• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
هه‌ینی, تشرینی یه‌كه‌م 24, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا

    ئەگەری سەقاگیری سیاسی لە سوریا

    چەند سەرنجێک دەربارەی کوشتنی ئیسماعیل هەنییە

    خوێندنەوەی کوشتنێک

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 119

    جەنگی ئوحود و فەوزای ڕاگەیاندن

    دۆڕان و سەرکەوتن

    سزای خراپ مامەڵە کردن بە دامەزراوە ئایینییەکان

    ڕۆڵی دەزگاكانی ڕاگەیاندن و بانگەشەی هەڵبژاردن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    هاوپەیمانێتیی کۆمەڵەی ئاسایشی هەرێمی, سعوودیە – پاکستان

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی هەشتەم

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    بانگەشە و دیموکراسی

    بانگەشە و دیموکراسی

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی حەوتەم

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی شەشەم

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

  • ئــــابووری
    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

  • چاوپێکەوتن
    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا

    ئەگەری سەقاگیری سیاسی لە سوریا

    چەند سەرنجێک دەربارەی کوشتنی ئیسماعیل هەنییە

    خوێندنەوەی کوشتنێک

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 119

    جەنگی ئوحود و فەوزای ڕاگەیاندن

    دۆڕان و سەرکەوتن

    سزای خراپ مامەڵە کردن بە دامەزراوە ئایینییەکان

    ڕۆڵی دەزگاكانی ڕاگەیاندن و بانگەشەی هەڵبژاردن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    هاوپەیمانێتیی کۆمەڵەی ئاسایشی هەرێمی, سعوودیە – پاکستان

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی هەشتەم

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    بانگەشە و دیموکراسی

    بانگەشە و دیموکراسی

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی حەوتەم

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی شەشەم

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

  • ئــــابووری
    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

  • چاوپێکەوتن
    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

ناسیۆنالیزمی کورد و ئابووریی کوردستان

جەمال فەتحی (کۆچەر) لەلایەن جەمال فەتحی (کۆچەر)
شوبات 22, 2023
لە بەشی نەتەوە و دەوڵەتـســـازی
0 0
A A
ناسیۆنالیزمی کورد و ئابووریی کوردستان
0
هاوبەشکردنەکان
63
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

یەک لە کەموکۆڕییەکانی کورد و بزووتنەوەی کوردی ئەوەیە کە هەتا ئێستە نەیتوانیوە دڵنیاییەک بداتە کۆمپانیا ئابوورییە ڕۆژئاوایییەکان کە بوونی دەوڵەتی کوردی لە ناوچەکە سوود و قازانجی بۆ ئەوان زیاترە هەتا نەبوونی.

“دەوڵەتەکان نەتەوە دروست دەکەن و ناسیۆنالیزم، وشیاربوونەوەی نەتەوەکان لەسەر خۆیان نییە بەڵکوو ناسیۆنالیزم پێیان دەڵێت کە لە کوێیەوە هاتوون”.

ناسیۆنالیزم کە بە ڕەوتێکی شوناسخوازی و نەتەوەخوازی پێناسە دەکرێت، زۆرێک لە زانایان و بیرمەندانی سیاسی و کۆمەڵایەتی بە یەکێک لە دەسکەوت و بەرهەمەکانی کاپیتالیزمی دەزانن، بەڵام پێش ئەوەی دنیا بەرەو قۆناغی سەرمایەداری هەنگاو هەڵ بگرێت و شۆڕشێکی مەزن وەکوو شۆڕشی پیشەیی فەڕانسە سەر هەڵ بدات و دواتریش پەل بۆ وڵاتانی دیکە بهاوێت، ئایا ناسیۆنالیزم بوونی نەبووە؟ یان بە شێوەیەکی جیاوازتر هەبووە؟ ئەگەر لە دەلاقەی شۆناسخوازییەوە سەیری ناسیۆنالیزم بکرێت، هەروەک “یۆزێف شۆمپیتێر”، ئابووریزانی خەڵکی نەمسا، لە سەدەی بیستەمدا دەڵێت: ناسیۆنالیزم پێش سەرمایەداریش هەر هەبووە جگە لەو باردۆخەی کە هەناردەکردنی شمەکەکان پاوان کرابوون، بۆیە ئەگەر ئەو ڕاپەڕینانەی کە نەتەوە بندەستەکان پێش سەرمایەداری لە هەمبەر نەتەوە داگیرکارەکاندا کردوویانە لە چوارچێوە و فۆرمی ناسیۆنالیزمدا نەگونجێن، دەبێت چ ناو و نازناوێکیان بۆ دابنرێت؟

لە پێوەندی لەگەڵ دوو چەمکی نەتەوە و ناسیۆنالیزم دوو جۆرە بۆچوون هەیە، کە بە سەر دوو ڕێبازی هزریی “پریمۆردیالیست” و “کانسترکشن” دابەش کراون، ڕێبازی پریمۆردیالیستەکان یان بناژۆخوازەکان لەسەر ئەو باوەڕن کە نەتەوە و ناسیۆنالیزم ڕیشەی کەونارییان هەیە و بۆ مێژوویەکی دوور دەگەڕێننەوە و نەتەوە و نەتەوەخوازی لە ڕێگای سێمبۆل، پێوەندی و کۆنەستەکانەوە سەریان هەڵداوە، بۆیە دەکرێت بڵێن ناسیۆنالیزم کۆن و کەونارییە. کە “ئانتۆنی د ئێسمیت” یەکێک لەو بیرمەندانەیە کە لەگەڵ پریمۆردیالیستەکان هاوڕایە و دەڵێت: نەتەوە ڕیشەی لە مێژوودایە و ئەفسانەی باو و باپیران، مێژوو و فەرهەنگێکی هاوبەش و هەروەها سنوور و یەکڕیزییەکی تایبەت دەخولقێنێت. لە بەرانبەر ئەم بۆچوونە “کانسترکشنەکان” لەسەر ئەو باوەڕەن: کە ناسیۆنالیزم دیاردەیەکی نوێیە و لە کردەوەدا نەتەوە دەخولقێنێت. کە ئێرنێست گیلنێر و بیندێکت ئاندرێرسۆن دەڵێن: دەوڵەتەکان نەتەوە دروست دەکەن و ناسیۆنالیزم، وشیاربوونەوەی نەتەوەکان لەسەر خۆیان نییە بەڵکوو ناسیۆنالیزم پێیان دەڵێت کە لە کوێیەوە هاتوون.

بەپێی مێژووی پڕ لە هەوراز و نشیوی کورد، ناسیۆنالیزمی کوردی لە چوارچێوەی ڕێبازی فیکریی پریمۆردیالیستدا خۆی دەگونجێنێت، چونکە ئێستەشی لەگەڵ بێت بەشی هەرە زۆری کوردەکان وەکوو مێژوو خۆیان بە دەسەڵاتی مادەکانەوە گرێ دەدەن، کە لە ساڵی ٦١٢ی پێش زاییندا دەسەڵات و تاج و تەختی ئاشوورییەکانیان ڕووخاند و بۆ ماوەی زیاتر لە ١٥٠ ساڵ حوکمڕانییان کرد، هەرچەندە شەرەفخانی بەدلیسی لە “شەرەفنامە”دا ئاماژە بە چەندین میرنشینی نیمچە سەربەخۆ دەکات کە هێندێکیان هەتا سەدەی ١٩هەمدا خاوەن دەسەڵات و پادشایی هەبوون، کە مەروانییەکان جزیرە و دیاربەکر، حەسەنوەحیدییەکان لە دینەوەر و شارەزوور، فەزلەوییەکانی لوڕی گەورە، پادشایەتیی لوڕی بچووک و ئەیووبییەکان کە لە لایەن سەڵاحەدین ئەیووبییەوە دامەزراو پاش دەسەڵاتی مادەکان وەکوو بەشێک لە دەسەڵاتە کوردییەکانی لە قەڵەم دەدرێن، بەڵام هیچ کام لەم دەسەڵاتانە و هەروەها شۆڕشەکانی دیکەش کە لە سەد ساڵی ڕابردووەوە سەریان هەڵداوە بە هۆکارگەلێکی جۆراوجۆر نەیتوانیوە نەتەوەی کورد لە قەوارەیەکی مێژوویی بەرەو قەوارەیەکی سیاسیی یاسامەند و ڕەوا ببەن و بەو پێناسەیەی کە لە دنیای ئەمڕۆدا لەسەر نەتەوە دەکرێت کورد هەتا نەبێتە خاوەن دەوڵەتی سەربەخۆ لە کۆڕ و کۆمەڵە نێودەوڵەتییەکان حەسێبی نەتەوەیەکی یاسایی لەسەر ناکرێت و تەنیا وەکوو نەتەوەیەکی مێژوویی چاوی لێ دەکەن.

کورد بۆچی نابێتە خاوەن دەوڵەت و کیانی خۆی؟

ئەم پرسیارە کە خاڵی جەوهەریی هەموو کێشەکانی پرسی کورد لە خۆ دەگرێت، وڵامەکەی دەیان و ئەگەر و بۆچوون لە خۆ دەگرێت کە ڕەنگە بەشێکیان وڵامی دروستی پرسیارەکە بن، لەوانە یەکنەگرتن و تەبایی نێو ڕیزەکانی کورد یان ئەو هێزە سیاسییانەیە کە لە پێناو مافەکانی کورد خەباتییان کردووە یەک لە وڵام و ئەگەرەکان بێت، بەڵام خاڵی سەرەکیی ئەم پرسە ئەوەیە کە بەشێکی ئەم کێشەیە پێوەندیی بە خودی کوردەوە نییە و بۆ حەز و بڕیاری زلهێزەکان دەگەڕێتەوە کە خودی کوردیش زۆربەی جاران بە نەسازی و ڕێک نەکەوتن لەگەڵ یەکدا بیانوویان داوەتە دەستیان، یان ڕێگاکەیان بۆ سەرکەوتنی پیلانەکانیان خۆش کردووە، بەڵام بۆچی زلهێزەکان پێیان خۆش نییە کە کورد ببێتە خاوەن دەوڵەت و کیانی خۆی؟ وڵامی ئەم پرسیارە پێوەندیی بە ڕۆح و تایبەتمەندیی نەتەوەییی کورد و بارودۆخی سروشتی و جوغرافیاییی کوردستانەوە هەیە، واتە دنیای ڕۆژئاوا و بەگشتی دەوڵەتە زلهێزەکان یان بەگشتی ڕوانگەی دنیای پاش مودێڕنبوون ڕوانگەیەکی ئەوڕۆییان لەسەر کورد نییە و کورد بە نەتەوەیەک دەزانن کە دەستەمۆ نابێت و هاوکاتیش لە باری سروشت و جوغرافیایەوە لە شوێنێک دەژین کە هەم لە باری سامانە سروشتییەکانەوە دەوڵەمەندە و هەمیش لە باری جوغرافیایییەوە هەڵکەوتەیەکی ژئۆپۆلتیکیی هەیە و ئەگەر ببێت بە وڵاتێک یان تەنانەت چەندین وڵاتی کە کوردی دەستەمۆنەکراو بەسەریدا حکوومەت بکات، بەرنامە و پلانەکانی ئەوان لە ڕۆژهەڵاتی ناوین بەباشی ناچنە پێشەوە. ئەمە بەو مانایە نییە کە کورد خۆی کێشەی نێوخۆیی نییە، بەڵام لانیکەم هەنووکە بەشی سەرەکیی کێشەی کورد پێوەندی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆی بە بڕیار و هیمەتی زلهێزەکانەوە هەیە و ناکۆکی و ناتەبایی کورد یەکێک لەو تایبەتمەندییانەی کوردە کە لە پرۆسەی کۆلۆنیالیزمی کوردستاندا ڕێگا خۆشکەرە و هەموو خەونەکانی دوژمن بەدی دێنێت.

باری ئابووریی باشی کوردستان، کە دەوڵەتە داگیرکارەکانی کوردستان ڕاستەوخۆ و وڵاتە زلهێزەکانی دنیا ناڕاستەوخۆ لێی بەهرەمەند دەبن، خاڵێکە کە پرۆسەی بەدەوڵەتبوونی کوردستانی وەدوا خستووە و بەپێچەوانەی ئەوەی کە دەکرا ببێتە هەوێنی پێشکەوتن و سەرکەوتنی کورد بووەتە هەوێنی کوشتن و نەهامەتیی کورد، چونکە بە هۆی ڕۆحی دەستەمۆنەکراویی کورد، داگیرکەرانی کوردستان تەنیا بە داگیرکردن و تاڵانکردنی کوردستان ڕازی نابن و تاڵانکردنی کوردستان کە ئامانجی سەرەکیی کۆلۆنیاکردنیەتی، ئەو وێستگەیە نییە کە تێیدا کورد وەکوو کۆیلەیەک  گیانی پارێزراو بێت و بە ئاسایش بژیت و بحەسێتەوە، چون ئەو کۆلۆنیالیزمەی کە بەسەر کوردستاندا زاڵە لە ڕۆحیی نەتەوەییی کورد بەباشی تێگەیشتووە و دەزانێت کورد وەکوو هێندێ لە نەتەوە داگیرکراوەکانی دیکە نییە  کە بۆ پاراستنی گیانی خۆی ببێتە کرێکار و بەشێک لە کاربەڕێکەرەکانی پرۆسەی تاڵانکردنی کوردستان، بۆیە لە کۆلۆنیالیزمی زاڵ بەسەر کوردستاندا تاکی کورد تاکێکی یاخی و لاسارە و وەکوو لەمپەرێک لە هەمبەری پیلانەکانیدا سەیر دەکرێت، هەر بەم بۆنەوە گیانی کورد لەم پرۆسەیەدا وەکوو جوغرافیا و سامانەکەی لە مەترسیدایە و هاوکات لەگەڵ تاڵانکردنی سەرمایە و سامانی کوردستان گیانی کوردیش ئەستێندرێت، بۆیە دەبێت بارودۆخی کوردستان لەم ڕستەیەی “میشێل دوومۆنتی، بیرمەندی سەدەی ١٦هەمدا، زیاتر هەست پێ بکەین  کە دەڵێت: “هیچ کەس قازانج ناکات هەتا کەسێکی دیکە زەرەر نەکات”. ئەگەرچی بەگراوەندی ئەم ڕستەیە نیزامی “مرکانتیلیستییە” کە لە سەدەی ١٨هەمدا کۆتایی پێ هات، بەڵام لە کوردستان ئێستەش بەردەوامە و کورد هەمیشە زەرەری کردووە، هەتا داگیرکەران سوودمەند ببن و وزەی و هێزی خۆیان لە کوردستان وەر بگرن.

یەک لە کەموکۆڕییەکانی کورد و بزووتنەوەی کوردی ئەوەیە کە هەتا ئێستە نەیتوانیوە ئەم بۆشایییە پڕ بکاتەوە و دڵنیاییەک بداتە کۆمپانیا ئابوورییە ڕۆژئاوایییەکان کە بوونی دەوڵەتی کوردی لە ناوچەکە سوود و قازانجی بۆ ئەوان زیاترە هەتا نەبوونی، هاوشێوەی ئەوەی کە هەتا ئێستە دەوڵەتەکانی ئێران لە ناوچەکە سەرەڕای دواکەوتوویی و نەگونجانیان لەگەڵ قەوارە و پێناسەی دەسەڵاتێکی یاسامەند و سەردەمیانە لە باری سیاسییە توانیویانە خۆیان بسەلمێنن و بپارێزن، کوردیش خۆی بسەلمێنێت. ئەوەی مکانیزمانەی کە دەسەڵاتە جۆراجۆرەکانی ئێرانیان لە ناوچەکە پاراستووە و ڕەواییان لە لایەن ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانەوە پێ بەخشیون، نە هێزی سیاسی و سەربازییە، نە ڕێککەوتن لەگەڵ نەزمی جیهانییە، بەڵکوو سوودێکە کە ئەم دەسەڵاتانە بۆ زلهێزەکانی دنیا هەیانە و گارانتییەکە کە بە مانەوەی خۆیان بە دنیای دەرەوەی خۆیان دەدەن. ئەم بابەتە تەنیا لە بارەی دەسەڵاتەکانی ئێران واقعییەتی نییە، هەموو داگیرکەرانی کوردستان توانیویانە ئەم دڵنیایی و گارانتییە بە دنیای دەرەوە بدەن، بەڵام کورد سەرەڕای ئەوەی کە بەشی هەرەزۆری سەرچاوەی ئەم گارانتی و سوودەی داگیرکەران بە وڵاتانی ڕۆژئاوا لە کوردستاندایە، نەیتوانیوە سەرنجی دنیای دەرەوە بۆ لای ئەم بەشە ڕابکێشێت، ئەم سەرنجڕاکێشانەش وەک ئاماژەی پێ کرا تەنیا لە ڕێگای هێزی سیاسی و سەربازییەوە جێبەجێ ناکرێت، هەروەک نەتەوەی یەهوود لە سەرەتاوە ئەو دوو هێزەی لە بەردەستدا نەبوو و سەرەڕای ئەو هەموو کێشەیەی کە پاش سەرهەڵدانی دەوڵەتی ئیسرائیل بۆ وڵاتانی ڕۆژئاوایی توانیان ببنە خاوەن دەسەڵاتی خۆیان، کوردیش کە لە ڕابردوودا نەیتوانیوە لەم خاڵە بە قازانجی خۆی کەڵک وەر بگرێت، لە سەردەمی ئەمڕۆدا کە بە سەردەمی تێکنۆلۆژی و گواستنەوەی زانیارییە خێراکان ناودێر کراوە و پێوەندییەکان زۆر سانا و خێران، دەتوانێت تێچووکانی خەبات و بەرگری بگەینێتە نزمترین ئاستی خۆی و سەرنجی دنیای دەرەوە بۆ لای سوود و قازانجەکانی دەوڵەتی کوردی و زیانەکانی دەوڵەتە داگیرکەرەکان ڕابکێشێت.

پۆستی پێشوو

كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

پۆستی داهاتوو

ناسیۆنالیزمی کوردی لە سووریا: بەشی یەک

جەمال فەتحی (کۆچەر)

جەمال فەتحی (کۆچەر)

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

تشرینی یه‌كه‌م 18, 2025
44
ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

تشرینی یه‌كه‌م 13, 2025
68
پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

تشرینی یه‌كه‌م 7, 2025
59

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

شوبات 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  
« کانونی دووهەم   ئازار »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە