“به بۆنه‌ی کۆچی دوایی هونه‌رمه‌ندی باڵا؛ به‌رزانی قاله خه‌ڵووز”
“سه‌ره‌تا”
ڕه‌نگه زۆرێک له ئێمه له کاتی کۆچی دوایی هونه‌رمه‌ندانێکی مه‌زن و کاریگه‌ر له مێژووی کولتوور و هونه‌ر و به‌تایبه‌تی شوناسی نه‌ته‌وه‌که‌ماندا لای خۆمانه‌وه بڵێین ئه‌م پیاوه به ڕاده‌ی شیاوی خۆی ڕیزی لێ نه‌گیراوه، ئه‌وه‌ی شیاسته‌ی بوو نه‌کرا، کورد قه‌دری ڕۆڵه لێهاتوو و خۆنه‌ویسته‌کانی خۆی نازانێت و ئه‌م شیعره به زه‌ین و زارماندا بێت که به‌ڵی ئێمه‌ی کورد؛ “پیاوی گه‌وره‌مان نایه‌ته به‌ر دڵ/ تاکوو ئه‌و کاته‌ی نه‌چێته ژێر گڵ/ ئینجا بۆی ئه‌گرین به‌شین و به‌کوڵ/ قه‌بره‌که‌ی ئه‌که‌ین به باخچه و به‌گوڵ”. ناکرێت نکۆڵی له‌وه بکه‌ین که ئه‌م تێڕوانینه به‌شێک له ڕاستیی تێدایه، به‌ڵام به‌دڵنیاییه‌وه هه‌موو ڕاستییه‌که نییه.
ئه‌وه‌ی که کۆمه‌ڵگای کوردی دوایی کۆچی ڕۆڵه ده‌سڕه‌نگین و هونه‌رمه‌نده دره‌وشاوه‌کانی هه‌ستی که‌مته‌رخه‌میی له هه‌مبه‌ریان هه‌یه به‌شێکی بۆ ئه‌وه ده‌گه‌ڕێته‌وه که کورد خۆی به هه‌موو که‌موکوڕییه‌کانییه‌وه له باری کولتووری گشتی کۆمه‌ڵگاوه، گه‌لێکی قه‌درزان و پێزان و وه‌فاداره به‌نیسبه‌ت ڕۆڵه ئه‌مه‌گداره‌کانی. وه‌فاداره به جوانیناسیی و جوانبێژی و جوانینواندن و ئه‌مه‌ش پێمان ده‌ڵێت ئێمه له‌گه‌ڵ هه‌موو ڕۆژانی ڕه‌ش و تاریکدا هێشتا گه‌لێکین پابه‌ندی به‌ها مه‌عنه‌وی و نامادییه‌کانیشین و ئه‌م تایبه‌تمندییه ده‌سته‌جه‌معییه له چرکه‌ساته گرینگه‌کانی وه‌کوو ڕۆشتنی هونه‌رمه‌ندانێک له‌م یه‌ک دوو ساڵه‌ی دواییدا ده‌کرێت به به‌ڵگه‌وه بسه‌لمینرێت. با چاوێک له هه‌ڵوێستی خه‌ڵک بۆ کۆچی دوایی هونه‌رمه‌ند “تاهیر خه‌لیلی، هادی مه‌حموود، عه‌لی زه‌ندی، ئه‌حمه‌د ده‌روێش” بکه‌ین بێگومان ئه‌م ڕاستییه‌مان بۆ ده‌رده‌که‌وێت به‌ڵام خۆ ناکرێ ئه‌م هه‌سته ته‌نها بابه‌تێکی مه‌عنه‌وی و ده‌رهه‌ست بێت و هیچ په‌یوه‌ست نه‌بێت به واقیع و ئه‌و ڕاستییه‌ی که به‌شی زۆری هونه‌رمه‌ندانی کورد بێنازن و له هه‌ژاری و ده‌ستنه‌ڕۆیشتووییدا ژیاون و ده‌ژین!
به‌شی زۆری هونه‌رمه‌ندانی کورد هه‌م له شاخ و هه‌م له شار هه‌ر پێشمه‌رگه بوون! واته هه‌م له‌وێ به نانی ڕه‌ق و کۆڵنه‌دارانه و هاوکات ئینتیمادارنه بۆ نیشتمان و خاک ژیان پێشی مه‌رگ ده‌که‌وتن و هه‌میش لێره و له دڵی شار و فیچقه‌کردنی ئاره‌زوو و توخمه‌کانی دنیای سه‌رمایه‌داری و ته‌نانه‌ت داڕمانی به‌شێک له‌و ئینتیمایانه‌ی له سه‌ر دهستی ئه‌وانه‌ی که ڕۆژانێک له پشت هه‌موو تریبۆن و مایکه‌کانه‌وه پلانی نیشتماندۆستی و خاکپه‌رستیی و مه‌عنه‌وییخوازیی نه‌ته‌وه‌ییان ده‌وته‌وه، هه‌ر پێشه‌نگ و پێشمه‌رگ بوون. پێشمه‌رگه چه‌کداره‌کانی ئه‌وسای شاخ و هونه‌رمه‌نده پێشمه‌رگه‌کانی ئێستای شار یه‌ک ڕۆحن له دوو کات و ساتی جیاوازدا، به‌ڵام ئه‌و ڕاستییه‌ی که هه‌ستی که‌مته‌رخه‌می و نابه‌رپرسیاره‌‌تیی ئێمه‌مانان وه‌کوو ویژدانێکی ده‌سته‌جه‌معی و خه‌یاڵدانێکی کۆمه‌ڵایه‌تی ده‌ورووژێنیت به‌شێکی ئه‌وه‌یه هه‌ر به ڕاستی ده‌کرا ئه‌م گه‌وره پیاوانه‌ی ئێمه له دۆخێکی باشتر و ئاسووده‌تری ژیاندا بن تاکوو زیاتر و زیاتر هونه‌ر و تواناکانیان بخه‌نه خزمه‌ت نیشتمان و خاک و شوناسی ئێمه‌وه، وه‌کوو زۆر کات پرسراوه باشه ئه‌مه بۆچی نه‌کرا و چۆن نه‌کرا؟
وه‌ڵامی ئه‌م پرسیاره له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که ڕوونه هاوکات تووشی سه‌رگێژه و حه‌په‌سان و واقوڕمانمان ده‌کات! ڕه‌نگه ڕاسته‌قینه‌ترین وه‌ڵام ئه‌مه بێت که یه‌کێک له ئه‌کته‌ره کۆمێدیییه‌کانی هه‌ولێر چه‌ند ساڵی پێش ئێستا له پۆستێکیدا له یه‌کیک له هه‌ژماره‌کانی خۆی له تۆڕه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کاندا به ته‌وسه‌وه نووسی: “داوا له کچه مۆدێله‌کان ده‌که‌ین که یارمه‌تی هونه‌رمه‌نده‌کان بده‌ن.” دیاره مه‌عاش و بژێویی ژیان بۆ هه‌ر مرۆڤێک بابه‌تێکی پێویست و حاشاهه‌ڵنه‌گره و دادپه‌روه‌ریی کۆمه‌ڵایه‌تی له ڕووه جۆراوجۆره‌کانی ژیانی مرۆییدا ده‌بێت ئامانجی ئێمه له کۆمه‌ڵگای کوردیدا بێت و سیاسییه‌کانیش بزانن که دۆخێکی نادادپه‌روه‌رانه له هه‌موو سۆنگه‌یه‌که‌وه دواجار یه‌خه‌ی ئه‌وان ده‌گرێته‌وه و ده‌بێت له به‌رده‌م دواڕۆژی ئێسته یان ئاخیره‌تدا وه‌ڵامده‌ره‌وه بن. به‌ڵام دۆخی خراپی بژێوی بۆ هونه‌رمه‌نده‌کان به جۆرێکی دیکه کاریگه‌ری و ده‌رکه‌وته‌ی له ژیانی خۆیان و هه‌روه‌ها له‌سه‌ر ویژدانی ده‌سته‌جه‌معیی کۆمه‌ڵگاش ده‌بێت. بێگومان کاتێک باسی دادپه‌روه‌ریی ده‌که‌ین مه‌به‌ستی ئێمه ئه‌وه‌یه که هه‌ر تاکێک له کۆمه‌ڵگا به‌ڕاده‌ی شاره‌زایی و توانست و هه‌روه‌ها به‌هۆی ئینسانبوونییه‌وه وه‌کوو مرۆڤ و ته‌نها له پله‌ی مرۆڤ ڕێز له بوون و پێداویستییه سه‌ره‌کییه‌کانی ژیانی بگیرێت و هیچ کات بانگه‌شه‌ی ئه‌مه ناکه‌ین که هونه‌رمه‌ندێک ده‌بێت دۆخی له کرێکارێک باشتر بێت، به‌ڵام هه‌ر توێژ و تاقمێکی ناو کۆمه‌ڵگا ئاستێک له شاره‌زایی و پسپۆڕی هه‌یه و هه‌روه‌ها ئامرازنێکی بۆ ئیش و کاره‌که‌ی پێویسته و بێگومان هونه‌رمه‌ندانیش له‌م بازنه‌یه به‌ده‌ر نین و به‌پێی پسپۆڕی و ئامرازی کاره‌که‌یان ده‌شێت مافی مادی و مه‌عنه‌وییان بدرێتێ.
کاتێک هونه‌رمه‌ندانی ئێمه کۆچی دوایی ده‌که‌ن و هه‌ستێک له غه‌م و په‌ژاره‌ی قووڵ و ئاخ و ئۆفکردن ناخی به‌شی هه‌ره زۆری کۆمه‌ڵگا ده‌ته‌نێت به‌دڵنیاییه‌وه ئه‌و په‌یامه‌ی هه‌یه که حه‌تمه‌ن ئه‌رکێکی نه‌کرده له سه‌ر دهستی ئێمه و به‌ڕێوه‌به‌رانی ئه‌م وڵاته هه‌یه و پشتگوێ خراوه، هه‌ر بۆیه چونکه خه‌ڵک له‌و ئاسته‌دا ده‌سه‌ڵاتی نییه به‌هانای ئاوه‌ها که‌سایه‌تیی و ڕۆڵه‌کانی خۆیه‌وه بڕوات له ڕووه سایکۆلۆژییه‌که‌یه‌وه ده‌بێت به خه‌م و په‌ژاره‌یه‌کی گشتی و له ڕووه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌که‌شیه‌وه ده‌بێت به لۆمه و ڕه‌خنه له ده‌سه‌ڵات و به‌حه‌قیش ئه‌مه په‌یامگه‌لێکی ڕه‌وا و ڕوونه و ده‌بێت به‌ڕێوه‌به‌ران و به‌رپرسان به هه‌ند و جدیدییه‌وه وه‌ریبگرن و پێش ئه‌وه‌ی هونه‌رمه‌نده ڕه‌سه‌نه‌کانمان بۆ یه‌کجاری جێمان بهێڵن ئاوڕیک له گوزه‌ران و ژیان و پیداویستییه‌کانیان بده‌نه‌وه ئه‌گینا برووسکه‌ی سه‌ره‌خۆشی هیچ شوێنێک نه له ژیان و نه له مه‌رگ پڕ ناکاته‌وه.
“کۆتایی”
له‌م چه‌ند ڕۆژه‌دا هه‌ر که دێینه تۆڕه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان دنیایه‌ک هه‌ست ده‌ربڕین و ئاخ و ئۆفکردن به نیسبه‌ت کۆچی دوایی هونه‌رمه‌ندی خۆشه‌ویست و خۆنه‌ویستی بواری فیلم و کۆمێدیا و پێشمه‌رگه‌ی دێرین “بهرزان قادر محه‌مه‌د” ناسراو به “به‌رزانی قاله خه‌ڵووز” ده‌بیستین. ده‌بێ تا ئێسته بۆمان ده‌رکه‌وتبێت له‌گه‌ڵ هه‌موو گله‌یی و گازنده‌کاندا خه‌ڵکی ئێمه قه‌درزان و پێزانی هونه‌رمه‌ندانێکی گه‌وره‌ی ئاوایه و به‌ڕاستیش هونه‌رمه‌ندانمان شایانی ئاوه‌ها ڕێز و حورمه‌تێکن. ماته‌مینی گشتیی بۆ کۆچی ئه‌م هونه‌رمه‌نده ڕه‌نگه به‌راورد بکرێت به ماته‌مینی کۆچی دوایی که‌سایه‌تییه گه‌وره سیاسی و هونه‌رییه‌کانی دیکه که له دوو ده‌یه‌ی ڕابردوودا ئێمه زنجیره‌ی دوور و درێژی حه‌شاماتمان بینی که له پرسه و سه‌ره‌خۆشییه‌که‌یاندا خه‌ڵکی به‌ئه‌مه‌گ و پێزان و نیشتیماندۆست به‌شدار بوون.
ئه‌م به‌راورده به‌راوردێکی ئه‌ستوونی نییه هێنده‌ی که به‌راوردێکی ئاسۆییه. واته له جه‌نگه و میانه‌ی دنیایه‌ک خه‌م و خه‌مۆکیی کۆمه‌ڵایه‌تی و زه‌ختی ئابووری و مه‌عیشه‌ت و دڵه‌ڕاوکێی سیاسییدا قووڵایی ئه‌و هه‌ست و سۆزه‌ی که بۆ ئاوه‌ها هونه‌رمه‌ندێک ده‌رده‌بڕێت له ئاستی خۆیدا که‌م وێنه‌یه و وه‌کوو وتیشم ئه‌مه شایسته‌ی ئاوه‌ها هونه‌رمه‌ندێک بووه که هونه‌ری کۆمێدیا ته‌نها یه‌کێک له بواری ئیشکردن و کاره‌کانی بووه واته ده‌ق و ناوکی کاری ئه‌و کۆمیدیا و به‌تابه‌تی “به‌رنامه‌ی به‌رنامه” بووه به‌ڵام په‌راوێزه‌کانی ئه‌م هونه‌رمه‌نده به‌ڕاده‌ی ده‌قه‌کانی شکۆدار و مه‌زنن. دیاره کاتێک باس له په‌راوێز ده‌که‌ین به‌شێوه‌یه‌کی هێزه‌کی و ژێره‌وانکێ مه‌به‌ستمان ئه‌و ده‌ق یان ده‌قانه‌یه که که‌متر بینراون و خوێنراونه‌ته‌وه واته ڕه‌نگه به‌هۆی که‌سایه‌تیی خۆنه‌ویست و خاکه‌ڕای ئه‌م هونه‌رمه‌نده‌وه که‌م که‌سمان بزانین جگه له به‌رنامه‌ی به‌رنامه له کۆمه‌ڵێک فیلم و دراماشدا به‌شدار بووه یان پێشمه‌رگه‌یه‌کی نه‌به‌رد و لێهاتووی شۆڕشی کوردستان بووه، یان له دامه‌زرێنه‌رانی به‌وه‌جی ته‌له‌ڤیزیۆنی خاک و هه‌روه‌ها داهێنه‌ری به‌رنامه‌ی به‌رنامه وه‌کوو پێشنیار و ناو و ته‌نانه‌ت ڕۆڵگێڕان و ئاڕاسته‌کردن بووه.
جارێک له موقابه‌له‌یه‌کدا له کاک “بهرزان” ده‌پرسن زۆر که‌س له ڕێگه‌ی تۆوه هاتنه سه‌ر شاشه‌کان و ده‌رکه‌وتن، تۆ ئه‌مه چۆن ده‌بینی؟ وتی سه‌ره‌تا ده‌بێت بڵێم ئه‌وانه‌ی که ده‌رکه‌وتوون خۆیان تواناییان هه‌بووه و شایسته بوون بۆیه ده‌رکه‌وتوون و هاتوونه‌ته سه‌ر شاشه‌کان. د.شێرکۆ عه‌بدوڵلا دان به‌م ڕاستییه‌دا بنێت یان نا ده‌بێت بزانین ئه‌گه‌ر بهرزان و ستافه دره‌وشاوه‌که‌ی به‌رنامه‌ی به‌رنامه نه‌بان ئه‌وا تواناییه‌کانی ئه‌ویش هه‌ر له‌و ئاسته‌ی پێش ئه‌وان ده‌مایه‌وه، له سه‌ر خاکه‌ڕایی و هه‌روه‌ها هه‌ستی به‌رزی مرۆڤانه و نیشتیمانیی کاک به‌رزانی ڕه‌وانشاد هونه‌رمه‌ند و هاوپیشه‌ی دێرینی کاک سیروان له به‌رنامه‌ی که‌شکۆڵ ده‌ڵێت ڕۆژێک کاک بهرزان له‌گه‌ل “موسا جه‌مال عه‌زیز” به سه‌ردانێک هات بۆ ته‌له‌ڤیزیۆن و وتم بۆ نایه‌یت له به‌رنامه‌ی که‌شکۆڵ هاوکاریمان بکه‌ی و ڕۆڵ بگێڕیت و ئه‌ویش له وه‌ڵامدا وتویه‌تی نواندن نازانم و به‌هره‌ی ئه‌وه‌م نییه، به‌ڵام دوای چه‌ندین ساڵ بینیمان یه‌کێک له دره‌وشاوه‌کانی که‌شکۆڵ و هه‌روه‌ها به‌رنامه‌ی به‌رنامه ده‌رچوو، له پاڵ ئه‌مه‌دا هه‌ر له زمانی کاک سیروانه‌وه ده‌بیستین که ئه‌گه‌ر کاک بهرزان شتێکی هه‌بایه وه‌کوو مه‌عاش به شێوه‌ی پاره و ئازووقه یارمه‌تیی خێزانانی نه‌دار و که‌مده‌رامه‌تی ده‌کرد، به‌ڕاستیی مرۆڤ به بینینی ئه‌م هه‌موو په‌راوێز شکۆداره شاردراوانه هه‌م هه‌ستێک له شه‌رم دایده‌گرێت و هه‌میش هه‌ستێک له شکۆ! شه‌رم بۆ ئه‌وانه و ئێمه‌یه‌ک که به تۆزه هه‌وڵ و ماندووبوونێکی بچووک له پێناو خۆمان و بۆ دڵی خۆمان، نه‌ته‌وه‌که‌مان به قه‌رزاربار ده‌زانین و شکۆ بۆ ئه‌وانه‌ی وا له‌م ئازاره تێده‌گه‌ن.
ئه‌م په‌راوێزه شکۆدارانه جیایه له مێژوویه‌ک له خه‌بات و پێشمه‌رگایه‌تیی ئه‌و زاته مه‌زنه که به‌دڵنیاییه‌وه بۆ زۆرێک له ئێمه تا ئه‌م دواییانه شاردراوه و باسنه‌کراوه بووه، له حاڵێکدا زۆر که‌س له سه‌ر حیسابی ئه‌و مێژووه کورته‌ی خۆیان نادادپه‌روه‌رییان له کۆمه‌ڵگادا پراکتیزه کرد و سه‌دانی وه‌کوو ئه‌م پێشمه‌رگانه‌ی شار و شاخیان ناخبرژاو و جه‌رگسووتاو کرد و خه‌مێکی ده‌سته‌جه‌معیشیان به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگای ئێمه‌دا سه‌پاند، یادی به‌رزانی ڕه‌وانشاد، کۆمیدیکار و که‌سایه‌تیی به‌رز و خاکه‌ڕا و پێشمه‌رگه‌ی دێرین و خۆنه‌ویست، مرۆڤێکی چاکه‌کاری خاوه‌ن ویژدان به‌رز و پیرۆز بێت و هیوادارم هه‌موو ئه‌م ئاخ و ئۆفانه له ئاسته کۆمه‌ڵایه‌تییه‌که‌یدا شنه‌یه‌ک له خه‌م و په‌ژاره به‌ر ئه‌و به‌رپرسانه بخه‌ن که خه‌وتوون به‌ڵکوو هه‌ستن و لانیکه‌م ڕێبازی شۆڕشگێڕانه‌ی شار له فۆرمی هونه‌ر و جوانیناسیدا ببووژێننه‌وه و ڕێگای ده‌یان که‌سی وه‌کوو کاک بهرزان پڕڕێبوار و ڕاگوزر که‌نه‌وه.
