیچی نەماوە بۆ سی ساڵیم، کەچی تەنانەت یەک کاریش نییە هەست بکەم بە ئەنجامم گەیاندووە.» (ئەمە سەرەتای یەکێک لەو ٣٧١٦ پرسیارەیە کە موراکامی لە پەرتووکێکی ئەلیکترۆنیدا وەڵامی داونەتەوە، ساڵی ٢٠١٥ لە ژاپۆن بڵاو کراوەتەوە.) هەروەها موراکامی وەرگێڕێکی دیاری چیرۆکە ئەمەریکییەکانە بۆ سەر زمانی ژاپۆنی؛ فیتزجێراڵد، ترومان کاپۆتی، گرەیس پەیڵی، جەی. دی. سالینجەر و بەم دواییانەش جۆن چیڤەر.

ئەو چێژ دەبینێت لە خوێندنەوەی وەرگێڕانی پەرتووکەکانی بۆ سەر زمانی ئینگلیزی، چونکە لەلای ئەو، وەک خوێندنەوەی ڕۆمانێکی تەواو نوێ وایە. دەڵێت؛ «وەرگێڕانی پەرتووکە گەورەکان ساڵێک بۆ دوو ساڵ دەخایەنێت، بۆیە کاتێک وەرگێڕانەکان دەخوێنمەوە، ئیتر هیچم لە چیرۆکەکە بیر نەماوە.» بە جووڵەکانی، لاساییی تامەزرۆیی هەڵدانەوەی لاپەڕەکان دەکاتەوە؛ “ئاخۆ دواتر چی دەبێت؟” و کاتێک وەرگێڕ تەلەفۆنم بۆ دەکات؛ «سڵاو هاروکی، وەرگێڕانەکەمت بەدڵ بوو؟» لە وەڵامدا دەڵێم؛ «چیرۆکێکی نایاب بوو! زۆر بەدڵم بوو!»  گفتوگۆکەمان ناچار سەری کێشا بۆ سیاسەتەکانی ئەمەریکا؛ تەنیا لەو کاتەدا بوو کە ئەو، شتێکی هاوشێوەی ئەرکی نووسەرێتیی خۆی بەجێ هێنا. دوای ئەوەی ڕای ئەوم لەبارەی قەیرانی ئەو وڵاتەوە پرسی کە خۆشی دەوێت، نزیکەی خولەکێک بە بێدەنگی چووە قووڵاییی بیرکردنەوەوە. دواتر گوتی؛ «کاتێک هەرزەکار بووم، ساڵانی شەستەکان، سەردەمی ئایدیالیزم بوو. باوەڕمان وا بوو ئەگەر تێبکۆشین، جیهان دەبێتە شوێنێکی باشتر. ئەمێستا خەڵکی باوەڕێکی وایان نییە، پێم وایە ئەمەش زۆر خەمناکە. خەڵک دەڵێن پەرتووکەکانم سەیر و سەمەرەن، بەڵام لەودیو ئەو نامۆییەوە، دەبێت جیهانێکی باشتر هەبێت. بابەتەکە ئەوەیە، بەر لەوەی بە جیهانێکی باشتر بگەین، دەبێت ئەزموونی نامۆیی بکەین. ئەمە پێکهاتەی بنەڕەتیی چیرۆکەکانی منە؛ دەبێت بەناو تاریکیدا، بەناو قووڵاییی زەویدا گوزەر بکەیت، تا دەگەیت بە ڕووناکی.»  کە ئەمەش لە جۆرێک هیوا دەچێت بۆ ئەم دۆخە. کارەکتەری سەرەکیی چیرۆکەکانی موراکامی، مەرج نییە لە کۆتاییی ڕۆمانەکەدا گەیشتبێتە تێگەیشتنێکی زۆر، و لە دۆخێکی کامەرانیی تەواودا بژی، بەڵام بەزۆری لە جیهانە سەرسوڕهێنەر و نائاسایییەکەی خەونەکانییەوە، گەیشتووەتە شوێنێکی ئارام و هاوسەنگ. هەر دەڵێی پەرتووکەکانی موراکامی دەیانەوێت بڵێن کە ژیان ڕەنگە زۆر سەیر بێت، بەڵام کابووسەکان دوایییان دێت. جا دەتوانن سەرەنجام پشیلە ونبووەکەتان بدۆزنەوە.

 

سەرچاوە؛

https؛//www.theguardian.com/books/2018/oct/11/haruki-murakami-interview-killing-commendatore

 

نووسینی؛ ئۆلیڤەر بیورکمەن

وەرگێڕانی؛ دانا حەکیم

پۆستی پێشوو

سیاسەت لە نێوان غرور و عینادیدا

پۆستی داهاتوو

سیاسەت وەک بڕیاردان لەسەر دوژمن

یەکەی وەرگێڕان

یەکەی وەرگێڕان

پەیوەندیداری بابەتەکان

گەشتێکی خێرا بەناو مەعریفەناسی مۆدێرندا
ئەدەب و هونەر

گەشتێکی خێرا بەناو مەعریفەناسی مۆدێرندا

كانونی یه‌كه‌م 24, 2025
22
مرۆڤێک و زمانێک؛ چیرۆکی زیندووکردنەوەی زمانێکی مردوو بۆ بەرگریکردن لە زمانی دایک
ئەدەب و هونەر

مرۆڤێک و زمانێک؛ چیرۆکی زیندووکردنەوەی زمانێکی مردوو بۆ بەرگریکردن لە زمانی دایک

كانونی یه‌كه‌م 12, 2025
58
فەلسەفەی سیاسی دانتێ چی بوو؟
ئەدەب و هونەر

فەلسەفەی سیاسی دانتێ چی بوو؟

كانونی یه‌كه‌م 11, 2025
94

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

كانونی یه‌كه‌م 2025
د س W پ ه ش ی
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  
« تشرینی دووهەم    

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە