• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
چوار شه‌ممه‌, تشرینی یه‌كه‌م 1, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی شــیکار

تێڕوانینی پەکین بۆ داهاتووی سیستەمی نێودەوڵەتی

م. تەحسین وسو عەبدوڵڵا لەلایەن م. تەحسین وسو عەبدوڵڵا
كانونی یه‌كه‌م 18, 2023
لە بەشی شــیکار
0 0
A A
تێڕوانینی پەکین بۆ داهاتووی سیستەمی نێودەوڵەتی
0
هاوبەشکردنەکان
68
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

“ئاڵنگاری و دەرفەتەکان”

“پێشەکی”

ئەو وەرەقە سپییەی کە چین لە ژێر ناونیشانی “کۆمەڵگەیەکی جیهانی داهاتوویەکی هاوبەش: پێشنیار و ڕێکارەکانی چین “، لە ٢ی٦ی ئەیلوولی ئەمساڵ بڵاوکردەوە کە لە پێشەکی، پێنج تەوەری سەرەکی و دەرئەنجام پێکهاتووە (تەوەری یەکەم: مرۆڤایەتی لەیەکتربریندا،  تەوەری دووەم: وەڵامیك بۆ بانگەوازی کات و نەخشەیەک بۆ داهاتوو، تەوەری سێیەم: ڕەگوڕیشەی قووڵ لە مێژوو و نەریتە کلتوورییەکان، تەوەری چوارەم: ئاراستە و ڕێگا،  تەوەری پێنجەم: کردەوە و بەشداری چین)، سەبارەت بە سیستەمی نێودەوڵەتی و دیدگای بۆ چاکسازیکردنی، ڕەنگە یارمەتی ئەو وڵاتانە بدات کە نەیاری بەرژەوەندییەکانی چین دەکەن بۆ پێناسەکردنی ناسنامەی چین وەک یاریزانێکی سەرەکی و زلهێزێکی سەرهەڵدەدات، بەتایبەتی لە ژێر ڕۆشنایی نەبوونی ڕوونی لە تەماحی پەکین بۆ دەسەڵاتی خۆی لە ئاستی نێودەوڵەتیدا بەکاربهێنێت

زۆربەی وڵاتانی ڕۆژئاوا پێیان وایە ئامانجی ئەم بەڵگەنامەیە سەبارەت بە پەرەپێدانی نەزمی نێودەوڵەتی، گۆڕینی سیمای ڕۆژئاوایی نەزمی نێودەوڵەتیی ئێستایە بە مۆدێلی چینی، ئەمەش لە هەوڵەکانی پەکین بۆ “دوبارە داڕشتنەوەی نەزمی نێودەوڵەتی” دیارە. هەرچەندە ئەو نەزمە نێودەوڵەتییە نوێیەی کە لە وەرەقەی سپی چیندا هاتووە، دەرفەتی زیاتر بۆ وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەڕەخسێنێت، بەڵام ئەوەی دەبێت زۆرترین نیگەرانی وڵاتانی ناوچەکە بکات، نەبوونی بەها کۆنکرێتییەکان و پلانی کارکردنی ڕوونی بەڵگەنامەکەیە (https://shorturl.at/efIU1 ). بەڵگەنامەکە لێدوانی جۆراجۆری تێدایە کە نیگەرانییەکانی چین سەبارەت بە زیادبوونی ناسەقامگیری سیستەمی نێودەوڵەتی دەربڕیوە؛ هەروەها چۆنیەتی پەرەپێدانی سیستەمی حوکمڕانی نێودەوڵەتی بە ئامانجی پاراستنی ئاشتی و چارەسەرکردنی ئاستەنگەکانی سنوور بەزاندن.  ئەوەی چین بەشداری کردووە، تا ئێستا، لە گواستنەوە بۆ جیهانێکی باشتر بەپێی بیرکردنەوەی چینی. ناوەڕۆکی بەڵگەنامەکە لەسەر بنەمای پێویستی گۆڕینی سیستمی نێودەوڵەتی بۆ گشتگیرتر و ڕێزگرتن لە چەندین سیستەمی سیاسی و خواستە گەشەسەندن و ئابوورییەکانی هەر وڵاتێک دامەزراوە، داواکارییەک کە لە بنەڕەتدا تەحەدای چین بۆ بەها گشتگیرەکانی ڕۆژئاوا ئاشکرا دەکات (https://shorturl.at/muC68).

“ئایندەی هاوبەش و چارەنووسی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی”

دەستەواژەی “کۆمەڵگەیەکی نێودەوڵەتی خاوەن ئایندەیەکی هاوبەش” کە سەردێڕی نوێترین بەڵگەنامەکانی چینە، بۆ چاودێرانی چین و پسپۆڕانی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان شتێکی نوێ نییە. بە پێچەوانەوە نوێنەرایەتی دوایین پەرەسەندنی چەمکێک دەکات کە نزیکەی پانزە ساڵە لە سیاسەتی چیندا بەکاردەهێنرێت. بە تایبەتی هو جینتاو، سەرۆکی پێشووی چین، لە کۆنگرەی ١٧ی پارتی کۆمۆنیستی چین کە لە ساڵی ٢٠٠٧ بەڕێوەچوو، دروشمی “کۆمەڵگە بە ئایندەیەکی هاوبەش”ی بەکارهێنا بە ئاماژەدان بەو “چارەنووسی هاوبەش” کە چین و تایوان بەیەکەوە دەبەستێتەوە، هەرچەندە هەمان ڕستە لە دەستووری حزبی کۆمۆنیستی چیندایە. “هو جینتاو” لە وتارێکی سەرەتای کۆنگرەی ١٨دا ئەم دەستەواژەیەی فراوانتر کرد و “هەموو مرۆڤایەتی” بگرێتەوە، ئاماژەی بەوەدا کە “مرۆڤ لەسەر یەک زەوی دەژی و گەلان تەنیا یەک جیهانیان هەیە کە هاوبەشی بکەن”.

“شی جینپینگ” دەستەواژەی “کۆمەڵگەیەک کە ئایندەیەکی هاوبەشی هەیە” بەکارهێنا، دواتر بە زمانی ئینگلیزی وەرگێڕدرا بۆ “کۆمەڵگەیەک کە ئایندەیەکی هاوبەشی هەیە”، بۆ یەکەمجار لەبەردەم ئامادەبووانی نێودەوڵەتی لە پەیمانگای پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکانی دەوڵەتی مۆسکۆ لە مانگی ئازاری ٢٠١٣. لە ساڵی ٢٠١٩دا شی بەپێی زانیارییەکان دەستەواژەیەی لە ساڵی ٢٠١٢ەوە نزیکەی سەد جار لە بەیاننامە فەرمییەکاندا لەلایەن چینەوە بەکارهێنراوە، بۆیە سەیر نییە کە ئەم دەستەواژەیە لە نێو نوخبە چینییەکاندا گرنگییەکی بابەتیی هەبێت.

پاشان حکومەتی چین ئەو دەستەواژەیەی کردە بەردی بناغە بە خستنەڕووی لە وەرەقەیەکی سپیدا، دوای ئەوەی بە درێژایی دەیەی دەسەڵاتی شی بە شێوەیەکی بەردەوامتر بەکارهێنرا. هەرچەندە ئەم زاراوەیە تاڕادەیەک ناڕوونە، بەڵام وەرەقەی سپی پێناسەیەکی گشتگیری بۆ دابینکردووە بۆ ئەوەی چاودێرانی چین بتوانن لێی تێبگەن. ئەو زمانەی لە بەڵگەنامەکەدا بەکارهاتووە، وەک هەمیشە لە زۆربەی بەڵگەنامە فەرمییەکانی چیندا، بە “پڕوپاگەندەی ناڕوون یان بەتاڵ” وەسف کرا (https://shorturl.at/adAU7).

“ڕووانگە و بیرکردنەوەی چین”

چین لەسەر بنەمای ئەم خاڵانەی خوارەوە هەوڵدەدات ئامانجی تایبەت بەدەستبهێنێت لە چوارچێوەی ئەو وەرەقە سپییەی کە لە ئەیلوولی ئەمساڵ ڕایگەیاندووە:-

  • سەرەتا دەبێت ئەوە لەبەرچاو بگیرێت کە چین زلهێزێکی هەڵکشاوە، ئەمەش پێویستی بەوەیە لەگەڵ گەشەکردنی بەرژەوەندییە دیپلۆماسی و ئابوورییەکانی لە دەرەوەی زیاتر بەشداری لە کاروباری نێودەوڵەتیدا بکات. بۆیە چین پێویستی بەوەیە، بە لەبەرچاوگرتنی ئەم دیاریکەرە پرەنسیپییەکان، گێڕانەوەی دەسەڵاتێکی گەورە پەرەپێبدات کە نەک تەنها ڕێزگرتن لە هاوبەشە پۆتانسێلەکانی و چەند وڵاتێک کە پەیوەندییەکی نزیکیان لەگەڵدا هەیە بەرهەمبهێنێت، بەڵکو سیستەمێکی خۆڕاگریی ڕیتۆریکی/گێڕانەوەی بەرامبەر وڵاتانی نەیاری چینی دروست بکات، دیارترینیان ئەمریکایە. ئەم ڕێبازە چینییە ڕەهەندێکی ئەرێنی لەسەر تێڕوانینی جیهان بۆ چینیش هەیە. ڕەنگە وەرەقە سپییەکە یارمەتی ئەم وڵاتانە بدات بۆ پێناسەکردنی ناسنامەی چین وەک یاریزانێکی سەرەکی و زلهێزێکی بەرزبوونەوەی، بەتایبەتی لە ژێر ڕۆشنایی نەبوونی ڕوونی لە تەماحی چین بۆ بەکارهێنانی دەسەڵاتەکەی لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی، بە لەبەرچاوگرتنی دوودڵی چین لە ڕۆڵی کاریگەرتر لە. قەیرانە نێودەوڵەتییەکان، و بەرپرسیارێتی پێگەی نوێی خۆی وەک زلهێزێک لە ئەستۆ بگرێت.
  • بە داوا کردنی نەزمێکی نێودەوڵەتی کە لە دەوری “هاوئاهەنگی” (کە وەرەقەی سپی بە “چەمکی سەرەکی کولتوری چینی” پێناسەی دەکات) “هاوئاهەنگی لەناو فرەچەشنییدا” سەنتەری بێت، وەرەقە سپییەکە دیدگایەک بۆ سیستەمێکی حوکمڕانی “هەموو گشتگیر” دەخاتە ڕوو کە پاراستنی پەیوەندییە بازرگانییە ئەرێنییەکان و، جۆرەکانی تری مامەڵەی نێوان وڵاتان، بەبێ گوێدانە مۆدێلی کۆمەڵایەتی و سیاسی ناوخۆیی هەر وڵاتێک. لە دوای ئەو لێکنزیکبوونەوەی مێژووییەی کە لە نێوان چین و ئەمریکا لە ساڵی ١٩٧٢ ڕوویدا، پەکین بەردەوام داوای ڕێزگرتن لەو ڕێگایە گەشەپێدانەی کردووە کە هەڵیبژاردووە بۆ ئەوەی بیگرێتەبەر.
  • وەرەقەی سپی پشت بە ناوەڕۆکەکەی دەبەستێت بە لۆژیکی پێویستی تێکدانی ئەو سیستمە نێودەوڵەتییەی کە ئەمریکا سەرکردایەتی دەکات و سیستمی ڕۆژئاوای بەسەریدا زاڵ دەبێت. لەم ڕووەوە، وەرەقەی سپی هەوڵدەدات بەدیل پێشکەش بکات، بەتایبەتی کاتێک ئاماژە بەوە دەکات کە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی “لە ئێستادا لە گۆڕەپانێکدا وەستاوە”، ناچاری دەکات لەنێوان “گەڕانەوە بۆ ئەقڵییەتی جەنگی سارد”، یان “هەڵسوکەوتکردن لە بەرژەوەندی مرۆڤایەتی” (https://shorturl.at/aelmr).

جگە لەوەش، وەرەقەی سپی “دیدگایەک بەرەوپێش دەبات کە لە سەرووی بەها نێودەوڵەتییەکانەوە بەرز دەبێتەوە کە لەلایەن هەندێک وڵاتی ڕۆژئاواوە دانراون”، بۆ بەهێزکردنی ئەو بیرۆکەیەی کە “هەرچەندە شارستانیەتەکان هەمەچەشنتر بن، جیاوازترن لە تێگەیشتنیان لەم بەهایانە” و هەریەکێک بەهاکانی تر، کە ئەمەش ئەوەیە کە داڕێژەرانی سیاسەت لە چین لە مێشکیاندایە کە جەخت لەوە دەکەنەوە کە خواستی ئەوان بۆ بنیاتنانی سیستەمێکی نێودەوڵەتی هاوتەریب، بەڵکو پاڵدەنێن بەرەو بنیاتنانی “جیهانێکی نێودەوڵەتی لە ژێر یەک چەتردا کە بەس بێت بۆ ئەوەی هەموو وڵاتان لەخۆبگرێت”، پێشنیارێک کە پێچەوانەی یەک جەمسەری بە سەرۆکایەتی ئەمریکا. وەک فو ینگ باڵیۆزی پێشووی چین لە بەریتانیا وتی، تێڕوانینی چینی ئەوەیە کە “هەرچەندە وڵاتانی ڕۆژئاوا بەڵێنیان داوە پابەندبن بە نەزمێکی نێودەوڵەتی لەسەر بنەمای ڕۆڵی نەتەوە یەکگرتووەکان، بەڵام خۆیان پابەند نەبوون بەم چوارچێوەیە”. بە زاراوەیەکی ڕوونتر، کێشەکە، لە ڕوانگەی چینییەوە، ئەوەیە کە “وەشانە ئەمریکییەکەی نەزمی نێودەوڵەتی لەگەڵ نەزمی نێودەوڵەتیدا سەردەکەوێت کە نەتەوە یەکگرتووەکان سەرکردایەتی دەکات، و تەنانەت لێی تێدەپەڕێت”، لەسەر بنەمای چەمکی “زانکۆی ڕۆژئاوایی”. بەهاکان” کە چین ڕەتی دەکاتەوە.

“کاردانەوەی دەوڵەتانی ڕۆژئاوا لەبەرامبەر ویستی چین”

پێناچێت کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ڕۆژئاوا هێشتا سەرقاڵی وەرەقەی سپی چینی بێت، هەرچەندە سەرقاڵی ئەو چەمکانەیە کە دووپاتی دەکاتەوە، لەگەڵ نیگەرانییەکانی ڕۆژئاوا سەبارەت بە هەوڵەکانی چین بۆ سەپاندنی هەژموونی خۆی بەسەر سیستەمی نێودەوڵەتی و لابردنی کاریگەرییەکانی ئەمریکا لە هیندستان- ناوچەی زەریای هێمن، کە تێڕوانینگەلێکن کە تاڕادەیەکی زۆر لە نێوان وڵاتاندا زاڵن. نەبوونی پەیوەندی ڕۆژئاوا لەگەڵ بە‌ڵگەنامەکەدا ڕەنگە بەهۆی سێ هۆکارەوە بێت:-

  • ئەو زمانە دژبەیەک و هەندێکجار ناڕوونە کە لە وەرەقەی سپیدا بەکارهاتووە، بەو مانایەیە کە حکومەتەکانی ڕۆژئاوا ڕەنگە پێشبینی کاردانەوەی سنووردار بکەن لەم قۆناغە سەرەتاییەی بڵاوبوونەوەیدا.
  • وەرەقەی سپی بازنەیەکی سنووردار لە چاودێرانی چین و پسپۆڕانی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان و بەرپرسانی حکومەت لە وڵاتانی جیهان دەکاتە ئامانج بۆ ئەوەی دیدگای خۆی بۆ نەزمی نێودەوڵەتی ڕوون بکەنەوە، بەڵام قسە لەسەر گەلانی ڕۆژئاوا و هەوڵدان ناکات بۆ بنیاتنانی کاریگەری جەماوەری بۆ گێڕانەوەی چینی.
  • چەمکی “کۆمەڵگەیەکی نێودەوڵەتی هاوبەش بۆ مرۆڤایەتی” کە وەرەقەی سپی باسی دەکات، جیاوازییەکی ڕیشەیی نییە لەگەڵ ئەو چەمکانەی کە لە بەڵگەنامە فەرمییەکانی دیکەدا بڵاوکراونەتەوە، کە لە سەرەوە ئاماژەیان پێکراوە، یان لە وەرەقە سپییەکەدا کە لە ساڵی ٢٠١٩دا بە ناونیشانی “چین و جیهان لە سەردەمی نوێ”. وەک سی ئێن ئێن بڵاویکردەوە، “لە چەند مانگی ڕابردوودا چین پەنای بردۆتە بەر بەرەوپێشبردنی مۆدێلی ئەڵتەرناتیڤی خۆی لە ڕێگەی کۆمەڵێک بەڵگەنامەی سیاسی گەورە و دەستپێشخەری نوێی نێودەوڵەتی و هەروەها لە ڕێگەی وتارە فەرمییەکان و کۆبوونەوە دیپلۆماسییەکان و کۆڕ و کۆبوونەوە نێودەوڵەتییەکانەوە”، بەڵام لەبەر ئەوەی ئەم بەڵگەنامانە بەپێی هەمان تۆڕ، ئامانجیان “بەدەستهێنانی پشتیوانی لە سەرانسەری جیهان”ە، بە دڵنیاییەوە وەرەقە سپییەکە بەشدارە لە قووڵبوونەوەی نیگەرانییەکان سەبارەت بە “جیهانێک کە بە یاساکانی پەکین لە قاڵب دراوە، کە تێیدا تایبەتمەندییەکانی دەسەڵاتی تاکڕەوانەی و مشتێکی ئاسنینیان تێدایە، نوێنەرایەتی چاودێری توندی ئەمنی و سەرکوتی سیاسی ڕەنگە ببێتە پراکتیزەیەکی قبوڵکراوی جیهانی” (https://shorturl.at/eluOT).

لێکۆلەر لیز تۆبین (Liza Tobin) کە زیاتر لە دە ساڵ وەک پسپۆڕی چین لە چەندین دەزگای حکومەتی ئەمریکادا کاردەکات، ڕوونیکردەوە، “کۆمەڵگەیەکی نێودەوڵەتی هاوبەش بۆ مرۆڤایەتی” نوێنەرایەتی دیدگای درێژخایەنی پەکین دەکات بۆ گۆڕینی ژینگەی نێودەوڵەتی لەگەڵ مۆدێلی حوکمڕانی چین و سەرهەڵدانی وەک سەرکردەیەکی جیهانی. تۆبین هەروەها ئاماژەی بەوەدا کە شی لە ڕابردوودا ئەو دەستەواژەیەی بەستووەتەوە بە “خەونی گەنجکردنەوەی نەتەوەی چین”. هەر لەبەر ئەم هۆکارە زۆربەی وڵاتانی ڕۆژئاوا پێیان وایە ئامانجی ئەو بەڵگەنامەیە گۆڕینی سیمای ڕۆژئاوایی سیستمی نێودەوڵەتییە بە مۆدێلی چینی، ئەمەش دیارە، بە گوتەی توێژەرانی پەیمانگای توێژینەوەی ئەنجوومەنی ئەتڵەسی لە واشنتۆن، لە هەوڵەکانی چین، لە ڕێگەی… هتد. نوێترین دەستپێشخەرییەکانی، بۆ “دووبارە داڕشتنەوەی سیستەمی نێودەوڵەتی” بەڵام “تۆبین” ئاماژەی بەوەشکردووە، سەرکەوتن یان شکستی چین لە گەیشتن بە دیدگاکەیدا، لە کۆتاییدا زۆر بەندە بە چۆنیەتی وەرگرتن و پەیوەندیکردنی وڵاتانی دیکە لەگەڵ ئەم چەمکە چینییانە (https://shorturl.at/jvFLR).

“هەڵسەنگاندن و دەرئەنجام”

 

هەڵسەنگاندنی کاریگەرییەکانی وەرەقەی سپی لەم قۆناغەدا ڕەنگە تەحەددایەک بێت، چونکە ئەگەر وەرەقەی سپی چاکسازییەکی فەرمی لە سیستەمی نێودەوڵەتی بە سەرۆکایەتی چین لەخۆ بگرێت، ئەوە بە ناچاری ساڵانێکی زۆری دەوێت و تەنها دەتوانێت هاوتەریب لەگەڵ بەهێزکردنی سەربازی و ئابووری چین ڕووبدا، ئەگەر ئەم توانایانە بەردەوام بێ لە گەشەکردن. جگە لەوەش ئەگەر چین بیەوێت بڕگەکانی کارنامە گەورە مەبەستەکەی جێبەجێ بکات، ئەوا پێویستی بە سەرکەوتن دەبێت لە پێوانەکردنی یەکگرتوویی سیاسی نێودەوڵەتی کە لەلایەن هەندێک جۆری هاوبەشی نێودەوڵەتییەوە نوێنەرایەتی دەکرێت، وەک ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای و بریکس، بەتایبەتی کە چاکسازی لە سیستەمی حوکمڕانی نێودەوڵەتی ناتوانێت بە شێوەیەکی تاکلایەنە ئەنجام بدرێت.

بە لەبەرچاوگرتنی ئەم دۆخە و ناوەڕۆکی وەرەقەی سپی، ڕەنگە کاریگەرییەکانی بۆ ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و کەنداو لەم قۆناغەدا هاوسەنگ بن. چاکسازی لە سیستەمی حوکمڕانی نێودەوڵەتی دەتوانێت ڕۆڵێکی گەورەتر بە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بدات لە چوارچێوەی هەندێک دامەزراوەی فرەلایەنە، وەک سندوقی دراوی نێودەوڵەتی یان بانکی جیهانی، لە کاتێکدا ئەوەی وڵاتانی کەنداو بە تایبەتی زۆرترین گرنگی پێدەدەن، ئەگەر بێتوو  سیستەمی نێودەوڵەتی لەسەر بنەمای ئابووری نێودەوڵەتی بنیات بنرێت، کراوەیە و ڕێگە بە بەردەوامبوونی خواست لەسەر نەوت و بەرهەمهێنانی دەدات، لەلایەک و هەناردەکردنی خزمەتگوزارییەکان و کراوەیی بۆ ئەنجامدانی هاوبەشی ئابووری بۆ خزمەتکردنی هەمەچەشنکردنی ئابووری کەنداو لە لایەکی دیکەوە، ئەمەش ئەوەیە کە دەوڵەتانی کەنداو ئاواتەخوازن.

ئەو نەزمە نوێیە نێودەوڵەتییە کە لە وەرەقەی سپیدا هاتووە، دەرفەتی زیاتر بۆ وڵاتانی ناوچەکە دەڕەخسێنێت. بەڵام ئەوەی دەبێت زۆرترین نیگەرانی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بەتایبەت وڵاتانی کەنداو بکات، نەبوونی بەها کۆنکرێتییەکان و پلانی کارکردنی ڕوون لە بەڵگەنامەکەدا. دوای خوێندنەوەی بەڵگەنامەکە و بەراوردکردنی لەگەڵ ڕووداوە نێودەوڵەتییە هەنووکەییەکان، ئەوە ڕوون دەبێتەوە کە چین بەردەوامە لە خۆپاراستن لە هەڵگرتنی بەرپرسیارێتیی تێچووی زۆر یان هەنگاونان بۆ پێشەوە بۆ ئەوەی ڕۆڵی سەرکردایەتی بگێڕێت لە دووبارە داڕشتنەوەی نەزمی ناوچەکە و سیستەمی ئەمنیی وڵاتەکەی بۆ خزمەتکردنی بەرژەوەندییەکانی وڵاتانی هەرێمی.

پۆستی پێشوو

هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکان؛ لە نێوان ململانێی لایەنەکان و چارەنووسی خەڵکدا

پۆستی داهاتوو

کاتێک دکتۆرەکان دەکوژن

م. تەحسین وسو عەبدوڵڵا

م. تەحسین وسو عەبدوڵڵا

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

1111
شــیکار

ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

ئه‌یلول 30, 2025
10
ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   
شــیکار

ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

ئه‌یلول 29, 2025
16
لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان
شــیکار

لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

ئه‌یلول 24, 2025
71

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

كانونی یه‌كه‌م 2023
د س W پ ه ش ی
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
« تشرینی دووهەم   کانونی دووهەم »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە