هەموو بۆنه‌یه‌ك لەلایەن دایک و باوکەوە هێرشێک هەیە بۆ بەدەستهێنانی یاری (گەرم)ی ئەو وەرزە یان مەترسی ئەوە ده‌كریت منداڵەکانیان دڵتەنگ بن. کاتێک كه نوێترین ئامێر دەچێتە سەر ڕەفەکان، یان نوێترین مۆبایلی زیرەک دەچێتە بازاڕەوە.
هەندێک لە بەکارهێنەران وەسوەسەیان هەیە بۆ ئەوەی دەستیان بە نوێترین شت بگات، بەڵام بەکارهێنەرانیش هەن کە زۆر دڵسۆزن بۆ یەک براندی تایبەت، گرنگ نییە چی ڕووبدات هەرگیز ناگۆڕدرێن. بەکارهێنەران هەن کە پاڵنەریان بۆ تێچوون هەیە و تەنها لە فرۆشتنی ساڵانەی مانگی یەکدا شتومەکی گەورە دەکڕن، ئەو کڕیارانەی کە ئاگاداری ژینگەن و بە وردی هەڵیدەبژێرن کە چی دەکڕن لەسەر بنه‌مای ئەم بنەمایانە:
کڕیار هەن کە تەنها بە شێوەی ئۆنلاین دەکڕن، هەندێکی تر فرۆشگای فیزیکییان پێ باشترە و لەگەڵ ئەوەشدا هەندێکی تر کە بەشداریکردنی بەردەوامیان هەیە بۆ کڕینی ئاسایی. هەروەها دەتوانێت کاریگەری لەسەر خووی کڕین هەبێت بەهۆی شوێنی ژیانتەوە، تەمەنت، ڕەگەزەکەت، هەروەها داهاتت.
کەواتە چۆن بەکارهێنەران بڕیار دەدەن سەبارەت بەوەی چی دەکڕن، و کەی، و چۆن؟
كه‌واته چۆن بازرگانەکان دەتوانن سوود لەم بابەتە وەربگرن؟
لەم بابەتەدا، وردەکاری زیاتر دەخه‌ینە سەر:
تیۆری ڕەفتاری بەکاربەر چییە؟
هەوڵدان بۆ تێگەیشتن لەوەی کە لە سەری بەکاربەرێکدا چی ڕوودەدات و بە تەواوی چی وایان لێدەکات بکڕن ئامانجی هەموو کارێکە. تاکە ڕێگە بۆ ئەنجامدانی ئەم کارە بریتییە لە لێکۆڵینەوە لە نزیکەوە لە شێوازەکانی کڕین و بنیاتنانی تیۆری و مۆدێلەکان.
تیۆری ڕەفتاری بەکاربەر: بریتییە لە لێکۆڵینەوە لەوەی کە چۆن مرۆڤەکان بڕیار دەدەن کاتێک کڕین دەکەن، یارمەتی بازرگانەکان دەدات کە سوود لەم ڕەفتارانە وەربگرن بە پێشبینیکردنی چۆن و کەی بەکاربەرێک کڕینێک ئەنجام دەدات. یارمەتیدەرە بۆ دیاریکردنی ئەوەی کە چی کاریگەری لەسەر ئەم بڕیارانە هەیە.
ئەو هۆکارە سەرەکیانەی کە کاریگەرییان لەسەر ڕەفتاری کڕیار هەیە ڕەفتاری کڕیار بە چەند هۆکارێکی سەرەکی لە قاڵب دەدرێت:
1.دەروونی: هۆکارە دەروونییەکان بریتین لە هەڵوێستی کەسێک، تێڕوانینەکانی سەبارەت بە ژیان، توانای تێگەیشتن لە زانیارییەکان، پاڵنەرەکانی، کەسایەتی و بیروباوەڕەکانی… بۆ نموونە کەسێک کە بەکارهێنانی پلاستیک کەم دەکاتەوە له پێناو پاراستنی ژینگه، كه‌واته به شیێوه‌یه‌كی جیاواز كاڵا دەکڕێت به‌راورد به کەسێک کە باوەڕ بە گۆڕانی کەشوهەوا ناکات.
2.کەسی: تایبەتمەندییە کەسییەکان بریتین لە تەمەن، ڕەگەز، دۆخی دارایی، پیشە، پاشخان، کولتوور و شوێن. ڕەنگە کەسێکی بەتەمەن بە شێوەیەکی جیاواز لە کەسێکی گەنجتر بازاڕ بکات، بۆ نموونە بە حەزکردن لە فرۆشگاکانی خشت و زەوی نەک بازاڕکردنی ئۆنلاین، ئه‌و كه‌سانه‌ی كه ته‌مه‌نێكی گه‌نجتریان هه‌یه زیاتر ئاره‌زووی بازاڕكردنی ئۆنلاین ده‌كه‌ن به‌راورد به كه‌سانی به ته‌مه‌ن.
3.کۆمەڵایەتی: بارودۆخه کۆمەڵایەتییەکان دەتوانن كاریگه‌رییان هه‌بێت له‌سه‌ر بازاڕكردن وه‌ك هاوڕێ، خێزان، کۆمەڵگە، کۆمەڵگەی کار یان قوتابخانە، یان ئەو گروپانە بگرێتەوە کە پەیوەندییان پێوە دەکات وەک گروپێکی خولیا. هەروەها چینایەتی کۆمەڵایەتی و بارودۆخی ژیان و پەروەردە. کڕیارێک کە لە قوتابخانەیەکی ئاست به‌رزدایه کە ستایلێکی دیاریکراوی هه‌یه، لەوانەیە بەدوای كاڵاو و شت و مه‌كی هاوشێوەدا بگەڕێت بۆ ئەوەی لەگەڵ هاوتەمەنەکانیدا بگونجێت.
بۆچی تیۆری ڕەفتاری بەکاربەر گرنگە؟
تیۆری ڕەفتاری بەکاربەر ڕێگە بە بازرگانەکان دەدات زیاتر لە ئامانجەکانیان تێبگەن و بەم شێوەیە بتوانن بەرهەم، خزمەتگوزاری و کولتوری کۆمپانیاکان دروست بکەن بۆ ئەوەی کاریگەرییان لەسەر خووەکانی کڕین هەبێت.
ڕەفتاری بەکاربەر ڕێگە بە بازرگان دەدات لەم شتانە تێبگات:
•بەکاربەران چۆن بیردەکەنەوە دەربارەی براندەکەت لە بەرامبەر ڕکابەرەکانت.
•چۆن لە نێوان به‌دیله‌كاندا جیاواز هەڵدەبژێرن.
•ڕەفتارەکانیان لەکاتی بازاڕکردندا.
•چۆن ژینگەی دەوروبەریان کاریگەری لەسەر ڕەفتارەکانیان هەیە.
•بە باشترین شێوە وەڵامی چ پەیامێکی بازرگانی یان ستراتیژی نرخدانان دەدەنەوە.
•شێوازە پەسەندکراوەکانیان بۆ پێدانی پارە.
•بۆ پڕکردنەوەی پێویستییەک بەدوای چ بەرهەمێک یان خزمەتگوزارییەکدا دەگەڕێن.
لە کۆتاییدا، بە گرنگیدان بە شێوازی کڕینی کڕیارەکانت دەتوانیت بەرهەم و خزمەتگوزارییەکان بخەیتە بازاڕەوە کە مەیلی بەرزتریان دەبێت بۆ کڕین. یان گۆڕانکاری لە ژینگەکانی فرۆشگاکان یان پرۆسەکانی کڕینی ئۆنلاین بکە بۆ ئەوەی بێ کێشە بێت بۆئه‌وه‌ی داهاتەکانت زیاد بكات.
بۆ نموونە ئەگەر فرۆشگایەکی گەورەی فیزیکیت هەبێت و تێبینی ئەوە بکەیت کە کڕیاران بەرهەم هەڵدەگرن بۆ کڕین، بۆ ماوەیەک بە دەوروبەرتدا دەگەڕێن، وا دیارە بێزار دەبن و دواتر دایاندەنێیت و بەبێ کڕین بڕۆن، لەوانەیە لەبەر ئەوە بێت کە پێویستت بە باشترە.
بۆنموونه له هه‌ندێك بازاڕ و مۆڵ له‌كۆی چه‌ندین كاشێر چه‌ند دانه‌یه‌ك ه كاردان ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌هۆی دروست بوونی قه‌ره‌باڵخی و بێزاری بۆ كڕیار.
“جۆرە جیاوازەکانی ڕەفتاری کڕیار”
گرنگە لەوە تێبگەین کە هەموو کەسێک جیاوازە و بڕیاری کڕینی جیاواز دەدات. بەڵام بەگشتی دەتوانرێت ئەمانە پۆلێن بکرێن بۆ ئەم چوار جۆرە:
1.وەڵامی ڕۆتینی: ناسینەوەی براند و دووبارەکردنەوەی ڕۆڵێکی گەورەی هەیە لەم جۆرە ڕەفتارە کڕینەدا. خەڵک براندێک دەکڕن کە دەیناسنەوە، پێشتر تاقییان کردبێتەوە، یان باشترینیان بەدڵە. بۆ نموونە، لەکاتی هەڵبژاردنی كاڵایه‌ك ، بە ئەگەرێکی زۆرەوە كاڵایه‌كی دڵخوازت دەبێت کە زۆرترین جار ده‌ستت پێدەگات.
ئەم جۆرە کڕینە پێویستی بە بیرکردنەوەیەکی زۆر نییە.
2.بڕیاردانی سنووردار: زۆرجار ئاستی مام ناوه‌ند و ناوبەناو بڕیاری کڕین دەکەونە ئەم پۆلەوە. پێش ئەوەی هەڵبژاردنێک بکەن پێویستیان بە هەندێک لێکۆڵینەوە و بڕێکی کەم بیرکردنەوە هەیە.
بۆ نموونە لەوانەیە بچیتە دەرەوە بۆ سینەما و بتەوێت پێشتر ژەمی ئێوارە بخۆیت بۆیە سەیری چێشتخانەکانی نزیک بکە. تۆ یەکێکیان هەڵدەبژێریت کە لە چوارچێوەی بودجەی خۆتدا بێت، کە ئەو خواردنە پێشکەش بکات کە حەزت لێیە، کە لە مەودایەکی کورتدا بێت و مێزێکی هەبێت بۆ ئەو کاتەی کە حەزت لێیە.
3.بڕیاردانی بەرفراوان: بڕیارەکانی کڕین کە وەبەرهێنانێکی دارایی گەورە یان کاریگەری کەسی لەخۆدەگرێت دەکەونە ئەم پۆلەوە. زۆربەی کڕیاران پێش بڕیاردان بڕێکی زۆر کات بەسەر دەبەن بۆ لێکۆڵینەوە.
کڕینی خانوو یەکێکە لە نموونەکان. زۆرێک لە بازاڕ بۆ ماڵێکی نوێ پێش ئەوەی کڕینێک ئەنجام بدرێت، بە وردی لێکۆڵینەوە دەکەن، سەیری چەندین موڵک دەکەن، بژاردەی جیاواز دەسەنگێنن، سەردانی ناوچە ناوخۆییەکان دەکەن، قوتابخانە و دامەزراوەکانی نزیک دەپشکنن و هتد.
4.پاڵنه‌ری كڕین: پاڵنه‌ری كڕین هیچ پلانێکی پێشوەختەی نییە. کڕینێکە بە ئیحترام و بە بیرکردنەوەیەکی کەم ئەنجام دەدرێت. زۆرجار ناعەقڵانییە و لە كۆتا ساتەوەختدایە.
بۆ نموونە ئەگەر لە ڕیزێکدا چاوەڕێی کڕینی نانخواردنی نیوەڕۆت دەکەیت و گۆڤارێک ببینیت کە بە ئاسانی دەتوانیت به دەستت بگات و بەرگی پێشەوەی سەرنجڕاکێش بێت، ئەوا لەوانەیە هەڵیبگریت و بیکریت بەبێ ئەوەی ڕه‌چاوی هیچ بارودۆخیێك بكه‌یت.
ئەم جۆرانە بەپێی دۆخ و کەسەکە دەگۆڕدرێن، بۆ نموونە: ڕەنگە کەسێکی دەوڵەمەند بەپاڵنه‌ره‌وه ئۆتۆمبێلێک بکڕێت، لە کاتێکدا کەسێکی دیکە ڕەنگە کاتێکی زۆر بەسەر ببات بۆ لێکۆڵینەوە لە بژاردە جیاوازەکان و چوون بۆ تاقیکردنەوە تا بڕیاری كرینی ئۆتۆمبیله‌كه‌ده‌دات.
وە زۆرێک چەند مانگێک بەسەر دەبەن بۆ لێکۆڵینەوە لەوەی کە دەیانەوێت پشووە دوو هەفتەیەکەیان لە کوێ بەسەر بەرن، لە کاتێکدا هەندێکی تربه شێوه‌یه‌كی خێرا بڕیار لەسەر چوون بۆ هه‌مان پشوو دەدەن.
یاخود به‌كاربه‌ریێك ئەگەر لاپتۆپەکەیان تێکچوو و پێویستیان بە کڕینی لاپتۆپێکی تر بێت بە خێرایی بەبێ ئەوەی لێکۆڵینەوەی ئاسایی خۆیان بکەن دانه‌یكی تر ده‌كڕن چونکە ناتوانن بەبێ لاپتۆپ کاربکەن.
هەر لەبەر ئەمەشە کە ڕەفتاری کڕیار بە هەم پێشبینیکراو و هەم ناعەقڵانی وەسف دەکرێت.
“جۆرە جیاوازەکانی کڕیار”
بەدرێژایی ساڵان، دەروونناس و کۆمەڵناس و توێژەران مۆدێل و تیۆری جیاوازیان سەبارەت بە جۆرە جیاوازەکانی کڕیار هێناوەتە ئاراوە. یەکێک لە تیۆرییەکانی توێژینەوە هەشت کڕیاری تایبەتمەندی پێشنیار دەکات:
•تەواوکاری: کڕیار بەدوای باشترین کوالێتی بەرهەمدا دەگەڕێت.
•ئاگاداری براند: کڕیار زیاتر حەز بە براند و دیزاین دەکات.
•چێژوەرگرتن: کڕیار مامەڵە لەگەڵ بازاڕکردن دەکات وەک جۆرێک لە چێژوەرگرتن.
•ئاگاداری نرخ: کڕیار بەدوای نرخێکی کەم، فرۆشتن، یان داشکاندندا دەگەڕێت.
•ئاگاداری مۆدە: کڕیار حەزی لە نوێبوونەوە هەیە و بەدوای جۆراوجۆریدا دەگەڕێت.
•ناپێویستی: کڕیار تووشی کڕینی لەخۆڕا ده‌كات.
•سەرلێشێواو: کڕیار ئەزموونی زانیاری یان هەڵبژاردنی زۆر دەکات.
•خوو: کڕیار دڵسۆزە بۆ براندەکان و ڕۆتینێک پەیڕەو دەکات.
“شیکردنەوەی هەڵسوکەوتی کڕیار”
ڕێگەی جۆراوجۆر هەیە بۆ شیکردنەوەی ڕەفتاری کڕیار، لەگەڵ ئەوەشدا ئەم پرسیارانە دێته‌كایه‌وه بۆ بازرگان و خاوه‌ن كاره‌كان:
•کێ بەرهەم و خزمەتگوزارییەکانتان دەکڕێت؟ بیرۆکەیەکی ڕوون لە ئامانجەکانت بەدەست بهێنە بە توێژینەوەی بازاڕ.
•کێ بڕیاری کڕینی بەرهەم و خزمەتگوزارییەکانتان دەدات؟ لەوانەیە کڕیار جیاواز بێت لە کەسی ڕاستەقینە کە بڕیارەکە دەدات، بۆ نموونە. نیگارکێش و دیکۆراتەرێک بۆیە دەکڕن کەبه پێی خواست و داواكاریکڕیارەکەیان هەڵیدەبژێرن.
•کێ کاریگەری لەسەر بڕیاری کڕینی بەرهەمەکان هەیە؟ لەوانەیە دایک و باوک کڕیارەکان بن بەڵام لە ژێر کاریگەری منداڵەکانیاندان.
•چۆن بڕیاری کڕین دەدرێت؟ ئەو کەسەی کە بۆ یەکەمجار باخەوانێکی دامەزراندووە، لەوانەیە لەلایەن باخه‌وانه‌كه‌وه پێی بووترێت چ بەرهەمێکی تایبەت بکڕێت.
•بۆچی بەکاربەر بەرهەمێک دەکڕێت؟ هۆکاری پشت کڕینەکە. بۆ نموونە کەسێک کە وه‌رزشه‌وانه لە ڕاهێنانێكی دوورمه‌ودایه ئه‌مه پاڵی پێوه ده‌نێت كه كاڵایه‌كی بڕاند بكڕێیت تا بۆماوه‌یه‌كی دوور و درێژ بمێنێته‌وه.
•بۆچی بەکاربەرێک مارکەیەک بە براندێکی دیکە بە باشتر دەزانێت؟ هۆکارەکان بریتین لە تێچوون، کوالیتی، خزمەتگوزاری کڕیار، ئەزموونی پێشوو، ناوبانگی براند و پاکەتکردن و هتد.
•کڕیاران لە کوێ بەرهەمەکە دەکڕن؟ دوکانە فیزیکیەکان، ئۆنلاین، ڕووبەڕوو، لە ڕێگەی لایەنی سێیەمەوە هتد.
•بەکارهێنەران کەی بەرهەمێک دەکڕن؟ بۆنە تایبەتەکان، بۆ نموونە ڕۆژی خۆشەویستی یان كاتی كردنه‌وه‌ی قوتابخانه یاخود له‌جه‌ژنه‌كاندا و هتد…
•بۆچوونی بەکاربەر چییە لەسەر بەرهەمەکە؟ ئایا بە بەهای پارە سەیری دەکەن، هەرزان بێت یان گران، ئایا فێنک و کاراییە؟ و هتد.
•ڕۆڵی شێوازی ژیانی بەکاربەران لە ڕەفتاری کڕینیان چییە؟ هەوادارانی لەشجوانی زیاتر ئارەزووی کڕینی جلوبەرگی تەکنیکی دەکەن بۆ وەرزشکردن، لە کاتێکدا ئەوانەی فیلمیان خۆشدەوێت لەوانەیە مەیلیان هەبێت بۆ کڕینی بلیتی بەشداریکردنی پەخشی فیلم.
“چۆن خووی کڕینی بەکاربەران گۆڕاوە”
خووی کڕینی بەکاربەران بەردەوام لە پەرەسەندندایە و شێوازەکانی بیرکردنەوەی بازرگانەکانشیان گۆڕاوە به پێی خواستی به‌كاربه‌ر . سەرەتا پێیان وابوو کە بەکاربەران عەقڵانین و بە شێوەیەکی بەردەوام ڕەفتار دەکەن. بەڵام لەگەڵ پێشکەوتنی کات و ئەنجامدانی توێژینەوە ئاڵۆزترەکان، دەرکەوت کە بەکارهێنەران زۆرجار بە شێوەیەکی ناعەقڵانی ڕەفتار دەکەن لەگەڵ چەندین هۆکار کە بڕیار و خووی کڕین دیاری دەکەن.
پاشان بەکارهێنەران بەش کران، و ئەزموونی بەکارهێنەران شیکرانەوە بۆ ئەوەی تێبگەن کە چۆن خووی کڕین لە قاڵب دەدەن. هەروەها چالاکیی و خووەکانی دوای کڕین لێکۆڵینەوەیان لەسەر کرا بۆ ئەوەی بتوانرێت گەشتێکی کڕیار لە بڕیاری یەکەمەوە تا ڕەچاوکردن، کڕین و ڕازیبوونی دوای کڕین نەخشەی بۆ دابنرێت.
گرنگە سەیری ڕەوتەکان بکەین، بۆ نموونە خووی خواردن گۆڕانکارییەکی گەورەی بەسەردا هاتووە لەگۆشت و سەوزە وە بۆ ئارەزووی خواردن لە سەرانسەری جیهان. خەڵکی زیاتر دەبنە ڤیگن، و خواست لەسەر خۆراکە ڕووەکییەکان زیادی کردووە.
هەروەها شێوازی پارەدان و پەسەندکردنی کڕین پەرەی سەندووە. زۆربەی خەڵک دڵخۆشن بە کڕینی ئۆنلاین، لەگەڵ ئەوەشدا ئەمە مەترسیدار بوو لە ساڵی 1995 کاتێک ئینتەرنێت نوێ بوو و ئەمازۆن بۆ یەکەمجار خرایە بازاڕەوە.
“خستنە بواری جێبەجێکردنەوە تیۆری هەڵسوکەوتی بەکاربەر”
تێگەیشتن لە جۆرە جیاوازەکانی كڕیار و ئامانجەکانی و کەسایەتییەکانی کڕیار یارمەتیت دەدات بۆ دروستکردنی پەیامی بازرگانی سەرنجڕاکێش، پاکەتکردنی سەرنجڕاکێش، مۆدێلی نرخدانانی دروست، گرێبەست و داشکاندن و سوودەکانی تر.
هەروەها هەڵسەنگاندنی ڕەوتەکان و سەیرکردنی گۆڕانکارییەکانی شێوازی کڕینی بەکاربەران دڵنیای دەدات لەوەی کە نەک تەنها بەرهەمێک یان خزمەتگوزارییەک دەفرۆشیت کە خەڵک دەیانەوێت، بەڵکو دەتوانیت لەگەڵ خواستدا بەردەوام بیت. دەتوانیت پێشبینی بکەیت و پلانی باشترین کاتەکان دابنێیت بۆ خستنەبازاڕەکان و ئۆفەرە تایبەتەکان.
گرنگە لەوە تێبگەین کە چەندین گۆڕاو هەن و هەموو بەکاربەرێک وەک یەک نییە. نەخشەی سیناریۆی جیاواز دابنێ، و هەوڵبدە خۆت بخەیتە مێشکی کڕیارەکەتەوە، دەتوانیت ژینگەی گونجاو دروست بکەیت بۆ هاندانی کڕینێک.
له كۆتاییدا هیوادارم به‌كاربه‌ران دوور بكه‌ونه‌وه له كڕینی نا پێویست و لاوه‌كیه‌كان، وه زیاتر به‌ره‌و ئه‌و كاڵایانه بڕۆن كه نزیكه له داهاتی تاك و خێزانه‌وه له پێناو هاوسه‌نگ بوونی داهات و خه‌رجی وه پاراستنی ژینگه .
