“تۆماری ناو و لیستی ناوی دەنگدەران”
“چوارچێوەی یاسایی” پێویستە گرەنتی ئەوە بدات كە لیستی ناوی دەنگدەران بەشێوەیەكی شەفاف و ڕاست بێت، ڕەنگدانەوەی مافی ئەو هاووڵاتیانە بێت كە مەرجەكانی تۆماری ناویان بۆ هەڵبژاردن تێدایە، رێگە بە تۆماركردن و لابردنی نایاسایی و تەزویری ناوەكان نەدات.
– ئایا قۆناغەكانی تۆماری ناو، بەجۆرێكە كە شەفافییەت و راستی و دروستی لیستی ناوی دەنگدەران دابین بكات؟.
– ئایا شێوازی تۆماركردنی ناو، بەشێوەیەكی روون و بابەتییانە خراوەتەڕوو؟.
– ئایا یاسا بەڕوونی ئەوە دیاری دەكات كە چ بەڵگەنامەیەك (بۆنمونە وەك ناسنامە و پاسپۆرت و…-وەرگێڕ) پێویستە بۆ تۆماركردنی ناو؟.
– ئایا رێكارە پێویستەكان بۆ رەتكردنەوەی بڕیارێك بۆ تۆماری ناو، بەشێوەیەكی روون خراوەتەڕوو؟. (مەبەست لەوەیە كە هەندێكجار لەكاتی هەڵبژاردندا، دەشێ بڕیار بەبەرژەوەندی حیزبێك یاخود لایەنێك بدرێت كە بۆنمونە ئەو هاووڵاتیانەی ناسنامەیان نییە مافی دەنگدانیان هەیە، پێویستە ڕێكاری پێویست هەبێت بۆ ڕێكخستنی ئەم جۆرە بڕیارانە-و.ك).
– ئایا كاتێكی دیاریكراو بۆ رەتكردنەوەی بڕیارێك بۆ تۆماری ناو، بەڕوونی خراوەتەڕوو؟
– ئایا دەنگدەران لەهەمبەر هەڵماڵینی زانیارییە تایبەتییەكانیان پارێزراون؟.
“پارتە سیاسییەكان و كاندیدەكان”
“چوارچێوەی یاسایی” دەبێ گرەنتی ئەوە بدات كە سەرجەم پارتە سیاسییەكان و كاندیدەكان كە توانای ململانێیان لە هەڵبژاردندا هەیە، لە بەردەم یاسادا یەكسان دەبن.
– ئایا سەرجەم پارتە سیاسییەكان و كاندیدەكان لە بەردەم یاسادا، مامەڵەی یەكسانیان لەگەڵدا دەكرێت؟
– ئایا كاندیدەكان خاوەنی ئەم مافەن كە بەشێوازی حیزب یاخود بەشێوازی تاك، ركابەری بۆ كورسییە مەبەستەكانیان بكەن؟
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی”، زەمینەیەكی یەكسانی بۆ بەشداریی سەرجەم پارتە سیاسییەكان و كاندیدەكان فەراهەم دەكات؟
– ئایا هەلومەرجی بەشداریی كاندیدەكان بەشێوەیەكی گونجاو، بێلایەن و بەپێی “پرەنسیپی هەڵبژاردنی ئازاد”ە و بەڕوونی لە یاسادا خراوەتەڕوو؟
– ئایا هەنگاوە پێویستەكان بۆ تۆماری ناوی كاندیدەكان بەشێوازێكی شیاوە و بە زمانێكی ڕوون و بابەتیانە لە یاسادا ئاماژەی بۆ كراوە؟
– ئایا چوارچێوەی یاسایی، ڕێگە بە شیكردنەوەی دادوەری دەدات بۆ بڕیارەكانی پەیوەست بەتۆماری ناوی كاندیدەكان؟
– ئایا یاسا كۆمەڵێك بڕیاری هەیە بۆ شێوازی رەفتاریی حیزبەكان و كاندیدەكان بەدرێژایی ململانێی هەڵبژاردن؟ ململانێی ئازاد و پڕجموجۆڵ و دوور لە دەستوەردانی دەوڵەت فەراهەم دەكات؟
– ئایا چوارچێوەی یاسایی، رێگە لە پوچەڵكردنەوەی بڕیاری كاندیدێكی هەڵبژێردراو دەگرێت لەبەرئەوەی وابەستەییە حیزبییەكەی گۆڕیوە؟
“مامەڵەی یەكسان و دەستڕاگەیشتن بە میدیاكان”
“چوارچێوەی یاسایی” پێویستە گرەنتی ئەوە بدات كە سەرجەم كاندید و حیزبە سیاسییەكان دەستیان بەمیدیاكان ڕادەگات، لەلایەن میدیا حكوميیەكان یاخود ئەو میدیایانەی لەلایەن دەوڵەتەوە سەرپەرشتی دەكرێن، مامەڵەیان بەشێوەیەكی یەكسان لەگەڵدا دەكرێت نەك جیاكاری.
نابێ هیچ جۆرە سنورداركردنێكی ناڕەوا بەسەر مافی پارت و كاندیدەكاندا بسەپێنرێت لەكاتی خستنەڕووی ئازادانەی بۆچوون و بیروباوەڕەكانیان بەدرێژایی ململانێكانی هەڵبژاردن.
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” گرەنتی ئەوە دەدات كە سەرجەم كاندید و حیزبە سیاسییەكان دەستیان بە میدیاكان رادەگات و میدیاكانی حكومەت و ئەو میدیایانەی لەلایەن دەوڵەتەوە سەرپەرشتی دەكرێن، مامەڵەیەكی یەكسان نەك جوداخوازیان لەگەڵدا دەكرێت؟
– ئایا چوارچێوەی یاسایی گرەتی دەدات كە كە سەرجەم هاووڵاتیان، كاندیدەكان و لایەنگرانیان بەئازادییەوە بۆچوون و بیروباوەڕەكانیان بەدرێژایی ململانێی هەڵبژاردنەكە دەرببڕن؟
“بودجە و تێچووی ململانێكانی هەڵبژاردن”
“چوارچێوەی یاسایی” دەبێ گرەنتی ئەوە بدات كە سەرجەم كاندید و پارتە سیاسییەكان لەرووی بودجەو تێچووی ململانێكانی هەڵبژاردنەوە، لەبەردەم یاسادا یەكسانن.
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” گرەنتی ئەوە دەدات كە سەرجەم كاندید و پارتە سیاسییەكان لەرووی بودجەو تێچووی ململانێكانی هەڵبژاردنەوە، لەبەردەم یاسادا یەكسانن؟
– ئەگەر “چوارچێوەی یاسایی” دەرفەتێكی بۆ بودجەی گشتی هەڵبژاردن یاخود بەكارهێنانی سەرچاوە حكومییەكان بۆ ململانێكانی هەڵبژاردن هەبێ، ئایا ئەم سەرچاوانە بەیەك ئاست بۆ سەرجەم حیزب و كاندیدە بەشداربووەكان فەراهەم كراوە؟
– ئایا ئەو مەرجانەی نوسراون بۆ بەكارهێنانی سەرچاوە تایبەتییە شیاوەكان، بەشێوەیەكی ڕوونە و شیاوی پراكتیزەكردنە بە بێلایەنی؟
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” حیزب و كاندیدەكان پابەند دەكات تا راپۆرتی بەردەوام لەبارەی بودجەی وەرگیراو و خەرجكراو بخەنەڕوو؟
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” رێگایەكی بۆ دەستڕاگەیشتنی گشتی بە راپۆرتی بودجە وەرگیراو و خەرجكراوەكانی ركابەرانی هەڵبژاردن لەبەرچاو گرتووە؟
“چاودێران”
– “چوارچێوەی یاسایی” پێویستە شوێنێك بۆ چاودێران واتا بۆ چاودێرانی هەرێمایەتی، نێودەوڵەتی، نوێنەرانی میدیاكان، حیزبە سیاسییەكان و كاندیدەكان دابین بكات تا گرەنتی شەفافییەتی پرۆسەی هەڵبژاردن بكرێت.
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” رێگا بە چاودێرانی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی دەدات كە چاودێریی بەسەر سەرجەم رەهەندەكانی پرۆسەی هەڵبژاردندا بكەن؟
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” مۆڵەت بە نوێنەرانی میدیاكان، حیزبە سیاسییەكان و كاندیدەكان دەدات كە چاودێریی بەسەر سەرجەم رەهەندەكانی پرۆسەی هەڵبژاردندا بكەن؟
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” كۆمەڵێك پێوەری ڕوون و بابەتییانە بۆ هەلومەرجی تۆماركردنی ناوی چاودێران دەخاتەڕوو؟
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” بەرچاوڕوونی خستۆتەڕوو سەبارەت بەوەی كە چ بەرپرسێك متمانەنامەی چاودێران دەردەكات و لە چ هەلومەرجێكدا؟
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” بەرچاوڕوونی خستۆتەڕوو لەبارەی مافی چاودێران و سەبارەت بەئەوەی لە چ كات و بارودۆخێكدا دەتوانرێ چاودێرێك لاببرێت؟
– ئایا “چوارچێوەی یاسایی” لە نێوان مافی چاودێران و سیستەمی بەڕێوەبردنی هەڵبژاردندا، هاوسەنگی ڕادەگرێت؟
– ئایا كۆمەڵێك پابەندێتی یاسایی هەیە كە لە پراكتیزەكردنیدا بۆ چاودێران سەخت بێت و چاودێرییەكە لەچوارچێوەی رێگاپێدراودا رووبەرووی گرفت بكاتەوە؟
ئامادەکردن: ڕێكخراوی ئاسایش و هاریكاریی له ئه‌وروپا
وەرگێڕانی: د.كارزان محەمەد
