• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
یه‌ك شه‌ممه‌, حوزه‌یران 1, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

  • شــیکار
    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

  • شــیکار
    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی ئینسکلۆپـیدیا بەڵگەنامە و ڕوداو

چەردەیەك لە مێژووی سوریا

کازم جەباری لەلایەن کازم جەباری
كانونی دووه‌م 8, 2025
لە بەشی بەڵگەنامە و ڕوداو
0 0
A A
چەردەیەك لە مێژووی سوریا
0
هاوبەشکردنەکان
46
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

“پێشەكی”

سوریا یەكێكە لە وڵاتانی كیشوەری ئاسیا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، هەر لە دێرزەمانەوە بایەخێكی مێژوویی و شارستانی دیاری هەبووە، خاوەن پێگەی شارستانیەتێكی دێرینە و بەهۆی پێگە گرنگەكەیەوە زۆرترین جار رووبەرووی جەنگ و داگیركاری بووەتەوە. لە مێژوودا چەندین نەتەوە لە هەژموونیان بەسەر خاكی سوریای ئێستادا هەبووە و فەرمانرەواییان كرووە گرنگترینیان: (سۆمەریەكان، ئاشورییەكان، حیسیەكان(حیتیەكان)، ئامورییەكان، كەنعانییەكان(فینقییەكان)، ئارامییەكان، ڕۆمەكان، فارسەكان، موسڵمانەكان، بیزەنتینییەكان، مەمالیكەكان و ئەیوبییەكان…هتد). هەروەها لە مێژووی كۆندا سوریا بەشیك بووە لە (بیلادی شام)، مەبەست لە (شام)یش هەریەك لە وڵاتانی (سوریا، لوبنان، ئوردن، فەلەستین)ی ئێستا دەكات. خاوەن شارستانییەتی ئیبلا و یەكێك لە كۆنترین پایتەختەكانی جیهانە كە شاری (دیمەشق)ە. ماوەیەكیش شارەكە ناوەندێكی گرنگی دەسەڵاتی سیاسی و شارستانی و كەلتوری و ڕۆشنبیری و فەرمانڕەوایی ئەمەوییەكان بووە.   

“یەكەم؛ گەڕان بەدوای ناو و نازناوی سوریا”

 ناوی وڵات كۆماری سوریای عەرەبی، بە عەرەبی (سوریة)  و بە ئینگلیزی (Syria) و بە كوردی (سوریا)، پایتەختەكەی (دیمەشق)ە، سوریا وشەیەكە بۆ ئەو هاووڵاتیانە بەكاردەهێنرێت كە بە دانیشتووی سوریا ناودەبرێن(1) سەبارەت بە بەكارهێنانی ناوی سوریا و وشەكە بیروڕای جیاوازی لەسەرە، هەندێك ناوەكە دەبەنەوە بۆ سەردەمی سەلجوقییەكان، ناوی (سوریا) لە سەردەمی دەسەڵاتی (سەلجوقی)یەكانەوە لە پێش زایین بەكارهاتووە و سەرچاوە مێژوویەكان باس لەوە دەكەن یەكەمجار ئەو وشەیە لە زمانی ئیمپراتۆرییەتی بێزەنتینەكان(هەرقل)ەوە بیستراوە. چەند سەرچاویەكی ئەدەبی كۆنیش باس لەوە دەكەن كە وشەی سوریا لەلایەن مێژوونوسی یۆنانی (هیرۆدۆت) و شاعیری یۆنانی و خاوەنی (ئیلیادە و ئۆدیسە)، (هۆمیرۆس)ەوە ناوبراوە(2). لە كۆندا وڵاتی شام، كە مەبەست لێی (سوریا، لوبنان، ئوردن، فەلەستین) و میزۆپۆتامیا(ئێراق)، شانۆیەکی بەردەوامی شارستانییەتە کۆنەکان بوون، لەو ناوچانە بوون کە هەر لە دێرزەمانەوە ئاوەدان بووە و مرۆڤی تێدا نیشتەجێ بووە و شارستانیەتی تێدا بوونیادنراوە. ئەگەرچی لەو کاتەدا ناوی هەرێمەکان تۆمار نەكرابوو، چونکە هیچ سنوورێک نەبوو کە لەیەكیان جیا بکاتەوە. بەڵکو ئەم شوێنانە و ناوەکانیان بە دۆزینەوەی هەندێک نووسراو و تۆمار کە لەسەر بەردەکان کێشراون دەناسرێنەوە. سەربارەت بە ناوی سوریا بیروڕای جیاواز لای مێژوونووسان و توێژەران گەڵاڵە بووە. بووەی کە ناوی سوریا لە چییەوە هاتووە و بۆ ئەم ناوەی لێنراوە؟. لە یەكێك لە كۆنترین سەرچاوەكاندا ئەوە هاتووە، كە ناوی سوریا ئاماژیە بۆ ئیمپراتۆریەتی ئاشووری(ئاسور-ئاسیریا) کە لە وڵاتی هیلالی بەپیتدا نیشتەجێ بووە و ئەم ئیمپراتۆریەتە توانی شارستانیەتێکی پێشکەوتوو و ئاوەدان بنیات بنێت، کە کاریگەرییەکانی تا ئەمڕۆش دیارە. سەرچاوەكان جەخت لەوە دەكەنەوە پیتی شین بە پیتی (س) گۆڕدرا و ئەمەش ڕووداوێکی باو لە زمانی سامیدا کە لە نێو گەلانیدا باو بوو(3).

هەندێکیان سەرچاوەی ناوەکە دەگەڕاننەوە بۆ ئاشووریەكان (ئاشور-Assyria)، هەندێکیان بۆ سریانی، هەندێکیشیان پێیان وایە ناوی سوریا سەرچاوەکەی لە وشەی شامەوە هاتووە، كە لە زمانی سانسکریتیدا بە واتای (خۆر) دێت.  هەندێك سەرچاوەی تر ناوەكە دەگەڕاێننەوە بۆ ناوی شاری (صور) یاخود (سر).  سەرچاوەش هەیە پێی وایە ناوەكە لە وشەی (هوری، خوری)، كە ئاماژەیە بۆ خورییەكان،  پاشان پیتەکان لە زمانی بەكارهێناندا گۆڕانكاریان بەسەردا هاتووە و وشەی (خوری، هوری) بووە بە سوری. لەناو ڕۆمەکاندا ناوی (surus) بە واتای هەموو ئەو کەسانە دەهات کە بە زمانی سریانی قسەیان دەکرد. لەسەر بنەمای هەموو ئەمانە، بۆ یەکەمجار ناوی شام لەلایەن یۆنانییەكانەوە هاتووە و بە مانای سرووشتی دەوروبەری سوریایان وتووە، یاخود بە واتایەکی ئایینی لێكیانداوەتەوە، وەک ناوی خودایەک، یان سروشتی و ژینگەیی، یاخود سەربازی. پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە ئەو ناوانەی ناوی تایبەتی کەسییان هەڵگرتووە کە بە وڵاتان یان شارەکان دەدرێت، داهێنانێکی یۆنانی(سلوقیەكان)، وەک چۆن سلوقیەكان ناوی هەندێك لە شارەكانی سوریایان بە ناوی کەسەكانەوە بەستووەتەوە، وەک لاودیقیا/لازقیە، یان أفامیا، سلوقیا و هتد(4). هەندێكی تر لە سەرچاوەكان وشەی شام و سوریا دەبەستنەوە بە دەریای (سور)، وەك ئەوەی ناوی شام لە شارە دەریاییەكانی دەریای سورەوە هاتووە، ناوی شام هێما بووە بۆ شارە دەریاییە بەناوبانگەکانی کە دەریای سور. یۆنانیەکان خەڵکی دەوروبەرەكەیان دەناسی بەهۆی سەردانی و چالاكی بازرگانی وڵاتەکەیان لەگەڵ خەڵكی ئەو ناچانە، كە بە سوریا ناویان بردون. هەروەها وشەی (صار) لە زمانی فینیقیدا بە واتای بەرد یان دیوار دێت. ئەم ناوە لەسەر ئەو دراو(پارە) دێرینانە هەڵكۆڵراوە، کە لەم شارەدا دۆزراونەتەوە(5). هەندێكی تر لە مێژوونووسان بەرگێكی ئاینی بەسەردا دەكەن بەوەی ناوی سوریا بۆ (سامی كوڕی حەزرەتی نوح) دەگێڕنەوە، چونكە ناوی (سام) لە زمانی سریانی عیبریدا بە (شام) هاتووە(6).

“دووەم؛ سوریا لە مێژوودا”

زانایان وای بۆ دەچن کۆنترین پاشماوەی مرۆڤ کە لە سوریا دۆزرایەوە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ نزیکەی (٧٠٠) هەزار ساڵ پێش زایین. شوێنەوارناسان ئێسکەپەیکەر و ئێسکی مرۆڤی نیاندەرتاڵیان دۆزیوەتەوە کە لەم ماوەیەدا لەو ناوچەیەدا ژیاون. بۆ نموونە (ئیبلا)، شارێکە لە سوریا کە وا بیردەکرێتەوە کە لە دەوروبەری (٣٠٠٠پ. ز)، ژیان تێیدا بوونی هەبووە و یەکێکە لە کۆنترین شوێنە نیشتەجێبووەکان بووە کە مرۆڤی تێدا ژیاوە. هەروەها سوریا یەکێک بوو لە ناوەندە سەرەتاییەکانی کولتووری مرۆیی چاخی بەردینی نوێ (١٢ هەزار)ساڵ لەمەوبەر. پێشکەوتنی گرنگ لە بواری کشتوکاڵدا لەوێ سەری هەڵدا، وەک پەرەپێدان و چاندنی جۆرەکانی دانەوێڵە و ڕامکردنی ئاژەڵ و…هتد. ئەمە جگەلەوەی تا نزیکەی  (٣٠٠٠ ساڵ پێش زایین)، دەوڵەت شاری (ئیبلا) كە سوریای ئێستا دەكات، پایتەختی ئیمپراتۆریەتێکی گەورەی سامی بوو کە پەیوەندی بازرگانی لەگەڵ سۆمەر و ئەکاد و تەنانەت میسرییەكانیشدا هەبوو. بەڵام لەشکرکێشییەکانی گەلانی دەریایی ئەم شارستانییەتەیان لە هەزارەی دووەمی پێش زایین لەناوبرد(7).

لەگەڵ ئەوەشدا کەنعانییەکان لە هەزارەی سێیەمی پێش زایینەوە زاڵ بوون. بەسەر ناوچە کەناراوییەكان و ناوەڕاست و باشووری سوریا، پاشان لە دواتر لە هەزارەی دووەمی پێش زایین دەسەڵاتیان کەمبوونەوە. كەنعانییەكان لە ناوچە کەناراوەکاندا بە فینقییەکان ناسرابوون، یۆنانیەکان ئەم ناوەیان بۆ دانابوون(8). ماوەیەك سوریا لە ژێر دەسەڵاتی ئەسكەندەری مەكدۆنیدا بوو، دوای مردنی ئەسكەندەر سوریا بەر سلۆقسی یەكەم كەوت دواتر كەوتە دەست فارسەكان کاتێک ئیمپراتۆریەتی ڕۆمانی ڕووخا، سوریا بوو بە بەشێک لە ئیمپراتۆریەتی ڕۆژهەڵات یان بیزەنتینییەكان(9). لە ساڵی (٦٣٧ز)ی سوپای موسڵمانان ئیمپراتۆریەتی بیزەنتینیان تێکشکاند و سوریایان کۆنترۆڵکرد. ئایینی ئیسلام بە خێرایی لە سەرانسەری ناوچەکەدا بڵاوبوەوە، موسڵمانەكان دەسەڵاتی خۆیان لەناوچەكەدا چەسپاند. لە کۆتاییدا شاری (دیمەشق) بوو بە پایتەختی جیهانی ئیسلامی، بەڵام لە دەوروبەری ساڵی (٧٥٠)ی زایینیدا، كاتێك دەسەڵاتی ئەمەوییەكان هەرەسی هێنا لەسەردەمی عەباسییەكاندا پایتەختی جیهانی ئیسلامی گوازرایەوە بۆ بەغدا لە عێراق، ئەم گۆڕانکارییە بووە هۆی دابەزینی ئابووری لە سوریا و بۆ چەند سەدەی داهاتوو ناوچەکە ناسەقامگیر بوو و لەلایەن گروپە جیاوازەکانەوە حوکمڕانی دەکرا(10).

هەروەها لەدوای نەمانی دەسەڵاتی خەلافەتی ئیسلامی بیزەنتینییەکان(ڕۆمانی ڕۆژهەڵات) هەوڵیاندا سوریا کۆنترۆڵ بکەن، چەندین جار هێرشیان کردە سەری و هەتا وڵاتەكەیان خستە ژێر فەرمانڕەوایی خۆیانەوە. دواتر شارە گەورەکانی سوریایان لەدەستدا لە نێوان ساڵانی (٩٦٠ز بۆ ١٠٢٠ز)ی زایینی. ئاواتەکانی بیزەنتینییەكان کاڵ بووەوە کاتێک تورکە سەلجوقییەکان لە کۆتایی سەدەی (١١)دا هێرشیان کردە سەر بیزەنتین و هەروەها بەشێک لە خودی سوریایان داگیرکرد. بەڵام لە هەمان کاتدا خاچپەرستانی مەسیحی لە ئەوروپاوە دەستیان کرد بە دامەزراندنی دەوڵەتە خاچپەرستە بچووکەکان بەدرێژایی کەناراوەکانی سوریا. ئەوان لەلایەن جەنگاوەرانی دژە خاچپەرستانەوە دژایەتی کران لەوانە لەنێویاندا سەلاحەدینی ئەیوبی کە سوڵتانی سوریا و میسر بوو. هەردوو موسڵمانان و خاچپەرستان لە سوریا لە سەدەی (١٣)دا ڕووبەڕووی هەڕەشە و ئامادەسازی بوونەوە، لە شێوەی ئیمپراتۆریەتی مەغۆلەکان کە دەسەڵاتیان بە خێرایی فراوان بوو. مەغۆلەکان هێرشیان کردە سەر سوریا و ڕووبەڕووی بەرخۆدانی تووندی نەیارانیان بوونەوە لەلایەن سوپای مەمالیکەکانی میسر، کە لە شەڕی (عەین جەلوت) لە ساڵی (١٢٦٠ز)دا شکستیان بە مەغۆلەکان هێنا، هەتا ناوەڕاستی سەدەی (١4)، مەمالیکەکان دەسەڵاتیان بەسەر ناوچەکەدا چەسپاند. هەروەها لە ساڵی (١٥١٦ز) زلهێزێکی نوێ دەستی بەسەر سوریادا گرت. ئەویش ئیمپراتۆریەتی عوسمانی بوو، هەتا ساڵی (١٩١٨ز) حوکمڕانی سوریا و باقی ناوچەكانی (شام)یان کرد.

سوڵتانی عوسمانی لە جەنگی جیهانی یەکەمدا ئەو هەڵەیەی کرد، کە هاوپەیمانی لەگەڵ میحوەری (ئەڵمانییەکان و نەمسا-مەجارستان)دا كرد. کاتێک لە شەڕەکەدا دۆڕان، ئیمپراتۆریەتی عوسمانی کە بە “پیاوە نەخۆشەکەی ئەوروپا” ناسرابوو، شكستی هێنا و هەڵوەشایەوە. خرایە ژێر چاودێری کۆمەڵەی گەلان، بەریتانیا و فەرەنسا، زەوییەکانی پێشووی عوسمانیان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە نێوان خۆیاندا دابەش کرد. سوریا و لوبنان بوون بەر فەرەنسا كەوت. پاشان لە ساڵی (1925)، ڕاپەڕینی خەڵكی سوریا دژی کۆلۆنیالیزم بەرپا بوو پاشان لە جەنگی جیهانی دووەمدا، حکومەتی فەرەنسا ئازادی و سەربەخۆیی بە سوریا بەخشی و دوایین سەربازی فەرەنسا لە مانگی نیسانی ساڵی (١٩٤٦ز) خاكی سوریایان بەجێهێشت و وڵاتەکە تا سەربەخۆیی ڕاستەقینەی بەدەستهێنا(11). دواتر ناوچەكانی سوریا لەلایەن سورریەكان خۆیانەوە فەرمانڕەوایی دەكرا لە ژێرناوی كۆماری سوریای عەرەبی و ئینجا كۆماری سوریای یەكگرتوو، دیسانەوە كۆماری سوریای عەرەبی.  

 

“مێژووی و جوگرافیای ئەو گەلانەی لە سەر خاكی شام و سوریادا فەرمانڕەواییان كردووە لە نێوان ماوەكانی (2000پ. ز- 2025ز)(12)“

گەلانی فەرمانڕەوایی سوریا               ساڵ و ماوەی فەرمانڕەواییان                         شوێنی فەرمانڕەوایی

كەنعانییەكان(فینقییەكان)                   3000 پ.ز- 2000 پ.ز            کەناراو و ناوەڕاست و باشوری سوریا

حسییەكان                                            هەزارەی دووەم و سێیەم              باكور و ناوەڕاستی سوریا

 سۆمەرییەكان                                     3000 پ. ز- 5500 پ.ز                          باكوری سوریا        

ئەكەدییەكان                                       2130 پ. ز- 1250 پ. ز            لە ڕۆژهەڵات و باكوری سوریا

ئامورییەكان                                         2200 پ. ز- 1880 پ. ز                      باكوری سوریا

بابلییەكان                                            2650 پ. ز- 3500 پ. ز                 لە ڕۆژهەڵاتی سوریا

ئارامییەكان                                           795 پ. ز- 1800 پ. ز             لە زۆربەی ناوچەكانی سوریا

ئاشورییەكان                                        600 پ. ز- 1060 پ. ز               باكور و ڕۆژهەڵاتی سوریا

فارسەكان                                              550 پ. ز- 332 پ. ز                      ناوچەكانی سوریا

یونانییەكان                                            332 پ. ز- 363 پ. ز                      ناوچەكانی سوریا

ڕۆمانییەكان                                                363 پ. ز- 636 ز                      ناوچەكانی سوریا

فتوحاتی ئیسلامی                                              632ز– 661ز                        ناوچەكانی سوریا

سەردەمی ئەمەوییەكان                                      661ز- 750ز                        ناوچەكانی سوریا

بیزەتنییەكان                                                   960ز- 1020ز                       ناوچەكانی سوریا

سەردەمی ئەیوبییەكان                                      750ز- 1258ز                       ناوچەكانی سوریا

سەردەمی مەمالیكەكان                                   1260ز– 1517ز                     ناوچەكانی سوریا

سەردەمی عوسمانییەكان                                  1517ز- 1918ز                    ناوچەكانی سوریا

سەردەمی بەریتانیا و فەڕەنسا                             1918ز- 1920ز                   ناوچەكانی سوریا

دەسەڵاتی عەرەبی سوری(ملك فیسەڵ)              1920ز- 1921ز                   ناوچەكانی سوریا

ئینتیدابی فەڕەنسی                                            1921ز- 1946ز                 ناوچەكانی سوریا

سەربەخۆیی سوریا(عید الجلاء)                         17/نیسانی 1946ز                 ناوچەكانی سوریا

كۆماری سوریای عەرەبی                                    1946ز- 1958ز                    تەواوی سوریا

كۆماری سوریای عەرەبی یەكگرتوو                      1958ز- 1961ز                    تەواوی سوریا

كۆماری سوریای عەرەبی                                   1961ز- 2025ز                     تەواوی سوریا

 

(1). William Evans Smith, Syria a country study, the Amercan University, Washington D.C, Third Edition, American, 2016, p:xi

(2) . ژووری بازرگانی و پیشەسازی سلێمانی، سوریا، سایتی ژووری بازرگانی و پیشەسازی سلێمانی، ڕیكەوتی: 20/12/2014، بڕوانە بەستەری سایتەكە:

 https://www.sulcci.com/jmare-4352/ 

(3) . (براء الدویكات، لماذا سمیت سوریا بهذا الاسم، الموقع موضوع، بتاریخ: 10/ابریل 2016، الموقع الكتروني:

https://mawdoo3.com/%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B0%D8%A7_%D8%B3%D9%85%D9%8A%D8%AA_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A7_%D8%A8%D9%87%D8%B0%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85       

(4) . بشار خلیف، سوریا الحضارة والاسم، الموقع New Syrian.net، الموقع الكتروني:

https://newsyrian.net/ar/content/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B6%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85.

(5) . هنری بدروس كیف، تعلیق تاریخی حول ما معنی (سوریة)، الموقع التنظیم الأرامي الدیمقراطي، الموقع الكتروني:

 https://aramean-dem.org/Henri_Kifa/Aramean_Identity/55htm

(6) . ادیب فرحات، سوریا و لبنان (مطول)، الطبعة الرابعةو بیروت، 1929، ص78

(7). Kallie Szczepanski, Syria | Facts and History, Thought co., August 05, 2018, Link: https://www.thoughtco.com/syria-facts-and-history-195089

(8) . أبوالفرج العیش، آثارنا في الإقلیم السوري الجمهوریة العربیة المتحدة، الطبعة الاولی، المطبعة الجدیدة، دیمشق-سوریا، 1960، ص18

(9) . عوسمان عەبدلڕەحمان سمایل، كورد لە سوریا 1920-1946، لە بڵاوكراوەكانی دەزگای موكریان، چاپخانەی خانی، چاپی یەكەم، دهۆك، 2009، ل20

(10). Amanda Onion, Missy Sullivan, Matt Mullen and Christian Zapata, Syria, History, August 21, 2018, Link: https://www.history.com/topics/middle-east/the-history-of-syria

(11). Kallie Szczepanski, Syria | Facts and History, Thought co., August 05, 2018, Link: https://www.thoughtco.com/syria-facts-and-history-195089

(12). سەرچاوە: سفارة الجمهوریة العربیة السوریة في رومانیا، الجمهوریة العربیة السوریة لمحة تاریخیة، الموقع: سفارة الجمهوریة العربیة السوریة في رومانیا، الموقع الكتروني:

https://syrianembassy.ro/ar/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A7/%D9%84%D9%85%D8%AD%D8%A9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%D9%8A%D8%A9/

پۆستی پێشوو

لە هەسارەی خوێنەوە تا ساتۆرنی رۆح: به‌شی یه‌كه‌م

پۆستی داهاتوو

ڕۆڵی دەستوور لە چارەسەرکردنی کێشەکان لەسیستەمی فیدڕأڵی

کازم جەباری

کازم جەباری

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

ئیمپراتۆرییەتی مەغۆل
بەڵگەنامە و ڕوداو

ئیمپراتۆرییەتی مەغۆل

ئایار 27, 2025
26
جەنگی ئەستێرەکان
بەڵگەنامە و ڕوداو

جەنگی ئەستێرەکان

ئایار 5, 2025
50
دامەزراندنی تورکیای هاوچەرخ و ناساندن و جیهانبینی کەمالیزم
بەڵگەنامە و ڕوداو

دامەزراندنی تورکیای هاوچەرخ و ناساندن و جیهانبینی کەمالیزم

ئایار 2, 2025
54

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

كانونی دووه‌م 2025
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  
« کانونی یەکەم   شوبات »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە