• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
یه‌ك شه‌ممه‌, حوزه‌یران 1, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

  • شــیکار
    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

  • شــیکار
    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی شــیکار

توركیا و پرۆژەی گاپ

خەلیل عەباس نادر لەلایەن خەلیل عەباس نادر
نیسان 29, 2024
لە بەشی شــیکار
0 0
A A
توركیا و پرۆژەی گاپ
0
هاوبەشکردنەکان
113
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

توركیا لە پێكهاتەی سیاسەتی ناوخۆدا بە جددی بەدواداچوون بۆ پرسی گەشەسەندنی ئابووری دەكات و ئابووری و پێشكەوتن و گەشەسەندن لە لوتكەی كارنامەی سیاسەتمەدارانی ئەم وڵاتەدایە، یەكێك لەم بەرنامانە لە بەشی ئابووری دروستكردنی بەنداوە. دەوڵەتی توركیا لە دەیەی (1980) پڕۆژەی گاپی لە پێناو گلدانەوە، ئاراستەكردن و بەڕێوەبردنی سەرچاوە ئاوییەكانی دیجلە و فوڕات دەستپێكردووە. ئەم پڕۆژەیە یەكێكە لە گەورەترین پڕۆژەكانی ئاوی جیهان كە لەسەر ڕووبارەكانی دیجلە و فوڕات دروستكراوە كە بریتیە لە (22) بەنداو و (19) وێستگەی بەرهەمهێنانی كارۆئاوی.

پڕۆژەی گاپ (22) بەنداوی زەبەلاح لە خۆ دەگرێت كە توانی گلدانەوەی (100) ملیار مەتر سێجای هەیە كە دەكاتە سێ هێندەی توانای گلدانەوەی بەنداوەكانی ئیراق و سوریا، بەو پێیەی سەرچاوەكانی هەر دوو ڕووباری دیجلە و فوڕات لە ناو خاكی توركیایە، بۆیە توركیا لە چوارچێوەی پڕۆژەی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەنادۆڵ (GAP) بە مەبەستی گەشەپێدانی كشتووكاڵی و پیشەسازی زەوییەكانی باشووری ڕۆژهەڵاتی خۆی، پێویستی بە ڕێژەیەكی زۆر لە ئاوی ئەم ڕووبارانە دەبێت. پاساوی توركیا بۆ لێدانی بەنداو لە سەر ڕووبارەكان بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە ئاوی ئەم ڕووبارانە لە سنووری ئاوە نیشتیمانییەكانن نەك ئاوی نێودەوڵەتی، بۆ ئەم مەبەستەش ئاماژە بە سەرەوەری ڕەهای خۆی دەكات لەم بابەتەدا.

بە شێوەیەكی گشتی ڕووباری فوڕات (88%) و دیجلە (50%) كۆی قەبارەكەی لە توركیا سەرچاوە دەگرێت. ڕووبەری پڕۆژەی گاپ نزیكەی (706288) واتا (9.7) ڕووبەری توركیایە. ئەم پڕۆژەیە ڕووبەرێكی زۆری زەوی كشتوكاڵی دەگرێتەوە كە بە (75000) كم مەزەندە دەكرێت. ئاوی ئەم پڕۆژەیە نزیكەی (47%) كۆی ئاوی توركیا و (17%) كۆی ئابووری توركیا پێك دەهێنێت. زۆرینەی ژمارەی دانیشتوانی ئەو پارێزگایانەی كە پڕۆژەی گاپی تێدا جێبەجێ دەكرێت كوردن. ئامانجەكانی توركیا لە دروستكردنی بەنداو لە سەر ڕووبارەكانی دیجلە و فوڕات بریتین لە هەژمونی ئابووری لەو ناوچەیەی كە لە ژێر كۆنتڕۆڵی كورد دایە، بوژانەوەی پیشەسازی، وەڵامدانەوەی زیادبوونی ژمارەی دانیشتوانی توركیا و دابینكردنی خۆراك بۆیان. پڕۆژەی گاپ لەڕاستیدا هەولێكە بۆ دروستكردن و بەرهەمهێنانی سامان لە باشووری ڕۆژهەڵاتی توركیا و هەروەها بۆ توانەوەی كورد لە سیستەمی ئابووری و كۆمەڵایەتی ئەم ووڵاتە.

ئامانجە ئابوورییەكانی توركیا؛ بریتییە لە پەرەپێدانی كەرتی پیشەسازی و ئابووری، ئاڵوگۆڕی ئاو و نەوت، وەڵامدانەوەی كێشەی زیادبوونی ژمارەی دانیشتوان، بەكارهێنانی كارتی ئابووری بۆ گوشاری سیاسی، چارەسەركردنی كێشەكان لەگەڵ كوردانی ناوچەكە. توركیا بە جێبەجێكردنی پڕۆژەی گاپ هەوڵ دەدات پێگەیەكی كاریگەر لە ڕێكخستنی نوێی نێودەوڵەتیدا بەدەست بهێنێت. توركیا لە ترسی لە ده‌ستدانی هاوسەنگی ستراتیژی و ئەگەری پەراوێز خستنی ڕۆڵی خۆی وەك هاوپەیمانی ڕۆژئاوا لە ناوچەكەدا، هەوڵ دەدات ڕۆڵێكی دیار بۆخۆی وەك زڵهێزێكی ڕۆژهەڵاتی بدۆزێتەوە یان لانی كەم هەوڵ دەدات خۆی بكاتە ناوەندی جەمسەرگیری. توركیا بە دروستكردنی بەنداو و كۆنتڕۆڵ كردنی ئاوی وڵاتانی عەرەبی دەتوانێت خەونی خۆی وەك ووڵاتێكی دیاری ڕۆژهەڵاتی بەدیبهێنێت. توركیا بەم كارە دەتوانێت دەست بەسەر دابینكردنی خۆراك بۆ دانیشتوانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بگرێت. لەلایەكی ترەوە خستنە ژێركۆنتڕۆڵی دانیشتوانی كورد كە بەردەوام بە هەڕەشەیەكی جددی بۆ توركیا دادەنرا، بە بەڕێوەبردنی ئاو لەم ناوچەیە بەدەست دێت.

بەگشتی ئەم پلانە سەرەڕای هەبوونی لایەنی ئابووری، پێشكەوتنی وڵاتێك و دواكەوتنی وڵاتێكی تری لێدەكەوێتەوە، پڕۆژەی گاپ بووەتە هۆی نیگەرانی وڵاتانی دراوسێ لەوانە ئێراق و سوریا، ئەم وڵاتانە پێیانوایە كە بەپێی رێككەوتننامەی (بەكارهێنانی ڕێرەوی ئاوی نێودەوڵەتی دەرەوەی سنوور) و رێككەوتنەكانی لێژنەی تەكنیكی هاوبەش كە لە ساڵی (1980) پێكهێنراوە، پێویستە توركیا پێشوەختە ئاگاداری ئەم وڵاتانەی بكردایەتەوە لە جێبەجێكردنی ئەم پڕۆژە زەبەلاحە، چونكە كاریگەری لەسەر ئاوەكانی دیجلە و فوڕات هەیە. ئەمەش بە هۆی ئەوەی ژمارەی دانیشتوانی هەر دوو وڵاتانی سوریا و ئێراق بە شێوەیەكی بەرچاو زیاد دەكات و پێویستی ئاوی شیرینیش زیاد دەكات. توركیا بە دروستكردنی كۆمەڵێك بەنداو لەسەر ئەم ڕووبارانە لە ناو خاكی خۆیدا، بۆتە هۆكاری كەم كردنەوەی ڕێژەی بەشی ئاوی ووڵاتانی ئێراق و سوریا. ئەمەش بۆتە هۆكاری زیانگەیاندنی بە ژینگەی ئەم دوو وڵاتە كە ئەم زیانانە لێكەوتەی سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتی نەشیاویان بۆ ئێراق و سوریا هەیە. جگە لەمەش ئەم پرسە لە چەند دەیەی ڕابردوودا گومانی لەسەر ئامانجە سیاسییەكانی توركیا دروست كردووە و ناكۆكی و ململانێی لە نێوان هەر سێ وڵات لێكەوتۆتەوە، كاریگەرییەكانی پڕۆژەی گاپ لەسەر ئابووری ئێراق بریتین لە زیانگەیاندن بە كەرتی كشتوكاڵ، پشتبەستنی ئابووری بە ووڵاتانی دەرەوە، زیادكردنی دیاردەی كۆچ كردن، زیادبوونی بەبیابانبوون، وەڵامنەدانەوەی پێداویستییە گەشەسەندووەكانی دانیشتوان، لەناوبردنی بینا كولتووری و ڕۆشنبیرییەكان.

سەبارەت بە كاریگەرییەكانی ئەم  پڕۆژەیە لەسەر ئێراق پێویستە ئەوە بگوترێت كە بەشێكی بەرچاو لە دانیشتوانی ئێراق تووشی كێشە بوون، كشتوكاڵ وەك گرنگترین كەرتی ئێراق كەوتۆتە ژێر كاریگەری ئەم پڕۆژەیە، دواتر وشكەساڵی و سوێربوونی زەوی زیادی كردووە، لەگەڵ وشكبوونەوەی كێڵگەكان و گۆڕینی زەویە كشتوكاڵییەكان بۆ زەویە بێ پیتەكان، دیاردەی كۆچكردن زیادی كردووە و بەشێكی بەرچاو لە دانیشتوانی گوندەكان ناچار بوون كۆچ بكەن بۆ شارەكان، ئەمەش دەبێتە هۆی بێكاری و سەرهەڵدانی پەراوێزخستن. لەڕاستیدا ئەم پلانە بە شێوەیەكی تاكلایەنە سوودی بۆ توركیا هەیە، بە پشتگوێخستنی مافی ڕێڕەوی ئاو، زیانی گەورەتر بۆ ئێراق ڕوودەدات. جێبەجێكردنی قۆناغ بە قۆناغی پڕۆژەی گاپ لە ماوەی چەند دەیەی ڕابردوودا چەندین لێكەوتەی ژینگەیی هەیە لەوانە پیسبوونی ئاو، لەدەستدانی جۆرە بایۆلۆجییە دەگمەنەكانی ئاژەڵ و ڕووەك، زیادبوونی بەبیابان بوون، سوێر بوونی خاك، وشكبوونی تاڵاوەكان و گۆم و پۆندەكان و بەرهەمهێنانی تۆزی ورد لە ئێراق و سوریا، پێدەچێت توركیا بە پشتبەستن بەم پلانە هەوڵی دامەزراندنی هایدرۆهەژمونی لە ناوچەكە بدات، هایدرۆهەژمونی بریتیە لە هەژموون لە حەوزی ڕووبارێكدا كە لە ڕێگەی ستراتیژی كۆنتڕۆڵكردنی سەرچاوە ئاوییەكانەوە دروست دەبێت، ئەم جۆرە ستراتیژییە لە ڕێگەی تاكتیكی وەك هەڕەشە و گوشار، گرێبەستەكان و دروستكردنی تواناكانی ژێرخانی جێبەجێ دەكرێت و بە هۆی لاوازی دامەزراوە نێودەوڵەتییەكان، وڵاتی بەهێزتر دەتوانێت ئاوی زیاتر بەكار بهێنێت، پێشبینی دەكرێت یەك لە سەرسێی زەوییە كشتوكاڵییەكان بە هۆی زۆری سوێربوونی زەوییەكان، توانای گەشەكردنیان لەدەست بدەن، كەواتە لەبەر نەبوونی ئاوی شیرین ئاسایشی ناوچەكە دەكەوێتە مەترسییەوە، هەڵسەنگاندنی كاریگەرییە ژینگەییەكان نیشان دەدات كە پڕۆژەی گاپ لە حوكمڕانی ناوخۆیی ووڵاتەكاندا جێی نابێتەوە و كاریگەری دەرەوە ناوچەیی هەیە.

بۆیە لە لایەك پشتبەستن بە ئاسایشی ئاو بە سەرچاوە ئاوییەكانی دەرەوەی وڵات، لەڕاستیدا وابه‌ستەیی بەشێكە لە ئاسایشی نیشتیمانی لەسەر هەرێم و وڵات، نەبوونی پێكهاتەی بەڕێوەبردنی هاوبەش لە ئاوی سەرزەوی و ژێر زەویدا دەتوانێ ببێتە هۆكارێك بۆ قەیرانی نێوان وڵاتان، لە جێبەجێكردنی ئەم پڕۆژەیەدا جگە لە دابینكردنی پێداویستییەكانی ئاو لەسەر ئاستی نیشتیمانی، پێدەچێت توركیا ئامانجی سیاسیشی لە پشتەوە هەبێت یان لانی كەم ئەم پڕۆژەیە وەك ئامرازێكی فشار لەسەر وڵاتانی خوارەوە “ئێراق و سوریا” بەكاربهێنێت تا ئەو شوێنەی كە بتوانێ ئاو لە بەرامبەر نەوتی ئێراق و سوریا وەكو كارتی براوە بەكار بهێنێت. توركیا هەوڵ دەدات لە ڕێگەی دەستبەسەرداگرتنی ڕێڕەوە ئاوییەكان دەسەڵاتی خۆی بەسەر وڵاتانی دراوسێ وەكوهایدرۆهەژموون جێگیر بكات، وەك چۆن پێشتر پلانی بۆری ئاشتی بۆ وڵاتانی كەنداوی فارس و ئیسرائیل پێشنیار كردبوو كە لە لایەن ئەم وڵاتانەوە پێشوازی لێنەكرا، چونكە ئەم وڵاتانە پێیان وابوو ئەم هەوڵەی توركیا لە پێناو دامەزراندنی هەژموونی خۆیەتی لە ناوچەكەدا، بە هۆی ئەوەی ناوچەی ڕۆژئاوای ئاسیا دەكەوێتە پشتێنەی وشك و لە ساڵانی ڕابردوودا تووشی وشكەساڵییە یەك لەدوای یەكەكان و كەم بوونی باران بووە. لە كۆتاییدا بەكارهێنانی بەنداوەكانی پڕۆژەی گاپ بۆتە هۆی ئەوەی سوریا و ئێراق وەك وڵاتانی خوارەوەی حەوزی ئاوی دیجلە و فوڕات لە لێكەوتە ژینگەییەكانی بەدوور نەبن.

پۆستی پێشوو

ئارترۆزى بیرکردنەوە: بەشی دووەم و کۆتایی

پۆستی داهاتوو

پەیوەندی نێوان جینۆساید و پۆلەتیساید و دیمۆساید

خەلیل عەباس نادر

خەلیل عەباس نادر

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە
شــیکار

مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

ئایار 24, 2025
30
ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی
شــیکار

ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

ئایار 23, 2025
36
لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی
شــیکار

لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

ئایار 19, 2025
38

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

نیسان 2024
د س W پ ه ش ی
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  
« ئازار   مارس »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە