• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
چوار شه‌ممه‌, تشرینی یه‌كه‌م 22, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    چەند سەرنجێک دەربارەی کوشتنی ئیسماعیل هەنییە

    خوێندنەوەی کوشتنێک

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 119

    جەنگی ئوحود و فەوزای ڕاگەیاندن

    دۆڕان و سەرکەوتن

    سزای خراپ مامەڵە کردن بە دامەزراوە ئایینییەکان

    ڕۆڵی دەزگاكانی ڕاگەیاندن و بانگەشەی هەڵبژاردن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    هاوپەیمانێتیی کۆمەڵەی ئاسایشی هەرێمی, سعوودیە – پاکستان

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی هەشتەم

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    بانگەشە و دیموکراسی

    بانگەشە و دیموکراسی

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی حەوتەم

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی شەشەم

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

  • ئــــابووری
    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

  • چاوپێکەوتن
    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    چەند سەرنجێک دەربارەی کوشتنی ئیسماعیل هەنییە

    خوێندنەوەی کوشتنێک

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 119

    جەنگی ئوحود و فەوزای ڕاگەیاندن

    دۆڕان و سەرکەوتن

    سزای خراپ مامەڵە کردن بە دامەزراوە ئایینییەکان

    ڕۆڵی دەزگاكانی ڕاگەیاندن و بانگەشەی هەڵبژاردن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    هاوپەیمانێتیی کۆمەڵەی ئاسایشی هەرێمی, سعوودیە – پاکستان

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی هەشتەم

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    بانگەشە و دیموکراسی

    بانگەشە و دیموکراسی

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی حەوتەم

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی شەشەم

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

  • ئــــابووری
    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

  • چاوپێکەوتن
    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی شــیکار

مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

دکتۆر سەروەر حەمە ئەحمەد لەلایەن دکتۆر سەروەر حەمە ئەحمەد
ئایار 24, 2025
لە بەشی شــیکار
0 0
A A
مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە
0
هاوبەشکردنەکان
62
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

يەكێك لەو پرسانەى جێگاى مشتومڕ و ناکۆکییە لە دەوڵەتی فیدراڵیدا، بابەتى بەشداری یەکە پێکهێنەرەکانیەتی لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنى سامانە سرووشتییەکانی وڵات. بۆیە ڕێکخستنى دەستووری و یاسایی بۆ سەرچاوەکانى وزە گرنگییەکى زۆری لە وڵاتانى فیدراڵی بەرهەمهێنەرى نەوت و گازی سرووشتی هەیە. لە ڕواڵەتدا دەستووری هەمیشەیی ئێراق بۆ ساڵی 2005، لە ماددەكانی (111 ‌و112)، ئاماژەی بە مافی خاوەندارێتی و شێوازی بەڕێوەبردنی نەوت و گازی سرووشتی کردووە. هەر وەک دەبینین لە ماددە (111)ـدا، بە دەقێكی گشتی هاتووە كە سامانی نەوت و گاز موڵكی هەموو گەلانی ئێراقە. هاوکات لە بڕگەی (١)ـی ماددە (112)ـیشدا، باس لەوە دەكات حكوومەتی فیدراڵی لەگەڵ هەرێم و پارێزگا بەرهەمهێنەرەكانی نەوت و گاز، كێڵگەكانی ئێستا بەڕێوە دەبه‌ن. لە بڕگەی (٢)ـی هەمان ماددەشدا باس لە ڕەنگڕێژكردنی سیاسەت ‌و ستراتیژی پێویست بۆ پێشخستنی سامانی نەوت و گاز دەكات. بەگوێرەی ئەم ماددەیە، حكوومەتی فیدراڵی، هەرێم و پارێزگاكان، لە دانانی پلان و ستراتیژیەتی سامانە نەوتییەكاندا بەشدار دەبن و نابێت حكوومەتی فیدراڵی یەكلایەنانە بەڕێوەیان ببات.

پرسی بەڕێوەبردن و مافی خاوەندارێتی هەرێمی كوردستان لە سەرچاوەکانی وزە لە دەوڵەتی فيدراڵی ئێراقدا، ڕای دامەزراوەکان و یاساناسانی کردووە بە دوو بەشی پێچەوانە لە یەکتر. ڕای یەکەم، کە زیاتر گوزارشت لە بۆچوونی حکوومەتی هەرێمی کوردستان دەکات، پێیان وایە بە گوێرەی دەستووری بەرکار، هەرێم مافی ئیدارەدان و خاوەندارێتی لە سەرچاوەکانی وزە هەیە. هەر وەک لە ڕاگەیەندراوی ئەنجوومەنی وەزیران. لە 15ی شوباتی 2022ـدا هاتووە، کە دەڵێت: “هەرێمی کوردستان لە ڕوانگەی باوەڕبوونی بە دەستووری بەرکار، پێی وایە بواری نەوت و گاز لە دەسەڵاتی حەصری حکوومەتی فیدراڵی نییە، ماددە (١١٢)ـی ئەو دەستوورەش دانی ناوە بە مافی هەرێمی کوردستان بۆ دەرهێنان و پەرەپێدانی نەوت و گازی هەرێم. بۆیە لە ڕوانگەی کاری پێکەوەیی لەم کەرتەدا، حکوومەتی هەرێم لەگەڵ حکوومەتی فیدراڵی، ڕەشنووسی یاسای نەوت و گازی فیدراڵی لە شوباتی ٢٠٠٧ پەسەندکرد. لە کۆنووسی ئامادەکردنی ڕەشنووسەکەشدا هاتووە هەر دوولا ڕێكکه‌وتن ئەگەر لە ماوەی شەش مانگ پڕۆژە یاساکە دەرنەچووێنرا لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بەو داڕشتنەی کە هەر دوولا پەسەندیان کردبوو، ئەوا هەر دوو حکوومەت سەرپشکن لە پەرەپێدانی سێکتەری نەوت و گازی تایبەت بە خۆیان”.

هەروەها ئه‌نجوومه‌نی دادوه‌ری هه‌رێمی كوردستانیش لە ڕوونكردنه‌وه‌یه‌كدا لە 30ی ئایاری 2022، دەڵێت: “هه‌ڵسوكه‌وته‌كانی حكوومەتی هه‌رێمی كوردستان لەگەڵ پرسی نه‌وت، له‌گه‌ڵ ده‌ستووری هەمیشەیی ئێراق ده‌گونجێت، دۆسیه‌ی نه‌وت و گاز له‌ چوارچێوه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌ حەصرییه‌كانی حکوومەتی فیدراڵیدا نین كە لە‌ مادده (110)ـی ده‌ستووردا هاتووه”. هەروەها ئه‌نجوومه‌نی ناوبراو دەشڵێت: “به‌ له بە‌رچاوگرتنی ئه‌وه‌ی له‌ مادده‌ (112)ـی ده‌ستووری ئێراقدا هاتووه‌، ئه‌و بیره‌ نه‌وتیانه‌ی دوای ساڵی 2005 له‌ هه‌رێم دۆزراونه‌ته‌وه‌ ده‌كه‌ونه‌ چوارچێوه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌كانی هه‌رێمی كوردستان، ئه‌و ده‌قه‌ش باسی بیره‌ نه‌وتیه‌كانی ئێستای كردووه‌، واتا ئه‌وانه‌ی پێش ساڵی 2005 هه‌بوون، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ بیره‌ نه‌وتییه‌كانی هه‌رێم دوای ساڵی 2005 دۆزراونه‌ته‌وه،‌ بۆیه‌ ده‌كه‌ونه‌ چوارچێوه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌كانی حكوومەتی هه‌رێمی كوردستان، به‌ پشت به‌ستن به‌مه‌ش ده‌قه‌كانی یاسای نه‌وت و گازی هه‌رێمی كوردستان، ژماره‌ (22)ـی ساڵی 2007، ڕێكه‌ له‌گه‌ڵ حوكمه‌كانی ده‌ستووری عێراقی و پێچه‌وانه‌ی نییه”.

لە لایەکی دیکەوە (جەیمس کراوفۆرد/ James Crawford)، یاساناسی ئەمریکی و بەڕێوەبەری سەنتەری لاوتێر پاخت بۆ یاسای نێودەوڵەتی لە زانکۆی کامبریج. لە بۆچوونێكی یاسایی فه‌رمییدا سه‌باره‌ت به‌ گرێبه‌سته‌كانی نه‌وتی هه‌رێم، کە لە ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٨ بەرزکراوەتەوە بۆ حکوومەتی هەرێمی كوردستان، پێی وایە گرێبه‌سته نه‌وتییەکانی هه‌رێم لەگەڵ کۆمپانیا بیانییەکان پێچه‌وانه‌ی ده‌ستووری هەمیشەیی ئێراق نییە. لەگەڵ ئەوەشدا کراوفۆرد ده‌سه‌ڵاتی حكوومەتی هه‌رێم له‌ به‌ڕێوه‌بردنی سامانە نه‌وتی و گازییەکان پشتڕاست ده‌كاته‌وه وه‌ك ئەوەی دیاری كراوه‌ لە یاسای نەوت و گازی هەرێمی کوردستان، كە هاوتایە لەگەڵ بڕگەكانی دەستووری بەرکاری ئێراق. لە هەمان کاتیشدا یاساناسی کورد، “د. سەعدی بەرزنجی” پێی وایە مافی بەڕێوەبردنی کێڵگە نەوتییە دۆزراوەکانی دوای ساڵی 2005، دەکەوێتە چوارچێوەی دەسەڵاتەکانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان‌. هەروەها یاساناسی ئێراقی (د. منذر الفضل) پێی وایە ئەو گرێبەستە نەوتیانەی لە لایەن حكوومەتی هەرێمی كوردستانەوە واژوو كراون، یاسایین و پێچەوانەی دەستووری فیدراڵی نین‌.

ئەم بۆچوونانەی کە باسمان لێوەکرد، زیاتر پشت ئەستوورە بە بڕگەی (١) لە ماددەی (112) و ماددە (115)ـی دەستووری هەمیشەیی، کە دەڵێت: “هەرشتێک لە سنووری دەسەڵاتە تایبەتەکانی حکوومەتی فیدراڵیدا ئاماژەی پێ نەکرابێت، ئەوە دەبێتە دەسەڵاتی هەرێمەکان و ئەو پارێزگایانەی ناکەونە سنووری هیچ هەرێمێکەوە. ئەگەر ناکۆکی دروست بوو لەسەر دەسەڵاتە هاوبەشەکانی نێوان حکوومەتی فیدراڵی و حکوومەتی هەرێمەکان، ئەوا پێشینە بۆ یاسای هەرێمەکەیە. وەک ئاشکرایشە نەوت و گاز لە چوارچێوەی دەسەڵاتە تایبەتەکانی حکوومەتی فیدراڵیدا نییە. لە بەرامبەردا ڕای دووەم، کە گوزارشت لە بۆچوونی حکوومەتی فیدراڵی دەکات، ئاماژە بەوە دەکەن لە چوارچێوەی ماددەكانی دەستووری بەرکار، هیچ ئاماژەیەكی ڕاستەوخۆ بەدیناكرێت بۆ بەخشینی مافی بەڕێوەبردن و خاوەندارێتی نەوت و گازی سرووشتی بۆ هەرێمەكان. بۆیە پێیان وایە ماددە (111)ـی دەستوور، بە دەقێکی ڕوون ئاماژە بەوە دەکات کە نەوت و گاز موڵکی سەرجەم خەڵکى ئێراقن لە هەموو هەرێم و پارێزگاکاندا. جگە لەمەش پێیان وایە دەستوور شێوازى بەڕێوبردنى کێڵگە نەوتییەکان و هەروەها چۆنیەتى ڕەنگڕێژى سیاسەتى نەوتى لە وڵاتدا بەپێی ماددە (١١٢) ڕێکخستووە. هەر بۆیە حکوومەتى فیدراڵی ئێراق، جەخت لەسەر فرۆشتنى نەوتى هەرێمى کوردستان دەکاتەوە لە ڕێگەى (سۆمۆ/ SOMO)، وە پێی وایە دەبێت داهاتەکانی کەرتی وزە بۆ بەغداد بگەڕێنرێتەوە.

هەر لە چوارچێوەی ئەم ڕایەدا، کە مافی بەڕێوەبردن و خاوەندارێتی لە کەرتی وزە بۆ هەرێمی کوردستان بە ڕەوا نابینێت، لە ١٥ی شوباتی ٢٠٢2، دادگاى فیدراڵی باڵاى ئێراق بڕیارى لەسەر هەر دوو سکاڵای ژمارە (٥٥/ فیدراڵی/ ٢٠١٢) و سکاڵای ژمارە (110/ فیدراڵی/ 2019) لە دژی دۆسیه‌ی نەوت و گازی هەرێمی کوردستان دەرکرد، بەوەی کە کارکردنی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و گشت کۆمپانیا بیانی و ناوخۆییەکان لەم کەرتەدا کارێکی نایاساییە و پێویستە دۆسێیەکە ڕادەستی حکوومەتی فیدراڵی بکرێت. زیاد لەوەش، دادگای ناوبراو یاسای ژمارە 22ی ساڵی 2007ی تایبەت بە نه‌وت و گازی هه‌رێمی كوردستان، بە نادەستوورى ناساند.

بەگشتی دەوڵەتانی فیدراڵی بەشێوەی جیاواز مامەڵەیان لەگەڵ کەرتی وزەدا كردووە، هەندێكیان خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی ئەم کەرتەیان تایبەتمەند كردووە بە دەسەڵاتەکانی حکوومەتی فیدراڵی و هەندێكی دیکەشیان خستویانەتە چوارچێوەی دەسەڵاتی هەرێمەكان. لەم نێوەندەدا دەستووری بەركاری ئێراق ئەم کەرتەی لە چوارچێوەی تایبەتكارییە هاوبەشەكان ڕێكخستووە، هەر وەک ئەوەی لە ماددە (112)ـدا هاتووە. بەڵام لە ڕاستییدا دەستووری هەمیشەیی ئێراق، ڕەچاوی وردەكاری ڕێكخستنی دەستووریی و یەكلاییكردنەوەی ئەو ناكۆكییانەی تێدا بەدی ناكرێت. بە پێچەوانەوە چەندین بابەتی وردەكاری جێناكۆك و هەڵگری فرەلێكدانەوەی تێدا بەدی دەكرێت، بەهۆی فرەیی دەستەواژە دەستوورییە بەكارهێنراوەكانی پەیوەست بەم بوارە، سەرەڕای جیاوازی كردن لە بەڕێوەبردنی نەوتی دەرهێنراوی ساتی بەركاربوونی دەستوور و پاشتر لەو بەروارە.

بۆیە دەکرێت بڵێین، كرۆكی كێشەكانی هەولێر و بە‌‌غدا لەم دۆسێیەدا، خۆی لە تەفسیر ‌و ڕاڤەی جیاواز بۆ بڕگە و ماددەكانی دەستووری هەمیشەیی دەبینێتەوە. بە جۆرێك حكوومەتی فیدراڵی، هەرێم بە سەربەخۆ ‌و ناشەفاف لە واژوو كردنی گرێبەست، دەرهێنان، هەناردەكردن ‌و بە بازاڕكردنی نەوت تۆمەتبار دەكات، لە بەرامبەریشدا حكوومەتی هەرێم ئاماژە بەوە دەكات، كه‌ بەو پێیەی دەستووری ئێراق، دەستووری وڵاتیكی فیدراڵە، بۆیە دەسەڵاتی زیاتری بە هەرێمەكان و پاراستنی تایبەتمەندییەكانیان داوە و لە چوارچێوەی دەستووردا دەتوانن یاسای تایبەت بە خۆیان لەو بوارەدا دەربكەن.

پۆستی پێشوو

سمێڵی دالی

پۆستی داهاتوو

تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

دکتۆر سەروەر حەمە ئەحمەد

دکتۆر سەروەر حەمە ئەحمەد

مامۆستای زانکۆ

پەیوەندیداری بابەتەکان

1111
شــیکار

ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی هەشتەم

تشرینی یه‌كه‌م 22, 2025
5
غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟
شــیکار

غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

تشرینی یه‌كه‌م 22, 2025
11
پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە
شــیکار

پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

تشرینی یه‌كه‌م 21, 2025
9

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

ئایار 2025
د س W پ ه ش ی
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031  
« نیسان   حوزەیران »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە