• English
  • چونه‌ ژووره‌وه‌
پێنج شه‌ممه‌, تشرینی یه‌كه‌م 23, 2025
Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
English
کوردی
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    چەند سەرنجێک دەربارەی کوشتنی ئیسماعیل هەنییە

    خوێندنەوەی کوشتنێک

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 119

    جەنگی ئوحود و فەوزای ڕاگەیاندن

    دۆڕان و سەرکەوتن

    سزای خراپ مامەڵە کردن بە دامەزراوە ئایینییەکان

    ڕۆڵی دەزگاكانی ڕاگەیاندن و بانگەشەی هەڵبژاردن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    هاوپەیمانێتیی کۆمەڵەی ئاسایشی هەرێمی, سعوودیە – پاکستان

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی هەشتەم

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    بانگەشە و دیموکراسی

    بانگەشە و دیموکراسی

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی حەوتەم

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی شەشەم

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

  • ئــــابووری
    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

  • چاوپێکەوتن
    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
    چەند سەرنجێک دەربارەی کوشتنی ئیسماعیل هەنییە

    خوێندنەوەی کوشتنێک

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 119

    جەنگی ئوحود و فەوزای ڕاگەیاندن

    دۆڕان و سەرکەوتن

    سزای خراپ مامەڵە کردن بە دامەزراوە ئایینییەکان

    ڕۆڵی دەزگاكانی ڕاگەیاندن و بانگەشەی هەڵبژاردن

    ئایندەی کورد لە سوریا

    هاوپەیمانێتیی کۆمەڵەی ئاسایشی هەرێمی, سعوودیە – پاکستان

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 78

    دەرچوون لە ئێراق: بەشی 118

    جیهان و جەمسەرگیریی

    ماناو ڕەهەندەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان

    سیستەمی هیچوپووچی

    ئاونگ و ئاورنگ

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    ڕێکەوتنی نەوت و کۆتایی گەمارۆی ئابووری

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

    بۆچی ناتانیاهو داوای کاراکردنەوەی “سناپباک” ی کردەوە؟

  • شــیکار
    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی هەشتەم

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    غەزە چ مۆدێلێکى ئاوەدانکردنەوە هەڵدەبژێرێت؟

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    پلانەکەی ترامپ بۆ غەززە

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    کۆماری ئیسلامی؛ هەڵاوسان و ئیسرائیل

    بانگەشە و دیموکراسی

    بانگەشە و دیموکراسی

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی حەوتەم

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    کاتێک لاواز بەهێز دەبێت؛ ئایندەی شەڕ

    1111

    ڕێبه‌رێك بۆ چاودێرانی هه‌ڵبژاردنه‌ ناوخۆییه‌كان: بەشی شەشەم

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    ئایا پیرەکان جیهان بەرەو ئاشتى دەبەن؟

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

    گەشەسەندنی زانستی جوگرافیا؛ ڕێڕەوێکی مێژوویی و ڕۆڵی زانایان

  • ئــــابووری
    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

    چین دوای ساڵی 2025

    چین دوای ساڵی 2025

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بانک و نەوت و دابڕان؛ کلیلەکانی واشنتۆن بۆ لابردنی قوفڵی ئێرانی لە به‌غداد

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    بێلا و ئایینی تۆکۆگاوا

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    نه‌وت؛ زانست و بازاڕی کۆلۆنیالیستی

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    دیپ-سیک لە ململانێیەكی قووڵی تەكنەلۆژییدا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    تەکنۆلۆجیای کەش و هەوا

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

    ڕاڤەى ئابووریی بۆ پرۆسەی داگیرکارى ڕاستەوخۆ

  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    كاریگەرییەكانی ئاسایشی ئاو لەسەر گەشەپێدانی بەردەوام لە هەرێمی كوردستان

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    ڕۆژئاواى کوردستان لەنێوان پەیەدە و  حكوومه‌تى ناوه‌ندى سوریا

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    پڕۆژەی نەمام‌ چاندنی هەولێر؛ په‌یوەندی ژینگە، ئابووری و هەلی کار

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    ڕۆژئاوای کوردستان و سیاسەتی هاوپه‌یمانێتی

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    پەروەردەی زمانی کوردی و کاریگەری لەسەر لاوانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

    کوردەکانی خوراسان   

    کوردەکانی خوراسان  

    میتانییه‌كان

    میتانییه‌كان

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    چیرۆکی دۆڕاوەکان و براوەکانی مێژوو

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی دووه‌م و کۆتایی

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

    ڕۆژئاوای كوردستان له‌  نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا: به‌شی یه‌كه‌م

  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    تێگەیشتن لە دەسەڵاتی سیاسی؛ ڕەگ و ڕیشەی نەریتی  و تەحەددای هاوچەرخ

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    خۆڕاگریی نیشتمانی

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    ئایدۆلۆژیا شەڕخوازەکان

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    لێکەوتە خێزانیەکانی هەمواری یاسای باری کەسێتی

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    تیرۆر و تاوانە ڕێکخراوییەکان و كاریگەریان لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتان

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    كامیان لەپێشترە، مافەکانی مرۆڤ یان ڕێکكەوتنامە یاساییەکان؟

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    ئادا لۆڤلێس؛ یه‌كه‌مین پڕۆگرامه‌ری كۆمپیوته‌ر

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی سۆشیال میدیا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای كوردی

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    ده‌سه‌ڵاتى سیاسى

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

    مادە ھۆشبەرەکان مەترسییە گەورەکەی کۆمەڵگا

  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    هەرێمی کوردستان لە دیدگەی کۆماری چینی میللیدا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    وێنەی شاری سلێمانی لە نووسینەکانی گەڕیدە و ووڵاتناسە بیانییەکاندا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    زمانی کوردیی سۆرانی؛ لەگەڵ خوێندنەوەی بژاردەدا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    کوردستان لە نووسراوی گەڕیدە و نوێنەرانی ئینگلیز لە سەدەی ١٩ دا

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    ئەلێکساندر دۆگین و گرنگی نەتەوە

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    هەرێمی کوردستان و ژیانکردن لەناو تیۆری جەنگی داڕوخاندنی یوری بێزمینوڤ

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی دووەم و کۆتایی

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    یاداشت لەسەر کوردستانی ناوەڕاست: به‌شی یه‌ك

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    سەرنجەکانی عەقید کارتسۆڤ؛ ناوەندی سوپای قەیسەر لە قەوقاز

    باکووری ئێراق

    باکووری ئێراق

  • چاوپێکەوتن
    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ماریۆ ڤارگاس یۆسا

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤاڵنتین ڕاسپۆتین

    ڤێرجینیا وۆڵف

    ڤێرجینیا وۆڵف

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    لەبارەی هزری ناتووندوتیژییەوە

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    ئەنتۆن چیخۆڤ لە یاداشتەکانی نووسەری ڕووس “ئیڤان بۆنین”

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    سارا ئەحمەدزادە؛ ئەبێ هەموومان دەست لەنێو دەست بۆ گەشانەوەی زمانی دایک هەوڵ بدەین

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    خۆسییە ساریا؛ نه‌ من و نه‌ هیچ شاعیرێکی دیکەش نازانین شیعر چییه‌

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    شایستەیی، کردارگەرایی و ڕاستگۆیی ڕازی پێشکەوتنن

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

    ئێدوارد گالیانۆ؛ جیهانی ئەمڕۆ وەکوو کەسێکی کوێرە لە ناوه‌ڕاستی ئاگر دا

Chawy Kurd
بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
سەرەکی ئـــابووری

پێگەی كەرتی كشتوكاڵ لە ئابووری هەرێمی‌ کوردستان

دابان عه‌بدولواحید حه‌سه‌ن لەلایەن دابان عه‌بدولواحید حه‌سه‌ن
كانونی دووه‌م 18, 2023
لە بەشی ئـــابووری
0 0
A A
پێگەی كەرتی كشتوكاڵ لە ئابووری هەرێمی‌ کوردستان
0
هاوبەشکردنەکان
164
بینینەکان
هاوبەشکردن لە فەیسبووکهاوبەشکردن لە تویتەر
0 0
A A

زۆربەی وڵاتان توانیویانە لە رێگەی گەشەپێدانی كەرتی كشتوكاڵ بگەن بە ئامانجی وەك كەمكردنەوەی هەژاری، مسۆگه‌ركردنی مۆدێلی پەرەپێدانی شارنشینی، دابەشكردنی داهات و دادپەروەری كۆمەڵایەتی. هەروەها بیرۆكەی وەها لە ئارادایە بۆ گەشەپێدانی ئابووری نیشتیمانی سەرەتا پێویستە بەرهەمی جووتیاران گەشە پێبدرێت و پاشتر خواست زیاد بكات و پشتگیری لە جوتیاران بكرێت. لە لایەكی تر گرنگی كشتوكاڵ لە پاراستنی ژینگەدا جێگەی تێرامانە، چونكە دەبێتە هۆی پاراستنی حەوزی هایدرۆلۆژی، كۆنترۆلكردنی لافاو، دابینكردنی ئاوی ژێرزەوی، پاراستنی خاك، باشتركردنی ژیانی ئاژەڵە كێوییەكان و پاراستنی دیمەنی سرووشت. بەڵام لە گەڵ ئەمەشدا بەكارهێنانی قڕكەر و پەینی كیمیایی زیان دەگەینێتە سروشت و كاردانەوەی نێگاتیڤی لە سەری هەیە.

“کەرتی‌ کشتوکاڵ لەهەرێمی‌ کوردستان”


كشتوكاڵ لە هەرێمی كوردستان تایبەتمەندێتیی خۆی هەیە و دەكرێت لە ڕێگای بە مۆدێرنكردنی كشتوكاڵەوە ئابووری نیشتیمانی پێش بخرێت و ئەم كەرتە ببێتە كۆڵەکەیەكی گرنگی ئابووری، بەتایبەتی لەهەرێمێكدا؛ خاوەنی زیاتر لە 1 ملیۆن و نیو هێكتار لەزەوی ئاودێری و  دێمی هەیە، ژینگەیەكی لەباری چوار وەرزەی هەیە، بێگومان بوونی زیاتر لە 3500 گووند و چەندین ناحیە و قەزا، كە پێشتر خاوەنی ژێرخانێكی لەباری كشتوكاڵییان هەبووە و بەسەدان دەستی كار لەكێڵگە كشتوكاڵی و ئاژەڵدارییەكان سەرقاڵی پیشەی بەرهەمداریی بوون، هەمووی كۆمەڵە فاكتەرێكی لەبارن بۆ پەرەپێدانی كەرتی كشتوكاڵی و پێشخستنی ئابووری و كردنەوەی دەرگایەكی گرنگی بەدەستهێنانی داهات. بەڵام وێرانكردنی 4500 گووند و تێكدانی ژێرخانی ئابووریی هەرێمی كوردستان بەدرێژایی سێ دەیە لەلایەن حكومەتەكانی بەغداد-وە دژ بەهەرێمی كوردستان و دانیشتوانەكەی پیادەكراوە، دۆخێكی وای خوڵقاندووە پەرەپێدانی كەرتی كشتوكاڵ لەهەرێمی كوردستان بكشێتەوە بۆ دواوە و تەنیا لە9%ی هێزی كاری كوردستان، كار و پیشەی كشتوكاڵی بكەن، بگرە بەرێژەی 10%ی بەرهەمی ناوخۆی كوردستان دابین بكرێت. لەم دۆخەدا حكومەتی هەرێمی كوردستان پێویستی بە پلانێكی درێژخایەن هەیە بۆ ئەوەی چارەسەری كەم و كوورتییەكانی ژێرخانی كەرتەكە بكات، بەسەر شوێنەوارە وێرانكارییەكانی تێكداندا زاڵ بێت؛ تەنانەت بووژانەوەی ئەم كەرتە پێویستی بە بوودجەیەكی زیاتر و بەرنامە و پلانی درێژخایەن و تۆكمە هەیە، تاوەكو لەرێگای بوژانەوەی ئەم كەرتەوە هەنگاو بەرەو بەدیهێنانی ئاسایشی خۆراكی بنێین و هەلی كار بۆ سەدان كەس بدۆزرێتەوە، ئەمە جگە لەوەی بووژاندنه‌وەی كەرتی كشتوكاڵی رێگرە لەبەردەم كۆچكردنی دانیشتوانی گووند و ناحیە و قەزاكان، ئێستا زۆر لە گووندنشینەكان بەرەو سەنتەری شارەكان كۆچ دەكەن و زەوییە كشتوكاڵییەكانیشیان بە پارچە پارچەكراوی دەفرۆشن و پرۆژەی غەیرە كشتوكاڵی لەسەر دادەمەزرێت .

“دەوری كەرتی كشتوكاڵ لە ئابووری نیشتیمانی”

1- هێزی‌ کار: – ئابووریناسان ڕایان وایە؛ ئاستی پێشكەوتن و گەشەكردنی ئابووری هەر وڵاتێك پەیوەندی هەیە لە گەڵ ژمارەی ئەو كەسانەی لە سێ كەرتی سەرەكی) كشتوكاڵ، پیشەسازی و خزمەتگوزاری (دا چالاكی ئەنجام دەدەن. هەروەها دەوترێت،  لەگەڵ خێراتربوونی گەشەسەندن ژمارەی هێزی كار لە كەرتی كشتوكاڵ زیاتر بەرەو كەرتەكانی تر دەگوازرێنەوە. بۆیە دەكرێت بووترێت؛ زیادبوونی هێزی كار لە كەرتی كشتوكاڵ وەك نیشانەیەكی دواكەوتوویی ئابووری لە قەلەم دەدرێت. هەڵبەت بیرۆكەكە وەهایە كە بە كەمبوونەوەی ژمارەی هێزی كار لە كەرتی كشتووكاڵ، نابێت ئاستی بەرهەمەكانی كشتوكاڵی دابەزێت. هێزی كاری زیادە لە كەرتەكانی تردا چالاك دەبن یان دەبنە هۆی بەدیهاتنی دیاردەی‌ (بێكاری شاراوە) ئەگەر پلان و پرۆگرامی گونجاوی بۆ دانەنرێت.

2- ئاسایشی خۆراك: – واتای ئاسایشی خۆراك بریتییە لە دەستەبەربوونی خۆراك لەرووی) فیزیكی و ئابووری (بۆ سەرجەم هاووڵاتییان لە هەموو وەرزەكانی ساڵدا بە بڕی پێویست و لە گوێرەی خواستیان. 2.3 میلیار لە دانیشتوانی جیهان بە هۆی كەم خۆراكی توشی تەنگەژە هاتوون و 16 %ی دانیشتوانی وڵاتانی لە دۆخی پەرەسەندن لە گەڵ كێشەی كەم خۆراكی دەست و پەنجە نەرم دەكەن. هەرچەند ئێستا كێشەیەكی زۆر زەق بەم شێوەیە لە هەرێمی كوردستاندا بەدی ناكرێت، بەڵام ئاشكرایە كە پەرەپێدانی كەرتی كشتوكاڵ دەتوانێت دەوری گەلێك ستراتژیك بگێرێت لە دابینكردنی ئاسایشی خۆراك بۆ هاوڵاتیان.

3- گەشەپێدانی‌ سەرچاوەکان: – كەرتی كشتوكاڵ دەتوانێت بە بەكارهێنانی سەرچاوەكان بە شێوەی گونجاو بەرەو پێشەوە هەنگاو بنێت. بەرنامەی وەك:-

•گۆڕانكاری لە شێوەی بەكارهێنانی زەوی كشتوكاڵ لە رووی زانست و تەكنیكی نوێ.

•ڕاهێنانی جووتیاران بە ئسلوبی زانستی سەردەمیانە.

•پەرەپێدانی سەرچاوەكانی ئاو و زیادكردنی رووبەری زەوی بەراو.

•ئاوەدانكردنەوەی گووندەكان و باشكردنی بواری ژیان و گوزەرانیان بۆ ئەوەی تووشی كۆچی رووبە شارەكان نەبن.

•پێشگرتن لە تێكدانی سرووشت.

•بەرەنگاری لە پیسبوونی ئاوی سەرزەوی و ژێرزەوی.

•گرنگی دان بە پەرەپێدانی باغەوانی، بەخێوكردنی ئاژەڵ و پەلەوەر.

•پێشخستنی پیشەسازی خۆراك.

بە گشتی گەشەپێدانی كەرتی كشتووكاڵ دەبێتە هۆی دابینكردنی بەشێكی زۆر لە پێداویستی بازارەكانی ناوخۆ، بەرگرتن لە چوونە دەرەوەی سامانی پارە. تەنانەت دەكرێت بەرهەمە كشتووكاڵییەكان بنێردرێنە دەرەوە لە جیاتی فرۆشتنی كانەكان و سامانە سرووشتیەكانی تر، لەم ناوەدا دەكرێت میكانیزمێك دابنرێت تاكو بتوانرێ بەرهەمی جوتیاران بە رێك و پێكی و بە شێوەیەك كە بە قازانجیان بێت، بخرێتە بازارەوە و چاودێری باشی بۆ بكرێت تا مافی بەرهەمهێنەر واتە جووتیار و هەروەها كڕیار دابین بكرێت كەرتی كشتووكاڵ لە پرۆسەی گەشەكردندا دەورێكی سەرەكی هەیە، هەڵبەت ئاشكرایە كە لە پرۆسەی گەشەكردنی ئابووری و پەرەسەندنی پیشەسازییشدا دەوری گەورەی دەبێت. لە وڵاتانی وەك (ئۆسترالیا و نیوزلاند) كەرتی كشتووكاڵ زۆر بەرچاوە و داهاتی جوتیاران زۆر لە ئاستێكی بەرز دایە، بۆیە زۆربەی هەناردەكانی ئەم دوو وڵاتە بریتین لە بەرهەمەكانی كشتوكاڵی.

“روانین بەرەو ئایندە”

پلانێكی تۆكمە بۆ كەرتی كشتووكاڵ دەتوانێت باری ئێستا بە تەواوی بگۆرێت چونكە توانای گەورە بەدی دەكرێت لە هەرێم وەك:- 

1- كەشوهەوا: – زۆر لە بارە بۆ بەرهەمەكانی باغ، ئاژەڵ، ماسی، دارستان، لەوەرگە و بەروبوومی كێڵگەیی. هەروەها چەندین وەرز لە یەك كاتی ساڵدا بەدی دەكرێت كە ئەمەشیان زۆر لەبارە بۆ دابینكردنی بەروبوومی جیاجیا بە درێژیی ساڵ.

2- سامانی بۆماوە: – هەرێمی كوردستان زیاترین ژمارەی جۆری رووەكی تێدا بەدی دەكرێت و گونجاویشە بۆ جۆری نوێ هەڵبەت پاش تاقیكردنەوە.

-3 سەرچاوەكانی ئاو:- قەبارەی ئاوی سەرزەوی كوردستان بە هۆی بوونی چەندین ڕووباری گەورەوە دەگاتە چەندین میلیار مەتری سێجا كە دەكرێت بە باشی لە كەرتی كشتووكاڵدا بەكار بێت.

4- سامانی خاك: – چەندین میلیۆن هێكتار خاكی گونجاو وەك (دەشتی هەولێر، دەشتی هەریر، دەشتی شارەزور، دەشتی كەكێرڤ، دەشتی دهۆك و … هتد) هەن كە دەكرێت باشترین و بەرفراونترین پرۆژەكانی كشتوكاڵی تێدا جێبەجێ بكرێت.

5- دارستان و لەوەرگە: – كوردستان رووبەرێكی باشی لە دارستان و لەوەرگە هەیە كە دەكرێت بۆ پرۆژەی پیشەسازی و بەخێوكردنی ئاژەل سوودی لێوەر بگیرێت.

6- هێزی كار: – ئەگەر پلانێكی باش هەبێت هەر ئێستا هێزی كاری شارەزا و ناشارەزا بۆ كەرتی كشتووكاڵ زۆرە هەڵبەت بە پێدانی گرەنتی داهات دەكرێت لەم كەرتەدا دەست بەكار بكرێن.

“دەرئەنجام”

یارمەتیدانی جووتیاران بۆ گۆڕینی شێوازی كۆنی كشتوكاڵی دەبێتە هۆی پێشكەوتنی بواری كشتووكاڵی و هاندانی هاتنە پێشەوەی وەبەرهێنەر، هەروەها چارەسەركردنی كێشەی زەوییە كشتوكاڵییەكان هەمووی سەرەتای ڕێگایە بۆ بەرزكردنەوەی ئاستی بەروبوومە كشتوكاڵییەكان و پاراستنی ئاسایشی خۆراك و پەرەپێدانی ئابووری و دۆزینەوەی سەرچاوەی تری داهات. یەكلاییكردنەوەی خاوەندارییەتی زەویە كشتووكاڵییەكان لەسەرتاسەری كوردستان، بەمەرجێك لە بەرژوەندی جوتیاران بێت. ڕاگرتنی كاركردن بەیاسای ژمارە 4ی ساڵی2006 ی تایبەت بە وەبەرهێنان. راگرتنی دابەشكردنی زەوی بەتایبەت لەو ناوچانەی بۆ كشتوكاڵ شیاون، هاندانی فراوان بوونی شارەكان بەشێوەی ستوونی لەبری ئاسۆیی. تەرخانكردنی بەشێك لە بودجەی هەرێم ساڵانە بۆ كشتوكاڵ كە 10% كەمتر نەبێت. پشت بەستن بەرێگا پێشكەوتووەكانی كشتووكاڵ كردن بەتایبەت سوود وەرگرتن لە سیستمی ئاودێری پێشكەوتوو. هاندانی جووتیاران بە فراوانكردنی زەویە كشتوكاڵیەكان بەشێوەیەكی بەرنامە بۆ دانراو، بەتایبەتی كە بەشێك لە زەویە كشتوكاڵیەكان لەگووندەكان دەتواندرێت سیفەتی كشتوكاڵیان بۆ بگەڕێندرێتەوە بە كەمكردنەوەی بەردەڵان و لەوەرگای سرووشتی.

رێگری لەهێنانی بەرهەمی بیانی لەكاتی پێگەیشتنی بەرهەمی ناوخۆیی بەنموونە:- لەوەرزی‌ بەرهەمێکی‌ دیارکراودا بەنموونە (شووتی‌-هەنار) کەساڵانە بەرهەمێکی‌ زۆرمان هەیە لەکاتی‌ پێگەشتنی‌ ئەم بەرهەمەمانەدا کەچی‌ دەبینرێت وەک پێویست ساغ نابێتەوە، ئەم بەرووبومانە بەهۆکاری‌ ڕێگری‌ نەکردن لە هاوردەکردنی‌ ئەم بەرهەمانە لە دەرەوەی‌ هەرێمی‌ کوردستان بۆ ناوچەکانی‌ هەرێم، بۆیە دەبێت بگەینە ئەو ڕاستییە؛ گرنگیدان بەکەرتی‌ کشتووکاڵ هۆکاری‌ سەرکەوتنی‌ ژێرخانێکی‌ ئابووری‌ بەهێزە لەپاڵ کەرتەکانی‌ تردا، تاکو (ئێراق و هەرێمی‌ کوردستان) لە ئەگەری‌ دابەزینی‌ نرخی “نەوت” گرفتی‌ دارایی‌ و کێشەی‌ بوودجەیان بۆدروست نەبێت.

پۆستی پێشوو

چاكسازی لە هەرێمی كوردستانی ئێراق

پۆستی داهاتوو

دھۆک

دابان عه‌بدولواحید حه‌سه‌ن

دابان عه‌بدولواحید حه‌سه‌ن

ئابووریناس

پەیوەندیداری بابەتەکان

به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان
ئـــابووری

به‌كاربردنی ئابوورییانه‌ی كاره‌بای ماڵان

تشرینی یه‌كه‌م 7, 2025
41
وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان
ئـــابووری

وەبەرهێنانەکانی کۆریای باشوور لە ژێرخانی کوردستان

ئه‌یلول 9, 2025
71
دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە
ئـــابووری

دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییە داراییەكان لە سیستەمی فیدڕاڵیدا؛ ئێراق بە نموونە

ئه‌یلول 8, 2025
193

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

كانونی دووه‌م 2023
د س W پ ه ش ی
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031  
    شوبات »

Aa

0 0
A A
  • پەیوەندی
  • دەربارە
  • بۆردی راوێژکاران
  • بۆردی سپۆنسەرەکان

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بێ ئه‌نجام
هەموو ئەنجامەکان نیشان بدە
  • English
  • سەرەکی
  • بــیر و ڕا
  • شــیکار
  • ئــــابووری
  • نەتەوە و دەوڵەتسازی
  • ئــاسـایشی نەتەوەیی
  • ئینسکلۆپـیدیا
    • دەوڵەتەکان
    • حیزب و ڕێکخراو
    • بەڵگەنامە و ڕوداو
    • دەستەواژە و چەمك
    • شار و ناوچەکان
    • کەسایەتیەکان
  • هێــزی نەرم
    • توێژینەوەی میدیایی
    • کولتوور و مرۆڤسازی
    • هزر
    • ئەدەب و هونەر
    • سینەما
  • کورد لە چاوی ئەواندا
  • چاوپێکەوتن

2024 - 2022 © CHKurd - ڕووکاری وۆردپرێس لە لایەن چاوی کورد

بەخێر هاتیتەوه!

لە خوارەوە داخڵی ناو هەژمارەکەت بە

ووشەی نهینیت بیرچۆتەوە?

گەڕاندنەوەی ووشەی نهێنیەکەت

تکایە ناوی بەکارهێنەر یان ناونیشانی ئیمەیڵەکەت بنووسە بۆ دووبارە ڕێکخستنەوەی ووشەی نهێنی.

چوونە ژورەوە

لیستی پەخشکردنی نوێ زیادبکە