ئاڤ ژێدەرەکێ سەرەکیێ ژیانا مروڤی و بونەوەران و سروشتیە و مروڤ ل جیهانێ پێتڤی ژێدەرێن دەست کەفتنا ئاڤێ هەیە داکو بەردەوامی بدەتە ژیانێ لسەر وێ ناوچا تێدا دژیت، ئاڤ ب شێوەیەکێ ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ کاریگەری لسەر هەمی لایەنێن ژیانێ دبیت، ئاڤ بۆ هەمی جۆرێن ژیانێ لسەر ئەردی گرنگە، ئەرێ پا بو ئەم گرنگی پێ نادەین؟. ل دویف ژێدەرێن رێکخراوێن ئاڤێ ل جیهانێ سالانە 2.1 ملیار کەسان ئاڤا پیس ڤەدخون و سالانە 3.4 ملیون کەس ژ ئەگەرێ ڤەخارنا ئاڤا پیس دمرن زوریا وان ل ناڤەراستا ئاسیا و روژهەلاتا ناڤەراست و کیشوەرێ ئەفریقیا نە ل ڤان سالێن بوری لدیف ڤەکولینێن زانستی گوهرینا کەش و هەوای و رێژا ئاڤا پێویست گوهرین سەردا هاتیە و سال بو سال رێژا کێم بارینێ و هشکە سالیێ زور بویە ل تایبەت ل وان وەلاتێن دکەڤنە ناوچا کەمەرا ئەردی و وەک ڤەکولین دەتە دیارکرن ل ناوچا روژهەلاتا ناڤەراست و باکورێ ئەفریقیا تا سالا 2050 نیزیکی 80% ئاڤا ژێر ئەرد نامینیت ئەڤا مروڤی پێویستی پێ هەی روژانە و دبیت ببیتە ئەگەرێ کوچکرنا مروڤان بو دەڤەرێن دی، ئەرێ تا نوکە مە هەست ب ڤێ مەترسیێ کریە؟
ل ئیراقێ ئەگەرێ نەمانا ئاڤا ژێر ئەرد و رویباران لژێر گەفێ دایە ژبەر جەند ئەگەران ژوان:-
ئێک:- ئیراق دەولەتەکا کەمەرەی یە و زوریا هەیڤێن خو یێن سالێ ب گەرمێ دبورینت، سەرەرای زێدەتری 70% ژ ئاخا ئیراقێ بیابانە کو وەدکەت عیراق بو دەست کەڤتنا ئاڤێ ئالوز بیت.
دوو:- ئیراق خودان دوو رویبارێن مەزنە بەلێ ژێدەرێن وان دوو رویباران دەولەتا تورکیایە و تورکیا رابویە ب گلدانا بەنداڤێن خو ل پروژێ گاب کو نیزیک 21 بەنداڤان لسەر هەردوو رویبارێن دیجلە و فورات داناینە بویە ئەگەرێ کێمبونا ئاڤا رویباران ل عیراقێ تایبەت ل باشورێ ئیراقێ و هەروەسا دەولەتا ئیرانێ دانانا بەنداڤان لسەر زێ یێن سەر سنور دگەل ئیراقێ داناینە.
سێ:- گوهرینێن کەش و هەوای بویە ئەگەر رێژا باران بارینێ کێم ببیت و هشکە سالی بەلاڤەبیت و لدیف ژێدەران ئەگەر دەولەتا ئیراقێ رێگەچارەکێ نە گەریت دبیت تا 2030 ئیراق کەڤیتە بەر گەفێن نەمانا ئاڤێ، ئەرێ لسەر ئیراقێ پێدڤیە چ بکەت؟
پێدڤیە لسەر دەستهەلاتا ئیراقێ هزر د دروست کرنا بەنداڤا دا بکەت لسەر رویبارێن دیجلە و فورات داکو مفای ژ ئاڤا رویباری وەرگرن و ب هەدەر نەچیت، و قەزیا ئاڤێ بلند کەن بو ئەنجومەنێ ئاسایشێ داکو تورکیا و ئیران سیاسەتا ئاڤێ دگەل ئیراقێ بکارنەئینن، پلانێ بدانن بو زێدە کرنا رێژا کەسکاتی ل ناوچێن دبنە ئەگەرێ بیابان بونێ (وەک پلانا چینێ بو هشکەسالیێ) داکو ژیان بو وان دەڤەران بزڤریت، هەروەسا لسەر ئیراقێ پێدڤیە پلانێ دابنن بو کومڤە کرنا ئاڤێ و کێم کرنا رێژا بکارئینانا ئاڤێ،
ئەگەر ئیراق چ پێنگاڤان نە هاڤێژت دبیت هەولاتیێ وێ سرا ئاڤێ وەرگرت شینا سرا گازێ و پانزینێ.
