• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
هه‌ینی, تشرینی یه‌كه‌م 3, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پرسی دانپێدانانی فه‌ڵه‌ستین

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    ئەو هەقیقەتانەی دوای ڕیفراندۆم دەرکەوتن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    ئایندەی کورد لە سوریا

    پارادۆکسی خوێندنەوە و نووسین لە نێوان نووسەری مرۆڤدۆست و نووسەری بکوژ

    موسوڵمانی زایۆنیی

    با ئارامی میدیایش تاقی بکەینەوە

    جەنگی ئیرادەو بەردەوامی ئاوەدانی

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی پێنجەم

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو   

    ساڵێک بەبێ نەسروڵڵا؛ ئەو پیاوەی باوەڕی بە ئەفسانەی خۆی هەبوو  

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    لە کۆمێنتەوە بۆ قەیرانی متمانە؛  شێوازەکانی دزەکردنی سایبری ئێران لەنێو کۆمەڵگەی کوردستان

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    فشارەکانی ئەمریکا و ئێران لە بارەی حەشدی شەعبی، داهاتووی سیاسی ئێراق بەرەو کوێ دەبەن؟

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی چوارەم

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    هێزی تیژ لە کایەیی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    سیاسەتی ڕۆژئاوا بەرامبەر بە کورد بە بەردەوامی نەرێنی بووە

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    چیپی مێشکی Neuralink چییە و چۆن کار دەکات؟

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    پێشهاتە سیاسییەکانی فەرەنسا دوای دەستلەکار کێشانەی سەرۆک وەزیران

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی سێیەم

  • ئــــابووری
    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    چارەنووسى کورد لە گەمەى نێودەوڵەتیدا

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    پەیوەندی کورد و سیستەمی میرنشینی؛ ڕۆڵ و کاریگەرییه‌كه‌ی  

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    “حاجی قادری کۆیی” نیشتیمانێک لە تاراوگە

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

    ئاڵنگارییەکانى بەردەم بیرى نەتەوەیی کوردی لە هەرێمى کوردستان

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

  • چاوپێکەوتن
    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی ئــاسـایشی نەتەوەیی

مه‌ترسییه‌کانی تاڵیبان بۆ سه‌ر کوردستان: بەشی یەک

عادل قادری لەلایەن عادل قادری
شوبات 7, 2023
لە بەشی ئــاسـایشی نەتەوەیی
0 0
A A
مه‌ترسییه‌کانی تاڵیبان بۆ سه‌ر کوردستان: بەشی یەک
0
هاوبەشکردنەکان
6
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

به‌ سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی دووباره‌ی “تالیبان”یان باشتره‌ بڵێین؛ به‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی دووباره‌ی “تالیبان”بۆ ناو ده‌سه‌ڵات و کایه‌ی سیاسی، هه‌ندێ ده‌نگ له‌ وڵاتانی دراوسێی وه‌کوو “ئێران” نیگه‌رانی ئاسایشی ناوخۆی خۆیانن، ئه‌گه‌رچی به‌ شێوه‌یه‌کی سه‌یر و له‌ هه‌مانکاتدا دیار و ئاشکرا حکومه‌تی “ئێران” هیچ نیگه‌رانییه‌کی له‌و باره‌یه‌وه‌ ده‌رنه‌بڕیوه‌ و له‌ ماوه‌ی ڕابردووشدا وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئێران و محه‌مه‌د جه‌واد زه‌ریف؛ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و وڵاته‌ میوانداری وه‌فدی ئه‌فغانییه‌کان، واته‌ تالیبانی کردووه‌ و یاریده‌ده‌ری وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ش به‌ ئیماره‌تی ئیسلامیی ئه‌فغانیستان ناوی لێبردوون! له‌ ڕاستیدا ورده‌ورده‌ دوای ئاشکرابوونی مه‌یل و ئاره‌زووی زلهێزه‌کان و هه‌ندێک له‌ ده‌وڵه‌تانی ناوچه‌كه‌ بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی “تالیبان” و پشتگیریکردنی و هێنانیان بۆ ناو کایه‌ی سیاسیی به‌ کایه‌ی یاسایی و له‌ چوارچێوه‌ی یاسا نێوده‌وڵه‌تییه‌کان! ئیتر هیچ گومانێک نه‌ماوه‌ته‌وه‌ له‌ هه‌بوونی هه‌ندێک گۆڕانکاریی گه‌وره‌ که‌ هاتنه‌وه‌ی “تالیبان” یه‌که‌مین په‌رده‌ی ئه‌م شانۆیه‌ پیشان ده‌دات! تالیبانیش به‌هۆی ئه‌و زه‌بروزه‌نگ و تووندوتیژی و له‌ هه‌مانکاتدا فه‌زاسازی و پروپاگه‌نده‌یه‌ی له‌ خۆی خستییه‌ ڕوو، بووه‌ هۆکاری کۆچ و سه‌رهه‌ڵگرتن و ترس و تۆقینی خه‌ڵکی “ئه‌فغانستان” له‌ شوێنه‌ جیاجیاکانی وه‌کوو هیرات و قه‌ندووز و قه‌نده‌هار و تا ده‌گاته‌ کابوول، وه‌کوو ده‌یبینین تا ئێسته‌ “تالیبان” به‌شی زۆری له‌ خاکی ئه‌فغانستان گرتووه‌ و نێزیک کابول بۆته‌وه‌ و ئه‌شره‌ف غه‌نیش هه‌ڵاتووه‌ و حامید که‌رزای؛ سه‌‌رۆککۆماری پێشووی ئه‌و وڵاته‌ش به‌ په‌یامێکی ڤیدیۆیی ڕایگه‌یاندووه‌ که‌ له‌گه‌ڵ بنه‌ماڵه‌که‌ی له‌ ئه‌فغانستان ده‌مێنێته‌وه‌ و له‌ پاڵ خه‌ڵکی ئه‌فغان دایه‌ و هیوای ئه‌وه‌شی خواستووه‌ که‌ گرژییه‌کانی ئه‌و وڵاته‌ له‌ ڕێگه‌ی ئاشتی و وتووێژه‌وه‌ چاره‌سه‌ر بکرێت! به‌و ڤیدیۆیانه‌ی که‌ له‌ تۆڕه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کاندا بڵاو بۆته‌وه‌ ده‌رده‌که‌وێت که‌ “تالیبان” هه‌م هێزی تۆقاندن و ترساندن و له‌ هه‌مانکاتدا چه‌کی قورسی هه‌یه‌ و هه‌م هێزی ده‌ره‌کیشی له‌ پشته‌ و پاره‌شی له‌ به‌رده‌سته‌.

ماوه‌یه‌ک پێش ئێستا و به‌ر له‌وه‌ی “تالیبان” ده‌ست به‌ جه‌وله‌ و جمووجووڵه‌کانی له‌ باکووری “ئه‌فغانستان”‌ بکات له‌ وتووێژێکدا له‌گه‌ڵ مه‌نسوور ئه‌حمه‌د خان؛ باڵوێزی پاکستان له‌ ئه‌فغانستان پرسیاری ئه‌مه‌ کرا که‌ بۆچی ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ی ئه‌فغان که‌ هۆگری تالیبانن و له‌ پاکستانن ئێوه‌ له‌وێ په‌ناتان داوه‌؟ باڵوێز که‌ دووجار ئه‌م پرسیاره‌ی لێده‌کرێ ته‌نها به‌ یه‌ک وه‌ڵام دێته‌ گۆ و ده‌ڵێت؛ پاکستان وڵاتێکه‌ که‌ ساڵانی زۆره‌ ئه‌فغانی و که‌مینه‌ی دیکه‌ی لێیه‌ و ئێمه‌ له‌گه‌ڵ هه‌موویان به‌ یه‌ک شێوه‌ی ئاشتیانه‌ مامه‌ڵه‌ ده‌که‌ین، ئه‌مه‌ی که‌ ده‌ستی زلهێزێکی وه‌کوو “ئامریکا” له‌م دۆخه‌دا وه‌دیارکه‌وتووه‌ هۆکاره‌که‌ی هه‌رچییه‌ک بێت هیچ له‌و ڕاستییه‌ ناگۆڕێت که‌ وڵاتانی ناوچه‌که‌ش له‌وانه‌ ئێران و پاکستان و دواتر وڵاتانی دیکه‌ی وه‌کوو (تورکییه‌ و قه‌ته‌ر و چین) هاوکۆک و هاوده‌نگن له‌گه‌ڵ ئه‌م ڕووداوه‌ چاوه‌ڕواننه‌کراوه‌، ئه‌گه‌رچی هه‌ندێک له‌ چاودێرانی کاروباری ئه‌فغانستان ده‌ڵێن؛ ئێمه‌ به‌ سیاسه‌ته‌ چه‌وت و قه‌ومخوازانه‌کانی ئه‌شره‌ف غه‌نی و دانانی که‌سانی نه‌شیاو له‌ پۆسته‌ سه‌ره‌کی و گرینگه‌کانی ویلایه‌ته‌کانی باکوور پێشبینی گه‌ڕانه‌وه‌ی تالیبانمان کردووه‌، به‌ڵام ئه‌مه‌ش دیسان له‌م ڕاستییه‌ی که‌ نه‌زمێکی نوێ و چنینێکی نوێی هێز له‌ ئاسیای ناوه‌ڕاست و ڕۆژهه‌ڵاتی ناوین خه‌ریکه‌ دێته‌ ئاراوه‌ غافڵمان ناکات، بابه‌تی کشانه‌وه‌ی هێزه‌کانی “ئه‌مریکا” له‌ سه‌رده‌می ترامپیشدا به‌ تایبه‌تی له‌ سه‌رده‌می کۆتایی ده‌سه‌ڵاتداری ئه‌ودا له‌ئارادا بوو، ئه‌وکات گرژییه‌ک که‌ له‌ نێوان ئه‌شره‌ف غه‌نی و  عه‌بدوڵڵا عه‌بدوڵڵا؛ سه‌رۆکی جێبه‌جێکاری ئه‌فغانستان هه‌بوو، کابینه‌ی ترامپیشی هێنایه‌ ده‌نگ و “پۆمپێئۆ” داوای کرد ڕێکبکه‌ون ئه‌گینا هێزه‌کانی خۆمان ده‌کشێنینه‌وه‌، دوای ئه‌م گرژییه‌ له‌ دانیشتنێکدا؛ غه‌نی باسی له‌ ئه‌وه‌ کرد که‌ ئه‌وان ده‌توانن له‌ سه‌ر پێی خۆیان بوه‌ستن و پێویستیان به‌ هیچ لایه‌نێک نییه،‌ دوای هاتنی “بایدن” ورده‌ورده‌ به‌ کرده‌ هه‌وڵ بۆ کشاندنه‌وه‌ی هێزه‌کانی ئه‌مریکا له‌ ئه‌فغانستان درا و چاودێران پێشبینییان کرد که‌ “ئه‌فغانستان” له‌ ماوه‌ی شه‌ش مانگدا ده‌که‌وێت و تالیبان ده‌یگرێته‌وه،‌ به‌ڵام ئه‌م پێشبینییه‌ زۆر گه‌شبینانه‌ بوو و مانگێکیشی نه‌خایاند ئه‌فغانستان که‌وت و ئه‌شره‌ف غه‌نی؛ سه‌رۆککۆماری فه‌رمی ئه‌و وڵاته‌ هه‌ڵات! ئه‌وه‌ی که‌ چین وه‌کوو زلهێز و جه‌مسه‌ری پڕگوڕوتینی هێز له‌ناو کایه‌که ‌دایه و خۆی بۆ کایه‌یه‌کی گه‌وره‌ ئاماده‌ کردووه‌،‌ گومانهه‌ڵگر نییه‌ و وه‌کوو یه‌که‌مین ده‌وڵه‌تیش ڕایگه‌یاندووه‌ که‌ ئه‌گه‌ر کابول؛ پایته‌ختی ئه‌فغانستان بکه‌وێت و “تالیبان” بێته‌ ده‌سه‌ڵات ئه‌و یه‌که‌مین ده‌وڵه‌ت ده‌بێت که‌ به‌ فه‌رمی ده‌یناسێت.

هه‌موو ئه‌مانه‌ ده‌لاله‌ت بۆ ئه‌وه‌ ده‌که‌ن؛ کایه‌یه‌کی نوێ و چنینێکی نوێی دووباره‌ی هێز له‌ ئارا دایه‌ ئه‌مه‌ له‌ حاڵێک دایه‌ که‌ ڕووسیاش ڕایگه‌یاند ئه‌م دۆخه‌ی که‌ له‌ ئه‌فغانستان هاتۆته‌ ئاراوه‌ به‌رپرسیاری یه‌که‌م لێی ئه‌مریکایه‌! سه‌رۆککۆماری تورکیاش؛ ڕه‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردووغان ڕایگه‌یاندووه، ‌خه‌ریکی وتووێژ له‌گه‌ڵ تاڵیبانین و ڕه‌نگه‌ له‌گه‌ڵ ڕێبه‌ری تالیبان دیدارم هه‌بێت! هه‌رچییه‌ک بێت ئه‌م وڵاتانه‌ وادیاره‌ به‌ شێوه‌یه‌ک له‌ شێوه‌کان له‌ دانیشتنی ژێر به ‌ژێر یان ئه‌و دانیشتنانه‌ی قه‌ته‌ر،‌ ڕۆڵ و پێگه‌ی خۆیان دیاریکردووه و‌ ترسێکی ئه‌وتۆیان له‌ سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی تاڵیبان نییه‌، ته‌نانه‌ت وه‌کوو تیشکم خسته‌ سه‌ری وڵاتێکی وه‌کوو “ئێران” که‌ دراوسێی ئه‌و وڵاته‌یه‌ و سنووری هاوبه‌شی له‌گه‌ڵدا هه‌یه،‌ پێش ئه‌وه‌ی هه‌وڵه‌کانی تالیبان ئاوه‌ها چڕ بێته‌وه‌ و به‌ چه‌ک و جه‌وله‌ی سه‌ربازیی په‌لاماری ئه‌فغانستان بدات، له‌ لایه‌ن محه‌مه‌د جه‌واد زه‌ریف؛ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران‌ پێشوازییان لێکرا و وتی پشتگیریی له‌ به‌شداریی هه‌موو هێزه‌کان له‌ داهاتووی سیاسیی ئه‌و وڵاته‌دا ده‌که‌ن! هه‌ندێ له‌ مامۆستایانی زانکۆ و ڕۆژنامه‌نووسانی ئێران هۆشداریی ئه‌وه‌یان داوه‌ته‌ ده‌سه‌ڵاتی کۆماری ئیسلامیی ئێران که‌ تاڵیبان ده‌توانێت بۆ سه‌ر ئاسایشی ئێران مه‌ترسی بێت، به‌ڵام دیپلۆماسیی فه‌رمی و هه‌ڵسوکه‌وتی سیاسیی حکومه‌تی “کۆماری ئیسلامی ئێران” وایه‌ که‌ هیچ ترسێکی له‌م بابه‌ته‌ نییه‌، ئێران وادیاره‌ ده‌رچوونی ئه‌مریکا له‌ ئه‌فغانستانی به‌لاوه‌ گرینگتر بووه‌، تا مه‌ترسیی هاتنه‌وه‌ی دووباره‌ی تاڵیبان، و له‌ ئێراقیش هه‌موو هه‌وڵی ئه‌وه‌یه‌ که‌ “ئه‌مریکا” ده‌ربچێت و هێزه‌کانی نێزیک له‌ خۆی زیاتر بێنه‌ ناو ده‌سه‌ڵات و بازنه‌ی بڕیاردانه‌وه‌، به‌ پێی هه‌واڵنێریی پۆله‌تیک چه‌ند ڕۆژ پێش ئێستاش نامه‌یه‌ک له‌ لایه‌ن سه‌ید ئیبراهیمی ڕه‌ئیسی؛ سه‌رۆکكۆماریی ئێستای ئێران ئاڕاسته‌ی سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستان کراوه‌ و خواستی خۆیان بۆ ئه‌م بابه‌ته‌ به‌ ڕوونی پیشان داوه‌، به‌ گشتیی ئاماژه‌کان له‌ ڕۆڵی ئێران له‌م چنین و کایه‌ نوێیه‌ ده‌دوێن هه‌ر بۆیه‌ ئێستا ده‌شێت له‌ ڕووی ئاسایشی سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌وه‌؛ کورد هه‌م له‌ باشوور و هه‌م له‌ ڕۆژهه‌ڵات وریاتر بێت چوونکه‌ هێزه‌ سه‌له‌فییه‌کان و شانه‌ نووستووه‌کانیان بێدار بوونه‌ته‌وه‌ و گیانیان له‌م سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌یه‌ وه‌به‌ر دێته‌وه‌!

به‌ده‌ر له‌وه‌ی پێده‌چێت ڕوانگه‌ی جۆراوجۆر بۆ هه‌بوونی شێوه‌کانی “ئیسلام” هه‌ر له‌ کۆنه‌وه‌ تا ئێستا له‌ناو کورددا هه‌بێ، به‌ڵام به‌ گشتی ڕێباز و شێوه‌ ڕوانینێکی جیهادییانه‌ ڕه‌وتێکی سه‌ره‌کی و جێگیر نه‌بووه‌ و له‌ سه‌ر ئه‌و چه‌مکانه‌ی که‌ سنوورێکی تۆخ له‌ نێوان خۆیان و ئه‌ویدیدا ده‌کێشن به‌ زه‌بری شمشیر هه‌ڵنه‌ستاون به‌ دیاریکردنی جیهانی ئیسلام و جیهانی کوفر! دیاره‌ مه‌به‌ست له‌م جۆره‌ ئیسلامه‌ ئه‌و جۆره‌ له‌ تێڕوانین و جیهانبینیه‌یه‌ که‌ (نالی و مه‌حوی و شێخ ڕه‌زا و حاجی قادر) و ده‌یان بیرمه‌ند و شاعیر و ڕووناکبیری ئێمه‌یان له‌ حوجره‌کان پێگه‌یاند و ئه‌و جۆره‌ تێگه‌یشتنه‌ ژیاندۆست و کراوه‌یه‌یان له‌ “ئیسلام” مانیفێست کردووه‌، ئه‌م ئیسلامه‌ی که‌ تووندڕه‌وی ڕادیکاڵیزم له‌ شێوه‌ی تاڵیبان و داعه‌ش و قاعیده‌ هه‌ڵبژێرێت شه‌پۆلێکی ده‌ره‌کی سیسته‌ماتیک بووه‌ که‌ هۆگر و لایه‌نگر و ئه‌ندامیشی بۆ خۆی له‌ ناو کۆمه‌ڵگای کوردی له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشوور په‌یدا کردووه‌. “له‌ کۆتایی شه‌ڕی سارد و پاشه‌کشه‌ی سوسیالیزم له‌ هه‌مبه‌ر کاپیتالیزم و شکستی ڕه‌وتی نوێبوونه‌وه‌ و مۆدێڕنیزم له‌ نێو ده‌وڵه‌ته‌ موسه‌ڵمانه‌کانی جیهانی ئیسلام، به‌ستێن و هه‌لی له‌بار بۆ گه‌شه‌ی ڕه‌وتێکی ئایدۆلۆژیک و سیاسیی به‌ نێوی “ئیسلامی خۆڕاگر” یان “به‌رگریکار” دروست بوو. ئه‌گه‌رچی ئه‌م ڕه‌وته‌ به‌ بێ سه‌رنجدان به‌ سنووره‌ جوگرافییه‌کان و سنووره‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌کان له‌ هه‌موو دونیادا ئاماده‌ بوو، به‌ڵام به‌ هۆی هه‌لومه‌رجی سیاسی و ئایینی له‌ هه‌ندێک ناوچه‌ ئاماده‌ییه‌کی زیاتر و زۆرتری په‌یدا کرد. پاش هێرشی هێزه‌کانی هاوپه‌یمان بۆ سه‌ر ئێراق له‌ ساڵی 2003ی زاینی، ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان له‌و ناوچانه‌ن که‌ ئه‌م ڕه‌وته‌ فیکری و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌یان له‌ ژێر ناوی سه‌له‌فییه‌ت یان سه‌له‌فیگه‌ری قبووڵ کردووه‌ و مانیفێستاین کردووه‌. سه‌له‌فییه‌ت یه‌کێک له‌و بزووتنه‌وه‌ ئیسلامیانه‌یه‌ که‌ له‌ ده‌یه‌ی هه‌شتا و نه‌وه‌دی سه‌ده‌ی پێشووی زاینی به‌ تایبه‌ت پاش شه‌ڕی یه‌کێتی سۆڤییه‌ت بۆ سه‌ر ئه‌فغانستان ده‌رکه‌وت. ئه‌م ڕه‌وته‌ له‌ ڕووداوی یازده‌ی سێپته‌مبه‌ری ساڵی 2001 خۆی وه‌کوو ڕه‌وتێکی جیاواز له‌گه‌ڵ ڕه‌وته‌ ئیسلامییه‌کانی دیکه‌ ناساند و سه‌رنجی زۆری جیهانی بۆ لای خۆی ڕاکێشا. ئه‌گه‌رچی ئه‌م ڕه‌وته‌ش وه‌کوو زۆرێک له‌ ڕه‌وته‌کانی دیکه‌ له‌ سه‌ر ناوچه‌کانی دیکه‌ له‌وانه‌ش ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان کاریگه‌ریی دانا به‌ڵام پاش شه‌ڕی ئه‌فغانستان و یه‌کێتی سۆڤییه‌ت و دواتر هێرشی ئه‌مریکا بۆ سه‌ر ئه‌فغانستان و ئێراق پانتایی و قووڵایی و گه‌شه‌ و نه‌شه‌ی سه‌له‌فییه‌ت له‌ کوردستان زیاتر بوو”.

“ئه‌و گوتارانه‌ی که‌ له‌ کاتی دروستبوونی گرووپه‌ جۆراوجۆره‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان تا شه‌ڕی که‌نداو (سه‌ره‌تای ده‌یه‌ی نه‌وه‌دی زاینی) له‌ کوردستان هه‌بوون، ده‌کرێ دابه‌ش بکرێنه‌ سه‌ر سێ گوتار

1- گوتاری ناسیۆنالیستی؛ یه‌که‌مجار له‌ کوردستان له‌ لایه‌ن گرووپێک به‌ ناوی ” کۆمه‌ڵه‌ی ژیانه‌وه‌ی کورد”(1945) خرایه‌ ڕوو.

2- گوتاری سۆسیالیستی؛ ئه‌م گوتاره‌ له‌ لایه‌ن حیزبی کۆمه‌ڵه‌ (1969) دروستبوو که‌ دواتر ناوی خۆی گۆڕی بۆ حیزبی کۆمۆنیستی ئێران.

3- گوتاری ئیسلامی؛ ئه‌م گوتاره‌ یه‌که‌مجار له‌ لایه‌ن ئه‌حمه‌دی موفتیزاده‌ له‌ ده‌یه‌ی په‌نجا و له‌ ڕێگه‌ی دامه‌زراندنی قوتابخانه‌ و ئه‌ڵقه‌ی ئایینی له‌ سنه‌ و مه‌ریوان دروستبوو و پاش شۆڕشی ئیسلامیی ئێران له‌ قه‌واره‌ی دوو گرووپی “مه‌کته‌ب قورئان” و “جه‌ماعه‌تی ده‌عوه‌ت و ئیسڵاح” یان هه‌مان ئیخوان موسلمین درێژه‌یان به‌ چالاکیی خۆیان دا. به‌ڵام پاش یه‌که‌مین هێرشی “ئه‌مریکا” بۆ سه‌ر “ئێراق” له‌ سه‌ره‌تای ده‌یه‌ی 90ی زاینی و به‌ کرانه‌وه‌ی سنووری نێوان ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان دوو جۆر گوتار و دیسکۆرسی دیکه‌ هاتنه‌ کوردستان.

ئه‌م دوو گوتاره‌ بریتی بوون؛ له‌ گوتارێکی ڕۆژئاواییانه‌ که‌‌ دوو حیزبی یه‌کێتی نیشتیمانیی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستانی ئێراق نوێنه‌رایه‌تییان ده‌کرد و هه‌روه‌ها گوتارێکی ئیسلامیی ڕادیکاڵ که‌ سه‌ره‌تا گرووپێک به‌ ناوی حه‌ره‌که‌ی ئیسلامیی نوێنه‌رایه‌تی ده‌کرد به‌ڵام له‌ قۆناغه‌کانی دواتردا دابه‌ش بوویه‌ سه‌ر چه‌ندین گرووپی بچووکتر.” گوتاری ڕۆژئاوایی به‌ هاتنه‌ سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی دوو حیزبی (یه‌کێتی نیشتیمانی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستان) زاڵ بوو و بووه‌ به‌ گوتاری زاڵ و ده‌سه‌ڵاتداری ئه‌م ناوچه‌یه‌. دواتر به‌ کرانه‌وه‌ی سنووره‌کان، هه‌روه‌ها له‌ ناو کورده‌کانی ڕۆژهه‌ڵاتیش په‌ره‌ی سه‌ند و شێوه‌ ژیانێکی نوێی بۆ ئه‌مدی و، واته؛‌ ڕۆژهه‌ڵات مانیفێست و پێناسه‌ کرد. ئه‌،م گرووپه‌ له‌ ئێراقدا حکومه‌تێکی نیوه‌سه‌ربه‌خۆ و ناوچه‌یی بنیاتنا که‌ له‌ ساڵی 2003 واته‌ پاش هێرشی ئامریکا و هاوپه‌یمانانی بۆ سه‌ر ئێراق و ڕووخاندنی سه‌دام حسێن، به‌هێزتر بووه‌ و چووه‌ ناو کایه‌ی سیاسیی و پێکهاته‌ی ده‌سه‌ڵاتی ئێراقه‌وه‌.

له‌ پاڵ ئه‌م ڕه‌وته‌، له‌ سه‌ره‌تای ده‌یه‌ی هه‌شتای کۆچیی هه‌تاوی و پاش ڕووداوی یازده‌ی سێپته‌مبه‌ری 2001 و داگیرکردنی ئه‌فغانستان و ئێراق له‌ لایه‌ن هێزه‌ ڕۆژئاواییه‌کان، ئیسلامی ڕادیکالیش که‌ به‌ گشتی په‌یوه‌سته‌ به‌ ڕه‌وتی سه‌له‌فییه‌ته‌وه‌ هاته‌ ناو ئێرانه‌وه‌. ئه‌م ڕه‌وته‌ له‌ سه‌ر بنه‌مای پێڕه‌کردنی سه‌له‌ف و ڕابردووه‌کانیان، خۆیان ته‌نها و ته‌نها به‌ موسڵمان ده‌زانی و هیچ گرینگییه‌کیان به‌ نه‌ته‌وه‌ و نه‌ته‌وه‌خوازیی نه‌دا. سه‌له‌فییه‌کان که‌ پاش ده‌یه‌ی نه‌وه‌دی زاینی زۆربه‌ی ته‌قینه‌وه‌کان له‌ دونیا و له‌وانه‌ش ڕووداوی یازده‌ی سێپته‌مبه‌ریان به‌ شێوه‌یه‌کی فه‌رمی یان نافه‌رمی به‌ ئه‌ستۆ گرتبوو و به‌ شێوه‌یه‌ک له‌ شێوه‌کان دژیی نه‌زمی نوێی جیهانیی سه‌پاو بوون، شه‌ڕیان ڕاگه‌یاند، له‌ ئه‌ده‌بیاتی سیاسیی زاڵ به‌ ڕه‌وتێکی تیرۆریستی ناوزه‌د کراون و ده‌ناسرێن. به‌ڵام سه‌ره‌ڕای پێناسه‌کردنیان به‌م ناوه‌ له‌ دونیادا لایه‌نگری زۆریان هه‌یه‌. ئه‌م بیرکردنه‌وه‌یه‌ له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستانیش ته‌شه‌نه‌ی سه‌ند و له‌ لایه‌ن که‌سانێکه‌وه‌ پشتگیریی ده‌کرێ. شایه‌تی ئه‌مه‌ش به‌شداریی چه‌ندین که‌س له‌ کورده‌کانی ڕۆژهه‌ڵات له‌ کرده‌وه‌ی خۆکۆژی و ئینتیحاریی له‌ پاکستان و ئێراق و ئه‌فغانستان و هه‌روه‌ها هه‌بوونی چه‌ندین زیندانی له‌وانه‌ له‌ زیندانه‌کانی گوانتانامۆ و ئه‌بوغرێبه‌. له‌ لایه‌کی دیکه‌وه‌ ئاماده‌یی ئه‌م ڕه‌وته‌ هه‌لومه‌رجی جێگر و سه‌قامگرتووی له‌ کوردستان شێواندووه‌ و بووه‌ته‌ هۆی زیادبوونی توندوتیژی له‌م ناوچه‌یه‌. به‌ هۆی ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌م گرووپانه‌ سنووری نێوان حه‌ق و باتڵ لایان زۆر زه‌ق و به‌رچاو و ڕوونه‌ و خۆیان به‌ حه‌ق و ئه‌وانی دیکه‌ به‌ گومڕا و موشریک و کافر ده‌زانن، فه‌زای گفتوگۆ و دانوستانه‌ فیکرییه‌کان له‌ ناوچه‌که‌دا زۆر تاریک و لێڵه‌ و ته‌نانه‌ت جێی بۆ دژایه‌تیی و توندوتیژیی چۆڵ کردووه‌. به‌ڵام گرینگتر له‌وه‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی دۆخیی ئه‌منییه‌ بۆ سه‌ر کوردستان، دۆخێک که‌ ساڵانێک بوو کورده‌کان له‌ ڕۆژهه‌ڵات هه‌وڵیاندا له‌ سه‌ر کوردستان بیسڕنه‌وه‌.

 

سه‌رچاوه‌کان:

 

1- منصوره‌ اعضم آزاده‌، هاوژین بقالی، تحلیل جامعه‌شناختی سلفی­گری به‌ مثابه‌ی یکی از منابع هویت ساز در کردستان ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

پۆستی پێشوو

مێژوو له‌ درامای‌ توركییه‌وه‌: چۆن له‌خشته‌ براوین؟

پۆستی داهاتوو

مه‌ترسییه‌کانی تاڵیبان بۆ سه‌ر کوردستان: بەشی دوو

عادل قادری

عادل قادری

نووسەر

پەیوەندیداری بابەتەکان

تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ
ئــاسـایشی نەتەوەیی

تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

ئاب 29, 2025
76
خۆڕاگریی نیشتمانی
ئــاسـایشی نەتەوەیی

خۆڕاگریی نیشتمانی

ئاب 1, 2025
85
ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان
ئــاسـایشی نەتەوەیی

ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

ته‌مموز 31, 2025
49

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

شوبات 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  
« کانونی دووهەم   ئازار »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە