• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
یه‌ك شه‌ممه‌, حوزه‌یران 1, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

  • شــیکار
    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 110

    سەردانەکەی مەسرور بارزانی و گووتەکانی جۆو بایدن

    پیلانێک کە بووە هۆی ئەوەی کورد بگاتە ئامانجەکانی

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    گوڵان بە شکۆمەندی خۆی نووسييەوە

    تاران و واشنتن دوو هەنگاو یەک ئامانج

    سەقامگیریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە وتارەکەى سەرۆکوەزیرانی کوردستاندا

    دیبلوماسیەتی درەوشاوە

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    ئاشتی کوردستانی باکوور و گەمەی دادێ

    دەربارەی ساختە هەواڵ

    هەر خزمەتگوزارییەک بەخۆڕایی بوو، تۆ کاڵاکەیت

    كورد و تەنیایی

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 109

    ڕەخنەی شین

    ڕەخنەی شین

    سەرکردە و جەماوەر

    سەرکردە و جەماوەر

  • شــیکار
    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    مافی هەرێمی کوردستان لە خاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی كەرتى وزە

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    ترامپیزم و ته‌وژمی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    لوتکەی عەرەبی ئێراق؛ کێشەی ناسنامە لە نێوان قووڵایی نەژادیی و ئایینزایی

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    ئێراق سەرزەمینى دیکتاتۆرەکان و نیشتیمانى گۆڕە بەکۆمەڵەکان

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    کۆڵۆنیالیزم؛ ڕووخساریی داگیركارییە كلاسییەكییەكەی ڕۆژئاوا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    دۆزینەوەی لوسی؛ پەردەلادان لەسەر گۆڕان  و پەرەسەندنی مرۆڤ

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    سەرە قەڵەمێك لەمەڕ هەڕەشەی هایبرید لەسەر هەرێمی كوردستان

    چاویلکەی زیرەک

    چاویلکەی زیرەک

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    گەشتوگوزاری ڕەش؛ جیهان لەبەردەم ڕەوتێكی نوێی گەشتوگوزاریدا

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

    نزیکەی هه‌شت سه‌د هه‌زار ساڵ لەمەوبەر تەنیا 1%مرۆڤایەتی ڕزگاری بووە

  • ئــــابووری
    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    ئابووری و تەندروستیی دەروونی

    داتای زەبەلاح

    داتای زەبەلاح

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    چی بکەین تاوەکو کارگە ببێتە زانکۆ و زانکۆش ببێتە کارگە

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    هەژاری کارگێڕی لە هەرێمی کوردستان: به‌شی یه‌كه‌م

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاڵنگارییەكانی بەردەم بودجەى ٢٠٢٥ ئێراق

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    ئاستەنگ و دەرفەتەکانی کارکردن لە دوورەوە لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

    سه‌رچاوه‌ به‌پیته‌کانی نه‌وت و غاز له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشووری کوردستان

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    كەمپی سوپای میلی تۆبزاوەی ئەنفالكراوان

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئایا کورد نەتەوەیە؟

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    ئەمەیە نوگرە سەلمان

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    له‌ يادى ڕێككه‌وتنامه‌ى سايكس بيكۆ و چاره‌نووسى كورد

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    وەک کورد بۆ دەبێ لە دەروونناسیی سیاسی بکۆڵینەوە؟

    کۆمەڵەی ئیتحاد و تەرەقی و سەرەتاکانی دەرکەوتنی بیری کەمالیزم

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    دۆخی کورد له‌ سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سته‌مکاری ڕه‌زا شا له‌ ئێران

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    کوردستانییە دێرینەکان دامەزرێنەری سیستەمی دەوڵەتداری بوون

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕەوشی خوێندنی ئایینی و فەرمی شاری سلێمانی ١٩٧٠ بۆ ١٩٧٤: به‌شی دووه‌م و كۆتایی

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی یه‌كه‌م

    نووڕۆژ (نەورۆز)؛ مێژووی دێرین و نەریتی لەبیرکراو: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    دیسانه‌وه‌ ماده‌ی هۆشبه‌ر و ئاسایشی نیشتمانی

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا  له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    مه‌ترسییه‌كانی سۆشیاڵمیدیا له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

    كورد لە ململانێكانی‌ ئەمریكا و ئێراندا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چاویلکه‌ی ئێرانییه‌کاندا

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كيسنجەر؛ ئەمەریکا پشتگیرى سەربەخۆیى كوردەكانى ئێراق ناکات

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كاری لەپێشینەی كوردەكان دامەزراندنی كوردستانێكی سەربەخۆیە

    كورد برای منن

    كورد برای منن

  • چاوپێکەوتن
    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ئەنعام کچە چی؛ هەر دەڵێی ئێراق بەر نەفرەت کەوتووە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    ڕۆبەرتۆ خوارۆس؛ شیعر ناسنامەی منە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    سینان ئەنتوان؛ ئەدەب ئەوەیە ژیان پیشان بده‌یت وەکو ئەوەی هەیە

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    موحسین ڕمڵی؛ کتێبی ڕاستەقینە ئەوەیە لەکاتی نووسیندا، نووسەر دڵی لای خەڵات نەبێت

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

    سکارمیتا؛ لەنێو شاعیرانی هەردوو ئەمەریکا و چیلی، نێروادا بە شاعیری دڵخوازم دەمێنێتەوە

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی ئـــابووری

ئابووری ئه‌مریكا دوای هه‌نگاوه‌كانی چین و ڕووسیا

ڕێبوار محه‌مه‌د لەلایەن ڕێبوار محه‌مه‌د
شوبات 6, 2023
لە بەشی ئـــابووری
0 0
A A
ئابووری ئه‌مریكا دوای هه‌نگاوه‌كانی چین و ڕووسیا
0
هاوبەشکردنەکان
28
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

“ئایندەی ئابووری ئەمریکا، دوای هەنگاوەکانی چین و ڕووسیا  بۆ تێکدانی باڵادەستی دۆلار، لە بازاڕەکانی نەوتدا”

ڕووسیا و چین، هەنگاو دەنێن بۆ دابەزاندنی دۆلاری ئەمریکی لە بازاڕەکانی نەوتی جیهانیدا، کۆمپانیا زەبەلاحەکانی (ڕووسیا و چین)ی هایدرۆکاربۆن، گازپرۆم و کۆمپانیای نیشتمانی چین، ڕێککەوتن لەسەر گۆڕینی پارەی دابینکردنی غاز بۆ ڕوبڵ. ژمارەیەک پرسیار دێتە پێشەوە کە بریتین لە:

– چارەنووسی دۆلار و ئابووری ئەمریکا بەرەوکوێ؟

–زیانەکانی گۆڕینی دۆلار بۆ دراوێکی تر، لەکاتی کڕین و فرۆشتنی نەوت بۆ ئەمریکا و سوودەکانی بۆ نەیارەکانی بەتایبەت (ڕووسیا و چین) چییە؟

– بۆچی نەوت بەدۆلار دەفرۆشرێت؟

– ئایا ئەنجامەکەی جەنگێکی جیهانی وێرانکەر بەدوای خۆیدا ناهێنێت؟ چونکە چارەنووسی ئابووری ئەمریکا بەستراوە بە فرۆشتنی نەوت بەدۆلارەوە؟

بەرزی بەهای دۆلاری ئەمریکی بەستراوەتەوە بە فرۆشتنی نەوت لەبازاڕەکانی جیهان بەدۆلارەوە، چونکە ڕۆژانە بە گوژمەی پێنج ملیار دۆلار مامەڵەی نەوتی بەدۆلار دەکرێت لە جیهان و، ئەم مامەڵە وایکردووە کە بەهای دۆلار بەم شێوە بەرز و بێ ڕکابەر بێت. هەموو دراوی وڵاتانی جیهانی لەبەرانبەر  بەهاکەیدا یەدەگی ئاڵتوون هەیە، ئەو یەدەگە بڕیار لەبەرزوونزمی بەهاکەی دەدات، بەڵام دۆلاری ئەمریکی هیچ بڕە ئاڵتونێک لەبەرانبەری وەک یەدەگ نییە و لەساڵی ١٩٧٦ وە بەهاکەی لەئاڵتونەوە گۆڕا بۆ نەوت و، بەهای دۆلاری بەرزکرده‌وە و بێ ڕکابەری کرد لەبازاڕی نەوت، لەئێستادا (چین و ڕووسیا)هەنگاوەکانیان دەست پێکردووە، سەرەتا لە فرۆشتنی غازە و هەنگاویان ناوە، قۆناغی دواتر نەوت دەبێت، گۆڕینی دۆلار بە دراوێکی تر پەیوەستە بەئاستی تووندبونەوەی ململانێکان.

چین لە مێژە پێگەی دراوی (رێنمینب)ی خۆی لە خشتەی خوولی جیهانی دراوەکاندا بە ڕەنگدانەوەی گرنگی جیۆپۆلەتیکی و ئابووری خۆی لەسەر شانۆی جیهان دەزانێت، ئاسۆی درێژخایەن بۆ کۆتایی هاتنی هەژموونی دۆلاری ئەمریکی لە بازاڕەکانی نەوت و گاز جیهانیدا، هەفتەی ڕابردوو هەنگاوێکی دیکەی بەرەو بەدیهێنانی نا، بە ڕاگەیاندنی ئەوەی کە کۆمپانیا زەبەلاحەکانی (ڕووسیا و چین)ی هایدرۆکاربۆن، گازپرۆم و کۆمپانیای نیشتمانی نەوتی چین (CNPC) ڕێککەوتوون لەسەر گۆڕینی  پارەدان بۆ دابینکردنی غاز بە ڕوبڵ،  (RUB)و رێنمینبی (RMB) لەبری دۆلار.  لە قۆناغی یەکەمی سیستەمی نوێی پارەدان، ئەمە بۆ دابینکردنی غازی ڕووسیا بۆ چین لە ڕێگەی ڕێڕەوی بۆری ڕۆژهەڵاتی “هێزی سیبیریا” کە کۆی گشتی لانیکەم 38 ملیار مەتر سێجا غاز لە ساڵێکدا (bcm/y) دەگرێتەوە، دوای ئەوەش فراوانکردنی زیاتری پلانی نوێی پارەدان دەخرێتە بواری جێبەجێکردنەوە، جێگای خۆیەتی لەم خاڵەدا؛ ئاماژە بەوە بکەین کە هەرچەندە سزا نێودەوڵەتییە بەردەوامەکانی سەر ڕووسیا، بەهۆی داگیرکردنی “ئۆکرانیا” لە مانگی شوباتدا پاڵنەرێکی کۆتایی بۆ ئەم گۆڕانکارییە گرنگە لە میتۆدۆلۆژیای پارەدان دابینکردووە، بەڵام ستراتیژییەکی سەرەکی “چین” بووە لە لانیکەم ساڵی ٢٠١٠ەوە بۆ تەحەدای،   پێگەی دۆلاری ئەمریکی وەک دراوی یەدەگی دیفاکتۆی جیهان.  چین لە مێژە پێگەی دراوی (رێنمینب)ی خۆی لە خشتەی خولی جیهانی دراوەکاندا بە ڕەنگدانەوەی گرنگی جیۆپۆلەتیکی و ئابووری خۆی لەسەر شانۆی جیهان دەزانێت.

ئاماژەیەکی سەرەتایی بۆ ئاواتەکانی چین بۆ RMB لە لوتکەی G20 لە لەندەن، لە نیسانی 2010دا دیار بوو کاتێک “ژۆو شیاوچوان” پارێزگاری ئەوکاتی بانکی گەلی چین (PBOC  )، ئاڵای ئەو تێڕوانینەی کرد کە چینییەکان دەیانەوێت دراوێکی نوێی یەدەگی جیهانی لە شوێنێکدا جێگەی دۆلاری ئەمریکی بگرێتەوە، ئاماژەی بەوەشکرد، بەشداریکردنی RMB لە تێکەڵەی سەروەت و سامانی یەدەگی مافی وەرگرتنی تایبەتی سندوقی دراوی نێودەوڵەتی (SDR) دەبێتە هەنگاوێکی سەرەکی لەم چوارچێوەیەدا.  لەو کاتەدا لانیکەم ٧٥%ی داهاتی ڕۆژانەی ئەوکات ٤ تریلیۆن دۆلاری ئەمریکی لە بازاڕەکانی ئاڵوگۆڕی دراوی بیانی جیهانیدا (FX)،  وەک لەلایەن بانکی یەکلاکردنەوەی نێودەوڵەتییەوە (BIS) دیاریکرابوو، لەلایەن دراوە نێودەوڵەتییەکانی چوار گەورە-وە حساب دەکرا  : دۆلاری ئەمریکی (USD)، یۆرۆی ناوچەی یۆرۆ (EUR)، پاوەندی بەریتانی (GBP)،  یێنی ژاپۆنی (JPY)، جگە لە زاڵبوون بەسەر گۆڕانکاری ڕۆژانەی بازاڕەکانی FX، دراوەکان لە SDR زاڵن لە پارەدان، یەدەگ، و ئەرکەکانی دراوی وەبەرهێنان لە ئابووری جیهانیدا. جەنجاڵییەکی گەورەی میدیا لە “چین” دوای بەشداریکردنی RMB لە تێکەڵەی SDR لە ئۆکتۆبەری 2016 ڕوویدا، کاتێک قورسایی لەسەدا 10.9ی پێدرا (دۆلار لەسەدا 41.9 پشکی هەبوو، لەسەدا 37.4 یۆرۆ، لەسەدا 11.3 پاوەند، و لەسەدا 9.4ی پاوەند).  تا ساڵی 2022، پشکی RMB لە تێکەڵەی SDR بەرزبووەتەوە بۆ 12.28%، کە چین هێشتا بە ڕاستی ناگونجێت لەگەڵ بەرزبوونەوەی پێگەی زلهێزەکانی لە جیهاندا.

هەروەها چین لە مێژە بە تووندی ئاگاداری ئەو ڕاستییەیە، كه‌ وەک گەورەترین هاوردەکاری گشتی ساڵانەی نەوتی خاو لە جیهاندا لە ساڵی ٢٠١٧ەوە ( گەورەترین هاوردەکاری پاکی جیهان لە کۆی گشتی نەوت و سووتەمەنی شلەکانی دیکە لە ساڵی ٢٠١٣)، ئەو کەوتۆتە ژێر کاریگەریی چەواشەکارییەکانی  سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا، بە شێوەیەکی تەسکی لە ڕێگەی میکانیزمی نرخی نەوت بە دۆلاری ئەمریکی.  ئەم تێڕوانینە بۆ دۆلاری ئەمریکی وەک چەکێک لە دوای لەشکرکێشی ڕووسیا بۆ سەر ئۆکرانیا و سزاکانی هاوڕێی بە سەرۆکایەتی ئەمریکا کە بەدوایدا هات، بەهێزترینیان بەهێزتر بووە، تووندترینیان وەک سزاکانی سەر ئێران لە ساڵی ٢٠١٨ەوە،  پەیوەندی بە دوورخستنەوە لە بەکارهێنانی وەکو دۆلار.  جێگری سەرۆکی پێشووی جێبەجێکاری بانکی چین، “ژانگ یانلینگ” لە وتارێکدا لە مانگی نیساندا وتی کە دوایین سزاکانی سەر ڕووسیا “دەبێتە هۆی ئەوەی ئەمریکا متمانەی خۆی لەدەست بدات و هەژموونی دۆلاری [ئەمریکی] لە درێژخایەندا تێکبدات. ” زیاتر پێشنیاری کرد (چین) یارمەتی جیهان بدات ” زووتر لە هەژموونی دۆلار ڕزگاری بێت نەک درەنگتر.”
ڕووسیا، خۆی لە مێژە هەمان بۆچوونی هەیە سەبارەت بە سوودەکانی بۆ خۆی، لە لابردنی هەژموونی دۆلاری ئەمریکی لە نرخی هایدرۆکاربۆنەکانی جیهانیدا، بەڵام لە کاتێکدا چین ئامادە نەبوو بە ئاشکرا تەحەدای ئەمریکا بکات لە کاتی بەرزبوونەوەی جەنگی بازرگانیدا لە ژێر سەرۆک کۆماری پێشووی ئەمریکا، کە زۆر پێشبینی نەدەکرا  “ترەمپ” دەیتوانی لەسەر خۆی شتێکی کەمی لەو بارەیەوە بکات. بەڵام نیشانەیەکی نیازی ڕووسیا تەنها دوای ئەوە هات کە ئەمریکا لە ساڵی ٢٠١٨دا سزاکانی بەسەر هاوبەشە سەرەکییەکەی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا سەپاندەوە، کە ئێرانە. کاتێک “لیۆنید میخێلسۆن” بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای نۆڤاتێکی “ڕووسیا” لە مانگی ئەیلولی ئەو ساڵەدا وتی کە ڕووسیا گفتوگۆی گۆڕینی کردووە، رێگەیەک لە بازرگانیکردن بە ناوەندی دۆلاری ئەمریکی لەگەڵ گەورەترین هاوبەشە بازرگانییەکانی وەک هیندستان و چین،  تەنانەت وڵاتانی عەرەبی بیریان لێدەکردەوە.  زیادی کرد “ئەگەر ئەوان [ئەمریکا] کێشە بۆ بانکە ڕووسییەکانمان دروست بکەن، ئەوا تەنها شتێک کە دەبێت بیکەین ئەوەیە دۆلار بگۆڕین”. لە نزیکەی هەمان کاتدا چین ئاڵوگۆڕی ئایندەی “شەنگەهای” خۆی کە ئێستا لەڕادەبەدەر سەرکەوتووە، بە گرێبەستی نەوت بە یوان (یەکە بازرگانییەکەی دراوی رێنمینبی) دەستیپێکرد. هەروەها ستراتیژێکی لەو جۆرە لە سەرەتادا لە ساڵی ٢٠١٤دا بە قەبارە تاقیکرایەوە، کاتێک کۆمپانیای گازپرۆم-نەفت هەوڵیدا بازرگانی باری نەوتی خاو بە یوان و ڕوبڵی چینی لەگەڵ چین و ئەوروپا بکات.

ئەم بیرۆکەیە، دیسانەوە سەریهەڵدایەوە دوای دوایین سزا نێودەوڵەتییەکان کە بەسەر ڕووسیادا سەپێندرا، دوای لەشکرکێشییەکەی بۆ سەر ئۆکرانیا.  نزیکەی هەر کە ناسێنران، سەرۆکی ڕووسیا “ڤلادیمێر پوتین” فەرمانێکی واژۆ کرد، کە داوا لە کڕیارانی غازی (ڕووسیا)لە یەکێتی ئەورووپا (یەکێتی ئەوروپا)دەکات بە ڕوبڵ لە ڕێگەی میکانیزمێکی نوێی گۆڕینی دراوەوە پارە بدەن یان مەترسی ڕاگرتنی پێداویستییەکانیان لەسەرە.  ئەم هەڕەشەیە نزیک بوو سەرکەوتوو بێت لە قۆستنەوەی هێڵەکانی هەڵەی ئێستا کە لە ڕێگەی هاوپەیمانی ناتۆ بە سەرۆکایەتی ئەمریکا دەڕوات، لە کاتێکدا بەکارهێنەرانی سەرەکی یەکێتی ئەورووپا لە غازی ڕووسیا خەریکی خۆڕاگری بوون بۆ ئەوەی بزانن چۆن داواکارییەکانی پوتین بۆ پێدانی ڕوبڵ ئارام بکەنەوە، بەبێ ئەوەی بە ئاشکرا هیچ سزایەک بشکێنن.  لەو کاتەوە ڕووسیا بە سادەیی یاری لەگەڵ یەکێتی ئەوروپا کردووە، سەبارەت بە بەردەوامی دابینکردنی غاز، لەم دواییانەدا هەفتەی ڕابردوو بە لێدوانەکەی، کە دەستپێکردنەوەی دابینکردنی داگیرساندن/کوژاندنەوەی لە بۆری نۆرد ستریم،  یەکێک لە ڕێگا سەرەکییەکانی دابینکردن بۆ ئەورووپا هەڵوەشاندەوە “دۆزینەوەی هەڵەیەک لە کاتی چاککردنەوەدا.”  قەبارە و پانتایی ئەم هەڕەشە ناڕاستەوخۆیە، هەفتەی ڕابردوو جارێکی دیکە هێڵکاری کرایەوە کاتێک “پوتین” ووتی کە ڕەنگە ڕووسیا هەموو دابینکردنی وزە بۆ یەکێتی ئەوروپا ببڕێت ئەگەر سنووردارکردنی نرخەکان بەسەر هەناردەی نەوت و غازی ڕووسیادا بسەپێندرێت.

فراوانکردنی زیاتری دراوەکانی دیکە – بە شێوەیەکی واقیعی تەنها RMB – بۆ تێکدانی باڵادەستی لەسەر نرخی نەوت و هایدرۆکاربۆنەکانی تر بە دۆلاری ئەمریکی، هەروەها وابەستەی بەکارهێنانی دراوەکە لە وڵاتانی تردا، جگە لەوانەی پێشتر لە ژێر سزاکانی سەرکردایەتی ئەمریکادان.  خۆشبەختانە، بۆ چین، سەرکردەیەکی دیکەی جیهانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ زیادکردن بۆ ئێران، کە پێشتر بازرگانی RMB و RUB بەکاردەهێنێت) سعودیە – زۆر ئامادەیی نیشانداوە بۆ فراوانکردنی کارەکانی لەگەڵ چین کە RMB زاڵن، لەنێویاندا وەک پارەدان بۆ دابینکردنی نەوت.

“محەمەد ئەلتوەیجری”، جێگری وەزیری ئابووری و پلاندانانی ‌پێشووی سعودیە، لە کۆنفرانسێکی سعودیە و چیندا لە “جدە” ووتی “ئێمە  زۆر ئامادەین بیر لە دابینکردنی بودجە لە رێنمینبی و بەرهەمە چینییەکانی دیکە بکەینەوە” ئاماژەی بەوەشکرد “چین بە دووری یەکێکە لە بازاڕە سەرەکییەکان بۆ هەمەچەشنکردنی بودجە، ئێمە هەروەها دەستمان دەگەیەنینە بازاڕە تەکنیکیەکانی دیکە لەڕووی دەرفەتی دارایی ناوازەوە،  جێگیرکردنی تایبەت، بۆندەکانی پاندا و ئەوانی تر.”

بە سەرنجدان بەوەی کە زۆرینەی ڕەهای قەرزەکانی حکومەتی سعودیە (لەوانەش بۆند گەورە و ئاسانکارییەکانی قەرزی سەندیکاد)لە چەند ساڵی پێشوودا بە دۆلاری ئەمریکی تەرخان کراوە، دوورکەوتنەوە لە پارەدان بە دۆلار ڕێگە بە سعودیە دەدات نەرمی زیاتر لە پێکهاتەی دارایی گشتی خۆیدا هەبێت، هەرچەندە دوای ئەوە  جێگۆڕکێیەکی سەرەتایی کە بەستراوەتەوە بە پەیوەندی دراوی دیفاکتۆی خۆی بە دراوی ئەمریکییەوە.  لە چەند مانگی ڕابردوودا؛ بە دڵنیاییەوە گۆڕانکارییەکی زیاتری بەرچاو لەلایەن سعودیەوە بەرە و چین ڕوویداوە، لەم دواییانەدا واژۆکردنی یاداشتێکی لێکتێگەیشتنی فرەلایەنە بوو، لە مانگی ئابدا لە نێوان کۆمپانیای نەوتی سعودیە، پێشتر کۆمپانیای نەوتی عەرەبی ئەمریکی – (ئارامکۆ) و کۆمپانیای نەوت و کیمیایی چین (سینۆپێک).  وەک سەرۆکی کۆمپانیای سینۆپێک، یو باوکای، خۆی ووتی “واژۆکردنی یاداشتنامەکە لاپەڕەیەکی نوێی هاوبەشیمان لە شانشینیدا دەناسێنێت. هەردوو کۆمپانیاکە دەست یەکدەگرن لە نوێکردنەوەی زیندوویی و تۆمارکردنی پێشکەوتنی نوێی دەستپێشخەری پشتێنە و ڕێگا  [BRI] و [سعودیە] دیدگای 2030.”  قەبارە و پانتایی یاداشتنامەکە زۆر گەورەیە، هاوکاری قووڵ و فراوان لە پاڵاوتنی و یەکخستنی پترۆکیمیایی، ئەندازیاری، دابینکردن و بیناسازی، خزمەتگوزارییەکانی کێڵگە نەوتییەکان، تەکنەلۆژیاکانی سەرەوە و خوارەوە، گرتنی کاربۆن و پرۆسەکانی هایدرۆجین دەگرێتەوە.  شتێکی گرنگ بۆ پلانە درێژخایەنەکانی چین لە سعودیە، هەروەها دەرفەتەکان بۆ دروستکردنی ناوەندێکی گەورەی بەرهەمهێنان لە پارکە وزەی “شا سەلمان” دەگرێتەوە کە بوونی بەردەوام و لەسەر زەوی لەسەر خاکی سعودیە ژمارەیەکی بەرچاو لە کارمەندانی چینی دەگرێتەوە، نەک تەنها ئەوانەی پەیوەندی ڕاستەوخۆیان بە چالاکییەکانی نەوت، غاز، پترۆکیمیایی و هایدرۆکاربۆنەکانی ترەوە هەیە، بەڵکو سووپایەکی بچووک لە کارمەندانی ئاسایش بۆ ‘دڵنیابوون لە سەلامەتی وەبەرهێنانەکانی چین.

“ئەنجام”

قۆناغی گواستنەوەی دۆلار بۆ دراوێکی تر، بەستراوەتەوە بە ئاستی ململانێکان و توانای چین و ڕووسیا و خۆ ئامادەکردن بۆ ئەنجامی گورزی ئەمریکا، گۆڕینی دۆلار بۆدراوێکی تر لەفرۆشتنی نەوت بۆ ئەمریکا، واتە کۆتای ئەمریکا و هەرەسی ئابووری و کەوتنە ژێر هەژموونی (ڕووسیا و چین) ئەمەش بەدڵنیاییەوە بۆ ئەمریکا جێگەی قبوڵکردن نییە و هەرچی هێزی ئابووری و سیاسی و سەربازی خۆی هەیە، دەیخاتەکار. چونکە بابەتەکە بۆئەمریکا واتە چارەنووس لەنێوان سەرکەوتن و دۆڕان لەم جەنگەی ئێستا دەستی پێکردووە. لەکاتی گۆڕینی دۆلار بۆدراوێکی تر، ڕاستەوخۆ بەهای دۆلاردادەبەزێت بۆ نزمترین ئاست و هەموو ئەوانەی خاوەن دۆلارن زیانیان پێدەگات، خودی ئەمریکا لەپێشی هەمووانەوە و چونکە زۆربەی دراوی ١٠٠ دۆلاری لەدەروەی ئەمریکایە، هەروەها ئەمریکا ژمارەیەکی زۆر  قەواڵەی قەرز (سەنەداتی دەین)ی فرۆشتووە و بەشی زۆرای لای وڵاتی چین-ەو ئەمەش بەقازانجی چین  دەگەڕێتەوە.

کۆتایی دێت بەو ئاڵوگۆڕە پێنج ملیار دۆلاریەی ڕۆژانەی فرۆشتنی نەوت بەدۆلار ئەمەش کارەساتە. کاریگەریەکانی لەسەرهەرێمی کوردستان چییە؟ بەدڵنیاییەوە کاریگەری نەرێنی گەورەی لەسەرهەرێم دەبێت، چونکە هەرێم تاک سەرچاوەی ئابووری نەوتەو بەدۆلار دەیفرۆشێت و لەکاتی دابەزینی بەهاکەی زیانی گەورەی ئابووری بەهەرێم دەگات و چالاکییە ئابوورییەکانی دەوستێت. لەلایەکی تریشەوە سەرمایەداران مایەپووچ دەبن، چونکە کاڵا و کەلوپەل بەدۆلاردەکڕن و لەکاتی ڕووداوەکەدا توشی ئەو زیانەگەورە دەبن. پێشنیار ئەوەیە؛ بۆهەرێم کە کۆتایی بەتاک سەرچاوەی ئابووری نەوت بهێنێت و ڕووبکاتە وەبەرهێنان لەتەواوی کەرەتەکان و بەرهەمی ناوخۆ بۆ ئاستی خۆژێنێ بەرزبکاتەوە، بۆئەوەی لەکاتی ئەم ڕووداوە و هەر ڕووداوێکی تر، بتوانێت خۆی ڕابگرێت لەبەردەم کارەساتە ئابوورییەکاندا.
پۆستی پێشوو

ئابووری‌ و بازاڕ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان

پۆستی داهاتوو

یاسای ئاسایشی خۆراک لە ئێراق

ڕێبوار محه‌مه‌د

ڕێبوار محه‌مه‌د

نووسه‌ر و توێژه‌ر له‌ بواری نه‌وت

پەیوەندیداری بابەتەکان

میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا
ئـــابووری

میتۆدی چەندێتی و چۆنێتی لە نووسینی توێژینەوەی زانستیدا

ئایار 20, 2025
89
سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت
ئـــابووری

سیستەمی کۆمپانیا-دەوڵەت

ئایار 18, 2025
37
ئابووری و تەندروستیی دەروونی
ئـــابووری

ئابووری و تەندروستیی دەروونی

شوبات 26, 2025
92

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

شوبات 2023
د س W پ ه ش ی
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  
« کانونی دووهەم   ئازار »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە