• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
یه‌ك شه‌ممه‌, حوزه‌یران 1, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    حکومەتی فیدراڵ و پێشێلکردنی مافەکان،کاتێک دەستوور بۆ پاساو دەگۆڕدرێت

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

  • شــیکار
    بارودۆخی کورد لە گۆڕانکارییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەرێنی دەردەکەوێت

    بارودۆخی کورد لە گۆڕانکارییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەرێنی دەردەکەوێت

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    حکومەتی فیدراڵ و پێشێلکردنی مافەکان،کاتێک دەستوور بۆ پاساو دەگۆڕدرێت

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    ئەمریکا لە هەڵوەشاندنەوەی سۆڤیەتەوە بۆ ڕاگرتنی هەژمونی چین

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

  • شــیکار
    بارودۆخی کورد لە گۆڕانکارییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەرێنی دەردەکەوێت

    بارودۆخی کورد لە گۆڕانکارییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەرێنی دەردەکەوێت

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

شیزۆفیرینیاى تاکى کوردى چییە

دکتۆرە هەڤین لەلایەن دکتۆرە هەڤین
شوبات 15, 2023
لە بەشی نەتەوە و دەوڵەتـســـازی
0 0
A A
شیزۆفیرینیاى تاکى کوردى چییە
0
هاوبەشکردنەکان
95
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

ئایە تاکی کورد تاکێکی تەندروستە لەڕووی دەروونی و ھەڵسووکەوتەوە؟ تاکێکی ڕاستگۆیە لەگەڵ خودی خۆیی و دەوروبەری دا یاخود تاکێکی دووفاق و فرە سیمایە؟ ئەو بازنانە چین کە تاک و کۆمەڵگای دووفاق و فرە سیما دروست دەکەن؟ ئایا کۆمەڵگایەک لەم جۆرە تاکانە پێک ھاتبێت کۆمەڵگەیەکی تەندروستە؟


بۆ زیاتر ڕوونکردنەوەی بابەتەکە پێشەکی ووشەی ( شیزۆفرینیا ) دەھێنین و ماناکەی ڕووندەکەینەوە بەشێوەیەکی گشتی و ژەنەڕاڵ، بەھەمان شێوە لەڕووی زانستییەوە، شیزۆفرینیا وشەیەکی گریکی یە کەلە دووبڕگە پێکدێت، بڕگەی شیزۆ واتە ( 
split_ دابەش بوون ) لەگەڵ بڕگەی فرین کەواتای (mind_ بیر یاخود ژیری ) ە، و لەگەڵ یەکدا بەمانای (split of mind_ جیابوونەی بیر یاخود دابەش بوونی ژیری ) دێت.


ئەمە بەشێوەیەکی ژەنەڕاڵ یاخود گشتی، بەڵام بەپێی زانستی پزیشکی بێت، شیزۆفرینیا بریتییە لە: حاڵەتێکی دەروونی و نەخۆشییەکی ژیری و مێشکە، کەتیایدا نەخۆش بیرکردنەوەو ھەستی جۆرێکە بەڵام کردەوەو ئەکشنەکانی جۆرێکی ترە، واتە دابەش بوونێک ڕوودەدات لە نێوان فکر و ژیری لەلایەک و، کردەوەو ئەکشنەکانی لەلایەکی تر، هەروەهارھەر جارەی بە جۆرە سیمایەک دەردەکەوێت و نمایش دەکات.


ئا لێرەدا ئێمە ووشەی ( شیزۆفرینیا ) بە مانا ژەنەڕاڵەکەی وەردەگرین و مەبەست لێی فرە کەسایەتی و فرە سیمایی تاکی کوردە.


تاکی کوردی بەتایبەتی و تاکی عێراقی و ڕۆژھەڵاتی بەگشتی زۆربەی نیشانەکانی شیزۆفرینیا و ئیزدواجیەت و فرە کەسایەتی تیادایە، یەکەم کەس کە زۆر بە قووڵی باسی ئەو دیاردەیەی کردووە دکتۆر و کۆمەڵناسی عێراقی( د. عەلی وەردی )بووە، کە بەشێوەیەکی زۆر واقعیانەو ڕاستگۆیانە و نزیک لەخەڵک توێژینەوەکانی کردووە لەسەر کەسایەتی تاکی عێراقی، کە ھەمان کەسایەتی تاکی کوردە چونکە ھەمان ئاین و کلتوور و نەریت و عورفی کۆمەڵایەتی بەیەکەوە دەیانبەستێتەوە.


عەلی وەردی لەتۆیژینەوەکانیدا سوودی لەنزیکی لە ھەموو چینەکانی کۆمەڵگاوە بینیوە لە نوخبەوە بۆ عەوام، ھەر بۆیە توێژینەوەکانی لەسەر کەسایەتی تاکی عێراقی بە تەنھا ئەکادیمی نین، بەڵکو زۆر واقیعی و ڕاستگۆیانەن، بەھەمان شێوەی ( جاحظ) کەلەسەردەمی عەباسییەکاندا لەسەر چینەکانی کۆمەڵگای عێراقی نوسیوەو کەسایەتیانی شیکردۆتەوە.


لێرەدا ئێمە باسەکەمان چڕ دەکەینەوە لەسەر کەسایەتی تاکی کوردی و ئەو شیزۆفرینیاو فرە سیمایەی کە تیایدایەتی، یاخود ئەو دووفاقییەی کە کاری پێدەکات لە ژیانی ڕۆژانەیدا.


تاکی کوردی دووفاقییەک دەژی لەنێوان جەستە و ڕۆحی دا، یاخود فکریدا، لەنێوان ئەوەی باوەڕی پێیەتی و ئەوەی ڕۆژانە دەیکات، لەنێوان ئەوەی دەیەوێت بیکات و ئەوەی دەتوانێت ئەنجامی بدات، لەنێوان خودی ڕاستەقینەی خۆی و ئەو خودەی کۆمەڵگا بۆی دروست دەکات بەھۆی پلەو پێگەیی وەزیفی لە کۆمەڵگادا.

ئەم ئیزدواجیەتە یاخود دووفاقییەی تاکی کوردی لە کاتی لە دایک بوونەوە دەست پێدەکات تا کاتی ناشتن و مردن، لەوانەیە ژمارەیەکی کەم توانیبێتیان خۆیان ڕزگار کەن لەم دووفاقیەو فرە سیماییە، و بێ دەمامک بژین و، لەگەڵ خۆیان و دەوروبەریان ڕاستگۆ بن، و دوور بن لە دوو فاقی کۆمەڵایەتی کەپێی دەوترێت ( نفاق الاجتماعی )، بەڵام ئەم تاکە ڕاستگۆیانە ھەمیشە تاکی بێزراون لە لایەن کۆمەڵگاوەو دوور دەخرێنەوە لەژیانی کۆمەڵایەتی کۆمەڵگایەک کە سیفەتی دووفاقی و فرە سیمایی تیادا بەربڵاوە.


ھەموو تاکێکی کۆمەڵگا بەتایبەتی تاکی ڕۆژھەڵاتی، کاریگەری سێ چەمک یاخود سێ بازنەی لەسەرە، کە دووانی یەکەمیان سێیەم دەجوڵێنێت، ھەرچەندە ئەمە ئەوە ناگەیەنێت کە بازنەی سێیەمیش ھۆکار نییە بۆ تێکچوون و کەوتنی کۆمەڵگا و بازنەکان، بازنەی سیاسی، بازنەی ئاینی، بازنەی کۆمەڵایەتییە.


ئەوەی ڕوونە کاریگەری ئەم سێ بازنەیە لەگەڵ یەکدا تاکێکی دووفاق و فرەسیماو فرەکەسایەتی پێکدێنێت، کە دەبێتە ھۆی داڕووخان و دواکەوتنی کۆمەڵگا.


بازنەى سیاسی


ئەگەر بێن باسی (بازنەی سیاسی) بکەین، بەگشتی سیاسەت و دەسەڵات لەڕۆژھەڵات دا دەسەڵاتێکی دیموکراتخوازانە نییە، بەڵکو دیکتاتورییە، بنەماکانی لەسەر زوڵم و زۆرداری و پێشێلکردنی ئازادی و دەم بەستنەوە بەندە، ھەمیشە دەسەڵاتدارانی ڕۆژھەڵات دوو ئامرازی گرنگیان بە دەستە کە ئەویش ( نەخوێندەواری و ھەژاری ) یە، کە بەکاریدەھێنن بۆ کۆنتڕۆڵکردن و دەست بەسەرداگرتنی تاکەکانی کۆمەڵگا، ئەم جۆرە دەسەڵاتە دوورت دەخەنەوە لە بیرکردنەوە، خوێندنەوە، بەدواداچوونی زانستی بۆ بابەتەکان، ھانت دەدات بۆ نەخوێندەواری و تەمەڵی و کات بەفیڕۆدان، هەروەها ھەر کەسیش لەم بازنەیان بێتەدەرێ، سزا دەدرێت، ئایا سزایەکی بەرجەستە بێت یاخود مەعنەوی، ھەر بۆیە بەرھەمی ئەم جۆرە سیاسەتە گەلێکی ترسنۆک و کۆمەڵگایەکی داڕووخاو بێ بەرھەمە.


بازنەى ئاینى


(بازنەی ئاینی) کاریگەرییەکی زیاتری ھەیە لەسەر تاک لە کۆمەڵگای ئێمەدا، لەبەرئەوەی ئایین ئەو ھێزە ڕۆحییەیە کەبەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ کار لە ناخی تاکی کوردی دەکات، ھەموو ڕەوشت و ئەخلاقیات و کردەوەکانی بەپێ ئاین دائەڕێژڕێت، لەدەرەوەی ئاین تاکی کورد بە مرۆڤێکی بێ ڕەوشت و بێ پرینسپل دادەنرێت.

بۆیە بە سیاسەتکردنی ئایین و سەیرکردنی وەکو دامەزراوەیەک و بەتاڵکردنەوەی لە لایەنە ڕۆحییەکەی کاریگەرییەکی زۆری ھەیە لە دروستکردنی تاکێکی فرە سیما و دووفاق، تاکی کورد تاکێکە لەسەر بەھا ئەخلاقیەکان و قیەمە کۆمەڵایەتییەکان (وەکو : ڕاستگۆیی و ئەمانەت و ڕێزگرتن لەبەرامبەر …ھتد) پەروەردە ناکرێت لە دەرەوەی ئایین، بەڵکو ئەم بەھایانە تەنیا لە چوارچێوەی ئاین دا کۆدەکرێتەوە و ئەوەی بێ ئایین و ئاتیست بێت بە تاکێکی بێ بەھاو بێڕەوشت دادەنرێت لەکۆمەڵگای کوردیدا، بە مەرجێک لەڕۆژئاوادا ئەم ڕەوشت و بەھا ئەخلاقیانە ھیچ پەیوەندیان نییە بە ئایینەوە، بەڵکو تاکیان لەسەر ھەندێک بنەما و بەھا پەروەردە دەکرێت کە پەیوەندی ھەیە بە مرۆڤ بوونیانەوە.


ھەر بۆیە لێرەدا تاکی کوردی دەخرێتە ژێر چەند پرسیارێکەوە:


* ئایا ئەو ڕەفتارو کردارانەی پێھەڵدەستێت لەئەنجامی قەناعەت و بیروڕاو بەھا ئەخلاقیەکانە یاخود لەبەر بوونی چاودێرێکی ئاینی و ترس لە حەڵاڵ و حەرام و بوونی بەھەشت و دۆزەخە؟


* ئایا ئەگەر ئاینی لێدوورخەیتەوە و ترس نەمێنێت لە لێپرسینەوە و پاداشت و سزا پابەند دەبێت بە ھەمان ڕەفتاڕ و پرینسپڵ و بەھایی ئەخلاقییەوە یاخود نا؟


بۆ وەڵام دانەوەی ئەم پرسیارانە دەتوانین کەمێک ڕابمێنین لە تاکی کورد و کەسێتی تاکی کورد لەئەنجام دا دەبینین: دووفاقی کاتێک دەست پێدەکات کە بەربەرەکانیەک دروست دەبێت لەناخی تاک دا لە نێوان ئەو بیروباوەڕەی پەروەردە کراوەو گەورە کراوە لەسەری، لەبەرامبەر حەز و ئارەزوەکانی و ئەو واقیعەی تیایدا دەژی، بەو جۆرە دەکەوێتە حاڵەتی شڵەژان و دووفاقی لەنێوان ناخی خۆیی و سیمایی دەرەوەی، خودە ڕاستەقینەکەیی و ئەو خودەیی لەناو خەڵکدا پێ دەردەکەوێت، کە ڕێگە خۆشکەر دەبێت بۆ گەندەڵی کۆمەڵگاو دووڕوویی و کەوتنی بەھا ئەخلاقی و کۆمەڵایەتییەکان.


داماڵینی ئایین و ڕووتکردنەوەی لەمانا ڕۆحی و جەوھەرییەکەی و کورتکردنەوەی لەتەنھا ھەندێ گووتار و فەتوایی ئاینی، و بەحەڵاڵکردن و حەرامکردنی ھەندێک شتی لاوەکی و بە دامەزراوەکردن و بەسیاسەتکردنی ئایین بۆتە ھۆی ئەوەی ئایین دوور کەوێتەوە لە کێشە سەرەکییەکانی کۆمەڵگاو گرفتە ڕۆژانەییەکانی، و خۆی سەرقاڵ کات تەنیا بە ھەندێک شتی لاوەکی و فەتوای کرچوکاڵ کە ھیچ لایەنێکی مرۆڤانەی تیادا نییە.


(بۆ نموونە ئەگەر پرسی ژن باس بکەین، کاتێک ژن لەو مەجلیسە ئاینیانەدا تەنیا وەکو عەورەتێک سەیر دەکرێت و جیادەکرێتەوە لە پیاو، وەک تابۆیەک بەرجەستە دەکرێت کە بەڕووکەش دەشارێتەوە لە چاوی کۆمەڵگا بەڵام لە ناخدا وەک کاڵایەکی چێژ بەخش تەماشا دەکرێت، ھەموو ئەو گووتار و فەتوایانەی لەبارەیەوە دەدرێت ئەرکە ڕاستەقینەکەی ئافرەت لەبیردەکات وەکو نیوەی کۆمەڵگا و دایک و خوشک و ھاوسەر و ھاوڕێی، تەنیا وەک عەورەتێک و کاڵایەک بۆ چێژ بەخشین ڕەفتاری لەگەڵ دەکات. )


بازنەى کۆمەڵایەتى


ئەگەر بێنە سەر باسی ( بازنەیی کۆمەڵایەتی ) کە لەئەنجامی کاریگەری ئەم دوو بازنەیەی سەرەوە دروست دەبێت، باس لە کۆمەڵگا و ئاکامە مرۆڤایەتیەکانی بکەین کە لەئەنجامی ئەم دوو بازنەیەوە دروست دەبن، کۆمەڵگایەکی دووفاق و بێ سیما بەرھەم دێنن، تاکی ئەم کۆمەڵگایانە سیمایەکی دیاری کراویان نییە، ھەر جارەی بە شێوەیەک خۆیان نمایش دەکەن، ھەموو قەدەغەکراوەکان ڕەت دەکەنەوە بە ڕووکەش و عەلەنی، بەڵام بەدزییەوە حەڵاڵی دەکات و ئەنجامی دەدات دوور لە چاوی کۆمەڵگا.


تاکی ئەم جۆرە کۆمەڵگایانە تەنیا خۆی بەڕاست و حەقبێژ دەزانێت و مافی بەرامبەر زەوت دەکات لە ئازادی ڕادەربڕین و جیاوازی، چەند پێوانەیەکی تایبەت بە خۆی دادەنێت کەزۆربەی جاریش پێوانەیەکی ھەڵەیە و بەپێی ئەوە مرۆڤەکان ھەڵدەسەنگێنێت، لە کۆتاییدا تاکێک دروست دەبێت کە ئیزدواجیەت و دووفاقی ھەیە لە نێوان بیروھۆش و ھەڵسوکەوتی دا، مرۆڤێکی شیزۆفرینیک بەھەموو مانایی ووشەکە.


بۆ ڕوونکردنەوەی زیاتری وێنەکە دەتوانین چەند نموونەیەکی ڕاستەقینە بھێنینەوە:

ئەو دووکاندارە موسوڵمانەی بە خێرایی دووکانەکەی دادەخات و کارو کاسبیەکەی بەجێدێڵێت لەکاتی بانگدان و نوێژدا و دەچێتە ڕیزی یەکەمی نوێژکەرەکان، ھەمان دووکاندار دوای ئەوەی نوێژەکەی تەواو بوو و دووھەنگاو دوورکەوتەوە لە مزگەوت و دەستی کردەوە بە بازرگانییەکەی ئامادەیە کاڵاکەی بە پێنج ھێندە قازانج بفرۆشێت بێئەوەی ھەست بە لێپرسینەوە و سەرزەنشت کردن بکات، ھەموو نوێژەکانی زۆر بە ئاسانی دەفرۆشێتەوە بە چەند کاغەزێکی سوور و سەوزی پارە.


ئەگەر نموونەیەکی تر بێنینەوە وەکو ئەو ئافرەتەی کە چەند نەخۆش بێت و کێشەی تەندروستی ھەبێت پێی عەیبەیە و شەرمە کە پزیشکێکی پیاو پشکنینی بۆ بکات، چەندەھا شوێن دەگەڕێت و پارەسەرف دەکات تا پزیشکێکی ئافرەتی دەستدەکەوێت، بەڵام لەھەمان کاتدا لای ئاساییە کە دەچێت بۆ لای مەلایەکی فاڵگرەوەو نوشتەچی یاخود دەستگرەوە و داھاتووی بۆ دەخوێنێتەوە و نوشتەی خۆشەویستی بۆ دەکات.

ئەم جۆرە دوکاندار و ئەم جۆرە ئافرەتە بیڕوڕاو ئاینەکەیان وایان لێناکات کە ئەو ڕەفتارە نەکەن کەدژ بە بیڕوڕاو دینەکەیانە، تەنھا لەبەرئەوەیی ئەو ڕەفتارانە قازانجی ماددی و چێژی شەخسی تیادایە بۆیان ئەنجامی دەدەن، بەڵام بە شێوەیەکی شاراوەو بە دزییەوە دوور لە چاوی کۆمەڵگا.


بەداخەوە دووفاقی و شیزۆفرینیایی تاکی کوردی تەنیا خەڵکی سادەو عەوامی نەگرتۆتەوە، بەڵکو بەڕێژەیەکی زۆر زیاتر لەنێوان خەڵکی نوخبە و ڕۆشنبیراندا ھەیە، ھەموو ئەو داھێنانە فکری و ئیبداعیانەی ڕۆشنبیری کوردی ئەنجامی داوەو ھەموو ئەو کتێب و نووسینە ڕۆشنخوازانە نەبونەتە ڕێگر لەوەی کەنەکەوێتە داوی دووفاقی و ئیزدواجیەتی کەسایەتیەوە و ھەمیشە جیاوازییەکی زۆر بینراوە لە نێوان ئەو بیڕوڕایەی کە باوەڕی پێیەتی لەبەرامبەر ڕەفتار و ھەڵسووکەوتیدا.


بۆ نموونە زۆرینەی نوسەر و ڕۆشنبیری کورد دووژیان دەژین، ژیانێک کە ئایدیاڵەو پڕە لە جوانی ناخ و ھەست وسۆز لە پەرتۆک و نوسینەکاندا، کە نووسەر دەکات بە فریشتەیەک لە بەرچاو خوێنەرەکانی و پێگەیەکی جوان بۆخۆی دروست دەکات لە کۆمەڵگا، ژیانێکی شاراوەش کە تیایدا ڕێگا بەخۆی دەدات ھەموو قەدەغەکراوەکان ئەنجام بدات بە دزییەوەو دوور لە چاوی کۆمەڵگا، بگرە ھەندێک جار دەبێت بە ئامڕازێک بۆ جوانکردن و پیاھەڵدانی دەسەڵات و دامەزراوە ئاینیەکان و یاخود ھەندێ دامەزراوەی کۆمەڵایەتی کەسی و شەخسی و وێناکردنیان بە شێوەیەکی جوان و ئایدیاڵ و ئازادیخواز بۆ شاردنەوەی ڕووە ستەمکار و فریودەرەکانیان.

ئەگەر بێنە سەر باسی سۆشیاڵ میدیا، ئەو دووفاقیەی تاکی کورد زۆر بەجوانی دەبینرێت و ڕەنگ دەداتەوە تیایدا، بۆ نمونە زۆربەی تاکەکان ھاوسەرگیریان کردووە بەڵام بە دەگمەن لە پڕۆفایلەکان و لاپەڕەکانیان دان بەوەدا دەنێن و دەینووسن، زۆربەی زۆری قسە دەڵێت و دەنووسێت دژ بە نمایشکار و مۆدێلەکان و وەک نمونەیەکی خراپ باسیان دەکات، لەگەڵ ئەوەشدا فۆلوەری زیاد لە سەد نمایشکاری کورد و بیانی یەو لایک و کۆمێنتیان بۆ دەکات.


کە ئافرەتێک تووشی تووندو تیژی وکوشتن دەبێت یەکەم کەسە بەرگری لێدەکات و پۆستی لەسەر دەکات، بەڵام لە ماڵی خۆیدا یەکەم دڕندەیە بەرامبەر خێزانەکەی.

یەکەم ژینگە دۆستە لە سۆشیاڵ میدیا، بەڵام لەسەیران دا ھەموو پاشەڕۆکانی بە جێدێڵێت تەنیا لەبەر ئەوەی کەس نایبینێت.


ئەم نموونانەو ھەزارەھا نمونەی تریش دەیسەلمێنێت کە ئێمە لە کۆمەڵگایەکی دووفاق و شیزۆفرینیک و فرە سیمادا دەژین، کە بەشێوەیەکی میسالی و ئایدیاڵ خۆی دەردەخات لە ڕووکەشدا، بەڵام لە ناخەوە کۆمەڵگایەکی ناجۆر و نەخۆش و داڕماوە لە بەھا ئەخلاقییەکان، تاکەکان تیایدا تاکی دووفاق و ناساغ و مشەخۆرن بەسەر بەرامبەرەوە.


ئێستا پرسیارەکەمان ئەوەیە ئایا ئێمە کەی دەتوانین خۆمان ڕزگارکەین لەم شیزۆفرینیاو دووفاقیەیی تێیکەووتوین؟


ئایا دەتوانین خۆمان بین و ڕاستگۆ بین بەرامبەر ئەو شتانەی باوەڕمان پێیەتی، و بیروھۆش و ڕەفتار و کردارمان یەک بێت؟


بۆ وەڵام دانەوەی ئەو پرسیارانە دەبێت ئەوە ڕوون بێت لامان کەتاکی کوردی ناتوانێت دەرباز بێت لە ئیزدواجیەت و دووفاقی کۆمەڵایەتی ھەتا دەرباز نەبێت لە ھۆکارەکانی.


بۆیە باشترە ھەموو تاکێک ھاوسەنگیەک دروست بکات لە نێوان ئەو نەریت و کلتوور و بیروڕایەی لەسەری گەورە بووە، و ئەو واقیعەی کە ئێستا تیادەژی بۆ کەم کردنەوەی ئەو بەربەرەکیانییەی دروست دەبێت لە نێوان حەز و ئارەزووەکانی و ئەو نەریت و کلتورەی لەسەری ڕاھاتووە.


کۆمەڵگاش بە گشتی دەبێت ژیانێکی ئاسوودەو شیاو پێشکەشی تاکەکانی بکات و دووریان خاتەوە لەکاریگەری ئەو سێ بازنەیە، بۆ ئەوەی ناچار نەبن ژیانێکی دووفاق و فرە سیما بژین، لە کۆتاییدا دەمەوێت دەقێکی شاعیری گەورە ( مەحوی ) بە نمونە بھێنمەوە کە بۆمان دەردەخات کۆمەڵگایی کوردی لەمێژە بە دەست دووفاقی و فرە سیمایی تاکەکانیەوە دەناڵێنێت و ئەو کەسەی کە خودی ڕاستەقینەی خۆی بێت و دووفاق نەبێت ھەمیشە نامۆیە:


لەم بەحری فیتنە بەڵکی نەجاتت بدا خودا

داوێنی “یاخودا” بگرە، بەردە “ناخودا”

بێکەس منم، کەسێ لە زوبانم بگا نییە

ھەمدەم خودانەناسن و دەم پڕ لە “یا خودا”

عەھد و وەفایە سوخرەیی بەدعەھدی و جەفا

ھەر ما بە دادی ئەھلی وەفا دا بگا خودا

ھەر ئەو کەسە کە خەیری دوعای خێری دیوە لێم

دائیم دوعامە شەڕڕی لە من لا بدا خودا

لوتفێ بە حاڵی من کە، وتم؛ ئەو وتی بە قار:

تۆ شێخی با خودا و ئەمن شۆخی ناخودا

غەیری ئەمە کە سوێندی درۆی پێ بخۆن و بەس

قوربانی ناوی، ناوی لە ناوا نەما خودا

تا زوڵمەتی وجوودە تەریکی لە نووری عیشق

سێبەر نەما، ھەتاوە، کە مەحوی نەما، خودا

(مەحوی ) 

 

پەراوێز و سەرچاوەکان :

١- علی الوردی وطبیعة المجتمع العراقی

٢- د. عبدالرزاق صالح…الزمن . کوم .

٣- کتاب (مقدمة ابن خلدون ) فی شرح المجتمع القبلی و المجتمع المدنی .

٤- أزدواجیة شخصیة الفرد العراقی : مصطلح علی الوردی الغامظ .بقلم:حمید الشاكر، مجلة دنیا الوطن

٥- دراسه‌ فی طبیعة المجتمع العراقی للدکتور : ( علی الوردی) .. ص ١٣٨ من طبعه‌ دار ومكتبة دجلة والفرات ــ الطبعة الأولی‌ ٢٠١٣م.

٦- ازدواجیة الإنسان الشرقی ..د. فاطمة الشیدی

Alqwds. Com

٧- فلسفة التواصل لدی‌ میشیل فوكو .شیبان ورده‌ .

٨- فرە سیمایی تاك لە دەقەوە بۆ واقیع — ووتار – ماموستا نەبەز گۆران .

٩- schizophrenia, meaning and definition. Oxford dictionary. Com

١٠- shizophrenia, wikipedia .

١١- Society Must Be Defended _ Michel Foucault.

سەرچاوە: ڕاچڵەکین

پۆستی پێشوو

ڕۆڵی سیاسی ئایین لەسەرخستنی دۆزی نەتەوەیی کورد

پۆستی داهاتوو

فاکتەری مانەوە و سەلماندنی نەتەوەی کورد

دکتۆرە هەڤین

دکتۆرە هەڤین

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

ئایار 29, 2025
15
ئایا کورد نەتەوەیە؟
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

ئایا کورد نەتەوەیە؟

ئایار 27, 2025
35
ئەمەیە نوگرە سەلمان
نەتەوە و دەوڵەتـســـازی

ئەمەیە نوگرە سەلمان

ئایار 25, 2025
65

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

شوبات 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  
« کانونی دووهەم   ئازار »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە