• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
پێنج شه‌ممه‌, تشرینی یه‌كه‌م 2, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی شــیکار

بەربەستەکانی بەردەم چاکسازی لە ئێراق

فرسەت سەید شکور لەلایەن فرسەت سەید شکور
نیسان 17, 2023
لە بەشی شــیکار
0 0
A A
بەربەستەکانی بەردەم چاکسازی لە ئێراق
0
هاوبەشکردنەکان
40
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

“گەندەڵی لە ئێراق”

لە چوارچێوەی ئێراقدا زیانبەخشترین کاریگەرییەکانی گەندەڵی، لە دزەکردنی بەرژەوەندییە تایبەتەکانەوە لە سەرانسەری دەوڵەتدا سەرهەڵدەدات، کێشە سەرەکییەکان بریتین لە فراوانبوونی مووچەی کەرتی گشتی و ساختەکاری بەرفراوان لە پەیوەندی لەگەڵ گرێبەستەکانی حکومەتدا.

“تێگەیشتن لە گەندەڵی لە ئێراق”

زۆرجار گەندەڵی لە ئێراقدا بە تاوانێکی تاکەکەسی تێدەگەین کە پاڵنەری تەماحی کەسی و مەیلی شکاندنی یاسایە، کە مەبەست لێی خۆدەوڵەمەندکردنە، زۆربەی ئەوانەی ڕەخنەیان گرتووە یان هەوڵی هەڵمەتی بانگەشەی دژی گەندەڵییان داوە، سەرنجیان لەسەر پاڵنەرە کەسییەکان بووە لە کەڵەکەکردنی سامانی نایاسایی. بەڵام ئەو گەندەڵییە سیاسییەی کە لە ناوەندی سیستەمی سیاسی دوای ٢٠٠٣دا هاتووەتە کایەوە، زیاتر دەرئەنجامەکانی لە دەوڵەت و کارکردنی ڕۆژانەی دامەزراوەکاندا بووە. ئەم واتا ئەم گەندەڵییە سیستماتیکە لە ئاستی نوخبەدا ئەنجام دەدرێت، بڕیارێکی بەکۆمەڵ لەخۆدەگرێت نەک تاکەکەسی بۆ بەکارهێنانی دەستڕاگەیشتن بە سەرچاوەکانی دەوڵەت بە شێوەیەکی نادادپەروەرانە لە بەرژەوەندی چینی دەسەڵاتدار، بەپێی پێناسەی شەفافیەتی نێودەوڵەتی، گەندەڵی سیاسی بریتییە لە “دەستکاریکردنی سیاسەت و دامەزراوە و ڕێساکانی ناوخۆ لە تەرخانکردنی سەرچاوە و، دارایی لەلایەن بڕیاردەرانی سیاسییەوە. کە پێگەی خۆیان خراپ بەکاردەهێنن بۆ بەردەوامبوونی دەسەڵات و پێگە و سامانەکەیان”. نزیکەی دوو دەیە دوای لەشکرکێشی و داگیرکاری، بەگشتی ئەو سەرچاوانەی کە لە خەزێنەی دەوڵەتەوە دەرهێنراون لەڕێگەی گەندەڵی سیاسییەوە، هێندە زۆرە زەحمەتە بخەمڵێندرێت. “ئەحمەد چەلەبی” لە ساڵی 2014، لەکاتێکدا سەرۆکی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی ئێراق بوو، مەزەندەی کرد؛ کە وڵاتەکەی 551 ملیار دۆلاری لە گەندەڵی لە سەردەمی دوو سەرۆکایەتییەکەی مالیکیدا لەدەستداوە.

لە پێش هەڵبژاردنی ساڵی 2018، کۆمیسیۆنی شەفافیەتی پەرلەمانی ئێراق مەزەندەی کرد کە لانیکەم 320 ملیار دۆلار لە پارەی حکومەت لە ماوەی 15 ساڵی ڕابردوودا دیار نەماوە. “عەلی عەللاوی” لە کۆتایی خولی یەکەمی وەزیری دارایی (٢٠٠٥-٢٠٠٦)، مەزەندەی کرد کە گەندەڵی لە نێوان ٢٥ بۆ ٣٠%ی بودجەی حکومەت بۆ لایەنە سیاسییە دەسەڵاتدارەکان دەروات.  لە ساڵی 2020، لە دووەم پۆستی وەزیری داراییدا، مەزەندەی کرد کە لەنێوان 100 بۆ 300 ملیار دۆلار لە دەرەوەی وڵات لەلایەن ئێراقییەکانەوە لەبەردەستدایە، ئاماژەی بەوەشکردووە کە ‘زۆرینەی زۆری ئەم سەروەت و سامانانە بەشێوەیەکی نایاسایی بەدەستدەهێنرێن.

 بەرپرسێکی باڵا کە بەرپرسیارە لە پیشەسازییەکی گەورەی خزمەتگوزاری، مەزەندەی کردووە کە تەنها وەزارەتەکەی 80 ملیار دۆلاری لەدەستداوە بەهۆی گەندەڵییە سیاسییە سزادراوەکانەوە. بەڵام بە هۆکاری سیاسی هەرگیز لێکۆڵینەوەیەکی پزیشکی دادوەری یان شەفاف لەبارەی تێچووی دارایی وردی گەندەڵییە سیاسییە سزادراوەکان لە ئێراقدا نەکراوە. خەمڵاندنە جۆراوجۆرانە بۆ ڕادەی گەندەڵی حکومەت لە چاوپێکەوتنەکانی نووسەراندا دەنگی دایەوە کە لە نێوان ساڵانی ٢٠١٨ بۆ ٢٠٢١ لە بەغدا ئەنجامیاندا، بەشێوەیەک بودجەی وەزارەت بۆ تەندەرکردنی گرێبەستی ساختە خەرج دەکرا بە گوێرەی بەدواداچوونەکان چارەکێکی دیکەی بودجە کە بەفیڕۆ دەڕوات لە گەندەڵی مووچە ئەوەیە؛ فەرمانبەرانی حکومەت کە کرێیەکی ئاسایی وەردەگرن بەڵام هەرگیز بۆ کارکردن ئامادەنابن، واتا کارەکانی خۆیان ئەنجام نادەن.

بە دڵنیاییەوە ئەم جۆرە لە گەندەڵی داهاتی، تەنها بە سوودی چینێک و داکەوتنی چینێکی دیکە دێتە هەژمار، ئەم بە سیستماتیکردنی گەندەڵییە لە ئێراق بەشێوەیەکە ئەندامانی نوخبەی دەسەڵاتدار بەیەکەوە دەبەستێتەوە و کۆمەڵگەیەکی هاوبەشی تاوانبار ئاسا دروست دەکات، زۆرینەی گەندەڵییەکانیش لەو کاتەوە دروست دەبن کە حیزبەکان پارەی زیادە لە پێویست بۆ دروستکردنی بازنەی هەڵبژاردن و کێبڕکێ لەسەر دەسەڵات بۆ خۆیان دابین دەکەن. سرووشتی سیستماتیکی ئەم گەندەڵییە بەو ڕاستییە ئاماژەی پێدەکرێت کە فەزیحە گەورەکانی گەندەڵی لە کاتە جیاوازەکاندا لە هەموو وەزارەتەکان و زۆرینەی لە ئیدارەکانی دەوڵەتدا ڕەنگیداوەتەوە.

“فراوانکردنی مووچەی کەرتی گشتی”

بەرهەمێکی لاوەکی سەرەکی ئەم گەندەڵییە، پێکهاتەیی فراوانبوونی خێرای مووچەی کەرتی گشتی بووە. لە ساڵی ٢٠٠٥ بەدواوە ئەو پارتانەی کە لە هەڵبژاردنەکاندا ئاستێکی باشیان هەبوو، کاتێک وەزارەتەکانیان کۆنتڕۆڵکردووە، دواتر بودجە و مووچەی وەزارەتەکانی هاوبەشیان کۆنترۆڵ دەکرد تا هەڵبژاردنی داهاتوو، هەر حیزبێک ئەم دەسەڵاتەی بەکارهێنا بۆ دامەزراندنی بنەماڵە و ئەندامانی حیزب و شوێنکەوتووانی، لە بازاڕێکی کاردا کە خزمەتگوزاری مەدەنی و سەربازی زاڵ بوو، کە خواست لەسەر هەلی کار زۆر زیاتر بوو لە دابینکردن، ئاسانترین ڕێگە بۆ دەستەبەرکردنی دامەزراندن لە دەوڵەتدا، پەیوەست بوون یان بەیعەتدان بوو بۆ یەکێک لە پارتە سیاسییە باڵادەستەکان، یان بەرتیلدان بە کارمەندێکی ئاستی خوارخوارەوە. پرۆسەیە بووە هۆی فراوانبوونی بەردەوام لە دامەزراندن لە حکومەتدا. “فرانک گانتە”، ئەکادیمیستێکی ئەمریکی مەزەندەی کردووە کە لە ساڵی ٢٠١٣دا لەسەدا ١٠-٢٥ی ئەوانەی وەک کارمەندی حکومەت ناویان هاتووە “بندیوار” بوون،  لە ساڵی ٢٠٢٠ “عەلی عەللاوی” وەزیری دارایی مەزەندەی کرد کە ژمارەی فەرمانبەرانی سەر لیستی مووچەی حکومەت گەیشتووەتە ٤.٥ ملیۆن کە لەو ژمارەیە ٣٠٠ هەزاریان کاری خۆیان نەکردووە.

هەروەها “د.فوئاد حسێن” وەزیری دارایی لە پێش عەللاوی، لە ساڵی 2019 ڕایگەیاندووە؛ ژمارەی فەرمانبەران و خانەنشینانی کەرتی گشتی لە 850 هەزارەوە لە ساڵی 2003 بۆ 6.5 ملیۆن لە ساڵی ٢٠١٩ زیادیکردووە.

“ساختەکاری گرێبەست”

بەرهەمێکی لاوەکی زیانبەخشتر لە کۆنترۆڵکردنی وەزارەتەکانی لایەنە سیاسییەکان، ساختەکارییە ئیندێمیکەکانی گرێبەستەکانە کە لە سەرانسەری حکومەتدا ڕوودەدات. بە گوێرەی “ڕادی حەمزە” ڕادی ئەلکینانی، سەرۆکی کۆمیسیۆنی دەستپاکی (2004-٢٠06)، خراپ بەکارهێنانی گرێبەستە حکومییەکان باوکی هەموو پرسەکانی گەندەڵی بووە، بە شێوەیەکی ئاسایی گرێبەستی وەزارەت بەو بازرگانانە دەدرێت کە لە لایەنە سیاسییە باڵادەستەکانەوە نزیکن یان لە بریکارەکانیان لە وەزارەتەکانی حکومەتدا. پاشان بە ئەنقەست تێچوونەکان هەڵدەئاوسێن، قازانجەکان لە نێوان بەڵێندەران و لایەنەکاندا دابەش دەکرێن. سکاڵاکان سەبارەت بە نرخە زۆرەکان و خراپ یان نەبوونی گەیاندنی خزمەتگوزارییە گشتیەکان و پڕۆژەکان پشتگوێ دەخرێن، چونکە هەمان ئەو سیاسەتمەدار و فەرمانبەرە باڵاکان کە سەرپەرشتی پێدانی گرێبەستەکان دەکەن دڵنیا دەبن لەوەی کە لێکۆڵینەوەکانی ئاستی وەزاری لە نەگەیاندنی گرێبەستەکان بەدواداچوونیان بۆ ناکرێت.

بەشێکی سەرەکی ساختەکاری گرێبەستی حکومی، بریتییە لە بەکارهێنانی کۆمپانیاکانی توێکڵی ساختە. یەکێک لە گەورەترین فەزیحەیەکانی کەرتی کارەبا لە ئێراق پەیوەندی بە گرێبەستێکی نێوان وەزارەتی کارەبا و کۆمپانیایەکی گوایە بەریتانییەوە بوو بە ناوی ‘پاوەر ئینجینز’،  بۆ دروستکردنی وێستگەیەکی کارەبا لە شاری ناسریە لە باشووری ئێراق. حکومەتی ئێراق بڕی 21 ملیۆن دۆلاری گرێبەستکراوی داوە تەنها بۆ ئەوەی بزانێت کۆمپانیاکە ساختەیە، بەڵام حکومەت ئەو کەسانەی لە داڕشتنی گرێبەستەکەدا بەشداربوون یان سکاڵایەکی یاسایی تۆمار نەکرد و سزای نەدا، لە بەڵگەنامەیەکی دیکەی فەرمیدا زیانی 8 ملیۆن دۆلاری لە بەڕێوەبەرایەتی گشتی بەرهەمهێنانی وزەی باکوور ئاشکراکردووە؛ دیسانەوە بۆ کۆمپانیا ساختەکاندا، لە سکانداڵێکی دیکەدا، تۆڕێک کە بریتییە لە بەکارهێنانی کارتی زیرەکی ساختە بە بەهای یەک ملیار و نیو دینار (بەرامبەر نزیکەی یەک ملیۆن دۆلار بە نرخی ئەمڕۆی ئاڵوگۆڕی دراو) 32 لە وەزارەتی دارایی لە ساڵی 2017  دۆزرایەوە .

“کۆبەند”

سەروەت و سامانی نەوتی ئێراق و ئابووری ناوەندگەرایی، وایکردووە ئێراق تووشی گەندەڵی و کەڵەکەبوونی سامانی کەسی بێت. بۆ نموونە لە ساڵی ٢٠٠٤ تا ٢٠٠٩ وەزارەتی نەوت نزیکەی یەک ملیار و نیو دۆلاری لەدەستدا بەهۆی زیادبوونی نرخ و کەمی دابینکردن، لە نموونەیەکی دیکەدا؛ ئەندامێکی ئەنجومەنی نوێنەرانی ئێراق “تەلال ئەلزوباعی” لە ساڵی ٢٠١٣دا ئەوەی خستەڕوو: “بڕی پارەی ئەو زیانانەی کە وەزارەتی کارەبا لە نێوان ساڵانی ٢٠٠٣ بۆ ٢٠١١ لە ئەنجامی دزینی نەوت لەلایەن کۆمپانیا نەوتییەکانەوە گرێبەستیان لەگەڵ وەزارەتەکە بە ٢٠٠ ملیۆن دۆلار لە مانگێکدا مەزەندە دەکرێت” بە هەمان شێوە، گەندەڵی لە بەرهەمهێنان و دابەشکردنی کارەبادا مەزەندە دەکرێت کە بووەتە هۆی زیانگەیاندن بە بڕی 4-6 ملیار دۆلار لە نێوان ساڵانی 2003 و 2020، بە شێوەیەکی سەرەکی لە ڕێگەی گرێبەستی پادکراو و کڕینی ئامێری گرانبەها و یان نەگونجاو.

ئەو ئەڵقانەی سەرەوە زیاتر ئارگومێنتی ناوەندی ئەم توێژینەوەیە دەردەخەن، ئەوەیە کە تێگەیشتنی تایبەت لە گەندەڵی لە ئێراقدا، وەک ئەوەی بەهۆی دەوڵەمەندکردنی کەسی یان گروپییەوە دەجووڵێتەوە، چاوپۆشی لەو دینامیکییە سیاسییە گەورەترانە دەکات کە لە بنەڕەتدا لە ڕیشەی ئەم جۆرە کێشانەدان. جگە لەوەش گرنگە لەبەرچاو بگیرێت کە پارتە سیاسییەکانی دوای ٢٠٠٣ چۆن کۆنترۆڵی وەزارەتەکانی حکومەتیان بەکارهێناوە بۆ دابینکردنی بودجەی ئۆپەراسیۆنەکانی خۆیان و هەژموونی کۆمەڵگا، بەم مانایە ڕۆڵی سەرەکی گەندەڵی بریتییە لە گەیاندنی سەرچاوەی دەوڵەت بۆ بەشداربووانی پەیمانی نوخبە، بەمەش (ئەگەرچی، بە تێچووی گشتی زۆر) پێوەرێک لە یەکگرتوویی سیاسی دابین دەکات لە هەمان کاتدا توانای دابینکردنی بودجەی ڕێکخراوە حزبییەکان.

سەرچاوە: https://www-chathamhouse-org

پۆستی پێشوو

کڵێشەکانی پەرستن و کێشەی بانگخوازەکان

پۆستی داهاتوو

چیرۆکە فۆلکلۆرییەکان چ کاریگەرییەکیان لەسەر نەتەوەسازی هەیە؟

فرسەت سەید شکور

فرسەت سەید شکور

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

1111
شــیکار

ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

ئه‌یلول 30, 2025
11
ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   
شــیکار

ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

ئه‌یلول 29, 2025
17
لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان
شــیکار

لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

ئه‌یلول 24, 2025
73

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

نیسان 2023
د س W پ ه ش ی
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
« ئازار   مارس »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە