• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
یه‌ك شه‌ممه‌, حوزه‌یران 1, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    حکومەتی فیدراڵ و پێشێلکردنی مافەکان،کاتێک دەستوور بۆ پاساو دەگۆڕدرێت

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

  • شــیکار
    بارودۆخی کورد لە گۆڕانکارییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەرێنی دەردەکەوێت

    بارودۆخی کورد لە گۆڕانکارییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەرێنی دەردەکەوێت

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    حکومەتی فیدراڵ و پێشێلکردنی مافەکان،کاتێک دەستوور بۆ پاساو دەگۆڕدرێت

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

  • شــیکار
    بارودۆخی کورد لە گۆڕانکارییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەرێنی دەردەکەوێت

    بارودۆخی کورد لە گۆڕانکارییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەرێنی دەردەکەوێت

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی هێــزی نەرم ئەدەب و هونەر

بۆچی ئه‌فلاتوون هێنده‌ له‌ شیعر ده‌ترسا؟

یەکەی وەرگێڕان لەلایەن یەکەی وەرگێڕان
ئاب 11, 2024
لە بەشی ئەدەب و هونەر
0 0
A A
بۆچی ئه‌فلاتوون هێنده‌ له‌ شیعر ده‌ترسا؟
0
هاوبەشکردنەکان
33
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

“پێشه‌کی”

له‌ زمانی زۆرێک له‌ فه‌یله‌سووفانی سه‌ده‌ی بیسته‌م و به‌شێک له‌وانه‌ی ئێسته‌ش، ئه‌فلاتوون وه‌کوو فه‌یله‌سووفی هه‌موو سه‌رده‌مه‌کان ناوی هاتووه‌. هیچ بیرمه‌ند و فه‌یله‌سووف و ته‌نانه‌ت ئه‌دیبێک ناتوانێت به‌ بێ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌فلاتوون له‌سه‌ر کۆمه‌ڵێک بابه‌ت و مژاری په‌یوه‌ست به‌ بواره‌ جۆراوجۆره‌کانه‌وه‌ به‌ڕاده‌ی شیاو و پێویست قووڵ بێته‌وه،‌ یان لانیکه‌م زه‌مینه‌ی ئه‌و قووڵبوونه‌وه‌ و تێڕامانه‌ شیاو و شایسته‌یه‌ی بۆ له‌بار بێت. له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا بابه‌تی دژایه‌تییکردنی ئه‌ده‌ب و به‌تایبه‌ت و به‌دیاریکراوی “شیعر” لای ئه‌فلاتوون و کاریگه‌ریی شیعر و شاعیران له‌سه‌ر کۆمه‌ڵگا و به‌تایبه‌تی ئه‌خلاقی کۆمه‌ڵگا یه‌کێک له‌و باسه‌ مشتومڕهه‌ڵگرانه‌یه‌ که‌ هێشتاش نه‌بڕاوه‌ته‌وه‌.

کاتێک سه‌رنجی تێگه‌یشتنه‌کانی ئه‌فلاتوون به‌تایبه‌تی له‌ کتێبی”کۆمار” ده‌ده‌ین له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که‌ ده‌زانین باس و خواسه‌کانی په‌یوه‌ست به‌ ئه‌ده‌ب و شیعر له‌ ناو که‌ش و گوتارێکی دیکه‌دا هه‌ناسه‌ ده‌کێشن و به‌ته‌واوه‌تی دوورن له‌و بابه‌تانه‌ی که‌ ئه‌و زه‌قیان ده‌کاته‌وه‌، به‌ڵام ناتوانین به‌ ئاسانی له‌و باسانه‌ی ئه‌ویش خۆ نه‌بان که‌ین و به‌سه‌ریان باز بده‌ین. وه‌کوو ده‌بینین به‌شێکی زۆری مرۆڤی سه‌رده‌م به‌ ژن و پیاوه‌وه‌ ئه‌گه‌ر خۆیشی به‌ شاعیر نه‌زانێت لانیکه‌م هه‌ستی شیعری له‌ ئاستێکدا له‌ خۆیدا ده‌بینێت و به‌مه‌ش شانازی ده‌کات و پێی شادومانه‌. نه‌ک هه‌ر ئه‌وه‌ به‌ڵکوو بگره‌ زۆرێک له‌ کۆمه‌ڵگا و نه‌ته‌وه‌کان له‌ پاش ئه‌فلاتوونه‌وه‌ تاکوو ئێستا کو‌لتوور و وشیار و ناوشیارییان به‌ شیعر و وشه‌ی شیعراویی سواغ دراوه‌، شیعر کۆمه‌ڵێک ئاست و قۆناغی دیکه‌ی له‌ فه‌لسه‌فه‌ و زانسته‌ جۆراوجۆره‌کاندا تێپه‌ڕاندووه‌ و هێشتاش بابه‌تێکی زیندوو و نه‌مره‌.

نه‌ شاعیران له‌ کۆمه‌ڵگاکان وه‌ده‌رنران و نه‌ شیعریش وازی له‌ کاژخستن و نوێبوونه‌وه‌ی خۆی هێنا، به‌ڵام هاوکات له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌ش دۆخی ئه‌خلاقی و داڕمانی ئه‌خلاقی یه‌کێک له‌و بابه‌تانه‌یه‌ که‌ هه‌ندێک له‌ کۆمه‌ڵناسان له‌گه‌ڵ ڕێژه‌گه‌رێتی سیسته‌می به‌ها و نۆرمه‌ ئه‌خلاقییه‌کان به‌ نیگه‌رانی و په‌رۆشییه‌وه‌ باسی ده‌که‌ن و ڕه‌نگه‌ له‌به‌ر ئه‌مه‌ش بووبێت سوودمه‌ند بێت له‌ به‌شێكی بچووک له‌ تێڕامان و به‌ڵگه‌هێنانه‌وه‌ی ئه‌فلاتوون له‌سه‌ر شێعر و کاریگه‌رییه‌کانی ورد بینه‌وه‌.

“ئه‌فلاتوون و شیعر”

تێگه‌یشتن و هه‌ڵگۆسته‌ی ئه‌فلاتوون له‌ شیعر که‌ له‌ کتێبی “کۆمار”دا هاتووه‌، به‌شێوه‌یه‌کی ڕوون و ئاشکرا زۆر نه‌رێنیتر و نێگه‌تیڤتره‌ له‌و تێگه‌یشتن و باسه‌ی که‌ له‌ نامیلکه‌ی “ئیۆن”دا باسی کردووه‌. ئه‌م تێگه‌یشتنه‌ش مێژوویه‌کی دوور و درێژی هه‌یه‌ و تاکوو سه‌رده‌می ئێسته‌ی ئێمه‌ش به‌رده‌وام بووه‌. له‌ کتێبی کۆماردا شیعر ڕه‌ت کراوه‌ته‌وه‌ و شاعیران دوور خراونه‌ته‌وه‌، (ده‌ڵێن کاتی خۆی گولاکۆ خانی مه‌غۆل وه‌کوو عوبه‌یدی زاکانی ده‌گێڕێته‌وه‌ هه‌موو شاعیرانی به‌غدای به‌ پاساوی ئه‌وه‌ی که‌ کۆمه‌ڵێک بوونه‌وه‌ری زیاده‌ن له‌ جیهان و خه‌لیقه‌تدا ده‌خاته‌ ناو ڕووباری دیجله‌وه‌). ئه‌مه‌ش ته‌نها به‌م هۆکاره‌ که‌ شیعر ته‌نها لاساییکردنه‌وه‌ یه‌کی سه‌رکه‌وتوو‌ه‌. لاساییکردنه‌وه‌ به‌ دوو هۆکار خراپ و نه‌رێنییه‌. یه‌که‌م ئه‌مه‌ی که‌ لاساییکردنه‌وه‌ شتێکی پله‌ دوو و نائۆرژیناڵه‌، واته‌ له‌ شتێکی دیکه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌، ڕاسته‌قینه‌ نییه‌، به‌م مانایه‌ بابه‌تێکی ساخته‌ و ده‌سکرده‌، ئه‌گه‌رچی ته‌نانه‌ت ڕه‌نگه‌ له‌ پله‌ و پێگه‌ی لاساییکردنه‌وه‌ و ساخته‌کردنیشدا زۆر ورده‌کارانه‌ و ده‌قیق بێت. ئه‌فلاتوون ئاوه‌ها به‌ڵگه‌ ده‌هێنێته‌وه‌ که‌ بۆ نموونه‌ قه‌ره‌وێڵه‌ لاسییکردنه‌وه‌یه‌که‌ له‌ “ئایدیا”ی قه‌ره‌وێڵه‌، پارادایم(Paradigm)  و نموونه‌نوێنی ئایدیایه‌که‌ که‌ هه‌ر قه‌ره‌وێڵه‌یه‌کی واقیعی له‌وه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌ و به‌شێوه‌یه‌ک له‌و کۆپی کراوه‌. ئێسته‌ وای وێنا بکه‌ن تابلۆیه‌ک که‌ قه‌ره‌وێڵه‌یه‌کی تێدا کێشراوه‌ یان وێنه‌یه‌ک که‌ هۆمه‌ر له‌ قه‌ره‌وێڵه‌ی شایی ئۆلیۆس له‌ ئۆدیسه‌دا ده‌یکێشێت، له‌گه‌ڵ ئه‌و کۆڵه‌کانه‌ی که‌ له‌ ناوقه‌دی دارێکی زه‌یتوون دروست کراون هه‌موویان له‌ ڕووی مه‌جازه‌وه‌ له‌ پله‌ و پێگه‌ی دووه‌مدان. واته‌ وێنه‌یه‌که‌ له‌ وێنه‌یه‌کی دیکه‌ و مادام وایه‌ که‌واته‌ ئه‌مه‌ به‌ کاری چی و چ که‌سێک دێت؟

سه‌ره‌ڕای ئه‌مه‌ش، دووه‌مین ڕه‌تکردنه‌وه‌ی شیعر له‌ ڕوانگه‌ی ئه‌فلاتوونه‌وه‌ له‌وه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت که‌ ئه‌و لاساییکردنه‌وانه‌ی که‌ له‌ مرۆڤه‌کان ده‌کرێت و له‌ ئه‌ده‌بدا ڕه‌نگ ده‌ده‌نه‌وه،‌ حاڵه‌تێک دروست ده‌که‌ن که‌ خوێنه‌ران به‌لاڕێدا ده‌به‌ن و تووشی داڕمان و گه‌نده‌ڵییان ده‌که‌ن.  ئه‌مه‌ش دووه‌مین ناڕه‌زایه‌تیی ئه‌فلاتوونه‌ به‌ نیسبه‌ت شیعره‌وه‌ له‌ کتێبی کۆماردا. شیعر ته‌شه‌نه‌ئه‌ستێنه‌ و خوێنه‌ر تووشی په‌تای ده‌بێت. خوێنه‌ری شیعر له‌ دنیای خه‌یاڵیی خۆیدا، خۆی به‌ ئه‌و پاڵه‌وانه‌ ژن یان پیاوانه‌ وێنا ده‌کات که‌ له‌ شێعره‌که‌دا هاتوون. به‌ڵام هه‌موو خه‌ڵک ده‌بێت هه‌ر ئه‌وه‌ بن که‌ هه‌ن. ڕاستبێژیی و لۆژیکیی ئه‌خلاقیی وامان پێ ده‌ڵێت. شیعر مرۆڤ سه‌رگه‌ردان و سه‌رلێشێواو ده‌کات، چونکه‌ شیعر ده‌چێته‌ بن کڵێشه‌ی مرۆڤه‌وه‌ و مرۆڤه‌کان ناچار ده‌کات تاکوو خۆیان وا وێنا بکه‌ن که‌ که‌سێک یان شتێکن که‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا وای بۆ ده‌چن که‌ ده‌شێت ئه‌وه‌ بن. شیعر هه‌موو مرۆڤه‌کان ده‌کات به‌ ئه‌کته‌ر، هه‌مووان ده‌زانن ئه‌کته‌ره‌کان چ پیاو بن یان چ ژن تا چ ڕاده‌یه‌ک له‌ سنووره‌ ئه‌خلاقییه‌ باوه‌کان لا ده‌ده‌ن. ئه‌فلاتوون وا تێده‌گات که‌سایه‌تی و کارئه‌کته‌ر یان بێژه‌ره‌کانی ناو کتێبی ئیلیاد و ئۆدیسه‌ خودی هۆمه‌رن نه‌ک گێڕه‌ره‌وه‌ ئه‌فسانییه‌کان، تا ئه‌و جێگایه‌ی که‌ خودی هۆمه‌ر قسه‌ ده‌کات قسه‌که‌ی ئه‌خلاقی و به‌ڕه‌وشتانه‌یه‌. به‌ڵام کاتێک هۆمه‌ر وا ده‌نوێنێت که‌ ئه‌مه‌ “ئۆلیس”ه‌ قسان ده‌کات و به‌شێک له‌ چیرۆکه‌که‌ ده‌گێڕێته‌وه‌، لێره‌دا ئیتر دژایه‌تیی ئه‌خلاق و گه‌نده‌ڵییه‌ که‌ خۆی ده‌رده‌خات.

کاتێک که‌سێک واده‌نوێنێت که‌ که‌س یان شتێکی دیکه‌یه‌، کێشه‌که‌ لێره‌دایه‌ که‌ ئیتر هیچ سنوورێک بۆ وانواندن و وێناندندا‌ دیاری ناکرێت. له‌ ڕوانگه‌ی ئه‌فلاتوونه‌وه‌ کرده‌وه‌ی وانواندن(تظاهر) له‌ زنجیره‌یه‌کی جێنده‌رته‌وه‌رانه‌ی بوون له‌ پیاوه‌وه‌ بۆ ژن تاکوو ئاژه‌ڵان و شته‌ بێگیانه‌کان تێده‌په‌ڕێت و ده‌گاته‌ ئه‌وپه‌ڕی داڕمان و داکه‌وتنی خۆی. پێداگریی سوقرات له‌باره‌ی ئه‌م مه‌ترسییه‌ کوشنده‌یه‌ی که‌ له‌ هه‌ناوی شیعردایه‌، هه‌مان ڕه‌تکردنه‌وه‌ی کلاسیکی بابه‌تی لاساییکردنه‌وه‌یه‌ له‌ نه‌ریتی ڕۆژئاواییدا. لاساییکردنه‌وه‌ شێوه‌یه‌ک له‌ شێتییه‌ که‌ مرۆڤ له‌ مرۆڤبوون به‌تاڵ ده‌کات و پیاو له‌ پیاوێتی و مرۆڤ له‌ مرۆڤێتی ده‌خات، ڕاسته‌ که‌ له‌ ڕوانگه‌ی ئه‌فلاتوونه‌وه‌ شیعر ئیعتیبار و بایه‌خی هه‌یه‌، به‌ڵام ئه‌م ئیعتیبار و بایه‌خه‌ له‌ بابه‌تی شه‌ڕی بنه‌ڕه‌تی(ڕادیکاڵ)ه‌. هه‌ربۆیه‌ ده‌بێت شاعیر له‌ کۆماره‌ ئایدیاله‌که‌ی ئه‌و بکرێته‌ ده‌ره‌وه‌. ئه‌مه‌ توندئاژۆترین باس و خواسێکه‌ که‌ تاکوو ئێسته‌ له‌باره‌ی ئه‌مه‌ی که‌ بۆچی نابێت ئه‌ده‌ب بخوێنرێته‌وه‌ خراوه‌ته‌ ڕوو. به‌ڵام ده‌بێت ئه‌م خاڵه‌شمان له‌بیر بێت که‌ ئه‌فلاتوون له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که‌ خۆی ڕۆڵی سوقرات له‌ نووسینه‌کانیدا ده‌گێڕێت، هاوکات ڕۆڵگێڕانیش ڕه‌ت ده‌کاته‌وه‌، ڕێک هه‌ر به‌م شێوه‌یه‌ش ڕه‌تکردنه‌وه‌ی ئه‌ده‌ب له‌ ناو فۆرم و چوارچێوه‌یه‌ک باس ده‌کات که‌ له‌ نموونه‌ نائاساییه‌کانی ئه‌ده‌به‌ که‌ هه‌مان دیالۆگ و هه‌ڤپه‌یڤینه‌ ئه‌فلاتوونییه‌کانه‌. ئه‌م هه‌ڤپه‌یڤینانه‌ به‌ وته‌ی فریدریش نیچه‌ له‌ ناو وێرانه‌ی ژانێره‌ پێشووه‌کانی یۆنانه‌وه‌ سه‌ری هه‌ڵداوه‌ته‌وه‌ و نموونه‌ی یه‌که‌مینی یه‌کێک له‌ شێوازه‌ ئه‌ده‌بییه‌کانه‌ که‌ هێشتاش تاکوو ئێسته‌ بۆ ئێمه‌ گرنگترین شێوازی ئه‌ده‌بییه‌ و له‌ فۆرمی ڕۆماندا ده‌رکه‌وتووه‌ته‌وه‌.

