• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
چوار شه‌ممه‌, تشرینی یه‌كه‌م 1, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی شــیکار

ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟

یەکەی ئامادەکاران لەلایەن یەکەی ئامادەکاران
نیسان 7, 2025
لە بەشی شــیکار
0 0
A A
ئایا ئەوەى لە غەززە روودەدات جینۆسایدە؟
0
هاوبەشکردنەکان
44
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

هێرش و پەلامارەکانى ئیسرائیل بۆ سەر دانیشتوانى کەرتى غەزە لە فەڵەستین، کە دەیان هەزار قوربانى لێکەوتۆتەوە، مشتومڕی لەنێوان زانایان، پارێزەران، چالاکانی سیاسی، ڕۆژنامەنووسان و کەسانی دیکەدا دروستکردووە، بەڵام رۆژنامەیەکى ئیسرائیلى دەنووسێت: ئیسرائیل بەڕاستی کۆمەڵکوژی لە غەززە ئەنجام دەدات. رۆژنامەى هائارێتزى ئیسرائیلى لە راپۆرتێکدا بەدواداچوون بۆ پەلامارەکانى سوپاى وڵاتەکەى لە فەڵەستین دەکات، کە لەدواى پەلامارەکانى حەماس لە (7/ئۆکتۆبەر/2023) ئەنجامدراون، لەبارەیانەوە دەڵێت: دەبێت ڕووبەڕووی ڕاستییەکان ببینەوە و درک بە قووڵایی ئەو ترسناکییە بکەین کە دروستمان کردووە. ئەوەی لە غەززە دەگوزەرێت، هۆلۆکۆست نییە، بەڵام تاوانی جینۆسایدە.

“جینۆسایدەکانى ئەمەریکا و فەرەنسا”

لەسەرەتاى راپۆرتەکەدا، رۆژنامەکە ئاماژە بە بۆچوونى مێژوونووس “شلۆمۆ زانید” دەکات، کە رەتیدەکاتەوە ئەو دڕندەیی و تاوانە جەنگییە ترسناکانەی کە ئیسرائیل لە غەززە ئەنجامی داوە بە جینۆساید بناسێنێت، بە پاساوى ئەوەى ئەو دڕندەیییانەى سوپای فەرەنسا لەماوەى ساڵانى (1954-1962) لە جەزائیر و سوپاى ئەمەریکا لە ڤێتنام لە (1965-1973) ئەنجامیانداوە، بەجینۆساید وەسف نەکراوە، هەرچەندە “کەمتر نەبوون لەو دڕندەییانەی لە غەززە ڕوودەدەن”. بۆ رەتکردنەوەى بۆچونەکەى زانید، رۆژنامەکە دەگەڕێتەوە بۆ کتێبى “خوێن و خاک: مێژوویەکی جیهانی جینۆساید و قڕکردن لە سپارتاوە تا دارفۆر” کە لەلایەن “بن کیرنان” یەکێک لە توێژەرە دیارەکانی بوارى جینۆساید لە جیهاندا نووسراوە، تیایدا دەڵێت: ئەوەى لە جەزائیر روویدا جینۆسایدە، چونکە لەنێوان (٥٠٠) هەزار بۆ یەک ملیۆن جەزائیری لە ئەنجامی برسێتی و نەخۆشی و کوشتنی بەئەنقەست گیانیان لەدەستدا یان کوژران.

لەلایەکى دیکەوە “لیۆ کوپەر” کە یەکێکە لە توێژەرە دیارەکانی جینۆساید، لە کتێبی “بەکارهێنانی سیاسیانەى جینۆساید لە سەدەی بیستەم”دا دەڵێت: ئەو دڕندەییانەی فەرەنسییەکان لە شەڕی جەزائیردا ئەنجامیاندا، بە “جینۆساید” دادەنرێت، تەنانەت ئەگەر لەگەڵ پێناسەی تەواوەتی جینۆسایدیشدا نەگونجێت”. سەبارەت بە جەنگی ڤێتنامیش، لە ساڵی (١٩٦٦) لەلایەن فەیلەسوفی بەریتانی بێرتراند ڕاسڵەوە دادگای ڕاسڵ دامەزرا، کە فەیلەسوفی فەرەنسی ژان پۆڵ سارتەر سەرۆکایەتی دەکرد. مەبەست لێی لێکۆڵینەوە و ئاشکراکردنی تاوانەکانی جەنگ بوو کە لەلایەن ئەمەریکاوە لە جەنگی ڤێتنامدا ئەنجامدرا. ئەو دەستەیە جگەلە سارتەر، چەندین بیرمەند و سیاسەتمەدار و چالاکوانى دیاری لەخۆگرتبوو، لەوانە سیمۆن دی بۆڤوار و لیۆ باسۆ و ڤلادیمێر دیدێر. ئەو دادگا جەماوەرییە بەپێی ڕێککەوتننامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ڕێگریکردن و سزادانی تاوانی جینۆساید لە ساڵی (١٩٤٨)، بڕیاریدا کە ئۆپەراسیۆنەکانى سوپای ئەمەریکا لە ڤێتنام کە بریتی بوون لە: کوشتنی بەکۆمەڵ، دەستدرێژیکردنە سەر خەڵکی مەدەنی، بەکارهێنانی چەکی قەدەغەکراو، ئەشکەنجەدان و مامەڵەی خراپ لەگەڵ دیلەکانی جەنگ، لەناوبردنی شوێنە کولتووری و مێژووییەکان، بە جینۆساید دادەنرێت.

هاوشێوەى دۆسیەی ئیسرائیل و حەماس، دادگاکەى راسڵ بەوە تۆمەتبار دەکرێت کە چاوپۆشى کردوە لە باسکردنى تاوانەکانی بەرەی نیشتمانی بۆ ڕزگارکردنی ڤێتنامی باشوور کە بە “ڤێت کۆنگ” ناسراوە، هەروەها لە تاوانەکانى ڤێتنامی باکوور لەدژی خەڵکی مەدەنى لە باشوور. بەڵام رۆژنامەکە دەنووسێت: داننان بەو دڕندەییانەی کە لەلایەن ڤێت کۆنگ و حەماسەوە ئەنجامدراون، نابێتە هۆى نکوڵى کردن لەو تاوانانەى سوپای ئەمەریکا لە ڤێتنام و سوپای ئیسرائیل لە غەززە ئەنجامى دەدەن”.

“هێرۆشیما و غەززە”

لە ساڵى (١٩٤٥) ئەمەریکا بۆمبى ئەتۆمى بەسەر هەردوو شارى هێرۆشیما و ناگازاکی ژاپۆندا بەردایەوە و بەهۆیەوە هەزاران هاووڵاتى مەدەنى کوژران، هائارێنز ئاشکراى دەکات عەمیحای ئەلیاهۆى وەزیری کولتوورى ئیسرائیل پێشنیاری کردوە هاوشێوەى ئەو بۆردومانە، بە بۆمبى ئەتۆمى لە غەززە بدەن. بەڵام داواکەى رەتکراوەتەوە، هەرچەندە “ئیسرائیل لە شەڕی غەززەدا ئەو کۆت و بەندانەى بەزاند، کە لە ڕابردوودا سور بوو لەسەر پێشێل نەکردنیان”. بۆ بەڵگاندنى زانیارییەکانى، رۆژنامەکە دەگەڕێتەوە بۆ ئەنجامى دوو لێکۆڵینەوە، کە یەکەمیان لەلایەن رۆژنامەنووسى بنکۆڵکارى ئیسرائیلى یوڤاڵ ئەبراهام ئەنجامدراوە و تیایدا هاتووە:- سوپای ئیسرائیل لە بۆردومانکردنی غەززەدا زیرەکی دەستکردی بەکارهێناوە، ئەمەش بووەتە هۆی زیادبوونی ژمارەی قوربانییەکان لەنێو هاووڵاتیانی مەدەنی بێتاواندا. بەجۆرێک هەندێکجار تەنها لەپێناوى لەناوبردنى کەسایەتییەکی پلە باڵای حەماسدا، ڕێگە بە وێرانکردنی تەواوی گەڕەکێک دراوە و بەهۆیەوە (300) کەس کە پەیوەندییان بە شەڕەکەوە نەبووە کوژراون”.

لێکۆڵینەوەى دووەمیش لەلایەن دکتۆر لی مۆردەخای ئەنجامدراوە و تیایدا هاتووە: دەتوانرێت مەزەندە بکرێت کە لەنێوان (60 – 80%) قوربانییەکان لە غەززە، کەسانێکن کە لە شەڕەکەدا بەشدار نەبوون، ئەو رێژەیەش زۆر لەو رێژەیە زیاترە کە لە ڕابردوودا ئیسرائیل ڕێگەی پێدابوو”. هەروەها رۆژنامەکە نووسیویەتى: “ئەو رێژەیە لە هەر شەڕێکی دیکە زیاترە کە لە سەدەی بیست و یەکەمدا روویداوە”.

“نیاز لە کردەى جینۆساید دا”

 لە ماددەى دووەمى ڕێککەوتنامەی ڕێگرتن و سزادانی تاوانی جینۆساید کە لە ساڵى (١٩٤٨) دەرچووە، جینۆسایدى بەو جۆرە پێناسە کردوە: هەر کارێک دەگرێتەوە کە نیازى لەناوبردنى هەموو یان بەشێک لە گروپێکى دیاریکراوى هەبێت، ئیدى گروپەکە نەتەوەیی، ئایینی، نەژادى یان جوگرافی بێت. لە دواى دەرچوونى ئەو یاسایەوە، یەکێک لە لەمپەرە سەرەکییەکانی بەردەم پێناسەکردنی جینۆساید بە شێوەیەکی یاسایی، سەلماندنی مەبەست (نیاز: نیەت)ە. لەبەرئەوە ئایا لە دۆسیەی غەززەدا دەتوانرێت نیازى جینۆساید بسەلمێنرێت؟ لە وەڵامى ئەو پرسیارەدا، رۆژنامەکە چەندین لێدوانى سیاسەتمەداران و سەرکردە سەربازییەکان و ڕۆژنامەنووسانی ئیسرائیلى بە نموونە هێناوەتەوە، کە رایانگەیاندوە “هیچ کەسێکی مەدەنی بێتاوان لە غەززەدا نییە”، “نەکبەی دووەم ئەنجام دەدەین”، “دەبێت زەبەلاحەکان قڕبکرێن”، سەربارى ئەو لێدوانانە لە راپۆرتەکەدا هاتووە: بەڵام هێشتا چەمکی نیاز وەک کێشەیەکی گەورە دەمێنێتەوە.

لەلایەن خۆیەوە ویلیام شاباس قانونزانى ناسراو لە بواری جینۆسایددا، دەڵێت: لە دۆسیەى غەززەدا ئەو سکاڵایەى لەلایەن ئەفریقای باشوورەوە دژی ئیسرائیل بەرزکراوەتەوە و چواردە دەوڵەتی دیکەش بەشدارییان تێداکردووە، زۆر بەهێزە، بەهۆی چەندین لێدوانی بڕیاردەرانی ئیسرائیلەوە، هەروەها بەهۆی سروشتی خودی تاوانەکانەوە، وەک برسیکردنی سیستماتیکی دانیشتوانی غەززە، پاکتاوکردنی نەتەوەیی بەشی باکووری کەرتەکە، بۆردومانکردنی ئەو ناوچانەى کە بە ناوچەى “پارێزراو” دانراون.

“جینۆساید لە غەززە”

هەموو ئەو دەوڵەت و زلهێزانەى تاوانى جینۆساید ئەنجام دەدەن، کارەکانیان وەکو کاردانەوە و بەرگرى لەخۆکردن ناودەبەن، بۆیە بەرپرسانى ئیسرائیل لە لێدوانە فەرمیەکانیاندا دەڵێن ئەوەى لە غەزە ئەنجامى دەدەن، کاردانەوەى پەلامارەکانى حەماسە لە حەوتى ئۆکتۆبەر. لە بەرانبەر لێدوانى بەرپرسانى ئیسرائیلدا، هائارێتز نووسیویەتى: کوشتنی منداڵان، برسیکردن، وێرانکردنی ژێرخانی سیستمی تەندروستی، خاپورکردنى زۆربەی ماڵەکان لەوانەش سڕینەوەی تەواوەتی گەڕەک و ناوچەکانی وەک جەبالیا و بەیت لاهیا، پاکتاوکردنی نەتەوەیی لە باکووری کەرتی غەززە، وێرانکردنی هەموو زانکۆکان و زۆربەی دامەزراوە ڕۆشنبیرییەکان و مزگەوتەکان، لەناوبردنی ژێرخانى حوکمڕانی و ڕێکخراوەیی، گۆڕی بەکۆمەڵ، لەناوبردنی ژێرخانی بەرهەمهێنانی خۆراکی ناوخۆیی و کۆگاکانى ئاو؛ هەموو ئەم شتانە وێنەیەکی ڕوونی جینۆساید دەکێشن. لێرەوە دەکرێ بڵێین غەززە وەک کۆیەکی مرۆیی و نەتەوەیی بەکۆمەڵ ئیتر بوونی نییە و جینۆساید ڕێک بەم شێوەیەیە.

بەگوێرەى ئامارە فەرمییەکان، تائێستا زیاتر لە پەنجا هەزار کەس لە غەززە کوژراون، ژمارەى بریندارانیش زیاتر لە (١١٠) هەزار کەسە. بەڵام ژمارەی ئەو کەسانە نازانرێت کە لەژێر داروپەردوى خانووە روخاوەکاندان. زۆرینەی ڕەهای قوربانییەکانیش خەڵکی سڤیلن. بەدەر لە قوربانیانى راستەوخۆى شەڕەکە، نزیکەى (90%) دانیشتووانی غەززە لە ماڵ و حاڵی خۆیان ئاوارەبوون و لە بارودۆخێکی نامرۆڤانەدا دەژین، بەمەش ڕێژەی مردن زیاد دەکات. لەکۆتایى راپۆرتەکەى هائارێتزدا هاتووە: دوای تەواوبوونی شەڕەکە، ناچار دەبین لە ئاوێنەدا سەیری خۆمان بکەین. ئەوکاتە وێنەی کۆمەڵگایەک دەبینین کە نەک هەر وازی لە کوڕ و کچە ڕفێنراوەکانی هێنا و هاووڵاتیانی خۆی لە دڕندەیی حەماس نەپاراست، بەڵکو ئەم کارە ترسناکەشی لە غەززە ئەنجامدا. جینۆسایدێک کە مێژووی جوولەکەکان بۆ هەمیشە لەکەدار دەکات. دەبێت ڕووبەڕووی ڕاستییەکان ببینەوە و درک بە قووڵایی ئەو ترسناکییە بکەین کە دروستمان کردووە. ئەوەی لە غەززە دەگوزەرێت، هۆلۆکۆست نییە. لێرە هیچ کەمپێکی قڕکردنی ئاوشڤیتز و ترابلینکا نییە. بەڵام ئێمە مامەڵە لەگەڵ تاوانێک دەکەین کە دەکەوێتە ژێر هەمان پۆلەوە: تاوانی جینۆساید.

* ئەم راپۆرتە بەشێکە لە راپۆرتێکى رۆژنامەنووسى بنکۆڵکارى ئامۆس گۆڵدبێرگ، کە لە رۆژنامەى هائارێتزى ئیسرائیلى بەناونیشانى: لەنێوان غەززە و ئاوشڤیتزدا، لێکچوون لە جینۆساید و جیاوازی لە بارودۆخدا، لە (19/1/2025) بڵاوکراوەتەوە.

 

ئامادەکردن: بارام سوبحى

پۆستی پێشوو

کتێبی پیرۆز و بۆچوونەکان لەبارەیەوە

پۆستی داهاتوو

هەڵوێستەیەک لەسەر ڕۆمانی” پێشەوا قاقا پێدەکەنی”

یەکەی ئامادەکاران

یەکەی ئامادەکاران

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

1111
شــیکار

ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

ئه‌یلول 30, 2025
9
ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   
شــیکار

ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

ئه‌یلول 29, 2025
15
لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان
شــیکار

لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

ئه‌یلول 24, 2025
71

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

نیسان 2025
د س W پ ه ش ی
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930  
« ئازار   مارس »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە