“پێشەکی”
ئێران لە 1ی تشرینی یەکەمی 2024 هێرشێکی گەورەی مووشەکی بۆ سەر ئیسرائیل دەستپێکرد، کە بە “بەڵێنی ڕاستەقینەی 2، الوعد الصادق 2” ناوی برد، ئەمەش لە وەڵامی تیرۆرکردنی ئیسماعیل هەنیە، سەرۆکی مەکتەبی سیاسی بزوتنەوەی حەماس لە تاران کە لە 31ی تەمووزی ئەمساڵدا و تیرۆرکردنی حەسەن نەسروڵڵا ئەمینداری گشتیی حیزبوڵڵا و جێگری فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی سوپای پاسدارانی ئێران، لە 27ی ئەیلوول، لە باشووری ئێران. هێرشی ئێران لەسەر شوێنە سەربازییەکان بوو، ئیسرائیلیش ڕایگەیاند کە بە هێزێکی زۆرەوە وەڵامی هێرشی ئێران دەداتەوە، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە ئێران بەم هێرشە بۆ سەر ئیسرائیل هەڵەی کردووە.
هێرشەکەی ئێران لە 1ی تشرینی یەکەمی 2024 بۆ ئیسرائیل سەرسوڕهێنەر بوو، چونکە چەند کاتژمێر پێش ڕوودانی ئەمریکا لەوبارەیەوە ئاگاداری کردەوە. باوەڕی زاڵ لە ئیسرائیل ئەوە بوو کە ئێران وەڵامی تیرۆرکردنی ئیسماعیل هانیە لە تاران ناداتەوە، وەک چۆن ناتانیاهۆ لە کاتی وتارەکەیدا لە نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەمان ڕۆژدا کە حەسەن نەسروڵڵا تیرۆر کرا، هەڕەشەی لە ئێران کرد، کە ئەگەر ئێران هێرش بکاتە سەر ئیسرائیل، وەڵامی ئیسرائیلی دەبێتەوە ئاماژەیە بۆ سروشتی وەڵامدانەوەی ئیسرائیل بۆ یەکەم هێرشەکانی ئێران دژی ئیسرائیل (ئۆپەراسیۆنی بەڵێنی ڕاستەقینە ١، عملية الوعد الصادق 1) لە ١٣ی نیسانی ڕابردوودا ئەنجامیدا.
ئێران ١٨١ مووشەکی بالیستیکی ئاراستەی ئیسرائیل کردووە سەرچاوەکانی ئیسرائیل ئاماژە بەوە دەکەن کە سیستەمی بەرگرییە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل بە بەشداریی سیستەمە بەرگرییەکانی ئەمریکا وەڵامی زۆربەی مووشەکەکانیان داوەتەوە، بەڵام سوپای ئیسرائیل دانی بەوەدانا کە مووشەکەکان کەوتوونەتە سەر بنکە سەربازییەکان، لەنێویاندا بنکەی ئاسمانی “نەفتیم”. لە نەگێڤ و بنکەی ئاسمانی “تل نۆف” لە نزیک تەل نۆف و بنکەیەک لە ناوچەی مەگیدۆ (نزیک جێنین)، هەروەها مووشەکەکان لە نزیک بارەگای مۆساد لە تەلئەبیب کەوتنە خوارەوە. هێرشەکە زیانی بە بنکە ئاسمانییەکان گەیاندووە، بەتایبەتی بنکەی نەفتیم، بەڵام هیچ فڕۆکەیەکی جەنگی بەرنەکەوتووە. ئیسرائیل ڕێژەی ڕێگریکردن لە هێرشەکەی ئێرانی بە ژمارە ڕانەگەیاند، وەک لە هێرشەکەی مانگی نیساندا، ڕازی بوو بە لێدوانەکانی نەتانیاهۆ و سوپا، بۆ ئەوەی بڵێن هێرشی ئێران پووچەڵ کراوەتەوە. هەندێک لە هەڵسەنگاندنەکانی ئیسرائیل لە سەرچاوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە سوپا نەیویستووە ڕێژەی زیانەکانی بۆ میدیاکان ئاشکرا بکات، بۆ ئەوەی زانیاری بە لایەنی ئێرانی لەو بارەوە نەدات، ئەمەش یارمەتیدەر دەبێت بۆ هێرشەکانی داهاتووی، بەڵام سوپا پشتڕاستی کردەوە کە ڕێژەی زیانەکان زۆرن. لەم ڕووەوە شرۆڤەکاری سەربازی بۆ ڕۆژنامەی “ها ئارتز”،ی ئیسرائیلی ئاماژە بەوە دەکات کە سیستەمی بەرگری ئاسمانی ئیسرائیل زۆر مووشەکیان خستە خوارەوە، بەڵام بەکارهێنانی مووشەکی بالیستیک لەم هێرشەدا بە پێچەوانەی هێرشی مانگی نیسانەوە، زیانێکی زۆری لێکەوتەوە.
ئەم هێرشە بە تووندوتیژیترین هێرش دادەنرێت لەسەر بەرەی ناوخۆی ئیسرائیل لە دوای دامەزراندنی دەوڵەتی ئیسرائیلەوە، سەرچاوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە هێرشەکە جیاواز بووە لە هێرشەکەی مانگی نیسانی ڕابردوودا، ئێران بە پلەی یەکەم فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و مووشەکی پێشکەوتووی بەکار‌هێنا کە دیارترینیان مووشەکی هایپەرسۆنیکی فاتح بوو. سوپای ئیسرائیل وای زانی کە هێرشەکەی ئێران شکستی هێناوە، چونکە کاریگەری لەسەر ئامادەیی سوپای ئیسرائیل و پلانە ئۆپەراسیۆنەکانی نەبووە. هەرچەندە “یۆاڤ گالانت” وەزیری بەرگری ئیسرائیل ئیدیعای کرد کە سیستەمی بەرگری ئیسرائیل زۆرێک لە مووشەکەکانی ئێرانی بەرپەرچ داوەتەوە، بەڵام ئەو زیانە بەرچاوانەی کە مانگی دەستکردەکان لە فڕۆکەخانەی “نەفتیم” ئاشکرایان کردووە، ڕەنگە کاریگەریی خزمەتگوزارییە ئەمنییەکانی ئیسرائیل بۆ ئیسرائیلییەکان هەڵسەنگێننەوە سیستەمی بەرگری لە ئەگەری هێرشێکی بەهێزتردا.
“کاردانەوەکانی ئیسرائیل و هەڵوێستی ئیداری ئەمریکا”
سەرچاوەکانی میدیای و هەواڵگرییەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە ئیسرائیل وەڵامی ئەم هێرشە دەداتەوە و ئەم پرسە کۆدەنگییەکی گەورەی سەربازی و سیاسی لەسەر، تەنانەت ئۆپۆزسیۆنی ئیسرائیلیش پشتیوانی لە وەڵامدانەوەیەکی نائاسایی بۆ هێرشی ئێران دەکات. وتەبێژی سوپای ئیسرائیل، دانیال هاگاری، ڕایگەیاند کە کاردانەوەیان دەبێت بۆ هێرشەکەی ئێران و بانگەشەی ئەوەی کرد کە سوپا پلانی ئامادەیی بۆ هێرشەکە هەیە، لە کاتێکدا نەتانیاهۆ وتی کە ئێران هەڵەیەکی کردووە بە هێرشکردنە سەر ئیسرائیل و باجەکەی دەدات. سەبارەت بە سەرۆک ئەرکانی سوپا “هێرزی هالێڤی” پشتڕاستی کردەوە کە سوپا وەڵامی هێرشەکەی ئێران دەداتەوە و وتی: “ئێمە وادەی وەڵامدانەوەکە دیاری دەکەین و توانای هێرشبەری ورد و لەناکاومان نیشان دەدەین”. بەشێک لە شێکەرەوەکان پێیان وایە؛ ئیسرائیل چاوەڕێی ئەم دەرفەتە بوو بۆ ئەوەی زۆر بە تووندی وەڵامی ئێران بداتەوە، نەو وەک ئەوەی لە مانگی نیسانی ڕابردوودا ڕوویدا کە وەڵامێکی سیمبۆلی بوو، بەڵکو ئەمجارە تەلئەبیب دەیەوێت وەڵامێکی کەمەر شکێن بێت بۆ تاران.
ئەمریکا پشتیوانی لە وەڵامدانەوەی ئیسرائیل بۆ هێرشی ئێران دەکات، لەم بارەیەوە جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمریکا بە ڕوونی ڕایگەیاندووە کە دژی بە ئامانجگرتنی شوێنە ئەتۆمییەکانی ئێرانە، هەروەها ئەمریکا و گرووپی حەوت “G7” سزا بەسەر ئێراندا دەسەپێنن. دیدگای ئەمریکا لەسەر ئەو ڕاستییە دامەزراوە کە وەڵامدانەوەکە نابێت ببێتە هۆی فراوان بوونی زیاتری بەرەی جەنگ لەسەر ئاستی ناوچەکە، کە دەرەنجام ئەمریكاش ببێتە بەشێک لە جەنگەکە بە شێوەی ڕاستەوخۆ.
“سیناریۆکانی بەردەم تەلئەبیب بۆ وەڵامدانەوەی ئێران”
بەشێوەیەکی گشتی سێ سیناریۆ بەدی دەکرێن کە ئەگەری ڕوودانیان هەیە، بۆ وەڵامدانەوەی ئیسرائیل لە بەرامبەر هێرشی ئێران، بەم شێوەیەی خوارەوە:-
یەکەم:- هێرشێکی ڕاستەوخۆ و گشتگیر بۆ سەر شوێنە ستراتیژییەکانی ئێران؛ ئەم سیناریۆیە لەسەر ئەو ڕاستییە دامەزراوە کە ئیسرائیل بە کەڵک وەرگرتن لە هێزی ئاسمانی هێرش دەکاتە سەر ئێران و دامەزراوە ستراتیژییە گرنگەکانی ئێران بە سروشتێکی سەربازی دەکاتە ئامانج، وەک کارگە و کۆگاکانی مووشەکی بالیستیکی یان بنکە و شوێنەکانی سوپای پاسدارانی ئێران و دامەزراوە ئابوورییەکان ، وەک دامەزراوە گرنگەکانی وزە، وەک کێڵگە، پاڵاوگە و بەندەرەکان کە بەکاردەهێنرێن لە هەناردەکردندا، بە شێوەیەک هاوشێوەی بۆردومانی ئیسرائیل بۆ دامەزراوەکان لە پارێزگای حودەیدەی یەمەن.
ئەم سیناریۆیە بە کۆمەڵێک هۆکارەوە وابەستەیە، گرنگترینیان ئەوەیە کە هێرشی ئەم جارەی تاران بۆ سەر تەلئەبیب مەترسیداریتین هێرش بوو لە مێژووی دامەزراندنی ئیسرائیلەوە، بۆیە ئیسرائیل پێویستی بەوەیە کە بە توندترین و کاریگەرترین شێوە وەڵامی ئێران بداتەوە. فاکتەری ئەمریکی بە پاڵنەرێک دادەنرێت بۆ ئەم سیناریۆیە، بەو پێیەی ئەمریکا بەڵێنی داوە ئیسرائیل لە هەر هێرشێکی ئێران بۆ سەری بپارێزێت، هەروەها لە ڕووی پرەنسیپەوە دژایەتی هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران ناکات ئەمەش بەو مانایەیە کە ئیسرائیل دەتوانێت هێرشێکی گەورە بۆ سەر ئێران ئەنجام بدات، پشت بە بەرگرییە ئاسمانییەکانی ئەمریکا دەبەستن بۆ پشتیوانیکردن لە بەرگرییە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل لە ڕووبەڕووبوونەوەیدا. کەواتە، ڕەنگە ئەم هێرشە دەرفەتێک بێت بۆ ئیسرائیل بۆ لەناوبردنی زۆرێک لە دامەزراوە گرنگەکانی ئێران و لاوازکردنی ڕێژیمی ئێران و لەگەڵیدا میحوەری ئێران.
“لێکەوتەکانی ئەم سیناریۆیە بۆ سەر ئیسرائیل چی دەبێت؟”
یەکەم:- لێکەوتەی یەکەم ڕەخنەی ئەمریکایە سەبارەت بە هێرشێکی ناهاوسەنگی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران، بە ئامانجی شکاندنی دۆخی هەڵکشانی و خۆخلیسکاندن بۆ ڕووبەڕووبوونەوەیەکی ناوچەیی، ئەمریکاش ترسی لە زیاتر تێکچوونی ئاسایشی هێز و پێگەکانی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هەیە. جگە لەوەش هەڕەشەی ئێرانی ئەمجارە جیددی دەردەکەوێت بە وەڵامدانەوەی دووبارەی ئیسرائیل بە هێرشێکی تووندتر و وردتر کە دامەزراوە گرنگەکانی ئیسرائیلی کردە ئامانج سەرەڕای بەهێزی بەرگری ئاسمانی ئیسرائیل و ئەمریکا، بەڵام نەیانتوانی پێش بە کەوتنی دەیان مووشەک بگرن بۆ سەر ئیسرائیل شوێنە سەربازییەکان، ترسەکەش هەروا ماوەتەوە کە هەوڵەکانی ئێران بۆ بەئامانجگرتنی شوێنە گرنگەکانی ئیسرائیل، بەتایبەتی کە ڕەنگە ئێران ئەمجارە بە چڕی و زەبری زۆرەوە وەڵام بداتەوە، کە کاردانەوەی گەورەی لەسەر ناوخۆی ئیسرائیل دەبێت.
دووەم:- هەروەها بەردەوام بوونی شەڕ و ڕووبەڕوو بوونەوەکان، مەترسی لەسەر ئابووری ئیسرائیل دروست دەکات، کە ڕووبەڕووی حاڵەتی بچووکبوونەوە و قەیران بووەتەوە، نیشانەکانی قەیرانەکە لەم دواییانەدا لە دابەزاندنی ڕیزبەندی قەرزی ئیسرائیل لەسەر ئاستی جیهان، کە ئەمەش لە مێژوودا بێ وێنەیە ئیسرائیل، جگە لە بەردەوامی جێهێشتنی وەبەرهێنەرەکان بە هۆی ئاسەقامگری و نا ئارامی دۆخی ناوخۆی ئیسرائیل، ئەو تێچوونە زۆرەی کە ئەم ڕووبەڕووبوونەوەیە بەدوای خۆیدا دەهێنێت، ناتوانێت بەرگەی بگرێت، هەروەها بەرزبوونەوەی کورتهێنانی دارایی و دابەزینی گەشەی ئابووری بەدوای خۆیدا دێنێت.
دووەم:- هێرشی بۆ سەر شوێنە سەربازییەکان؛ ئەم سیناریۆیە لە هەڵوێستی ئەمریکاوە سەرچاوە دەگرێت کە پشتیوانی لە مافی وەڵامدانەوەی ئیسرائیل دەکات، بەڵام هاوتەریب لەگەڵ هێرشی ئێران، واتە بە ئامانجگرتنی هەندێک شوێنی سەربازی ئێران، بە مەبەستی گەیشتن بە دوو ئامانج:
یەکەم، پاراستنی شکۆمەندی ئیسرائیل، کە دوای هێرشی ئەم دوایەی ئێران، دووەم، بۆ ڕێگریکردن تەشەنە سەندنی دۆخەکە بۆ شەڕێکی ناوچەیی فراوان. ئەم سیناریۆیە بەهۆی خواستی ئیسرائیلەوەیە بۆ ئەوەی لە ئێستادا سەرنجی لەسەر بەرەی باکوور بێت، کە بەرەیەکی ئاڵۆزە، هەڵگری چەندین تەحەددایە سەرەڕای تیرۆرکردنی زۆربەی سەرکردەکانی هەسەدە بەم شێوەیە زیانەکانی ئیسرائیل لە کوشتنی سەربازەکانی لە هەموو دەستدرێژییەک بۆ سەر خاکی لوبنان، جگە لە دۆخی نائاسایی بەرەی ناوخۆ، کە پێشبینی دەکرێت ئاستی باری نائاسایی خۆی بەرز بکاتەوە لەگەڵ قووڵبوونەوەی ئۆپەراسیۆنی سەربازی ئیسرائیل لە لوبنان. هەروەها ئەم سیناریۆیە ڕێگری دەکات لەوەی ئێران شوێنە گرنگە مەدەنییەکان بۆ ئیسرائیل بکاتە ئامانج لە ئەگەری ئەوەی هێرشی ئیسرائیل تەنها لە شوێنە سەربازییەکان سنووردار بێت، بە تایبەت کە شەرعیەتی ئیسرائیل لە ئاستی نێودەوڵەتیدا دەکەوێتە ژێر پرسیارەوە ئەگەر شوێنە ستراتیژییەکانی بکاتە ئامانج، لەبەر ئەوەی ئێران شوێنە سەربازییەکانی ئیسرائیلی کردبووە ئامانج نەک شوێنە ستراتیژییەکانی. هەروەها تاران زۆر کار لەسەر ئەوە دەکات لایەنە نێودەوڵەتییەکانە لە هێرشەکان ئاگادار بن،ئەگەر هاتوو ئیسرائیل وەڵامێکی نا هاوسەنگی دایەوە. بۆیە ئێران خۆی بۆ ئەم ئەگەرە ئامادەکردووە بۆ ئەوەی نیشانی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بدات کە وەڵامدانەوەکانی ئیسرائیل کاردانەوەی نێگەتیڤی لەسەر ئابووریی و ئاسایشی جیهان دەبێت.
“لێکەوتەکانی ئەم سیناریۆیە چییە بۆ سەر ئیسرائیل؟”
ئەم سیناریۆیە ڕووبەڕووی کۆمەڵێک تەحەددا دەبێتەوە، گرنگترینیان ئەوەیە کە وەڵامدانەوەی هاوسەنگ لەلایەن ئیسرائیلەوە بۆ هێرشی ئێران دەبێتە هۆی لاوازبوونی سیستەمی بەرگری ئیسرائیل، ڕەنگە میحوەرەکەی ئێران بەهێزتر بکات، هەروەها نیشانی ئیسرائیل بدات کە بەڕاستی لە هەڕەشەی ئێران دەترسێت، کە شتێکە دژایەتی سیستەمی ئەمنی ئیسرائیل دەکات، ئەم سیناریۆیە لەسەر ئەو باوەڕە دامەزراوە کە زلهێزەکانی تر دەبێ بترسن بە هەڕەشەکردن لە ئەو، نەک بە پێچەوانەوە. جگە لەوەش، وەڵامدانەوەی هاوسەنگ، ڕێگری ئیسرائیل لە ئێران دەشکێنێت لەسەر ئاستی ناوچەکە، کە ئەمەش مەترسیدارە بۆ ئیسرائیل لە داهاتوودا، ئەمەش هانی ئێران دەدات لە داهاتوودا وەڵامی هێرشەکانی ئیسرائیل بداتەوە.
سێیەم:- هێرشی سنوورداری هاوشێوەی هێرشەکانی مانگی نیسانی ئەمساڵ؛ ئەم سیناریۆیە بە سیناریۆی مانگی نیسان ناوی ببەین، هەروەها گوزارشت لە نەخشی وەڵامدانەوەی ئیسرائیل دەکات بۆ هێرشی ئێران، کە بە سیمبۆلیک ئەنجامیدا. ئەم سیناریۆیە پەیوەستە بەوەی کە زیانەکانی هێرشەکەی ئێران ئەگەری هەبووە، بەو پێیەی هێرشەکە هیچ زیانێکی مەدەنی لە دوای خۆی بەجێنەهێشتووە، بۆیە ئیسرائیل دەتوانێت بە هەمان ڕادەی زیانەکانی هێرشەکەی ئێران وەڵام بداتەوە، بە ئامانجگرتنی شوێنی تایبەت و سادە و لەناوبردنیان. ئەم سیناریۆیە لە ترسی ئیسرائیلەوە سەرچاوە دەگرێت لە کاردانەوەی نوێی ئێران، هەروەها پێویستی بە تەرخانکردنی خۆی بۆ بەرەی باکوور هەیە، کە سەرکەوتنی بە مانای سەرکەوتنە بەسەر ئێران و لاوازبوونی بەرەی مقاوەمە دێت. جگە لەوەش ئەو وەڵامە ڕەمزییە خزمەت بە بەرژەوەندییەکانی ئیسرائیل دەکات لە ڕزگاربوون لە هێرشێکی داهاتووی ئێران و کۆتایی هێنان بە ماوەی چاوەڕوانی بۆ هێرشێکی داهاتوو، بە داخستنی ئەم فایلە و تەرخانکردنی خۆی بۆ شەڕی دژی هەسەدە، هاوکات دڵنیا دەکرێتەوە کە ئێران هێرش ناکاتە سەر ئیسرائیل.
“لێکەوتەی ئەم سیناریۆیە چۆن دەبێت لەسەر ئیسرائیل؟”
ئەم سیناریۆیە ڕووبەڕووی ئاستەنگێکی زۆر دەبێتەوە، لەوانە داڕمانی بەرچاوی سیستەمی ڕێگریی ئیسرائیل و بەهێزبوونی نفوزی ئێران لە ناوچەکەدا، تەنانەت ئەگەر ئیسرائیلیش شکست بە حزبوڵڵای لوبنان بێنێت. ئەم سیناریۆیە لە بازنەی سیاسی و سەربازی ئیسرائیلیشدا ڕووبەڕووی دژایەتییەکی گەورە دەبێتەوە و دەکرێت ببێتە هۆی ئەوەی نەتانیاهۆ هەموو ئەو دەستکەوتانەی کە لە قۆناغی یەکەمی هەڵمەتی سەربازی دژی بەرەی مقاوەمە بە سەرکردایەتی ئێران بەدەستی هێناوە لەدەستی بدات.
“دەرەنجام”
هێرشی ئەم دواییەی ئێران بە مووشەکی بالیستیک بۆ سەر ئیسرائیل تووندوتیژترین هێرش بوو لە دوای دامەزراندنی ئیسرائیلەوە. هەرچەندە سوپای ئیسرائیل بە هێرشێکی شکستخواردوو و بێکاریگەری وەسف کرد، بەڵام گەیشتنی مووشەکەکانی ئێران بۆ ناو سیستەمی بەرگری ئاسمانی، پاڵ بە ئیسرائیلەوە دەنێت بۆ ئەوەی دووبارە هەڵسەنگاندن بۆ کاریگەریی ئەم سیستەمە بکاتەوە. پێدەچێت ئیسرائیل هێرشێکی بەرفراوان و گەورە بۆ سەر ئێران بکات، لەوانە دامەزراوە ستراتیجییە مەدەنی و سەربازییەکان، جگە لە دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران، بەمەبەستی لاوازکردنی ڕژێمی ئێران و شکاندنی شکۆی لە ناوچەکە و پاراستنی ڕێگریی ئیسرائیل. ئیسرائیل لە بڕیاری دەستپێکردنی هێرشێکی فراوان بۆ سەر ئێران، لە لایەک پشت بە پشتیوانی ئەمریکا دەبەستێت، لە لایەکی دیکەشەوە پشت بە سیستەمی بەرگری و تواناکانی هێزی ئاسمانی ئیسرائیل دەبەستێت، کە هەموو ئەمانە بەشدار دەبن لە ڕێگریکردن لە ئێران لە وەڵامدانەوەی هێرشی ئیسرائیل، یان کەمکردنەوەی زیانەکانی. ئیدارەی ئەمریکا پشتیوانی لە وەڵامدانەوەی ئیسرائیل بۆ ئێران دەکات، بەڵام دژایەتییەکەی سنووردارە بە توندی هێرشەکە و ئامانجەکانی. دیدگای واشنتۆن ئەوەیە کە وەڵامدانەوەی هاوسەنگی ئیسرائیل توانای ڕاگرتنی دۆخەکەی هەبێت و نەچێتە ناو شەڕێکی ناوچەیی و ڕووبەڕووبوونەوەیەکی هەمەلایەنە کە ڕەنگە ئەمریکا تێوەگلێنێت.
پەراوێزەکان
- Frank Gardner. (2 October 2024). How could Israel respond, and what might Iran do then? BBC. (https://shorturl.at/a9LmR).
- Federica Marsi. (3 October 2024). How might Israel respond to Iran’s missile attacks? ALJAZEERA. (https://lnkfwd.com/u/KGYB722J ).
- (16 Apr 2024). Iran’s Attack on Israel: Assessment, Repercussions and Scenarios. International Institute for Iranian Studies. (https://lnkfwd.com/u/KGYvkBj4 ).
- Shafaq News. (07.10.2024). Iran prepares 10 scenarios to respond to potential Israeli attack. (https://lnkfwd.com/u/KGZRPmhW ).
- سيناريوهات الرد الإسرائيلي على الضربة الإيرانية – أخبار الشرق. (https://lnkfwd.com/u/KGZyu42b )
- ما سيناريوهات الرد الإسرائيلي على إيران؟ الجزيرة العربية. (https://lnkfwd.com/u/KGZ93NbP )
- سيناريوهات وأهداف الرد الإسرائيلي المتوقع على إيران. الجزيرة نت. (https://lnkfwd.com/u/KGaY7cma)
- معاذ فريحات. حسابات أميركية “معقدة” مع الضربة الإسرائيلية المحتملة على إيران. الحرة. (https://lnkfwd.com/u/KGbDazfK )
- ثلاثة سيناريوهات إسرائيلية للرد على هجوم إيران. العرب. (https://lnkfwd.com/u/KGbeHKLy )