له‌ به‌شێک له‌ کۆمار و په‌یوه‌ست به‌و باسه‌ی سه‌ره‌وه‌ سوقرات ده‌ڵێت: “له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که‌ خاوه‌نداران و به‌رپرسانمان ده‌بێت پیاوانێکی باش بن و به‌و هۆیه‌ش خاوه‌ندارانمان پیاون، که‌واته‌ بواریان ناده‌ین تاکوو ڕۆڵی ژنان بگێڕن و لاسایی ئه‌و ژنه‌ گه‌نج و به‌ساڵاچووانه‌ بکه‌نه‌وه‌ که‌ له‌گه‌ڵ مێرده‌کانی خۆیان مقۆمقۆ و مشتومڕ ده‌که‌ن، له‌گه‌ڵ داروبه‌رد ده‌که‌ونه‌ شه‌ڕ و نزا ده‌گرنه‌ عه‌رش، به‌ ده‌نگی به‌رزه‌وه‌ به‌ خۆیاندا هه‌ڵده‌ڵێن، له‌ خه‌یاڵی پڵاوی خۆیاندا خۆیان به‌خته‌وه‌ر ده‌بینن، یان خۆیان گیرۆده‌ی هه‌شبه‌سه‌ری و نغرۆ له‌ ڕه‌نج و ئازار و شیوه‌ن ده‌بینن و، خراتر له‌وه‌ش ئه‌و ژنانه‌ی که‌ نه‌خۆشن، یان ئاشقن، یان به‌ ژانی منداڵبوونه‌وه‌ ده‌تلێنه‌وه‌ و نابێت لاسایی کۆیله‌کانیش بکه‌نه‌وه‌، نابێت لاسایی غیلمان و که‌نیزه‌ بکه‌نه‌وه‌، نابێتیش بپه‌رژێنه‌ سه‌ر ئه‌رک و کاروباری کۆیله‌کان، هه‌روه‌ها نابێت لاسایی ئه‌و پیاوه‌ خراپانه‌ش بکه‌نه‌وه‌ که‌ ناپیاون و هه‌ڵده‌ستن به‌ ئه‌نجامدانی کاری خراپه‌ و کاره‌کانیان دژی دلێری و وشیاری و سه‌ربه‌ستی و پاکیزه‌ییه‌، ئه‌و پیاوه‌ خراپانه‌ی که‌ یه‌کدی ده‌ده‌نه‌ به‌ر جنێو و دژی یه‌کدی دێنه‌ ده‌نگ، له‌ مه‌ستی و وشیاریدا و له‌ هه‌موو حاڵێکدا وشه‌ی نه‌شیاو و زبر له‌ سه‌ر زمانیانه‌ و به‌نیسبه‌ت خۆیان و که‌سانی دیکه‌ له‌ قسه‌ و ده‌ربڕین و کرداردا تووشی گوناه ده‌بن. من وا بیر ده‌که‌مه‌وه‌ که‌ نابێت ئه‌مانه‌ وا ڕابێن که‌ خۆیان به‌ شێته‌کان بچوێنن، نه‌ له‌ زمان و نه‌ له‌ کرداردا. چونکه‌ ئه‌گه‌رچی ده‌بێت به‌ نیسبه‌ت ئه‌م ژن و پیاوه‌ شێت و خراپانه‌وه‌ وشیار بن به‌ڵام نابێت هه‌رگیز لاساییان بکه‌نه‌وه‌، به‌ڵام ئایا مافی ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ که‌ لاسایی ئاسنگه‌ر و سه‌نعه‌تکارانی دیکه‌ یان سه‌وڵلێده‌ری به‌له‌مه‌کان و ئه‌وانه‌ بکه‌نه‌وه‌ که‌ ڕیتم و مۆسیقای سه‌وڵلێدان ڕێک ده‌خه‌ن، یان هه‌ر شتێکی دیکه‌ که‌ په‌یوه‌ست ده‌بێت به‌مانه‌وه‌؟  ئادیمانتۆس(Adimantus) پرسی چۆناوچۆن ده‌کرێت لاسایی ئه‌م که‌سانه‌ بکه‌نه‌وه‌ له‌ حاڵێکدا بوار و مافی ئه‌وه‌یان نییه‌ که‌ سه‌رنجی ئه‌م شتانه‌ بده‌ن؟ که‌واته‌ ده‌گه‌ینه‌ باسی ئه‌و ئه‌سپانه‌ی که‌ ده‌حیلێنن و ئه‌و گایانه‌ی که‌ ده‌بۆڕێنن، ده‌نگی ڕووبار و خرۆشانی زه‌ریا و گرمه‌ی هه‌وره‌تریشقه‌ و هه‌ر شتێکی دیکه‌ی هاوشێوه‌ی ئه‌مانه‌، ئایا شاعیران مافی لاساییکردنه‌وه‌ی ئه‌مانه‌یان هه‌یه‌. سوقرات وتی نه‌خێر، ئه‌وان مافی ئه‌مه‌یان نییه‌ که‌ بچنه‌ ناو بازنه‌ی شێته‌کانه‌وه‌ یان ته‌نانه‌ت خۆیان هاوشێوه‌ی شێته‌کان لێ بکه‌ن”.

هه‌روه‌کوو له‌م پاژه‌ کورته‌ به‌ڵام پوخته‌دا ده‌رده‌که‌وێت، نه‌فره‌تێک که‌ ئه‌فلاتوون به‌نیسبه‌ت شیعر و به‌شێوه‌ی گشتی به‌ نیسبه‌ت لاساییکردنه‌وه‌ و لاساییخوازیی پێشانی ده‌دات، یان به‌ ده‌ربڕینێکی دیکه‌ ئه‌و نه‌فره‌ته‌ی که‌ ده‌یخاته‌ پاڵ سوقرات، بێگومان له‌گه‌ڵ نه‌فره‌تی ناسراوی ئه‌و به‌نیسبه‌ت له‌ش(جه‌سته‌) په‌یوه‌ندیی هه‌یه‌. له‌ ڕوانگه‌ی ئه‌فلاتوونه‌وه‌ له‌ش له‌ باشترینی حاڵه‌تی خۆیدا قۆناغێکه‌ به‌ره‌و ڕۆحانییه‌تێکی به‌تاڵبوو یان ڕزگاربوو له‌ له‌ش(جه‌سته‌) ده‌ڕوات. به‌ هه‌مان شێوه‌ که‌ له‌ نامیلکه‌ی فیدۆرۆسدا ده‌بینین. خۆشه‌ویستیی له‌شته‌وه‌ر ده‌بێت هه‌ڵکشێت و به‌رز ببێته‌وه‌ و بگاته‌ قۆناغی خۆشه‌ویستی ڕۆحانی یان ڕؤحته‌وه‌ر. بۆ نموونه‌ حه‌ماسه‌کانی هۆمه‌ر له‌باره‌ی خۆشه‌ویستی و جه‌نگن که‌ دوو چالاکیی زۆر به‌رهه‌ست و دیارن. لاساییکردنه‌وه‌ی خۆشه‌ویستی و جه‌نگ ڕۆح ده‌کات به‌ ملکه‌چ و پێبه‌سته‌ی خاکێک که‌ خۆی مادییه‌. هه‌ر بۆیه‌ ده‌بێت له‌ شاری خه‌ونه‌کان و یۆتۆپیاکه‌ی ئه‌فلاتووندا ئه‌مانه‌ یاساغ و قه‌ده‌غه‌ بێت.

سه‌رچاوه‌: پیرامون ادبیات، جوزف، هیلیس میلر، ترجمه‌ علی اصغر بهرامی، نشر نی، 1384

 

نووسین: جوزف هیلیس میلر

وه‌رگێڕان: سۆزان سه‌عید

پۆستی پێشوو

ڕێگاچارەکانی کۆچی گەنجان

پۆستی داهاتوو

خوێندنه‌وه‌يه‌كى مێژوويى بۆ په‌يمانى سيڤه‌ر (10ئابى 1920)

یەکەی وەرگێڕان

یەکەی وەرگێڕان

پەیوەندیداری بابەتەکان

فرۆید و برایانی کارامازۆڤ
ئەدەب و هونەر

فرۆید و برایانی کارامازۆڤ

ئایار 25, 2025
21
سمێڵی دالی
ئەدەب و هونەر

سمێڵی دالی

ئایار 23, 2025
53
هونەر وەکوو بەرهەمهێنان
ئەدەب و هونەر

هونەر وەکوو بەرهەمهێنان

ئایار 19, 2025
28

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

ئاب 2024
د س W پ ه ش ی
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031  
« تەموز   ئیلول »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە